Czytaj po polsku. T. 3: Maria Konopnicka: "Nasza szkapa". Eliza Orzeszkowa: "Dobra pani". Wyd. 5. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących (poziom A2)

oprac. Magdalena Bąk, Barbara Morcinek

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Język w prasie. Antologia

Małgorzata Kita, Iwona Loewe

Małgorzata Kita, profesor doktor habilitowana, pracuje w Katedrze Międzynarodowych Studiów Polskich Uniwersytetu Śląskiego.   Zainteresowania badawcze: współczesna polszczyzna (zwłaszcza język mediów, język prywatny i potoczny, grzeczność językowa), genologia językoznawcza (wywiad prasowy), komunikacja werbalna, stylistyka językoznawcza, glottodydaktyka. Organizatorka cyklu konferencji internetowych poświęconych rozmowie.   Wybrane publikacje: Wywiad prasowy. Język — gatunek — interakcja (Katowice 1998), Językowe rytuały grzecznościowe (Katowice 2005), Szeptem albo wcale. O wyznawaniu miłości (Katowice 2007), Wybieram gramatykę! Gramatyka języka polskiego w praktyce (dla cudzoziemców zaawansowanych) (Katowice 1998, 2009), a także współredaktorką antologii Język w mediach (Katowice 2012, 2014). Współredaktorka zbiorów studiów o rozmowie: Porozmawiajmy o rozmowie. Lingwistyczne aspekty dialogu (Katowice 2003), Dialog a nowe media (Katowice 2004),Czas i konwersacja. Przeszłość i teraźniejszość (Katowice 2006). Jej artykuły ukazały się m.in. w „Biuletynie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, „Stylistyce”, „Socjolingwistyce” „Języku Artystycznym” oraz w pracach zbiorowych. [2015] Iwona Loewe – dr hab., od 1996 r. jest związana z Instytutem Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego; w 1999 r. uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych, a w 2008 r. — doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Jej zainteresowania naukowe obejmują: problemy konstrukcji analitycznych w polszczyźnie w perspektywie stylistycznej, składniowej i leksykalnej; zagadnienia pragmatyczno-stylistyczne tekstów z funkcją perswazyjną (reklama, laudacja, zajawka radiowa, telewizyjna, zapowiedź prasowa); zagadnienia genologiczno-komunikologiczne paratekstów (nota redakcyjna, lid, zapowiedź; flesz); strategie retoryczne nowych mediów i mediów tradycyjnych w nowych odsłonach (autotematyzm, sposoby pozyskiwania odbiorcy, przemiany strategii dyskursywnych; nowe gatunki). Jest autorką kilku monografii książkowych: Konstrukcje analityczne w poezji Młodej Polski (Katowice 2000) i Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej (Katowice 2007), współautorką skryptu dla studentów filologii polskiej Gra w gramatykę. Ćwiczenia i materiały do gramatyki opisowej języka polskiego (Katowice 2002). [2012] [R]

Jeszcze o artyście (i sztuce): w literaturze, kulturze i nieopodal

Nina Nowara-Matusik

Główną oś naukowej refleksji stanowi w niniejszej książce szeroko rozumiany problem artysty i sztuki w literaturze i kulturze polskiej i niemieckiej. Rozprawy, jakie znajdzie w niej Czytelnik, są zarówno propozycjami odczytań tekstów lepiej i mniej znanych, interpretowanych w większości z perspektywy komparatystycznej, jak i próbami przybliżenia sylwetek twórców historycznych i fikcyjnych, wywodzących się z różnych epok, począwszy od średniowiecza, a kończąc na współczesności.   Nina Nowara-Matusik, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury i Komparatystyki Literackiej Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: współczesna literatura niemiecka w ujęciu komparatystycznym, literatura niemiecka na Śląsku, literatura kobiet, gender studies, problematyka artysty w literaturze, twórczość Eberharda Hilschera. Wybrane publikacje: Oblicza artystów. W kręgu narracji Eberharda Hilschera (Kraków: Universitas 2016); „da die Tränen der Frauen stark genug sein werden. Zum Bild der Frau im Erzählwerk Ina Seidels (Katowice: Wydawnictwo UŚ 2016). [08.02.2017]

"Kobiety fenickie" Lucjusza Anneusza Seneki. Opracowanie monograficzne

Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Dramat Kobiety fenickie Seneki Filozofa od wieków prowokuje do pytań o swoją kompletność, przynależność gatunkową, a wreszcie o literackie wzorce. W aspekcie kompozycyjnym i tematycznym prezentuje się jednak jako utwór zarówno spójny, jak i zasadniczo odmienny od zachowanych tragediowych ujęć dziejów Labdakidów. Seneka, inaczej niż Eurypides w Fenicjankach, nie wydaje się zainteresowany ukazaniem ironicznego wymiaru ludzkich poczynań po to, żeby zalecić swoim odbiorcom bierną akceptację wyroków losu. Sensacyjna materia fabularna stanowi dla rzymskiego tragika pretekst do wyrażenia wątpliwości co do norm regulujących stosunki między jednostką a rodziną i jednostką a państwem. Kwestie te nie znajdują łatwego rozwiązania: autor Kobiet fenickich konfrontuje stanowiska czterech postaci o silnych osobowościach – Edypa, Antygony, Jokasty i Polynejkesa – wykluczające porozumienie, a co za tym idzie trywializację problemu. Pokazuje, że pojęcia, w oparciu o które tworzymy ponadjednostkowe wizje ładu moralnego, ulegają przewartościowaniu w zależności od kontekstu i od strategii retorycznej  zastosowanej w argumentacji. Zniechęca do posługiwania się nimi w sposób naiwny. Problematyce tej autorzy poświęcili miejsce w pierwszej części niniejszej monografii, omawiając ponadto m.in. testimonia i wczesną recepcję tragedii Seneki oraz podejmując obszernie kwestię możliwej interpretacji zachowanych tytułów utworu. Drugą część wypełnia szczegółowe omówienie miejsc Kobiet fenickich w konfrontacji z tradycją wydawniczo-interpretacyjną. Do monografii dołączony został aneks zawierający edycję i przekład sztuki. Książka jest trzecią wspólną publikacją autorów przygotowaną w ramach kierowanego przez Tomasza Sapotę projektu Tragedie Seneki. Dotychczas ukazały się komentowane przekłady Trojanek (2016) i Edypa (2017). Kolejnymi pozycjami w serii będą monografie poświęcone Thyestesowi, Fedrze i Herkulesowi w szale.

Sądownictwo konstytucyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Perspektywa politologiczno-prawna

Anna Czyż

Praca omawia zagadnienia związane z funkcjonowaniem Sądów Konstytucyjnych w czterech państwach Europy Środkowej, które tworzą Grupę Wyszehradzką, czyli w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Autorzy w siedmiu rozdziałach zaprezentowali wyniki swoich badań odnoszące się do pozycji ustrojowej sądów konstytucyjnych, ich organizacji, organów uprawnionych do wnoszenia spraw, charakteru orzeczeń i skutków tychże orzeczeń. Książka jest kolejną wspólną pracą tego samego zespołu autorów następującą po publikacji pt. „Parlament w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Problemy metodologiczno-teoretyczne.” oraz „Władza wykonawcza w teorii i praktyce politycznej okresu transformacji. Doświadczenia państw Grupy Wyszehradzkiej”. Książka adresowana jest do studentów, wykładowców kierunku politologia, ale także do szerszego grona odbiorców zainteresowanych poruszaną tematyką, w pracy czytelnik odnajdzie bowiem podstawowe informacje dotyczące kompetencji i działania Sądów Konstytucyjnych w omawianych państwach.

Prawo a nowe technologie

red. Sławomir Tkacz, Zygmunt Tobor

Postęp technologii informatycznych i biomedycznych,  ewolucja myślenia o standardach w dziedzinie etyki , postęp społeczny, stawiają nowe wyzwania przed prawem i prawnikami. W niniejszej pracy młodzi naukowcy oraz studenci postanowili  zmierzyć się z tymi wyzwaniami, przedstawiając ustalenia w tej materii w szesnastu krótkich esejach. Spektrum podjętych problemów jest bardzo szerokie. Autorzy postawili  bardzo interesujące pytania m.in. o sposoby wykorzystania sztucznej inteligencji w prawie, możliwość opodatkowania robotów,  czy o to w jaki sposób powinny być realizowane prawa człowieka wobec oczekiwanych radykalnych przemian istoty ludzkiej związanych z  rozwojem nowoczesnych technologii oraz inżynierii genetycznej i wizji  powstania postczłowieka. W tekstach zostały poruszone także m.in. problemy wykorzystania diagnostyki preimplatacyjnej, chmur obliczeniowych, dronów czy zagadnienie kryptowalut. Sformułowane konkluzje mogą rodzić zaniepokojenie. Prawodawca dostrzega konieczność zmian w prawie wynikających z rozwoju nowych technologii, jednakże rzeczywistość pozaprawna zmienia się znacznie szybciej niż prawo. Rozwój nauki zmusza zatem prawników do zastanowienia się nad potrzebą rewizji tradycyjnego sposobu myślenia o prawie i jego stosowaniu. Nauka prawa, prawnicy i sam prawodawca muszą zerwać ze złudzeniem „doskonałości prawa” i stawić czoła wyzwaniom, które rodzą nowe technologie, zanim rozdźwięk pomiędzy światem prawa, a światem rzeczywistym osiągnie tak poważne rozmiary, iż może to godzić w fundamenty na których opiera się porządek prawny.  Praca ma charakter naukowy, lecz jest ona napisana zrozumiałym językiem. W związku z tym jest ona skierowana do szerokiego kręgu odbiorców, w tym osób nie zajmujących się nauką prawa, które są zainteresowane rozwojem nowych technologii.

Nazwy własne w kon/tekstach kultury

Artur Rejter

Pomieszczone w książce rozważania podporządkowano różnym zagadnieniom zebranym w pięciu ogniwach tematycznych odzwierciedlających zainteresowania autora problematyką nazw własnych. W grupie pierwszej znalazły się teksty dotykające problematyki ogólnej, teoretycznej, syntetyzującej, a ściślej propozycji ujęć problematyki onomastycznej z uwzględnieniem zdobyczy współczesnej lingwistyki. Ujęcia te stanowią próby sformułowania propozycji ścieżek badawczych o szerszych perspektywach zasięgu. Kolejna część zbiera teksty będące onomastycznymi re/interpretacjami dzieł literatury epok minionych (głównie baroku, ale też pozytywizmu i piśmiennictwa XX wieku). W ogniwie trzecim zaproponowano opracowania sytuujące onomastykę w kontekście gender studies, co stanowi rzadkość w polskim językoznawstwie. Podobnie — nieczęsto — podejmuje się problematykę analiz onomastycznych tekstów popkulturowych. Temu zagadnieniu poświęcona jest część czwarta. Monografię zamykają dwa teksty o charakterze rekonesansu, dotyczące wybranych problemów tematycznych z zakresu ideonimii oraz zoonimii (ogniwo piąte). Należy je traktować jako swoiste poszerzenie zasadniczych kwestii podjętych w niniejszym opracowaniu. Praca ma charakter interdyscyplinarny, jest adresowana nie tylko do onomastów, ale językoznawców w ogóle, ponadto z pewnością zainteresuje badaczy literatury i kultury, a także studentów różnych kierunków humanistycznych.   Artur Rejter, profesor nauk humanistycznych, związany z Zakładem Historii Języka Polskiego w Instytucie Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej.   Zainteresowania badawcze: historia języka polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem metod badawczych lingwistyki tekstu, stylistyki i semantyki, onomastyki, także problemy polszczyzny współczesnej. Główne zagadnienia badawcze: problematyka gatunków mowy w aspekcie ich ewolucji, słownictwo w ujęciu historycznym, styl artystyczny, lingwistyka płci, onomastyka literacka, onomastyka dyskursu, lingwistyka międzykulturowa.   Wybrane publikacje: Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej (Katowice 2000), Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności (Katowice 2006), Płeć – język – kultura (Katowice 2013), Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu (Katowice 2016). Współautor książki Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia (Katowice 2002) oraz skryptu dla studentów polonistyki Gra w gramatykę. Ćwiczenia i materiały do gramatyki opisowej języka polskiego (Katowice 2002). Współredaktor cyklu prac zbiorowych Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii (t. 1–4, Katowice 2006, 2008, 2010, 2012). Redaktor „Języka Artystycznego” (t. 15: Język(i) kultury popularnej, Katowice 2014, t. 16: Nowy(?) kanon(?). Wokół Nagrody Literackiej Nike. Katowice 2017). Artykuły publikuje m. in. w „Stylistyce”, „Poradniku Językowym”, „Języku Polskim”, „Polonikach”, „Onomastikach”, „LingVariach”, „Rocznikach Humanistycznych”, „Białostockim Archiwum Językowym”, „Slavia Meridionalis”, „Języku Artystycznym”, licznych monografiach wieloautorskich w kraju i za granicą. [10.2017]  

Les conceptualisations de relations au travers des prépositions neutres en français. Une approche cognitive

Katarzyna Kwapisz-Osadnik

Monografia zawiera spójny opis funkcjonowania 3 francuskich przyimków de, à oraz en, które zaliczane są do grupy przyimków neutralnych, tj. na tyle polisemicznych, że dotarcie do znaczenia rozpatruje się w oparciu o funkcję relacyjną w kontekście. Przyimki te konkurują ze sobą i z innymi przyimkami w wyrażaniu tych samych relacji między tymi samymi obiektami, np. aller en France/à Paris/dans la France de son enfance/dans Paris; continuer à faire / continuer de faire; parler à/de/avec; de plus/en plus. Problematyczne jest również ich funkcjonowanie w formie prostej lub ściągniętej, co związane jest z obecnością rodzajnika, np. aller à Paris/au Portugal; s’échapper de prison / de la prison.

Nieuczciwość akademicka studentów. Psychologiczne wyznaczniki, przewidywanie oraz przeciwdziałanie

Lidia Baran

Nieuczciwość akademicka jest zjawiskiem, którego wysoką częstość wśród studentów potwierdzają badania prowadzone w Polsce, Europie i poza jej granicami. Stanowi ona problem z uwagi na prowadzenie do obniżenia prezentowanej przez studentów wiedzy oraz przenoszenie nagradzających doświadczeń związanych z oszustwami na kolejne obszary życia. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie obecnej wiedzy na temat psychologicznych wyznaczników, przewidywania oraz przeciwdziałania nieuczciwości akademickiej wśród studentów, przybliżenie wyników przeprowadzonych w powyższych obszarach badań oraz sformułowanie na ich podstawie wniosków o możliwościach aplikacyjnych w środowisku akademickim. Lidia Baran, doktor nauk społecznych w dyscyplinie psychologia, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Doświadczenie naukowe zdobywała w trakcie wyjazdów szkoleniowych na National University of Ireland, University of Jyväskylä oraz Universiteit Gent. Absolwentka podyplomowych studiów dotyczących uważności i współczucia oraz laureatka konkursu NCN Miniatura 2. Jej zainteresowanie badawcze dotyczą psychologicznych podstaw nieuczciwości oraz kontekstualnej nauki o zachowaniu. [02.10.2020]

Praca - więź - integracja. Wyzwania w życiu jednostki i społeczeństwa. Monografia poświęcona pamięci prof. zw. dr. hab. Władysława Jachera. T. 2: Wartości i więzi społeczne

red. Bożena Pactwa, Urszula Swadźba, Monika Żak

Monografia poświęcona jest zmarłemu profesorowi Władysławowi Jacherowi. Profesor zostawił po sobie liczne grono uczniów i przyjaciół, którzy poprzez tę publikację chcą uczcić jego pamięć. Zakres tematyczny monografii obraca się więc wokół problematyki, jaką podejmował on w swojej twórczości naukowej. Zasadniczo można ją sprowadzić do trzech głównych zagadnień: pracy, więzi i integracji. Wymienione powyżej motywy i problemy, poruszane przez profesora Jachera, to zagadnienia teoretyczne i praktyczne nadal aktualne. Były one przedmiotem wieloaspektowych analiz i rozważań na konferencji: „Praca – Więź – Integracja. Wyzwania w życiu jednostki i społeczeństwa” poświęconej pamięci profesora Władysława Jachera w 5. rocznicę śmierci. Konferencja odbyła się w dniach 9-10 kwietnia 2014 roku w Katowicach. Przedstawione w monografii artykuły są pokłosiem tej konferencji. Monografia składa się z dwóch wspólnie zatytułowanych tomów o zróżnicowanej problematyce. Pierwszy dotyczy zagadnień pracy, przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy, a drugi skupia się na wartościach i więziach społecznych. Oprócz socjologów polskich swoje refleksje przedstawiają socjologowie czescy. Publikacja jest skierowana do socjologów, psychologów, kulturoznawców, antropologów społecznych zainteresowanych przedstawioną problematyką. 

Terminołogijata na Ewropejskija syjuz. Sypostawka na byłgarskata, gryckata, połskata i anglijskata terminołogija na prawoto na okołnata sreda / Terminologia Unii Europejskiej. Konfrontacja bułgarskiej, greckiej, polskiej i angielskiej terminologii

Iliana Genew-Puhalewa

Терминологията на Европейския съюз. Съпоставка на българската, гръцката, полската и английската терминология на правото на околната среда / Terminologia Unii Europejskiej. Konfrontacja bułgarskiej, greckiej, polskiej i angielskiej terminologii w zakresie prawa środowiska   Monografia stanowi próbę spenetrowania aktualnego stanu terminologii, używanej w aktach prawnych UE. Badania zostały oparte na materiale z wybranej dziedziny, a mianowicie środowiska, w czterech wersjach językowych prawa UE, to jest w języku bułgarskim, greckim, polskim i angielskim. Taka kolejność języków w tytule wiąże się z wyborem bułgarszczyzny jako języka ojczystego autorki na metajęzyk opisu, natomiast język angielski został wymieniony na końcu z uwagi na jego rolę — nie zawsze, ale w wielu sytuacjach — faktycznego tertium comparationis badania konfrontatywnego.

Polskie wybory 2014-2015. Kontekst krajowy i międzynarodowy - przebieg rywalizacji - konsekwencje polityczne. T. 2

red. Mariusz Kolczyński

W niniejszym tomie zawarto opracowania odnoszące się do kilku kluczowych kwestii problemowych związanych z rywalizacją wyborczą w Polsce: uwarunkowań formalno-prawnych i finansowych kampanii wyborczych, jakości oferty wyborczej w kampaniach oraz znaczenia zewnętrznych, międzynarodowych czynników determinujących przebieg kampanii wyborczych lat 2014–2015. Fundamentalne znaczenie dla oceny przebiegu rywalizacji w cyklu wyborczym 2014–2015 powinno mieć rozstrzygnięcie, czy w danym układzie czynników determinujących (niewątpliwe sprzyjających wzrostowi zainteresowania społecznego toczącą się rywalizacją polityczną) partie polityczne (zarówno rynkowe, jak i pozarynkowe) / komitety wyborcze były w stanie przygotować ofertę polityczną odnoszącą się do kluczowych problemów społecznych i politycznych (w tym także do dylematów międzynarodowych), czy też ograniczyły się do (niezwykle sprawnego) wykorzystania kluczowych kwestii dla sformatowania kontekstowego, efektywnego marketingowo przekazu kampanijnego. Książka jest adresowana dla  badaczy (politologów, socjologów) obszaru rywalizacji politycznej w Polsce.

Sprawcza moc przechadzki, czyli polski literat we włoskim mieście

Aleksandra Achtelik

Współcześnie, aby poznać odległą przestrzeń, nie musimy opuszczać domowych pieleszy. Wystarczy bowiem zerknąć na ekran telewizora lub monitor, by oddać się przyjemności oglądu miejsc oddalonych o tysiące kilometrów. Do niedawna tę możliwość dawały tylko literatura podróżnicza i malarstwo. Pokonując współcześnie własne ograniczenia — finansowe, czasowe, rodzinne czy zawodowe — możemy oddać się przyjemności delektowania się obrazami obcych miast, odległych widoków, sami nie wkładając wysiłku w akt fizycznego przemieszczania się. Każda proponowana nam narracja związana jest jednak z poetyką drogi odmierzanej stałym rytmem kroków, dynamiką środków komunikacji, z których korzysta narrator. Najważniejszy, a zarazem najbliższy człowiekowi sposób poruszania się stanowi chodzenie. Obwarowane jest ono kilkoma wymogami. Odbywa się z punktu do punktu, wymaga postawy pionowej, odmierzane jest rytmem kroków, podlega ograniczeniu związanemu z odczuciem fizycznego zmęczenia poruszającego się podmiotu. Chodzenie wymaga także skupienia. Pieszy musi się rozglądać, omijać przeszkody, wchodzić w kontakt z przedmiotami i podmiotami, które znajdują się na jego drodze, omijać je, wyprzedzać. Trasa podporządkowana jest liniom miejskich arterii, dróg czy uliczek. Kroki się stawia, drobi. W kroku może być zawarta dystynkcja i rytm marszu lub figlarność tanecznych kroczków. Mówi się o kroku tanecznym, marszowym, defiladowym, żółwim czy milowym. Chodzenie z założenia cechuje odcinkowość, fragmentaryczność poznania przestrzeni, którą pieszy zagarnia. Fragmenty układają się przechodniowi w całość, za każdym razem jednak inną, znaczoną indywidualnym rytmem, wysiłkiem i punktem odniesienia. Mapa jednej przestrzeni staje się zatem wielokrotnością map zapisanych przez indywidualnych użytkowników. Powstają swoiste puzzle. (Fragment Wstępu)

Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej

red. Ewa Wąchocka

Współczesne teatry — zwłaszcza w mniejszych ośrodkach — coraz częściej angażują się w życie lokalnych społeczności. W proponowanych spektaklach chętnie podejmują tematy związane z historią oraz kulturową i etniczną tożsamością miejsca, w którym działają. Twórcy teatralni poddają refleksji działanie mechanizmów pamięci, przywołują przeżycia indywidualne i zbiorowe, nieuwzględnione w ogólnodostępnej wersji historii. Zazwyczaj jest to tzw. historia lokalna, przyspieszona historia wydarzeniowa, najczęściej powiązana jednak (bo trudno przecież te nurty od siebie oddzielić) z dziejami o ponadlokalnym znaczeniu, które biegły trajektorią wojen, upadku i powstawania mocarstw, kształtowania się politycznych makrostruktur — oglądanymi z pozycji miejscowej społeczności. I jest też historia codzienna, w której czas płynął powoli, w rytmie „długiego trwania”; scena, na której rozgrywały się niezauważalnie procesy zmiany i rozwoju, rodziły się niedostrzegalne zrazu wzorce i praktyki wspólnotowe, nigdy w kronikach nie odnotowane. W rzeczywistości zdominowanej przez procesy globalizacyjne, działalność teatrów — polegająca na odkrywaniu miejscowych legend i budowaniu wspólnotowych narracji — okazuje się istotnym elementem w tworzeniu tożsamości grupy, miejsca czy regionu. W pewnym sensie wpisuje się również w odżywające ideologie narodowościowe. Twórcy teatralni nie tylko podejmują tematy związane z kulturową i etniczną tożsamością miejsca, ale również wprowadzają do teatru problematykę społeczną, ekonomiczną czy polityczną. Tym samym spektakle stają się forum dla mniejszości etnicznych i narodowych. Artyści za pośrednictwem sztuki udzielają głosu grupom marginalizowanym ze względów ekonomicznych czy społecznych. Teatr związany z miejscem zaczyna więc odgrywać istotną rolę w życiu społecznym. Tej szeroko rozumianej lokalności i związkom teatru z miejscem, w którym funkcjonuje, była poświęcona międzynarodowa konferencja naukowa „Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej”, zorganizowana przez Zakład Teatru i Dramatu Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego we wrześniu 2014 r., której książka jest pokłosiem. Partnerami projektu, wspartego finansowo przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, byli: Instytut Wiedzy Filmowej i Teatralnej Słowackiej Akademii Nauk, Katedra Studiów Teatralnych, Filmowych i Medialnych Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu oraz Węgierskie Muzeum i Instytut Teatru w Budapeszcie. W rozmowie o współczesnym teatrze, który zajmuje się lokalnością, zaproponowaliśmy zagadnienia związane z teatrem jako formą manifestowania zarówno kultury mniejszości, jak i tożsamości miejsca — w opozycji do mechanizmów globalizacji; poświęcone budowaniu i odzyskiwaniu przez teatr utraconej tożsamości grupy; polityce pamięci i praktykom upamiętniającym, a także formom przywracania pamięci miejsca, ludzi i społeczności, co jednocześnie czyni z teatru archiwum alternatywne do archiwów oficjalnych, pozwalające na rewizję oficjalnej historii wpajanej w procesie edukacji. Ostatnią grupę zagadnień stanowiły zjawiska związane z zaangażowaniem teatru w działalność terapeutyczną oraz jego uwikłaniem w lokalną historię i politykę. (Fragment Wstępu).

Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 4: Gatunek a komunikacja społeczna

red. Danuta Ostaszewska, współudz. Joanna Przyklenk

Tom IV kontynuuje genologiczną tradycję badań, tym razem ze szczególnym uwzględnieniem związków, jakie istnieją między gatunkowym zróżnicowaniem uniwersum mowy a formami komunikacji społecznej – dziś i w dawnej Polsce. Autorzy koncentrują się na zagadnieniu komunikacji jako szeroko pojętej transmisji informacji i jej gatunkowych „wcieleń”. Rozważania teoretyczne – im poświęcone są artykuły zamieszczone w części pierwszej pracy – znajdują dopełnienie w analizach i interpretacjach, zarówno gatunków użytkowych, jak i artystycznych, składających się na część drugą tomu. Publikacje te wzbogaca forma dyskusji panelowej, w której badacze starali się uchwycić wykładniki sytuacji poznawczej oraz podstawowych tendencji w tekstologii polskiej, niemieckiej i francuskiej.

"Historia magistra vitae est". Podręcznik do języka łacińskiego dla studentów historii. Wyd. 3

Aleksandra Golik-Prus

Skrypt jest adresowany do studentów historii studiów dziennych i zaocznych, którzy rozpoczynają naukę języka łacińskiego. Układ materiału ma umożliwić zdobycie praktycznej umiejętności rozumienia tekstów omawianych również na zajęciach z nauk pomocniczych historii. Materiał gramatyczny obejmuje najistotniejsze zagadnienia z fonetyki, fleksji i składni, a uwagę skoncentrowano na jego wielokrotnych repetycjach i wprowadzeniu pewnych nowych zagadnień gramatycznych nie na zasadzie jednokrotnego całościowego przedstawienia, lecz w sposób cząstkowy. Skrypt składa się z dwóch części – I zawiera materiał gramatyczny (poparty fragmentami tekstów łacińskich), część II to tablice gramatyczne, poszerzony wybór tekstów.