Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje

Agata Bielik-Robson

Wszystkie prezentowane tu eseje krążą uparcie wokół jednej kwestii: aktualności romantyzmu. Pomimo wielkiej rozpiętości tematów - od filozofii, przez literaturę, do polityki - mają one swój punkt zborny, dzięki któremu układają się w luźną konstelację romantyczną, dokładnie taką, jaką za wzór ładu brali romantycy jenajscy: dygresyjną, arabeskową, a jednak nie całkiem chaotyczną. Stąd też tytuł wyboru: Romantyzm, niedokończony projekt, będący czytelną aluzją do znanego tytułu rozprawy Habermasa na temat oświecenia. Na przekór Habermasowi i innym twardym oświeceniowcom, autorka broni dziedzictwa romantyzmu przed popularną kliszą, postrzegającą w nim skłonność do irracjonalizmu, gorączki i szaleństwa. Bliska jej postawa romantyczna, wypracowana przede wszystkim przez myślicieli brytyjskich, bynajmniej nie oddziela rozwagi i romantyczności - sense and sensibility - lecz chytrze łączy oba podejścia. Romantyzm okazuje się tu pewną szczególną formą racjonalności, a nie, jak to się zwykle w polskiej tradycji przedstawia, rozwichrzoną „romantycznością" przeciwstawioną „szkiełku i oku".  

Cień wiśni. Natura w kulturze japońskiej: Doi, Saito, Kagawa-Fox

Maria Korusiewicz

Książka proponuje krytyczne spojrzenie na miejsce i funkcje natury w kulturze japońskiej, w perspektywie społecznej, estetycznej i, przede wszystkim, etycznej, przy czym punktem wyjścia są prace trzech współczesnych autorów/autorek japońskich, Takeo Doi, Yuriko Saito oraz Midori Kagawy-Fox. „Za nader cenne uważam przedstawienie polskiemu czytelnikowi rewizji powszechnie obowiązującego „sentymentalnego” poglądu na temat wzajemnych odniesień człowieka i natury w kulturze Japonii. Poglądowi temu ulegają nadal sami Japończycy i dopiero w ostatnich latach japońscy badacze, reprezentujący różne dyscypliny i posiadający doświadczenie zdobyte na Zachodzie, podjęli wysiłek analitycznego rozpatrzenia problemu w całej jego złożoności, wskazując na jego – dotąd pomijane – negatywne strony. I tak pozytywny ładunek konotacyjny zawarty w pojęciach takich jak amae czy mono no aware może obrócić się w swe przeciwieństwo, wywołując postawy obojętności wobec przyrody lub też prowadzić do jej wyniszczającej eksploatacji”.    „…jest to niezwykle interesująca, wręcz porywająca książka…”    prof. dr hab. Krystyna Wilkoszewska   Maria Korusiewicz – adiunkt w Katedrze Anglistyki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Doktorat uzyskała w dziedzinie filozofii, jest również anglistką, poetką, tłumaczem literatury anglojęzycznej i artystą plastykiem. Odbyła staż naukowy na Uniwersytecie Stanforda u Rene Girarda. Jest autorką licznych publikacji z zakresu kultury japońskiej, teorii kultury, teorii literatury oraz estetyki.  

Nie(do)czytane. Pisarki nowoczesności przełomu XIX i XX wieku

Aleksandra Banot

Nie(do)czytane prezentują twórczość zapomnianych pisarek przełomu XIX i XX wieku: Walerii Morzkowskiej-Marrene, Józefy Sawickiej, Eugenii Żmijewskiej, Zofii Niedźwiedzkiej, Kazimiery Alberti i Marii Wardasówny, a także mniej znane utwory autorek zajmujących trwałe miejsce w tradycji historycznoliterackiej, takich jak Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Maria Kuncewiczowa oraz Maria Dąbrowska. Zawarte w książce studia koncentrują się na tych aspektach twórczości, ale i biografii pisarek, które zapisują możliwości (i wyzwania), jakie daje postaciom kobiecym oraz autorkom nowoczesna rzeczywistość końca XIX i początku XX wieku będąca konsekwencją przemian cywilizacyjnych, między innymi emancypacji kobiet oraz demokratyzacji społeczeństw europejskich, rozwoju psychologii, medycyny, technicyzacji i urbanizacji. Jedną z zasadniczych zalet Nie(do)czytanych jest przypomnienie i wnikliwa lektura licznych dzieł kobiecego autorstwa, które popadły (lub prawie popadły) w zapomnienie, a niosą ze sobą ogromny potencjał emancypacyjny, są nasycone wywrotowymi treściami feministycznymi i uświadamiają nam, że między doświadczeniami naszymi i naszych praprababek istnieje continuum. Dotyczy to również - a może zwłaszcza - sfery kobiecej seksualności, gdyż temu zagadnieniu Aleksandra Banot przygląda się ze szczególną uwagą. Nie(do)czytane dowodzą również, że sprawdzona metoda konfrontowania analizowanych utworów ze świadectwami towarzyszącej im recepcji oraz z nowymi (akademickimi) odczytaniami, wsparta własną oryginalną interpretacją, nadal przynosi optymalne efekty poznawcze. Prof. zw. dr hab. Ewa Kraskowska Aleksandra E. Banot - literaturoznawczyni i psycholożka, profesorka nadzwyczajna w Katedrze Polonistyki Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego. Główne kierunki jej zainteresowań badawczych to: feministyczna krytyka literacka, gender/queer studies, pisarstwo kobiet, autobiografistyka, dyskurs emancypacyjny oraz psychologia. Publikuje między innymi w "Ruchu Literackim", "Świecie i Słowie", "Studiach Slavica", "The Polish Review". Autorka dwóch monografii: Pokój z widokiem na ogród. Miłosne fantazmaty w prozie Elizy Orzeszkowej (2011) oraz W rytmie księżyca. Problemy tożsamości kobiecej w twórczości Marii Kuncewiczowej (2016). Współredaktorka pracy zbiorowej Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie (2012).

Komparatystyka dzisiaj. Tom 1, Problemy teoretyczne

Ewa Szczęsna, Edward Kasperski

Komparatystyka dzisiaj. Problemy teoretyczne jest refleksją o aktualnej sytuacji polskiej i międzynarodowej komparatystyki. Prezentuje szeroki wachlarz poglądów i stanowisk badawczych. Autorzy wskazują na dynamiczny i dialogowy charakter komparatystyki, która stanowi żywą i konstruktywną odpowiedź na rozterki i kłopoty współczesnej humanistyki. Prezentują ważne dla niej pojęcia, kategorie i metody – oraz dają wgląd w jej dzieje. Ukazują komparatystykę, która bada nie tylko związki między rozmaitymi literaturami, lecz także skomplikowane relacje literatury z rozległą domeną nauki i kultury: z innymi sztukami, dyskursami pozaliterackimi, mediami. Otrzymałam do recenzji książkę bardzo dobrą, erudycyjną, nowatorską, napisaną przez grono kompetentnych autorów, świadomych obecnego statusu nie tylko komparatystyki, ale całej nauki o literaturze i szerzej - humanistyki. (…) Książka jest nie tylko fascynującym przewodnikiem po współczesnej komparatystyce, ale kompetentnym przeglądem stanu dzisiejszego literaturoznawstwa, które po doświadczeniach z dekonstrukcją i poststrukturalizmem szuka (ostrożnego, niearbitralnego, zapośredniczonego) kontaktu z empirią.   Grażyna Borkowska, IBL PAN Całość książki rządzi się żelazną dyscypliną i dobrze umotywowaną logiką wywodu, a także spójnością metodologiczną (…). Komparatystyka dzisiaj (…) jest starannie i głęboko przemyślaną monografią najważniejszych kierunków i zagadnień teoretycznych komparatystyki współczesnej, jest wreszcie – co szczególnie chciałbym podkreślić – książką o wysokich walorach dydaktycznych, niezbędną pomocą akademicką (…).   Andrzej Fabianowski, ILP UW

Notesy 1942-2016. Wybór, tom 1-4

Andrzej Wajda

Z wielkim wzruszeniem przyjęłam decyzję o wydaniu notatek Andrzeja Wajdy - mego męża. Dziękuję najgoręcej wydawcy - panu Andrzejowi Nowakowskiemu. Dziękuję z całego serca profesorowi Tadeuszowi Lubelskiemu za przygotowanie do druku zapisków prowadzonych od roku 1942 do 2016 - roku odejścia Andrzeja. Dziękuję bardzo serdecznie pani Agnieszce Morstin za jej oddanie tej pracy. Jestem pewna, że te notatki będą - dla przyjaciół i ludzi zainteresowanych jego życiem i pracą - bardzo ciekawe. Dla mnie będą często niespodzianką - bo wiedziałam oczywiście, że stale ma przy sobie notes i pisze lub rysuje - ale nigdy tych notesów nie czytałam. To były jego notatki. Dziękuję raz jeszcze. Wdzięczna Krystyna Zachwatowicz-Wajda   Andrzej Wajda (6.03.1926-9.10.2016) zaczął swoje codzienne notatki w kalendarzyku na rok 1942. Po kilkuletniej przerwie regularne zapisy w notesach prowadził od września 1948 roku, coraz częściej uzupełniając je rysunkami, i czynił to niemal do samej śmierci. Prawie siedemdziesiąt lat systematycznej diarystyki - dokonanie bezprecedensowe! Początkowo te odręczne notatki służyły mu głównie do roboczego zapisywania bieżących pomysłów, stopniowo zaczął je traktować jako pozostawianie świadectwa, aż stały się nieodzownym nawykiem. Wajda nie ćwiczył się w pisaniu, lecz pisał tak, jak żył - pracując nad sobą, by móc być twórcą. W toku lektury tych czterech tomów poznajemy go innego niż wtedy, gdy byliśmy jego widzami. Otrzymujemy zaproszenie na poligon ćwiczebny ich Autora, gdzie odbywa on nieustanne manewry i projektuje kolejne strategie twórcze, planuje wypowiedzi, ale też rejestruje wszystko, co go spotyka, od rozmów z ludźmi, przez obejrzane wystawy i przeczytane lektury, po sny z ostatniej nocy. Czytając wpisy z kolejnych dekad, obserwujemy, jak z wchodzącego w życie pod ciśnieniem perswazji ideologicznej młodzieńca Wajda przeradza się w autora filmowego, by stać się jednym z najważniejszych artystów swojej epoki.   Przepisali, opracowali, przypisami i indeksem opatrzyli Tadeusz Lubelski i Agnieszka Morstin.

Tragizm w "Komedii" Dantego

Maria Maślanka-Soro

Książka Tragizm w "Komedii" Dantego jest próbą szczegółowej interpretacji jednego z ważnych aspektów poematu wielkiego florentczyka, który – jak dotąd – nie był przedmiotem wnikliwszych badań. Dzieło to, mimo struktury narracyjnej, wymyka się wszelkim próbom przyporządkowań genologicznych ze względu na tematykę, bogactwo znaczeń i relacji komunikacyjnych oraz struktur stylistyczno-językowych. Tytuł nadany przez Dantego – Comedia – (określenie Divina pochodzi od Boccaccia) – i mający swoje uzasadnienie w świetle średniowiecznych poetyk, nie wyklucza obecności w nim elementów tragicznych. Istotnie Boska Komedia zawiera szereg epizodów, zogniskowanych wokół „wielkich” potępionych z Piekła, które tworzą swoiste mikrostruktury tragiczne ze względu na sposób ukształtowania owych postaci, „odgrywających” swoje dramaty przed Dantem-pielgrzymem. Analogie pomiędzy nimi a bohaterami greckich tragedii dochodzą do głosu na poziomie świata wartości, rodzajów konfliktów, koncepcji winy i pewnych elementów narracji owych postaci czy epizodów, których są protagonistami, jak również ich nacechowania stylistyczno-językowego. Jednak dyskurs Dantego-autora, wywierający istotny wpływ zarówno na ową rzeczywistość, jak i na sposób, w jaki dochodzi ona do głosu w wypowiedziach poszczególnych postaci, dokonuje stopniowego demontażu tego, co tragiczne, znajdując dlań rozwiązanie w makrostrukturze „komicznej” dzieła.  

Poza krąg Kwadrygi. Światopogląd poetycki Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda

Magdalena Amroziewicz

Książka jest metodologicznie wieloaspektowa, błyskotliwa interpretacyjnie, doskonale udokumentowana i ujęta w narrację studium historycznoliterackiego, odkrywającego przestrzeń duchową (po trosze) zapomnianej formacji pokoleniowej. Prowadzi czytelnika krok po kroku fascynujących dociekań, ma epicki oddech, a interpretacje pociągają odkrywczością komentarza. Pomysły Autorki otwierają drogę (nieprzetartą) do zapoznanego myślenia o reakcji (poetyckiej) na kryzys kulturowego ładu innej niż wyobrażenie śmierci Stwórcy i pustego nieba. Najistotniejsza wydaje mi się konkluzja, iż w drugiej połowie lat dwudziestych, właśnie wtedy, kiedy wygasa boom futurystyczno-awangardowy, przez dwie inno-podobne poezje Sebyły i Szenwalda przesuwa się metafizyczna smuga cienia jako podjęcie zagadnień nierozwiązywalnych w trybie "poetologicznych", aktualnych sporów epoki, i że szaloną próbą rozwikłania tych kwestii są dwa, swoiście równoległe poematy-halucynacje, Kuchnia... i Młyny (a może cały Koncert egotyczny). Tak istotnie było, a nikt tego dotąd wyraźnie nie zobaczył i nie opisał. (z recenzji prof. Andrzeja Zieniewicza) Magdalena Amroziewicz - literaturoznawczyni, absolwentka krytyki literackiej w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskała w 2022 roku na podstawie obronionej z wyróżnieniem rozprawy dotyczącej poezji Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda. W swoich badaniach zajmuje się historią literatury polskiej XX wieku, zwłaszcza poezją okresu międzywojennego.

Aesthetics and Cultures

Krystyna Wilkoszewska

The idea of the bilateral conference “Aesthetics and Cultu-res. The 1st Polish-Japanese Meeting: Exchanging Experi-ences” was initiated by the Polish Society of Aesthetics and firmly supported by the Japanese Society for Aesthetics. It was for the first time that the PSA organized a mutual con-ference concerning intercultural studies in aesthetics. A question arises why it is that the remote Japan become the first partner on the path of developing a tradition of bilateral conferences between two countries representing two different cultures. This book tries, at least to a certain extent, to answer the question. Although aesthetics is one discipline among others, this “small window” opens the broad perspective on art, theory of art as well as on all cultural phenomena, espe-cially those that are today in the process of intensive aesthetization.  

Słownik wojen, bitew i potyczek w średniowiecznej Polsce

Piotr Bunar, Stanisław A. Sroka

Niniejsza książka jest opracowaniem popularnym, opartym jednakże na najnowszej literaturze przedmiotu. Hasła podano w układzie chronologicznym. Dla większej przejrzystości leksykonu nie wyodrębniono oddzielnie bitew i potyczek, lecz omówiono je w ramach poszczególnym wojen i konfliktów zbrojnych. Czytelnik może jednak łatwo odnaleźć interesujace go wydarzenie, korzystając z zamieszczonych przy końcu indeksów. Słownik obejmuje okres od r. 963 do 1500.

Konteksty przełomu 1944-1945. Społeczeństwo wobec wojennych rozstrzygnięć. Postawy - zachowania - nastroje

Jacek Chrobaczyński

Konteksty przełomu 1944–1945… to kontynuacja wcześniejszego opracowania pt. Dramatyczny rok 1943. Postawy i zachowania społeczeństwa polskiego w rozstrzygającym roku II wojny światowej (Rzeszów–Kraków 2012). Autor stara się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie: w jakiej kondycji społeczeństwo polskie po dramatycznych doświadczeniach wojny i okupacji (niemieckiej i sowieckiej), „wychodziło” z tego kataklizmu i traumy „spotykając” się z rozwiązaniami finalnymi, które nie były ani planowane, ani przewidywane – szczególnie w początkowym okresie wojennych zmagań – ani powszechnie oczekiwane. Były też podejmowane przede wszystkim przez „innych”, właściwie bez aktywnego i decyzyjnego czy współdecyzyjnego udziału państwa i społeczeństwa polskiego. Całość ma charakter interdyscyplinarny; autor, analizując postawy, zachowania, nastroje i strategie postępowania odwołuje się nie tylko do źródeł historycznych, literackich, ale również do socjologii, psychologii społecznej, antropologii i pedagogiki. Dostrzega zarówno procesy społeczne, polityczne, jak i mentalne oraz świadomościowe zachodzące w społeczeństwie polskim tego czasu. Próbuje je wyjaśnić i zrozumieć. Jacek Chrobaczyński - historyk, profesor zwyczajny, kierownik Katedry Najnowszej Historii Polski w Instytucie Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Specjalizuje się w najnowszych dziejach Polski i powszechnych, historii Krakowa, biografistyce, socjo- i psychohistorii oraz antropologii historycznej. Autor kilkunastu książek i blisko dwustu publikacji pomniejszych. Współpracownik Państwowego Muzeum Auschwitz–Birkenau i Instytutu Pamięci Narodowej, współorganizator Kongresów: "Polska – Rosja. Trudne sprawy. Trzy narracje: historia – literatura – film" oraz Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego

Janusz Sondel

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowi obszerne opracowanie historii Uniwersytetu Jagiellońskiego ujęte w postaci encyklopedycznych haseł zarówno o charakterze biograficznym, jak i rzeczowym. Prof. Janusz Sondel, który dowiódł swoich kompetencji w dziedzinie badań nad dziejami najstarszej polskiej uczelni jako autor monografii pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, wyróżnionej nagrodą Miasta Krakowa za rok 2007, zawarł w nich wiadomości o życiu i dokonaniach profesorów, rektorów, niektórych doktorów honoris causa i innych osób związanych z Uniwersytetem, a także na temat stosunku do niego królów polskich i papieży, historii poszczególnych dyscyplin naukowych, zmian strukturalnych uczelni itd. Hasła te autor starał się przedstawić na szerszym tle porównawczym, głównie wykorzystując wiadomości z zakresu ogólnej historii uniwersytetów europejskich, roli Kościoła w średniowieczu, działalności biskupów krakowskich jako kanclerzy i konserwatorów  Akademii Krakowskiej, relacji z zakonami krakowskimi, a także ogólnej charakterystyki szkolnictwa i oświaty na przestrzeni dziejów oraz historii poszczególnych dziedzin nauki, toku ich nauczania, niektórych instytucji czy organizacji uczelnianych itd. W Słowniku znalazły się również informacje o osobach, które negatywnie zapisały się w dziejach UJ, jak m.in. hitlerowski dyrektor Staatsbibliothek w Krakowie Gustaw Abb. Niezależnie  od tego autor, doceniając ogromną rolę tradycji uniwersyteckiej, uwzględnił w swoim opracowaniu również pewne odchodzące w niepamięć elementy życia uczelni, jak np. „kwadrans akademicki”, do którego zapewne jako ostatni nawiązał Jan Paweł II podczas swojej wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim z okazji otrzymania doktoratu honoris causa. Zdaniem prof. J. Sondla to właśnie owej ukształtowanej przez kolejne pokolenia akademików tradycji należy zawdzięczać charakterystyczny dla Uniwersytetu Jagiellońskiego genius loci.   Prof. zw. dr hab. Janusz Sondel urodził się 30 kwietnia 1937 r. we Lwowie. Jeszcze podczas studiów, które ukończył w 1957 r. w wieku lat 20, został zatrudniony w Katedrze Prawa Rzymskiego UJ. W 1964 r. doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. Szczególne rodzaje depozytu w prawie rzymskim, która na międzynarodowym konkursie zorganizowanym przez Centro di Studi Romanistici w Neapolu została nagrodzona srebrnym medalem. Pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w swoich zainteresowaniach naukowych odszedł od problematyki praw antycznych i rozpoczął badania nad rolą prawa rzymskiego w kształtowaniu europejskiej i polskiej kultury prawnej. Wyrazem tego – oprócz kilkudziesięciu artykułów – stały się kolejne monografie oraz obszerny, obejmujący 100 000 haseł z zakresu łaciny klasycznej i średniowiecznej Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, który przyniósł autorowi nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (tzw. polskiego Nobla), Laury Jagiellońskie i nagrodę Ministra Edukacji Narodowej I stopnia. Zajął się prof. Sondel również historią Uniwersytetu Jagiellońskiego, a przy okazji jego związkami z Kościołem rzymskokatolickim. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcił monografię pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, która zyskała nagrodę Miasta Krakowa w dziedzinie kultury (2007). Z pracą na Uniwersytecie Jagiellońskim od roku 1976 prof. Janusz Sondel łączył obowiązki naukowe i dydaktyczne na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie (ostatnio jako kierownik Katedry Polityki Turystycznej), gdzie wykładał prawo w turystyce i rekreacji. Obecnie prowadzi wykłady z tego przedmiotu dla studentów geografii na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz w Wyższej Szkole Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej, której jest rektorem od 2001 r.

Kronika Thietmara

Thietmar

  To jeden z najcenniejszych zabytków historiografii europejskiej z przełomu X i XI wieku. Starannie wykształcony, krytyczny i samodzielny w sądach biskup merseburski Thietmar (975-1018) stworzył wybitne dzieło, ukazujące dzieje Niemiec, Słowiańszczyzny połabskiej, Polski, Czech oraz Węgier. Sporo uwagi poświęcił w nim stosunkom polsko-niemieckim w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego, a także sprawom wewnętrznym państwa polskiego. Kronika jest jednak przede wszystkim wspaniałą panoramą panowania na tronie cesarskim Ottonów I, II i III oraz Henryka II.

Niewidzialne filmy, uparci debiutanci

Piotr Śmiałowski

Wojciech Jerzy Has, Janusz Morgenstern oraz tandem realizatorski Jerzy Hoffman i Edward Skórzewski – to znani reżyserzy, którzy w różnych latach wywierali mniej lub bardziej decydujący wpływ na kształt polskiego kina. Ich pierwsze kroki w zawodzie reżysera nie były jednak łatwe. Hasowi, zanim zrealizował debiutancką Pętlę, zatrzymano sześć projektów filmów fabularnych. Morgensternowi, przed Do widzenia do jutra... – dwa, ale on najbardziej z całego grona przeżył to młodzieńcze niepowodzenie. Rekordziści Hoffman i Skórzewski, zanim przeszli z dokumentu do fabuły, aż dziesięć swoich projektów musieli schować na dno szuflad. Wiele spośród tych osiemnastu „niedoszłych debiutów” stało się zarazem próbą przełamania tabu. To Has jako pierwszy poszukiwał filmowego wyrazu dla intymnych przeżyć wojennych, Morgenstern chciał opowiedzieć o tragedii powstania warszawskiego, a Hoffman i Skórzewski – zekranizować Złego Tyrmanda. Gros tych filmowych pomysłów kształtowało się w burzliwej dekadzie lat 50., dzięki czemu książka staje się także próbą refleksji nad stanem polskiej kultury filmowej tamtego okresu. „Aktywność badacza w sferze historii niebyłej porównać można do śledztwa (sam autor używa określenia śledztwo biofilmoznawcze). Aby dobrze je przeprowadzić trzeba: posiadać wiedzę na temat byłej historii kina polskiego i jej kulis, znać się na źródłach (wiedzieć, gdzie ich szukać i jak wydobywać z nich informacje), mieć wiedzę pozaźródłową (znać kontekst opisywanych czasów) oraz... umieć rozmawiać z twórcami. Piotr Śmiałowski jest znakomitym śledczym, a przy tym – świetnym wywiadującym. Książkę czyta się jak opowieść detektywistyczną, czemu sprzyja znakomity styl autora. Pochłonąłem ją za jednym podejściem, czytałem z niesłabnącym zainteresowaniem, z żalem przerzucając ostatnią kartkę”. Dr hab. Krzysztof Kornacki, prof. UG Piotr Śmiałowski – doktor nauk humanistycznych, filmoznawca i dziennikarz filmowy. Stały współpracownik miesięcznika „Kino”, portalu Fototeka Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego oraz Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej. Przeprowadził ponad sto wywiadów z twórcami polskiego kina. Autor monografii Tadeusz Janczar. Zawód: aktor oraz wywiadu-rzeki z reżyserem Tadeuszem Chmielewskim Jak rozpętałem polską komedię filmową. Współautor książki Być jak Cybulski?, będącej zbiorem rozmów z laureatami Nagrody im. Zbigniewa Cybulskiego.

Izrael Hłaski. "To nie ja wymyśliłem ten kraj"

Piotr Weiser

„Weiser stara się udowodnić, i w moim mniemaniu czyni to skutecznie, że posługując się niezwykle sugestywnym, idiomatycznym stylem, bliskim poetyce eseju, a niekiedy i aforyzmu, osiągać można doprawdy poważne naukowe cele”. Piotr Krupiński (Uniwersytet Szczeciński) „[…] z Hłaską mierzy się tu nie patrzący na literaturę z góry naukowiec, lecz przyjaciel, partner, kompan, a często i antagonista, który o swoim bohaterze ma do powiedzenia znacznie więcej niż uczony humanista, ponieważ potrafi Hłaskę zarówno rozbroić i obnażyć (jak analityk), jak i pokazać na znanym sobie terytorium”. Marta Tomczok (Uniwersytet Śląski)   Piotr Weiser, adiunkt w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek redakcji „Narracji o Zagładzie”, dawniej sekretarz naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego. Obecnie pracuje nad książką „Człowiek, który do mnie powraca”. Edward Said czyta Josepha Conrada.  

"ani słowa dla niej". Wiersze konieczne

Jan Polkowski

11. tom z serii POEZJE pod redakcją Andrzeja Nowakowskiego Jan Polkowski, rocznik 1953, debiutował fenomenalnym tomikiem To nie jest poezja wydanym w drugim obiegu przed Sierpniem 1980. Uznany został za najwybitniejszego poetę lat osiemdziesiątych. Nowoczesnej dykcji towarzyszyło zanurzenie w historię narodu i ewangeliczny przekaz. Patriotyzm, mesjanizm, moralne napięcie, świadomość rodzinnych więzi, ożywiona tradycja, a jednocześnie rewelacyjne poetyckie odkrycia, z których do dziś korzystają zastępy młodszych poetów. "Język właściwie użyty" - podsumowywał z entuzjazmem pierwszy etap twórczości poety Jan Błoński. W wolnej Polsce zamilkł Polkowski na lat niemal dwadzieścia, by w roku 2009 powrócić z olśniewającym tomem Cantus. Zerwał z dawnym stylem, zmianie uległ też ton jego wierszy. Dominantą nowych utworów stały się gorycz przemijania, melancholia, rozpacz, kojone tylko częściowo przez kontemplację natury, czy przywoływanie przebłysków minionego rodzinnego szczęścia. Jan Polkowski. Poeta dla dorosłych. Poeta, którego twórczość otwarta jest na bardzo różne interpretacje. Zaświadczają o tym pomieszczone w tym tomie świadectwa lektury: pojedynczego wiersza, cyklu, dorobku sprzęgniętego z biografią. Andrzej Horubała

Sensitivity of Matter

Barbara Czochralska

The essays collected in this book were written over a period of more than a decade. They are arranged chronologically in order to create a complete sequence. The first essay in the collection, "Sensitivity of Matter", is dedicated to Edward Stachura, an exceptional Polish poet who became a national hero among young people after his suicide in 1979. The essay was inspired by my conversations and debates with Stachura between 1973 and 1977. The essays that follow were written in the search of an answer to the eternal question: "Who is man?"