Z dziejów polskiej historii sztuki. Studia i szkice

Adam Małkiewicz

Część pierwsza książki, o charakterze historycznym, dotyczy dziejów polskiej historii sztuki od czasu kształtowania się jej w Krakowie jako nowoczesnej dyscypliny badawczej w zasadzie do drugiej wojny światowej... Uzupełnieniem problemowego ujęcia dziejów polskiej historii sztuki w pierwszej części książki stała się jej część druga, obejmująca w układzie chronologicznym sześć biogramów uczonych. Pięć z nich dotyczy profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego: Juliana Pagaczewskiego, Adama Bochnaka, Jerzego Szablowskiego, Józefa Lepiarczyka i Lecha Kalinowskiego, jeden zaś został poświęcony Karolinie Lanckorońskiej... (ze Wstępu)

Ciało, seksualność, obozy zagłady

Bożena Karwowska

Książka Ciało, seksualność. Obozy zagłady jest zbiorem reinterpretacji tekstów polskiej literatury o Zagładzie w tym przede wszystkim osobistych świadectw pobytu w obozach koncentracyjnych, pisanych bezpośrednio po wojnie, ponownego ich odczytania przy użyciu kategorii stosowanych w dyskursach feministycznych. Autorka koncentruje się na tych aspektach prześladowań, które pomimo że nie są nacechowane genderowo, mają wpływ na kulturowe formowanie kobiet i mężczyzn. Tego rodzaju ujęcie pozwala na ukazanie zagadnień omojanych prze tradycyjne podejścia badawcze, takich jak praktyki homoseksualne wśród heteroseksualnych więźniów, czy prostytucja i domy publiczne dla więźniów w lagrach - by wspomnieć tylko o najtrudniejszych z podejmowanych zagadnień. Dzięki temu dobrze znane utwory, na przykład Opowiadania Tadeusza Borowskiego czy Dymy na  Birkenau Seweryny Szmaglewskiej, czytelnik ma szansę odczytać w nowy sposób. W książce tej autorka testuje przydatność podejść feministycznych i postkolonialnych (między innymi czarnego feminizmu amerykańskiego) w studiach podejmujących tematykę lagrów, granic człowieczeństwa, moralności i etyki po Auschwitz i Zagładzie.   Bożena Karwowska - Assistent Professor of Polish and Slavic Studies na Wydziale Studiów Europy Środkowej, Wschodniej i Północnej Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver (Kanada). Jej zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia związane z najszerzej rozumianą recepcją literacką, reprezentacją kobiet w literaturach słowiańskich (szczególnie polskiej i rosyjskiej) oraz przeniesieniem obserwacji feminizmu grup mniejszościowym (...) na badania nad literaturą i kulturą polską.

"ku czci plemienia świecącego w nocy". Za snem, za jawą, za pacierzem...

Tadeusz Nowak

21. tom z serii Poezje Wieś, będąca źródłem twórczości Nowaka, została utracona. Bezpowrotnie. [...] Co może zrobić poeta, by ocalić własne plemię? Musi wymyślić miejsce, w którym jasność tego plemienia będzie świecić pełnym światłem. Odnajduje je w słowie, w wytworzonym przez siebie świecie. Inaczej mówiąc, odzyskać tę wieś można tylko poprzez artystyczną pamięć i wyobraźnię, przekształcając ją w prywatny - ale uniwersalny - mit, artystyczny mit kulturowy, wyposażony zewnętrznie z całą drobiazgowością i pieczołowitością w realne bytowe kształty i realne, żywe postaci. [...] W przedziwny sposób z archaicznym ludowym animizmem, totemizmem nawet - miesza się w twórczości Nowaka [...] chrystianizm, gdyż w centrum najgłębszych Nowakowych wyobrażeń i przekonań religijno-metafizycznych tkwi misterium Golgoty, które ogarnia tutaj cały świat istot żywych [...]. Nowakowe sacrum - a więc cały Nowakowy wszechświat - przeniknięte jest cierpieniem. [...] Nowak jest jednym z najbardziej religijnych poetów polskich, chociaż z żadną określoną religią nie można jego poezji utożsamić, ani w całości z niej wywieść. Znajduje się ta poezja jakby na przecięciu wielu religii, ukrywa wewnątrz wiele religijnych nawarstwień. Wyraża przeżycia stanowiące jądro i być może podstawę wszystkich religii. Numinosum, będące, wedle nowszych religioznawców, fundamentem wszelkiego religijnego sacrum. Stanisław Balbus

Król w Kraju Rozkoszy. Komedia zapustna w trzech aktach

Franciszek Zabłocki

Franciszek Zabłocki (1752-1821) poeta, komediopisarz, tłumacz literatury francuskiej, jeden z najaktywniejszych twórców i działaczy ery stanisławowskiej; uczestnik królewskich obiadów czwartkowych, odznaczony medalem "Merentibus" za napisaną w 1780 sztukę "Zabobonnik". Pod koniec życia, po utracie przez Polskę niepodległości został księdzem. Dorobek komediopisarski Zabłockiego, obejmujący ok. 50 tytułów (najbardziej znany jest "Fircyk w zalotach") charakteryzuje się racjonalistyczną postawą autora, bystrą, krytyczna obserwacją obyczajową i psychologiczną, elementami publicystyki społecznej, ironią, czesto także sentymentalizmem zgodnym z duchem epoki.

Na białą broń

Adam Papée Adam Papée

Autor tych wspomnień - Adam Papee - to osobowość w rodzinie olimpijskiej zupełnie wyjątkowa, tytan energii, pracowitości i absolutnego oddania dla białej broni; aktywnie uczestniczył w organizacji sportu szermierczego w Polsce, był zdobywającym medale zawodnikiem, prezesem Polskiego Związku Szermierczego, sędzią krajowym i międzynarodowym. Niniejsze zapiski pozwalają poznać go nie tylko jako sportowca, ale też człowieka wojażującego po świecie i wyruszającego na szlaki z turystycznym plecakiem.

Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra

praca zbiorowa

„Książka jest bez wątpienia pozycją wartościową, prezentującą tak teorię, jak i praktykę badawczą z obszaru nowoczesnej komparatystyki – zajmującej się problematyką „inter”: interdyscyplinarną, interdyskursywną, intersemiotyczną, interartystyczną, intermedialną. Zarówno zbiera związane z nią wątki (ich część, mamy bowiem współcześnie do czynienia z niezwykle obszernym i różnicowanym przedmiotem badań „inter”), jak i wyznacza horyzont przyszłej możliwej refleksji porównawczej. Jeśli miałbym syntetycznie wskazać na zalety publikacji,  wymieniłbym właśnie wspomniane: nowoczesność (zwłaszcza na polskim gruncie komparatystycznym, zdominowanym przez tradycyjne ujęcia historycznoliterackie) oraz przede wszystkim różnorodność zebranych artykułów, gwarantującą odkrywczą przygodę intelektualną na obszarze dzisiejszej komparatystyki”.   Dr. hab. Michał Kuziak, prof. UW Zakład Komparatystyki Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego

Poezje (Daniel Naborowski)

Daniel Naborowski

Wybór wierszy jednego z najsłynniejszych polskich poetów barokowych - poezje pełne sprzeczności i metafizycznych napięć. Kontynuacja serii "Klasyka Mniej Znana" adresowanej do studentów filologii polskiej. Tom zawiera wiersze Daniela Naborowskiego, jednego z najwybitniejszych umysłów doby polskiego baroku. Liryki Daniela Naborowskiego zaliczane są do XVII-wiecznego nurtu poezji intelektualnej. Charakteryzują się wirtuozerią formalną oraz bogactwem artystycznym, mimo że sam ich autor nie traktował twórczości literackiej jako swojego głównego zajęcia. W poezji dawał wyraz rozdarciu egzystencjalnemu i niepokojom o kondycję człowieka, w którym dostrzegał jednocześnie moc i małość. Wiele miejsca poświęcał też sferom sacrum i profanum oraz relacjom człowieka z Bogiem.

Izrael Hłaski. "To nie ja wymyśliłem ten kraj"

Piotr Weiser

„Weiser stara się udowodnić, i w moim mniemaniu czyni to skutecznie, że posługując się niezwykle sugestywnym, idiomatycznym stylem, bliskim poetyce eseju, a niekiedy i aforyzmu, osiągać można doprawdy poważne naukowe cele”. Piotr Krupiński (Uniwersytet Szczeciński) „[…] z Hłaską mierzy się tu nie patrzący na literaturę z góry naukowiec, lecz przyjaciel, partner, kompan, a często i antagonista, który o swoim bohaterze ma do powiedzenia znacznie więcej niż uczony humanista, ponieważ potrafi Hłaskę zarówno rozbroić i obnażyć (jak analityk), jak i pokazać na znanym sobie terytorium”. Marta Tomczok (Uniwersytet Śląski)   Piotr Weiser, adiunkt w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek redakcji „Narracji o Zagładzie”, dawniej sekretarz naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego. Obecnie pracuje nad książką „Człowiek, który do mnie powraca”. Edward Said czyta Josepha Conrada.  

Hermeneutyka a kierunki myśli współczesnej. Rozumienie kultury w filozoficznej hermeneutyce, filozofii przyrody i (post)strukturalizmie

"Książka jest świadectwem intelektualnego opanowania trudnej problematyki związanej z określeniem - brakującego dotąd w filozoficznym dyskursie - hermeneutycznego pojęcia kultury" - z recenzji prof. dr hab. Franciszka Chmielowskiego. "Autor nie tylko rekonstruuje i analizuje poglądy twórców doktryny hermeneutycznej, ale również bada ich wpływ oraz recepcję we współczesnej myśli ponowoczesnej - głównie poststrukturalizmu i postnaturalizmu" - z recenzji prof. dr hab. Ignacego S. Fiuta. "Analiza refleksji Heideggera, Gadamera i Ricoeura, odniesiona do filozofii naturalistycznej i poststrukturalistycznej, stanowi cenne źródło informacji związanych z bieżącym statusem kultury zachodniej" - z recenzji dr hab. Andrzeja J. Nowaka. Marcin Urbaniak – doktor nauk humanistycznych, związany naukowo z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie oraz Wyższą Szkołą Zarządzania w Warszawie. Jego zainteresowania teoretyczne obejmują współczesną filozofię człowieka i filozofię kultury ze szczególnym uwzględnieniem problemu tożsamości, czasu, rozumienia oraz interpretacji. Praktyczny wymiar zainteresowań związany jest ze zjawiskami globalizacji i transkulturowości, a także z prawami zwierząt, problemami ekoetyki oraz neuroetyki. Współpracował m. in. z Hacettepe University i Sakarya University.

Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literacko-kulturowego

Witold Bobiński

Przemiany technologiczno-kulturowe ostatnich kilku dekad, zwrot ikoniczny, zwrot audiowizualny, zwłaszcza w wersji cyfrowej sprawiają, że szkolne dziedziny zajmujące się edukacją kulturową stoją w obliczu modyfikacji swoich paradygmatów. Ta sytuacja dotyczy także polonistyki zarówno tej szkolnej, jak i w pewnym stopniu akademickiej. Kryzys czytelnictwa i deprecjacja lektury szkolnej to zjawiska, wobec których polonista i polonistyka nie mogą przejść obojętnie; grzech zaniechania wysiłku na rzecz przemian oznacza zgodę na gwałtowną marginalizację kluczowej jeszcze do niedawna szkolnej dyscypliny. Jednym ze sprzymierzeńców w dziele jej odnowienia może być staruszek film, wynalazek już ponadstuletni, który przeżywa kolejną młodość i stał się dominującą formą sztuki masowej. Na różne sposoby zestawiany w szkole z literaturą może pokazać ją w innym świetle, ożywić, wydobyć ze sfery obojętności, wręcz odkryć. O tym jest ta książka.  

Pisma wybrane, tom 1-3 (Stanisław Stomma)

Stanisław Stomma

„Stanisław Stomma to nie tylko polityk, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli środowiska polskich intelektualistów katolickich, ale także bardzo aktywny publicysta, który zadebiutował już w 1931 r. na łamach wileńskiego „Słowa” i tworzył do początku XXI w.  Jego publicystyka ma charakter ponadczasowy; bazując na historii Polski i uniwersalnych wartościach, jest użyteczna zarówno dla teoretyków polityki, jak i dla jej praktyków, również dla wszystkich zainteresowanych wyborami ideowymi katolików świeckich nie tylko ubiegłego stulecia. To też własne drogi myśli politycznej, oryginalne poglądy i idee, a przede wszystkim realizm polityczny. Kierując się swoją wiedzą i wyznawanymi wartościami, poszukiwał zawsze „mądrości etapu”. Z dzisiejszej perspektywy przywołanie ideałów Stommy wydaje się istotne. Polska refleksja i praktyka polityczna nadal cierpią na niezwykle głęboki deficyt racjonalizmu, szerszej analizy i poważnej debaty. Z tej perspektywy przywołanie jego bogatej publicystyki, sięgnięcie choćby do wzorców refleksji historycznej i geopolitycznej jest bardzo wartościowe. Całość 3-tomowego wydania tworzy zbiór wybitnej publicystyki, pasjonującą, obejmującą trzy okresy polskiej historii opowieść o polityce, historii i kulturze. Stanowi to oczywiście świadectwo czasu, ale ze względu na poruszanie się w świecie wartości uniwersalnych, myśli katolickiej i humanizmu posiada ogromną wartość ponadczasową – buduje polską tożsamość kulturową i myśl polityczną w wielu aspektach, zarówno konserwatywnych, chrześcijańsko-demokratycznych, jak i liberalnych”.   Radosław Ptaszyński   „Edycja, opatrzona cennymi przypisami, spełnia wszelkie wymogi profesjonalnego warsztatu historyka. Jest owocem prawdziwie benedyktyńskiego trudu, wielkiej staranności i pieczołowitości. Zasługuje na podziw oraz na udostępnienie w możliwie najszerszym obiegu. Zwłaszcza dla młodych pokoleń stanowi wartość bezcenną, świadczącą o ciągłości polskiej tradycji”.    prof. dr. hab Andrzej Romanowski  „Radosław Ptaszyński złożył obszerny wybór zawierający najważniejsze wystąpienia publicystyczne Stanisława Stommy, poprzedzony bardzo kompetentnym i wnikliwym wstępem. […] Ukazuje on rozwój myśli, koncepcji, zmianę sposobu argumentowania, pozwala rozpatrywać teksty na tle zmieniających się epok”. dr. hab. Andrzej Friszke   Radosław Ptaszyński –  politolog, socjolog, historyk; adiunkt w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego; pracownik Ośrodka Badań Biograficznych US, sekretarz redakcji Polish Biographical Studies; członek zarządu Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Szczecinie; członek Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. Opublikował m.in.: Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie w latach 1946-1955, Szczecin 2010; Jacky Jean Etienne Challot przyjaciel Solidarności, Warszawa 2013. Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy - aktywność - myśl. Studia i szkice (współred.), Toruń 2014.   Pierwszy tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy obejmuje okres, którego ramy wyznacza debiut publicystyczny w 1931 r. i druga wojna światowa. To czas, w którym młody działacz Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”, publicysta wileńskiego pisma „PAX” „Głosu Narodu”, „Polityki” i „Kuriera Wileńskiego” kształtuje swoje poglądy i osobowość, poszukuje  ideowych źródeł. Jest publicystą katolickim, o tyle interesującym, że znajdujemy w jego tekstach i społeczną wrażliwość, i „zezowanie na prawo”. Nie brakuje w nich również charakterystycznego dla Stommy myślenia geopolitycznego.    Drugi tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy prezentuje publicystykę z lat 1946–1975. To okres, w którym rodziła się koncepcja minimalizmu, jako odpowiedzi na budowany nad Wisłą system totalitarny typu stalinowskiego, ale zakończony procesem „odwilży” i przełomu Października 1956 r. W tym też czasie powstawać będzie neopozytywizm jako praktyka funkcjonowania politycznego niezależnych katolików świeckich w zmienionych warunkach politycznych. To także czas obejmujący 20 lat bezpośredniej działalności politycznej w sejmie PRL.    Trzeci tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy to teksty powstałe w latach 1976–2003. Cezurę początkową wyznacza kryzys związany z wprowadzeniem poprawek do Konstytucji PRL i zakończenie okresu posłowania Stommy. Kolejne lata to wzmożenie działalności publicystycznej katolickiego intelektualisty, który pozostał aktywny pisarsko i politycznie również po 1989 r., aż do późnej starości zabierając głos w najistotniejszych sprawach polskiej polityki wewnętrznej i zagranicznej.

Miasto w sztuce - sztuka miasta

Ewa Rewers

Jeśli w ogóle potrafimy nazwać relację między miastem i sztuką, to nie jest nią z pewnością analogia czy podobieństwo, to raczej sekwencje operacji  metonimicznych wywodzących się z uchwytnych w doświadczeniu potocznym realnych zależności. Mówienie o operacjach metonimicznych jest tu oczywiście ryzykowne, ponieważ nie mamy do czynienia z wyrażeniami językowymi, lecz ze złożonymi konfiguracjami przekonań i praktyk, które jednak – intencjonalnie lub nie – przylegają do siebie, zastępują się, zawierają się w sobie. Tylko w tym kontekście za  rozwinięcie interpretacji „miasta w sztuce” może zostać uznana  interpretacja „sztuki miasta”, nie  zaś proste odwrócenie: „sztuka w mieście”. Określenie „sztuka miasta” ukrytą metaforyczność i jawną wieloznaczność zawdzięcza bowiem operacji metonimicznej. Metafory, symbole, reprezentacje ukrywają się w myśleniu o związkach sztuki z miastem za – powiedzielibyśmy – solidnymi plecami realnej współobecności, fizycznych kontaktów, dostrzegalnych związków przyczynowo-skutkowych, dwustronnej, aczkolwiek nie w pełni odwracalnej relacji znaczone – znaczące. Sztuka i miasto nie zostały bowiem uwięzione w lustrzanej metaforze. Sztuka dzisiaj nie jest zwierciadłem rzucanym na ulicei place miasta, a miasto daje sztuce więcej niż kontekst i przestrzeń. Daje żywą, odnawialną metaforę współczesnego życia, świata, pamięci, porządku i chaosu zarazem: pisarzom i poetom, malarzom i scenarzystom, performerom i fotografom. (Ze wstępu Ewy Rewers)

Literaturoznawcze dyskursy możliwe. Studia z dziejów nowoczesnej teorii literatury w Europie Środkowo-Wschodniej

Danuta Ulicka

Od połowy XX stulecia refleksja o poetyce tekstów literaturoznawczych konkuruje z ich tradycyjnymi uporządkowaniami wedle metod i problemów. Towarzyszy jej formuła „literaturyzacji" wiedzy, traktowana jako symptom ponowoczesności. Jeśli tak, to dwudziestowieczna wiedza o literaturze osiągnęła kondycję ponowoczesną już w momencie krystalizowania się swojej nowoczesnej postaci. Drugą literaturoznawczą awangardę teoretyczną można w każdym razie śmiało wywieść z dokonań awangardy Pierwszej. Formułę literaturyzacji wiedzy o literaturze można jednak rozumieć jako nazwę takiego podejścia do wypowiedzi naukowej, jak do wypowiedzi uznawanej za literacką - określanej przez to, kto, gdzie, kiedy, po co, do kogo i w jaki sposób mówi. Książka proponuje takie podejście do tekstów literaturoznawców urodzonych w regionie wschodnio- i środkowoeuropejskim około roku 90. XIX wieku, z pokolenia pionierskiego i założycielskiego wobec następnych. Nie wszystkie ich utwory weszły do literaturoznawczego kanonu. I te pominięte, i te z kanoniczne obejmuje nazwa „literaturoznawczych dyskursów możliwych" - możliwych do zaistnienia i możliwych do ponownego odczytania, które pozwoli im zaistnieć jako wypowiedziom kulturowym. Prof. dr hab. Danuta Ulicka - kierownik Zakładu Teorii Literatury i Poetyki w Instytucie Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego,  autorka książek: Ingardenowska filozofia literatury. Konteksty (1992), Oblicza samotności. Szkice o egzystencjalizmie (1996), Granice literatury i pogranicza literaturoznawstwa. Fenomenologia Romana Ingardena w świetle filozofii lingwistycznej (1999), tłumaczka. rozpraw M. Bachitna, S. Awierincewa, W. Proppa, O. Freudenberg  i utworów R. Pogodina, A. Płatonowa, W. Jerofiejewa, A. Sacharowa.  

Porachunki z XX wiekiem. Szkice i rozprawy literackie

Tadeusz Drewnowski

"Pod koniec pracy zawodowej pragnę zwrócić uwagę na moje rzeczy mniej znane i pamiętane: pierwszy zarys twórczości J.J. Szczepańskiego, portrety Giedroycia i Stawara, studium o „Ślubie”, arcydramacie Gombrowicza. Do nich też należą polemiki w sprawie Jarosława Iwaszkiewicza czy Tadeusza Borowskiego i Herlinga-Grudzińskiego. Cięższy kaliber prezentują teksty na temat konfrontacji literackiej wizji obozów z widmem światowego terroryzmu, demokratyzmu literatury polskiej („Polski everyman” i kariera Emersona w Polsce – od Mickiewicza do Dąbrowskiej, Miłosza i Jana Pawła II) oraz dziwnej naszej „literatury urodzonej po roku 1960”, czyli przemian trzech „Parnasów bis” w „średnią literaturę w średnim wieku. Moje wojenne pokolenie (roczniki 20), a przynajmniej ta jego część, do której się zaliczam, pokładała kiedyś znaczne nadzieje w „naszym wieku XX”. Niestety, z nadziei pozostały „porachunki...”, a zamiast puenty – ucieszne historyjki, co by było gdyby..." - Tadeusz Drewnowski

Szermierka: droga do sukcesu

Elaine Cheris

"Jestem pod wielkim wrażeniem. To są solidne podstawy; taki program treningowy może pomóc nawet doświadczonemu szermierzowi. Sam chętnie skorzystam z kilku wskazówek treningowych!" Abrahamson Goran Członek Komisji Technicznej, srebrny (1997) i brązowy (1998) medalista Mistrzostw Świata Międzynarodowej Federacji Szermierczej "Cenny podręcznik zarówno dla osób uczących się szermierki, jak i dla trenerów. Elaine Cheris czerpie ze swojego doświadczenia zarówno jako trener, jak i zawodnik olimpijski". Peter Jacobs Sekretarz/skarbnik oraz członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej Federacji Szermierczej Szermierka to bardzo techniczny sport. Już w dziewięciu ciekawych i zabawnych krokach możesz się jej nauczyć! Szermierka: droga do sukcesu omawia wszystkie umiejętności niezbędne w szpadzie i florecie. Książka jest doskonałym przewodnikiem dla początkujących i rozwijających się szermierzy oraz cennym źródłem wskazówek dla instruktorów. Autorka Elaine Cheris dzieli się wiedzą, która uczyniła ją jedną z najbardziej wyróżniających się osób wśród zawodników i instruktorów szermierki w Stanach Zjednoczonych. W każdym rozdziale przedstawia jedną główną umiejętność, prezentuje ilustracje pokazujące, jak ją wykonać, a następnie proponuje serię ćwiczeń, aby opanować i udoskonalić tę umiejętność. Cheris trenowała wielu wybitnych międzynarodowych zawodników, a także gwiazdę muzyki pop Jimmy'ego Buffetta. W książce Szermierka: droga do sukcesu możesz otrzymać personalne wskazówki i zacząć naukę szermierki od razu we właściwy sposób. Książka jest częścią bardzo popularnej serii Steps To Success Activity Series, która ma ponad 1 milion egzemplarzy nakładu.

Realizm polityczny elity władzy w Królestwie Polskim (1815-1830)

Emil Antipow

Model realizmu politycznego zaprezentowany w tej książce uwypukla jego aspekt etyczny, ujęty przez Maxa Webera w kategorii etyki odpowiedzialności. Z tego punktu widzenia staram się pokazać kształt polityki w Królestwie Polskim - od momentu powstania państwa na Kongresie Wiedeńskim (1815) - do Nocy Listopadowej (1830). W świadomości historycznej (i społecznej) dominuje przekonanie, że to walka powstańcza i romantyczne "mierzenie siły na zamiary" miały największy wkład w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Lekceważy się natomiast osiągnięcia zdobyte bez ofiar i rozlewu krwi, co zazwyczaj wymaga większej zręczności i trafnej analizy sytuacji. Tu proponuję przyjrzeć się mniej znanej stronie krótkiego epizodu w dziejach państwa polskiego. Recenzowana rozprawa dobrze realizuje cele i założenia, jakie przyświecały jej Autorowi. To cenny przyczynek do badań nad realizmem w polskim życiu publicznym, po tym jak Polska w wyniku wojny północnej (1700-1721) została poddana rosyjskiej hegemonii. Autor ciekawie analizuje sylwetki rosyjskich protagonistów analizowanych przez siebie wydarzeń. O Aleksandrze, Mikołaju czy Konstantym pisze rzeczowo, a w przypadku tego ostatniego podkreśla, że to niewykorzystana szansa ustrojowo-polityczna Królestwa. Rzadko we współczesnym polskim piśmiennictwie można spotkać się z tego typu stanowiskiem. dr hab. Lech Mażewski, ustrojoznawca Emil Antipow - doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce i magister filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.