Drzwi do plakatu. Mieczysław Górowski rozmawia z Agatą Hołobut

Mieczysław Górowski, Agata Hołobut

"Pomysł powstania tej książki zrodził się podczas Piątego Międzynarodowego Sympozjum "Ikoniczność w języku i literaturze", które odbyło się w dniach 17-19 marca 2005 roku w Krakowie. Było to wydarzenie szczególne, ponieważ po raz pierwszy do grona językoznawców i literaturoznawców z całego świata dołączyli również wybitni przedstawiciele świata sztuki (...). Spotkaniem, które wszystkim głęboko zapadło w pamięć, był wykład Mieczysława Górowskiego, znakomitego plakacisty, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie na Wydziale Form Przemysłowych kieruje Pracownią Projektowania Alternatywnego. Wobec wielkiego zainteresowania, jakie podczas Sympozjum wzbudziły jego refleksje nad rolą interpretacji w twórczości plakatowej, Mieczysław Górowski zgodził się raz jeszcze opowiedzieć o swoim warsztacie, ilustrując rozważania wybranymi przez siebie pracami. Niniejsza publikacja ma zatem charakter rozmowy, która pozwoli nam nie tylko "zajrzeć" do pracowni wybitnego plakacisty, lecz także "wsłuchać się" w jego niezwykłą osobowość." Agata Hołobut

Polska Jasienicy. Biografia publicysty

Arkadiusz Kierys

„Nie można już wątpić, że system komunistyczny osiągnąłby znacznie więcej i funkcjonował bez porównania lepiej, gdyby nie metoda trzymania «myśli w obcęgach»” – pisał Jasienica w Pamiętniku. Leon Lech Beynar – znany szerzej pod literackim pseudonimem Paweł Jasienica – jest w Polsce symbolem opozycji intelektualnej wobec PRL i autorem poczytnych prac historycznych. Współcześni znali go jednak jako człowieka apolitycznego (ze skłonnościami do libertynizmu), czego wyrazem było unikanie przynależności do korporacji studenckich czasów sanacji i partii politycznych Polski Ludowej. Dlaczego więc, mimo potrzeby mentalnej neutralności, wybrał zawód publicysty, żądający odeń deklaracji światopoglądowej? Czy istnieje możliwość zachowania godności osobistej i zawodowej w kraju totalitaryzmu ideologicznego? Przez całe życie Jasienica zmagał się z postawami społecznymi, których nie akceptował: autorytaryzmem sanacji i antysemityzmem II Rzeczypospolitej; nienawiścią narodowościową na Kresach Wschodnich w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej; „złotych żniw” na popieliskach obozów koncentracyjnych i Polski stalinowskiej. Mimo to uważał, że praca na rzecz Polski powojennej jest obowiązkiem każdego inteligenta, chociażby z racji dużych strat wojennych w tej właśnie warstwie społecznej. Pojmował to jako służbę narodowi, a nie reżimowi komunistycznemu, w związku z czym stał też w opozycji do swoich kolegów na emigracji; „Losy Polski zależą wprawdzie od tego, co się dzieje na szerokim świecie – pisał do nich – ale masa Polaków kształtować może historię ojczystą działając tutaj, na nadwiślańskich piaskach, a nie tam, «gdzie cytryna dojrzewa»”. Biografia Pawła Jasienicy ukazuje go jako człowieka dokonującego wyborów światopoglądowych w strasznych i ciekawych czasach, jeszcze zanim pojawił się pomysł Polski Piastów i Jagiellonów.   Arkadiusz Kierys - rocznik 1968, torunianin. absolwent Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, wnikliwy obserwator cichszych a znaczących momentów historii. W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje opozycji intelektualnej w PRL oraz historia historiografii polskiej. Wynikiem tych zainteresowań stała się praca na temat życia i działalności Leona Lecha Beynara (pseud. Paweł Jasienica). Jest autorem skryptu pomocniczego z historii dla uczniów szczególnie uzdolnionych humanistycznie: Historia Mundi. Starożytność. Od prehistorii do imperium perskiego (Toruń, 2010). Obecnie kończy opracowanie zbioru artykułów Pawła Jasienicy pt.: „Historia to nie dziwka”. Antologia tekstów Pawła Jasienicy, jego interlokutorów i recenzentów.

Teoria tańca w polskiej praktyce

Hanna Raszewska-Kursa

Choreologowie i choreolożki oraz krytyczki i krytycy rozpoznawani są poprzez tytuły swoich dzieł. Ich biografie rzadko znają inni. Kuratorzy, menedżerki, producenci, organizatorki stoją zwykle w kulisach. Często nie zauważa się ich pracy – ba, nierzadko na tym właśnie polega jej właściwe wykonanie. Ważne jest, by dostrzec pracę osób wspierających scenę tańca i choreografii, dokumentujących ją, analizujących, popularyzujących i stymulujących jej rozwój. Wysiłek, jaki niepraktycy i niepraktyczki wkładają w zajmowanie się tańcem, niejednokrotnie okazuje się tytaniczny i bywa okupiony poświęceniem porównywalnym z tym, które staje się udziałem artystów i artystek. Sztuka tańca nie tylko służy wzbogaceniu emocjonalnych przeżyć i intelektualnych doświadczeń widowni, nie tylko stanowi artystyczną wypowiedź twórcy czy twórczyni, lecz jest także obiektem zaawansowanych badań naukowych (zarówno nauk humanistycznych, jak i matematyczno-przyrodniczych i ścisłych) oraz prac analityczno-krytycznych. Taniec i choreografię często postrzega się jako błahostkę, podczas gdy jest to dziedzina sztuki o istotnym znaczeniu, niosąca ze sobą ogrom wiedzy o człowieku i kulturze, w jakiej on funkcjonuje i jaką wytwarza. Chcę popularyzować wiedzę o dorobku osób zasłużonych dla polskiej wiedzy o tańcu i ułatwić docieranie do niej. Hanna Raszewska-Kursa   Publikacja została zrealizowana we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca w ramach „Programu wydawniczego 2018”

Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka

Ewa Maciejewska-Mroczek

Książka Ewy Maciejewskiej-Mroczek to socjologiczna analiza współczesnego projektu dziecka. Autorka przedstawia go jako płynny, zmienny, znajdujący się w nieustannym ruchu. Analiza przeprowadzona jest ze świadomością historycznych procesów, które go ukształtowały, i jego wewnętrznego zróżnicowania. Przedmiotem zainteresowania autorki są zabawki – wytwory kultury materialnej bliskie dzieciom, a we współczesnych społeczeństwach zachodnich bardzo rozpowszechnione. Obecnie uważa się, że zabawa powinna kształtować dziecko, jest jego pracą. To ze względu na nie, a jeszcze precyzyjniej – ze względu na przyszłego dorosłego, którego w nim widzimy, zabawki mają odzwierciedlać kulturowe systemy znaczeń tworzonych wokół takich pojęć jak płeć, pozycja społeczna, konsumpcja, samorealizacja, wiedza itp. Autorka analizuje różnorodne dane, łącząc pewne uniwersalia kultury globalnej ze specyfiką polskiego „tu i teraz”. Celem było spojrzenie na współczesne społeczeństwo poprzez zabawki i dowiedzenie się tego, w jaki sposób owe materialne obiekty, stanowiące istotny element świata dziecięcego, odzwierciedlają i zarazem konstruują projekt dziecka.  

Demokracja na rozdrożu. Deliberacja czy partycypacja polityczna?

Janusz Grygieńć

Demokracja na rozdrożu jest niezwykle kompetentnym przeglądem najważniejszych koncepcji demokracji partycypacyjnej i deliberacyjnej. Dotyczy najważniejszych sporów, jakie toczone są obecnie o optymalny kształt demokracji. W kolejnych rozdziałach autor dyskutuje kwestie, które są kluczowe dla zrozumienia osobliwości systemu demokratycznego i jego cech wyróżniających. Osią rozważań autora jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaka powinna być w demokratycznych społeczeństwach relacja między dyskusją problemów społecznych i politycznych, udziałem szerokich mas w polityce a wysłuchiwaniem głosów ekspertów, którzy powinni reprezentować trzeźwe, obiektywne stanowisko poparte danymi naukowymi. W książce więc rozważane są problemy, którymi żyją wręcz współczesne demokracje: czy wpływ ekspertów na decyzje polityczne nie zabija aktywności politycznej obywateli?; czy masy są w stanie stworzyć prawidłowe rozwiązania polityczne?; czy możliwe jest dyskutowanie kwestii społecznych i politycznych na każdym poziomie? Grygieńć bardzo kompetentnie prowadzi czytelnika poprzez meandry tych dyskusji, pokazując klarownie argumenty na rzecz każdego z tych stanowisk oraz argumenty, które mogą je podważyć. Książka będzie na pewno czytana przez wszystkich tych, którzy interesują się polityką, a warto też byłoby, żeby przeczytali ją ci, którzy politykę czynnie uprawiają. Z recenzji prof. dra hab. Leszka Koczanowicza

Neopragmatyzm Roberta B. Brandoma

Tomasz Zarębski

Filozofia analityczna w początkowej fazie rozwoju wyznaczała sobie dość skromne cele. Odżegnując się od metafizycznych uwikłań i rezygnując z tradycyjnych filozoficznych pytań o ostateczną naturę rzeczywistości, „programowo” koncentrowała się na badaniu właściwości naszych wypowiedzi jako niezbędnego warunku wstępnego do dalszych, już naukowych i pełnoprawnych twierdzeń o świecie. Stawiała sobie wtedy skromne pytania o źródła i determinanty znaczenia, o to, w jaki sposób używamy języka, kiedy i jak sensownie posługujemy się słowami, co gwarantuje sensowność i sukces naszej komunikacji. Późniejsze losy filozofii analitycznej pokazały, że takie pytania doprowadziły do poszerzenia perspektywy badawczej, a w rezultacie do przeformułowania naszego podejścia również do tradycyjnych pytań filozoficznych: o naturę wiedzy, umysłu, działania i racjonalności, o naturę człowieka i jego aktywności, naturę wspólnoty, a wreszcie i samej filozofii. Wychodząc więc od refleksji nad kwestiami ściśle językowymi, można z powrotem dojść do pytań filozoficznie ważkich. Wydaje się też, że filozofia Roberta B. Brandoma to znakomity przykład tego, jak wychodząc od ściśle analityczno-filozoficznego pytania o istotę i genezę treści pojęciowej, można w nowy sposób podejść do najistotniejszych kwestii filozoficznych.

Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej

Roman Mazurkiewicz

Dlaczego w Bogurodzicy, najstarszej polskiej pieśni religijnej, obok Matki Bożej pojawia się postać św. Jana Chrzciciela jako największego po Maryi orędownika ludzi zwracających się w modlitwie do Chrystusa? Na to banalne z pozoru pytanie stara się odpowiedzieć w szerokim kontekście kultury religijnej wieków średnich niniejsza książka. Jej tematem są bowiem narodziny i dzieje Deesis – idei orędownictwa Matki Bożej i św. Jana Chrzciciela jako najważniejszych pośredników pomiędzy Chrystusem-Sędzią a grzeszną ludzkością. Praca ukazuje różnorakie przejawy tego maryjno-joannologicznego prymatu w kulturze średniowiecznej, poczynając od Biblii i apokryfów, poprzez teksty ojców Kościoła, liturgię, hymnografię i literaturę, aż po ikonografię, w której idea Deesis uzyskała swój najpełniejszy wyraz. Szczególną uwagę poświęcono Bogurodzicy – najdawniejszemu świadectwu żywotności idei Deesis w kulturze naszego średniowiecza.   Roman Mazurkiewicz, historyk literatury staropolskiej, profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Autor ponad stu prac naukowych i edytorskich, twórca i redaktor serwisu naukowo-edukacyjnego Staropolska.pl. Ważniejsze publikacje książkowe: Tradycja świętojańska w literaturze staropolskiej, Kraków 1993; Zrozumieć średniowiecze. Wypisy, konteksty i materiały literackie, Tarnów 1994; Teksty o Matce Bożej. Polskie średniowiecze, Niepokalanów 2000; Polskie średniowieczne pieśni maryjne. Studia filologiczne, Kraków 2002, Przedziwna Matka Stworzyciela Swego. Antologia dawnej polskiej poezji maryjnej, Warszawa 2008; Z dawnej literatury maryjnej. Zarysy i zbliżenia, Kraków 2011.

Ulubione kawałki. Szkice o twórczości Piotra Sommera

Kamil Nolbert

Twórczość Piotra Sommera zasługuje na kolejne lektury, lektury powrotne, w wydaniu osób, które zajmują się jego pisarstwem od lat, a także lektury pierwsze - ze strony czytelników, dopiero wciągających się w jego pisarstwo. [...] Paradoksalny charakter tej twórczości polega właśnie na tym, że z pozoru prosta i komunikatywna, w nieomal każdym utworze zaprzecza temu wrażeniu. Jest przemyślnie, dyskretnie, delikatnie złożona. Sommer wywija się mocnym uchwytom, poniekąd zmuszając kolejnych interpretatorów do testowania przydatności propozycji zastanych. Jeśli mam słuszność, to Ulubione kawałki są książką, która przynosi wiele świetnych analiz, zwraca uwagę na niezauważane dotąd składniki rzemiosła (np. poetykę tytułów), wyrównuje zaległości [...]. Jej ukazanie się uważam za szczęśliwą konieczność. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Śliwińskiego

Prawda i złudzenie. Esej o myśleniu

Hanna Buczyńska-Garewicz

Tematem książki jest krytyczna analiza filozoficznego myślenia o prawdzie w ostatnich około stu latach. Jest to okres istotny w historii zachodniego dyskursu toczącego się wokół znaczenia pojęcia prawdy, okres zdominowany z jednej strony ostrymi atakami na niesione przez to pojecie treści, z drugiej zaś - wobec tych krytyk -  odznaczający się silną i zdecydowaną obroną idei prawdy oraz uwydatnieniem jej niezbywalności w horyzoncie myślowym człowieka.

"Patrzymy sobie w oczy...". O twórczości Ewy Lipskiej

Aneta Piech-Klikowicz

Autorka podejmuje próbę opisu poezji, dramatu i prozy Ewy Lipskiej w kategoriach relacji Ja–Ty. Uznając komunikację międzyludzką za najbardziej istotny problem, sprzeciwia się rozpowszechnionemu w wielu interpretacjach przekonaniu o kluczowej roli śmierci w tej twórczości i śledzi pragnienie podmiotu związane z tym, co żyje. Wnioski zmierzają do ukazania osoby mówiącej jako poety, któremu we współczesnej cywilizacji powierzono odpowiedzialność za „biedę” człowieka. Badanie unikalnego Głosu podmiotu poetyckiego prowadzi do namysłu nad współtworzącymi go: wyobraźnią, muzyką, samotnością, „zagadką pisania”, a także czytaniem pojętym jako przyjaźń. Semantyka Ty obejmuje rozmaite warianty. Poza doświadczeniem intymności wobec drugiego poszerzona zostaje również o socjosferę, przestrzeń, czas, a wreszcie samą śmierć naznaczone atrybucją personalności. W opisie interpersonalnych relacji mieści się także kwestia transcendencji, a zarazem Ty rozumiane jako „język i tekst kultury”.   Najbardziej istotną w moim przekonaniu wartością książki jest realizacja lektury odkrywającej genetyczne i niejako naturalne dla malarskiej wrażliwości Ewy Lipskiej związanie twórczości z szeroko rozumianym doświadczeniem kulturowym epoki. Postulat takiej lektury niejako „wisiał” w powietrzu, wskazywany, lecz raczej omijany przez badaczy, koncentrujących się częściej na literackich osobliwościach owej poezji (głównie: metaforze).   prof. dr hab. Anna Legeżyńska   Autorka dobrze panuje nad literaturą przedmiotu. Dba o to, by oddać sprawiedliwość poprzednikom. Rzetelnie wykorzystuje ich ustalenia. Jeśli wchodzi w polemikę – czyni to umiejętnie i z taktem. Rozbudowany aparat badawczy stosuje z dużą świadomością. Chętnie oddaje głos ważnym dla niej (i dla prowadzonych rozważań) filozofom – wycofuje się, jakby w obawie, że pisze w sposób nazbyt osobisty, że żarliwość lektury zbyt łatwo bierze górę nad chłodem, który przystoi badaczowi. Rozumiem i szanuję taką strategię. Ale doceniam również te miejsca, w których z pełną siłą odzywa się krytycznoliterackie zacięcie, eseistyczna pasja, lekkość stylu czy dyskretnie ujawniana kobieca perspektywa prowadzonych lektur.    prof. dr hab. Paweł Próchniak  

Cień wiśni. Natura w kulturze japońskiej: Doi, Saito, Kagawa-Fox

Maria Korusiewicz

Książka proponuje krytyczne spojrzenie na miejsce i funkcje natury w kulturze japońskiej, w perspektywie społecznej, estetycznej i, przede wszystkim, etycznej, przy czym punktem wyjścia są prace trzech współczesnych autorów/autorek japońskich, Takeo Doi, Yuriko Saito oraz Midori Kagawy-Fox. „Za nader cenne uważam przedstawienie polskiemu czytelnikowi rewizji powszechnie obowiązującego „sentymentalnego” poglądu na temat wzajemnych odniesień człowieka i natury w kulturze Japonii. Poglądowi temu ulegają nadal sami Japończycy i dopiero w ostatnich latach japońscy badacze, reprezentujący różne dyscypliny i posiadający doświadczenie zdobyte na Zachodzie, podjęli wysiłek analitycznego rozpatrzenia problemu w całej jego złożoności, wskazując na jego – dotąd pomijane – negatywne strony. I tak pozytywny ładunek konotacyjny zawarty w pojęciach takich jak amae czy mono no aware może obrócić się w swe przeciwieństwo, wywołując postawy obojętności wobec przyrody lub też prowadzić do jej wyniszczającej eksploatacji”.    „…jest to niezwykle interesująca, wręcz porywająca książka…”    prof. dr hab. Krystyna Wilkoszewska   Maria Korusiewicz – adiunkt w Katedrze Anglistyki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Doktorat uzyskała w dziedzinie filozofii, jest również anglistką, poetką, tłumaczem literatury anglojęzycznej i artystą plastykiem. Odbyła staż naukowy na Uniwersytecie Stanforda u Rene Girarda. Jest autorką licznych publikacji z zakresu kultury japońskiej, teorii kultury, teorii literatury oraz estetyki.  

Konteksty przełomu 1944-1945. Społeczeństwo wobec wojennych rozstrzygnięć. Postawy - zachowania - nastroje

Jacek Chrobaczyński

Konteksty przełomu 1944–1945… to kontynuacja wcześniejszego opracowania pt. Dramatyczny rok 1943. Postawy i zachowania społeczeństwa polskiego w rozstrzygającym roku II wojny światowej (Rzeszów–Kraków 2012). Autor stara się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie: w jakiej kondycji społeczeństwo polskie po dramatycznych doświadczeniach wojny i okupacji (niemieckiej i sowieckiej), „wychodziło” z tego kataklizmu i traumy „spotykając” się z rozwiązaniami finalnymi, które nie były ani planowane, ani przewidywane – szczególnie w początkowym okresie wojennych zmagań – ani powszechnie oczekiwane. Były też podejmowane przede wszystkim przez „innych”, właściwie bez aktywnego i decyzyjnego czy współdecyzyjnego udziału państwa i społeczeństwa polskiego. Całość ma charakter interdyscyplinarny; autor, analizując postawy, zachowania, nastroje i strategie postępowania odwołuje się nie tylko do źródeł historycznych, literackich, ale również do socjologii, psychologii społecznej, antropologii i pedagogiki. Dostrzega zarówno procesy społeczne, polityczne, jak i mentalne oraz świadomościowe zachodzące w społeczeństwie polskim tego czasu. Próbuje je wyjaśnić i zrozumieć. Jacek Chrobaczyński - historyk, profesor zwyczajny, kierownik Katedry Najnowszej Historii Polski w Instytucie Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Specjalizuje się w najnowszych dziejach Polski i powszechnych, historii Krakowa, biografistyce, socjo- i psychohistorii oraz antropologii historycznej. Autor kilkunastu książek i blisko dwustu publikacji pomniejszych. Współpracownik Państwowego Muzeum Auschwitz–Birkenau i Instytutu Pamięci Narodowej, współorganizator Kongresów: "Polska – Rosja. Trudne sprawy. Trzy narracje: historia – literatura – film" oraz Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.

Kobiety na drodze. Doświadczenie przestrzeni publicznej w literaturze przełomu XIX i XX wieku

Agnieszka Dauksza

Praca Agnieszki Daukszy podejmuje temat bardzo ważny dla nowoczesnej polskiej kultury i życia społecznego. Analizuje bowiem proces stopniowego, trudnego a nawet dramatycznego, wkraczania kobiet w przestrzeń publiczną, nie tylko dotąd zdominowaną przez mężczyzn, ale też ustrukturowaną przez „męskocentryczne” kategorie obyczajowości, społecznego porządku, ekonomicznego interesu. Wnosi wartościowy, naukowy wkład do dotychczasowej wiedzy w analizowanym w pracy przedmiocie. I czyni to w sposób wysoce oryginalny; a to dlatego, że skupia swoją uwagę nie tyle na przekraczaniu kolejnych progów emancypacyjnego postępu (choć tę ewolucję rejestruje) – zmianie miejsc, awansie społecznym, czy przemianach norm obyczajowych – co przede wszystkim na wymiarach i formach kobiecego doświadczenia, które stało się udziałem tych świadomych czy bezwiednych emancypantek.   Z recenzji prof. dra hab. Ryszarda Nycza

Wyrazić nienazwane. Językowo-kulturowy obraz zapachu we współczesnej polszczyźnie

Ilona Witkowska

Książka Wyrazić nienazwane. Językowo-kulturowy obraz zapachu we współczesnej polszczyźnie jest pierwszą w polskim językoznawstwie monografią poświęconą zapachowi. Jej problematyka mieści się w nurcie semantyki doznań zmysłowych, jednak w wielu aspektach książka wykracza poza ściśle semantyczny obszar, odwołuje się bowiem do wiedzy z zakresu historii i teorii kultury, psychologii poznawczej, neurofizjologii, a nawet perfumiarstwa – reprezentuje więc dużo szersze, interdyscyplinarne, antropologiczne ujęcie zagadnienia. Podstawowym paradygmatem wykorzystywanym w opracowaniu są założenia kognitywizmu, który nie tylko traktuje język jako narzędzie porozumiewania się ludzi, ale także widzi jego ścisły związek ze zdolnościami poznawczymi człowieka. Przyjęcie tych założeń pozwoliło poszerzyć pole obserwacji i wzbogacić analizy lingwistyczne o informacje z zakresu innych dyscyplin, co znacząco przysłużyło się wyjaśnianiu poznawczego i kulturowego tła mechanizmów językowych dotyczących zapachu. Praca Ilony Witkowskiej wyróżnia się głębokim zrozumieniem istoty badań kognitywnych. Są one trudne i bardzo szerokie, wymagają interdyscyplinarnego, holistycznego ujęcia tematu zgodnie z założeniem, że znaczenie językowe to efekt integracji wielu płaszczyzn doświadczenia i poznania: procesów biologicznych, wiedzy kulturowej, doświadczeń społecznych i innych czynników, tworzących całościową wiedzę człowieka o świecie. […] Jednocześnie [wymagają] właściwych proporcji: to język stoi w centrum zainteresowań lingwisty, trzeba więc zachować wyrazisty językoznawczy profil badań i postawić konkretne cele dotyczące opisu wybranych faktów językowych. Badania lingwistyczne rozumiane zgodnie z ideą kognitywizmu są więc niełatwe i pracochłonne. […] Autorce udało się podjąć te wszystkie wyzwania z sukcesem. dr hab. Dorota Filar, prof. UMCS Ilona Witkowska – doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, badaczka zjawisk językowo-kulturowych, zagadnień socjolingwistycznych, pragmalingwistycznych oraz kognitywnych, lektorka języka polskiego jako obcego. Rozprawę doktorską napisaną pod kierunkiem profesor Aldony Skudrzyk obroniła z wyróżnieniem w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.  

Amalgamaty kognitywne w sztuce

Agnieszka Libura

Jest to pierwsza praca, która tak szeroko omawia podstawy teorii amalgamatów kognitywnych (zwanej również teorią integracji pojęciowej), stworzonej przez Gilles'a Fauconniera i Marka Turnera, a jednocześnie prezentuje konkretne zastosowania tej teorii: analizy utworów poetyckich i sztuki malarskiej.  

Archeologia wobec materialnych śladów współczesności

Dawid Kobiałka, Arkadiusz Marciniak, Michał Pawleta

Prezentowana publikacja jest próbą podsumowania dotychczasowych doświadczeń w uprawianiu archeologii współczesności w Polsce, a także nakreślenia potencjalnych przyszłych pól i perspektyw badawczych. Poprzez integrowanie różnych środowisk naukowych oraz pozanaukowych w założeniu ma promować ideę interdyscyplinarnej współpracy wokół dziedzictwa nieodległej przeszłości, inkluzywne podejście do nauki oraz koncepcję nauki obywatelskiej. (...) archeologia współczesności, zwracająca swoją uwagę na kulturę materialną niedawnej przeszłości i jej miejsce w teraźniejszości, oraz złożone relacje, jakie to generuje, ma szansę rozwinąć się w naukę, która skutecznie będzie także podejmować problemy i wyzwania istotne dla współczesnego i przyszłego społeczeństwa, stając się archeologią XXI w., archeologią (dla) naszych czasów. Wierzymy, że przed archeologią rysuje się tym samym duża szansa stania się ważnym głosem w debatach toczonych we współczesnej humanistyce, przez co może ona poszerzyć i rozbudować swą szczególną pozycję, jaką zajmuje wśród dyscyplin badających przeszłość. fragment Wstępu Czytelnik otrzymuje książkę z zakresu archeologii współczesności, będącą swoistą jej diagnozą w ostatnich dwudziestu latach, zwłaszcza w Polsce. Ukazany został także kontekst jej rozwoju i dynamicznych przemian. Archeologia ta stara się przebić wśród "klasycznych" działów archeologii, co czyni z determinacją, z pewnym trudem, ale i z sukcesem. Perspektywa minionych dwóch dekad pozwala Autorom publikacji na podjęcie próby nakreślenia jej najbliższych perspektyw rozwoju i kierunków, w jakich zapewne będzie zmierzała. Z recenzji prof. dr hab. Danuty Minty-Tworzowskiej (...) archeologia współczesności stanowi nową i atrakcyjną formę partycypacji w kulturze, która może stać się inspiracją dla wypracowania nowej formuły uprawiania archeologii, zrywającej z instytucjonalną doxa, oraz jej adekwatnej obecności w przestrzeni publicznej (...). Archeologia zajmująca się czasami nieodległej przeszłości generuje bowiem potrzebę przemyślenia zasadniczych cech i sposobów funkcjonowania całej dyscypliny - jej celów, zadań, priorytetów oraz zobowiązań. fragment Wstępu Archeologia współczesności - określana w literaturze anglojęzycznej jako archaeology of the contemporary past, archaeology of the recent past czy archaeology of the present - to interdyscyplinarny nurt badawczy, którego przedmiot zainteresowań stanowią: szeroko rozumiana współczesność (głównie wieki XX i XXI), jej materialne pozostałości i przekształcenia krajobrazów kulturowych. W zakres jej zainteresowań wchodzą wszelkie formy kultury materialnej, które powstały w ostatnich dziesięcioleciach czy nawet latach. Celami archeologii współczesności są odkrywanie, dokumentowanie i interpretacja tychże śladów, aby zrozumieć różne aspekty życia i społeczeństwa z nieodległej przeszłości. fragment Wstępu