Doświadczenia transformacji systemowej w państwach Europy Środkowej i Wschodniej

red. Marek Barański, Natalia Rudakiewicz, Maciej Guzy

Kraje Europy Środkowej i Wschodniej przebyły długą drogę reform mających na celu przede wszystkim demokratyzację władzy państwowej, urynkowienie i prywatyzację gospodarki oraz rozwój społeczeństwa obywatelskiego, korzystając w procesie modernizacji z doświadczeń państw zachodnich. Po 26 latach transformacji rodzą się dzisiaj pytania: Czy proces modernizacji państw Europy Środkowej i Wschodniej można uznać za zakończony? Czy „Wschód” dogonił „Zachód”? Pomimo pogłębiania integracji w ramach Unii Europejskiej wciąż istnieją rażące dysproporcje pomiędzy rozwiniętą Europą Zachodnią a europejskimi państwami postsocjalistycznymi. Europa Środkowa i Wschodnia jest obszarem bardziej podatnym na oddziaływanie czynników egzogennych, zwłaszcza wschodniego sąsiedztwa, szczególnie skutków polityki Federacji Rosyjskiej, odbudowującej swoją mocarstwową pozycję wobec europejskich i azjatyckich sąsiadów środkami militarnymi, destabilizując sytuację w regionie. Aktualność i waga tych zjawisk poszerzają pola badawcze i potrzebę systematycznego monitorowania polityki wschodniej Unii Europejskiej. Publikacja podzielona została na trzy bloki tematyczne. Część pierwsza poświęcona jest teoretyczno-filozoficznym aspektom transformacji. Autorzy starają się przedstawić teoretyczne tło sporów politycznych dotyczących transformacji politycznej z punktu widzenia wartości ideologicznego kontinuum od prawicowości do lewicowości. Drugi blok tematyczny dotyczy kwestii społecznych transformacji. Traktuje w głównej mierze o zmianach, jakie zachodzą w sferach kulturowych, gospodarczych i społecznych państw Europy Środkowej i Wschodniej podczas transformacji, z punktu widzenia różnych wskaźników rozwoju społecznego. Trzecia część monografii zawiera artykuły dotyczące kształtowania się i ewolucji narodowych systemów politycznych poszczególnych państw Europy Środkowej i Wschodniej z punktu widzenia oddziaływania czynnika endogennego oraz doświadczeń wysoko rozwiniętych państw demokratycznych. Wpływ wielorakich czynników na rozwój i przemiany polityczne zachodzące podczas procesu transformacji systemowej prowadzi do unikalnych doświadczeń w poszczególnych państwach, co stanowi podstawę do analiz porównawczych. Prezentacja dorobku badawczego autorów wywodzących się z różnych ośrodków akademickich stosujących różnorodne metodologie i narzędzia w obrębie zakreślonego przedmiotu badawczego powoduje, iż publikacja ma walor studium interdyscyplinarnego.

Czerwony Ptak. Wilczy Dwór

Maja Kołodziejczyk

W złoto i srebro kroczył odziany, mając pod sobą zamek karciany. Kail Karov żyje w ogarniętym wojną, okupowanym kraju. Aby przetrwać, musiał porzucić marzenia o karierze muzycznej i dostosować się do panujących warunków. Jego codzienność skupia się wokół pracy kelnera i drobnych działań dywersyjnych. Wszystko zmienia się, gdy w trakcie niespodziewanej kontroli chłopak zostaje wydany przez bliską osobę i schwytany przez wrogich żołnierzy. Charles Vogel jest oficerem, należy do szanowanej, arystokratycznej rodziny. Po powrocie z frontu zdarzyło się jednak coś, co całkowicie odebrało mu dotychczasowy spokój. Aby zapomnieć o przeszłości, wyrusza do Kasserii, kraju, w którym żyje Kail. Kiedy na swojej drodze spotyka Karova, równie pokiereszowanego przez los jak on sam, w jego głowie pojawia się pomysł na zemstę. Mocna, emocjonująca powieść, która przeniesie cię do innego świata, ale czy faktyczne jest on tak różny od naszego?

Jak zatrzymać czas

Matt Haig

Rozgrywająca się na przestrzeni wieków opowieść o mężczyźnie zagubionym w czasie, kobiecie, która jest w stanie go uratować i o tym, co to naprawdę znaczy być człowiekiem Tom Hazard posiada niebezpieczny sekret. Choć wygląda na przeciętnego 41-latka, cierpi na rzadką przypadłość, wskutek której żyje już całe stulecia. Tom przeżył kawał historii występując z Szekspirem, eksplorując odległe morza z kapitanem Cookiem i pijąc koktajle z Fitzgeraldem. Teraz pragnie już tylko zwyczajnego życia. Tom wraca do Londynu, swojego dawnego domu, aby zostać nauczycielem historii w liceum. Niespodziewanie urzekająca nauczycielka francuskiego z tej samej szkoły zdaje się być nim zafascynowana. Ale Stowarzyszenie Albatrosów, sekretna grupa, która chroni ludzi takich jak Tom, ma jedną zasadę: nigdy się nie zakochuj. Bolesne wspomnienia z przeszłości i nieobliczalne zachowanie czujnego przywódcy Stowarzyszenia zagrażają wykolejeniem się nowego życia. Tom jednak czuje, że to na co nie może sobie pozwolić, jest zarazem tym, co może go ocalić. Będzie musiał raz na zawsze zdecydować, czy utknie w przeszłości, czy wreszcie zacznie żyć teraźniejszością. Jak zatrzymać czas to głęboko ludzka, szalenie oryginalna powieść o utracie, nieuchronności zmian oraz o tym, jak odnaleźć szczęście. JEDNA Z NAJPOPULARNIEJSZYCH KSIĄŻEK OSTATNICH MIESIĘCY W WIELKIEJ BRYTANII

U Króla Olch

Hans Christian Andersen

W pełni udźwiękowione zaczarowane słuchowisko, pełne muzyki i dźwięków, które rozbudzają wyobraźnię najmłodszych odbiorców. Opowieść, która zabiera w magiczną podróż w świat klasycznych baśni Andersena. Tym razem wysłuchamy opowieści o tym, że w zakamarkach naszej wyobraźni tuż pod powierzchnią ukryty jest magiczny świat i jeśli będziemy troszkę uważni, Król Olch otworzy dla nas swój pałac. Jak zawsze w oryginalnych baśniach Andersena usłyszymy piękną i wzruszającą historię z wartościowym morałem.

Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie

Zofia Zaleska

W raju, jak chętnie myślimy, wszyscy z pewnością rozmawiali po polsku. Musimy się jednak pogodzić z tym, że ani Tomasz Mann nie był Polakiem, ani nawet Dostojewski nie pisał po polsku. Dlatego warto przeczytać, co o swojej pracy mówią uznani tłumacze Flauberta, Nabokova, Joycea, Woolf, Márqueza, Coetzeego oraz wielu innych autorów. Przeczytać także i o tym, jak się trudzą, by nas na nowo zaprowadzić do raju raju literatury. O pracy nad przekładami fascynująco opowiadają: Carlos Marrodán Casas, Andrzej Jagodziński, Małgorzata Łukasiewicz, Teresa Worowska, Magda Heydel, Ireneusz Kania, Piotr Sommer, Anna Wasilewska, Jerzy Jarniewicz, Ryszard Engelking, Jan Gondowicz oraz Michał Kłobukowski. Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Żerca

Katarzyna Berenika Miszczuk

Trzeci tom bestsellerowego cyklu Kwiat paproci Gosia ma wrażenie (całkiem słuszne zresztą), że po Nocy Kupały całe jej życie wywraca się do góry nogami. Mieszko znika w ważnych sprawach i oczywiście nie ma ochoty do niej dzwonić. Okoliczne demony są przekonane, że młoda szeptucha ma związek z tajemniczym zniknięciem Radka. Swarożyc coraz bardziej się jej naprasza, w końcu Gosława jest mu winna przysługę. Szeptuchowanie także nie idzie tak, jak powinno. A na dodatek na horyzoncie pojawia się nowy żerca, który obejmuje schedę po Mszczuju. Podczas samodzielnie poprowadzonego wieczoru panieńskiego Gosia nieopatrznie przesadzi z miłosnymi wywarami. Czy będzie to miało duży wpływ na wiele jej przyszłych decyzji? Niespodziewanie szeptuchę odwiedzi też jej mama, a coraz więcej rodzinnych tajemnic zacznie wychodzić z szafy. I pomyśleć, że to miał być taki spokojny staż u wiejskiej szeptuchy!

Legioniści i inni. Pamięć zbiorowa weteranów I wojny światowej w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego

Marcin Jarząbek

Nagranie z dyskusji o książce z udziałem Autora, dr Barbary Klich-Kluczewskiej, prof. Tomasza Gąsowskiego oraz Romana Graczyka (prowadzącego). W książce Legioniści i inni Autor analizuje, w jaki sposób przeżycia wojenne żołnierzy Wielkiej Wojny były w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego przetwarzane i jak formowały pamięć zbiorową – narracje o wspólnej przeszłości obecne w życiu społecznym i politycznym. W obu państwach odgórne interpretacje wojny jako czynu legionowego i walki o niepodległość zdominowały doświadczenia większości pozostałych żołnierzy. Legioniści uważali się za zwycięzców i bohaterów, innych traktowano raczej jako ofiary wojny. Łącząc perspektywę badań nad pamięcią zbiorową z metodami badań historycznych i historią porównawczą, Autor opisuje instytucjonalne ramy funkcjonowania pamięci zbiorowych, ich kanoniczne wykładnie oraz kulturowe źródła. Stawia też pytanie o miejsce „zapomnianej” I wojny światowej w pamięciach oraz historiografiach: polskiej, czeskiej i słowackiej.   Dla obu pamięci centralna była idea wodza i służących mu wiernie żołnierzy. Obie budowały kult bohaterów (zarówno zmarłych, jak i żywych), podkreślały wagę poświęcenia dla sprawy i bohaterskiej śmierci. (…) Zbiorowa pamięć o wojnie w jej narodowych ramach była dla weteranów głównym źródłem przekonania o własnej wartości, uzasadnieniem roli pełnionej w społeczeństwie, czynnikiem nadającym sens wszystkim wojennym tragediom i odpowiedzią na pytania o politykę czy gospodarkę. Fragment   Książka Marcina Jarząbka to niewątpliwie praca o dużych walorach poznawczych i wysokim poziomie naukowym. Nowe podejście badawcze, które prezentuje Autor, a tym samym i recenzowana pozycja, może stanowić szansę na włączenie się i w tym obszarze polskich historyków w nurt badań światowych dotyczących Wielkiej Wojny. dr hab. Katarzyna Sierakowska  

Niewinne tarapaty

Edyta Folwarska

Natalia jest znaną aktorką, ale bardziej słynie z Instagrama, na którym udało jej się zdobyć milion followersów. Kiedy dostaje rolę w serialu Niewinne tarapaty, wie, że ma szansę być na topce najlepszych aktorek. Wie też, że jej szef, czyli reżyser Stanisław, to cham, a mobbing jest u niego na porządku dziennym. Nie przypuszcza jednak, że producent, z którym musi pracować, jest od niego znacznie gorszy. Kiedy Natalia wdaje się w romans z kandydatem na prezydenta Warszawy, jej kariera wisi na włosku, a na jaw wychodzi skrywana przez nią od lat tajemnica. Z pomocą przychodzi człowiek, który wydawał się jej wrogiem.

Grzebanie grzebania. Archeolog i grabarz w twórczości Jerzego Ficowskiego

Marta Baron-Milian

Przyjęło się, by sylwetkę Jerzego Ficowskiego przybliżać na początku każdego poświęconego mu tekstu. Statystyczny szkic na temat pisarza rozpoczyna się wyliczeniem kolejnych ról, w których Ficowski występował na przestrzeni swojego życia: badacz biografii i twórczości Schulza, eksplorator kultury cygańskiej, świadek Zagłady, poeta, prozaik, eseista, tłumacz, "Człowiek Pogranicza", kolekcjoner, entomolog, opozycjonista itd. Poznając życiorys Ficowskiego, trudno odsunąć od siebie natrętnie powracające kontrwyliczenie, nie był on bowiem ani uznanym schulzologiem (wytykano mu naiwny biografizm), ani etnologiem czy etnografem (oskarżano go o nieprofesjonalne metody badania). Nie był również uznanym poetą (na ogół pomijano go przez krytykę), wybitnym prozaikiem (tom opowiadań nie doczekał się nawet jednego szerokiego omówienia) czy autorytetem dla tłumaczy (mimo setek stron przekładów dokonanych z różnych języków). Choć to kontrwyliczenie nie jest żadną prowokacją, to bez wątpienia prowokuje do pytania - skąd taki stan rzeczy? W opiniach komentatorów twórczości pisarza znajdujemy często odpowiedź, która upatruje przyczyn tej sytuacji w "poświęceniu" Ficowskiego (jako twórcy, artysty, humanisty) na rzecz ocalenia: pamięci, śladów, szczątków przeszłości, rzeczy, miejsc, ludzi, tekstów, obyczajów, kultur itp. Mimo kilku bardzo ciekawych odczytań twórczości literackiej autora Pantarei, dziwny "dyskurs ofiarniczy", którego Ficowski niejednokrotnie padał ofiarą, ma się, niestety, całkiem dobrze. Niestety, bo choć z jednej strony wyznacza on niezwykłą właściwość osobowości twórczej Jerzego Ficowskiego, z drugiej - bezwzględnie fałszuje jej obraz. By jednak nie uciekać dłużej od tego naiwnego pytania, wreszcie je postawmy - kim więc był Jerzy Ficowski? Dziwne i szalone pasje, które autor Regionów wielkiej herezji realizował niejednokrotnie z maniakalnym wręcz uporem, prowokują do odpowiedzi, w której altruistyczne zaangażowanie ustąpić musi nieposkromionemu temperamentowi odkrywcy; jak sądzę, Ficowski zawsze był przede wszystkim odkrywcą.

Londyn. Biografia

Peter Ackroyd

Oto dwa tysiące lat historii Londynu. Folklor i egzekucje władców, kronika słynnych przestępców i opis życia zwykłych obywateli. Blackfriars i Charing Cross, Paddington i Bedlam, Westminster Abbey i St Martin - znajdziemy w tej książce każdy zaułek i każdą wspaniałość tego niezwykłego miasta. Cockney i włóczęgów. Imigrantów i punków. Wielkie zarazy, pożary i naloty podczas II wojny światowej. Londyn o każdej porze dnia i nocy, w każdą pogodę. Do tego wspaniale dobrane anegdoty, cytaty z literatury, celne komentarze mieszkańców i odwiedzających miasto na przestrzeni epok. Peter Ackroyd dokonał rzeczy prawie niemożliwej - dzięki wirtuozerii jego pióra niemal namacalnie obcujemy z "duszą" tego miasta, na kartach tej książki Londyn zwyczajnie ożywa. "Ta książka jest czymś znacznie więcej niż tylko historią miasta: to gobelin utkany z inspiracji i miłości." "Observer" "Jeśli Londyn naprawdę ma duszę i miał jakikolwiek wpływ na wybór swojego biografa, to niewątpliwie musiał nim zostać Peter Ackroyd. Genialna książka!" "Vanity Fair"

Jajko z niespodzianką

Agnieszka Krakowiak-Kondracka

Znakomity powieściowy debiut Agnieszki Krakowiak-Kondrackiej, scenarzystki serialu Na dobre i na złe, opowiada o trzydziestolatce Adzie, która wychowuje 3-letnią córeczkę. Mała Julka ma nie w pełni sprawną rączkę, co bywa powodem drwin innych dzieci. Aby ułatwić jej wejście w świat rówieśników, Ada (zaciskając pasa!) posyła córkę do prywatnego, elitarnego przedszkola. Przed Adą otwiera się świat, o którego istnieniu nie miała dotąd pojęcia. Dzieci noszą ubranka od Gucciego, wyjazdy na banalną Ibizę są już niemodne, a żeby być na bieżąco, najlepiej spędzać całe dnie na snobistycznych kulinarnych warsztatach. I to nie koniec niespodzianek . Oto bowiem nieoczekiwanie powra­ca David, marnotrawny mąż i ojciec Julki

Boska Komedia

Dante Alighieri

Nowe, wyjątkowe, najbliższe oryginałowi tłumaczenie Boskiej Komedii Dantego. Relacja z najbardziej śmiałej i bogatej podróży w dziejach ludzkości wędrówki po zaświatach. Polscy czytelnicy mają do dyspozycji wiele tłumaczeń tego dzieła pięknych, poetycko porywających, ale pokazujących wyłącznie w przybliżeniu to, co dla samego Dantego-poety było nie mniej ważne od poetyckości: to, co zobaczył, poznał, usłyszał, przeżył w zaświatach Dante-wędrowiec, bohater własnego poematu. Dante zdaniem tłumacza nigdzie nie napisał, że świat, o którym opowiada, był snem, czy przestrzenią wyobraźni. Autor Boskiej Komedii w niemal każdym wersie zaświadcza, że nie jest fantastą, lecz świadkiem, obserwatorem, reporterem. I jeśli wierzyć tej perspektywie, w 1321, roku śmierci Dantego, w którym ukończył dzieło, ludzie żyjący na ziemi dostali od niego jedyne w historii świadectwo wędrówki przez całe zaświaty, od początku do końca. Jedyny taki przekład Boskiej Komedii, w którym nie są ważne piękne gładkie rymy, lecz sensy i szczegóły znaczące dla reporterskiej wędrówki Dantego. Wydanie wzbogacone jest fotografiami Jacka Poremby.

Gry towarzyskie dla dorosłych czyli jak miło spędzić czas z przyjaciółmi

Janusz Jabłoński

Ponad 100 zabaw plenerowych oraz gier z użyciem kartki i długopisu dla dorosłych. Książka Gry towarzyskie zawiera ponad 100 pomysłów na to, jak spędzić wolny czas w domu, na podwórku lub w ogrodzie, a także jak zwalczyć nudę podczas podróży i na wakacjach, gdy nie dopisze pogoda. I to bez konieczności zaopatrywania się w specjalne sprzęty czy gotowe plansze z pionkami. Do wyboru m.in. gra w mafię, łańcuchowego berka, pikuty, queach i wiele innych…

Kolejność

Hubert Hender

Gęsty mrok dolnośląskich kopalń. Jeden z górników pracujący w Kowarach zostaje bestialsko zamordowany w zupełnych ciemnościach. Wkrótce pojawiają się następne ciała, wszystkie ponumerowane w osobliwy sposób…  Do śledztwa zostaje przydzielony komisarz Iwanowicz z jeleniogórskiej komendy i jego młodszy kolega, podkomisarz Gawłowski. Prowadzą dochodzenie, próbując ustalić, kto dokonuje kolejnych brutalnych mordów – giną mężczyźni w średnim wieku, którzy nikomu już nie szkodzą. Morderca nie zostawia za sobą żadnych śladów poza jednym – numeruje ciała. Co to może oznaczać? Kto będzie następny? I najważniejsze: kto za tym stoi i dlaczego? Iwanowicz – dręczony wspomnieniami bolesnej przeszłości, do której nie chce się przyznać, ale od której nie jest w stanie uciec – prowadzi śledztwo zupełnie po omacku, ze światłami okolicznych miast nieśmiało pobłyskującymi w mroku. Tom 2 serii Komisarz Iwanowicz i podkomisarz Gawłowski.

Kino polskie jako kino transnarodowe

Sebastian Jagielski, Magdalena Podsiadło

Ze względu na tożsamościową rolę, jaką kino polskie odegrało w XX wieku, kwestia narodowości stanowiła jedno z głównych zagadnień z nim związanych oraz wyznaczała istotne ścieżki interpretacyjne w badaniach nad filmem. Ujęcie to domaga się obecnie kontynuacji i uzupełnienia o perspektywę transnarodową, która znacząco poszerza pole badawcze, sięgając poza granice wyznaczone ramami państwa narodowego. Autorzy niniejszego tomu zwracają baczną uwagę na nieszczelność granic, ich przekraczanie, interakcję między tym, co wewnątrz, a tym, co na zewnątrz państwa narodowego, na zjawiska i konteksty ponadnarodowe, transgraniczne kontakty instytucjonalne oraz indywidualne przedsięwzięcia twórcze, które nie tłumaczą się jedynie z perspektywy narodowej. Ujęcie transnarodowe jest tym samym wieloperspektywiczne, kładzie większy nacisk na dynamikę globalnych przemian, uprzywilejowuje kontekst, odchodzi od tematów nacechowanych narodowo, docenia sposoby ekspresji niekoniecznie sprzyjające tożsamościowej spójności oraz odsłania sprzeczności tkwiące w polskiej kinematografii.

Gniewa. Seria Kwiat paproci. Tom 6

Katarzyna Berenika Miszczuk

Dalsze przygody energicznej szeptuchy z Bielin. Wszystkie kłopoty Jagi zaczynają się od… nudy. Spokojna praca i lekko monotonny żywot szeptuchy zostają przerwane, gdy kilka dni po Nocy Kupały zostają znalezione zwłoki kobiety. Ostatnią osobą, która widziała ją żywą, jest Jarogniewa. Mieszkańcy Bielin niemalże natychmiast zaczynają podejrzewać, że szeptucha ma z tym coś wspólnego. Samą Jagę także dręczą wątpliwości. Po wizycie jej klientka udała się na spotkanie z ukochanym. Nikt jednak nie zna jego tożsamości. Czy śmierć kobiety mogła mieć związek z magiczną miksturą szeptuchy? A może z tajemniczym kochankiem? Jarogniewa jest wściekła, że interes znowu podupada i że ktoś zabija jej klientów. Postanawia rozwikłać tę zagadkę zanim policja na dobre zajdzie jej za skórę. Przy okazji wpadnie w spore kłopoty, pozna bliżej Swarożyca, a także niechcący stanie na ślubnym kobiercu.