Ciało, seksualność, obozy zagłady

Bożena Karwowska

Książka Ciało, seksualność. Obozy zagłady jest zbiorem reinterpretacji tekstów polskiej literatury o Zagładzie w tym przede wszystkim osobistych świadectw pobytu w obozach koncentracyjnych, pisanych bezpośrednio po wojnie, ponownego ich odczytania przy użyciu kategorii stosowanych w dyskursach feministycznych. Autorka koncentruje się na tych aspektach prześladowań, które pomimo że nie są nacechowane genderowo, mają wpływ na kulturowe formowanie kobiet i mężczyzn. Tego rodzaju ujęcie pozwala na ukazanie zagadnień omojanych prze tradycyjne podejścia badawcze, takich jak praktyki homoseksualne wśród heteroseksualnych więźniów, czy prostytucja i domy publiczne dla więźniów w lagrach - by wspomnieć tylko o najtrudniejszych z podejmowanych zagadnień. Dzięki temu dobrze znane utwory, na przykład Opowiadania Tadeusza Borowskiego czy Dymy na  Birkenau Seweryny Szmaglewskiej, czytelnik ma szansę odczytać w nowy sposób. W książce tej autorka testuje przydatność podejść feministycznych i postkolonialnych (między innymi czarnego feminizmu amerykańskiego) w studiach podejmujących tematykę lagrów, granic człowieczeństwa, moralności i etyki po Auschwitz i Zagładzie.   Bożena Karwowska - Assistent Professor of Polish and Slavic Studies na Wydziale Studiów Europy Środkowej, Wschodniej i Północnej Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver (Kanada). Jej zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia związane z najszerzej rozumianą recepcją literacką, reprezentacją kobiet w literaturach słowiańskich (szczególnie polskiej i rosyjskiej) oraz przeniesieniem obserwacji feminizmu grup mniejszościowym (...) na badania nad literaturą i kulturą polską.

Efekt lalki. Lalka jako obraz i rzecz

Radosław Filip Muniak

"Lalki nie cieszą się wielką popularnością w kręgach teoretyków kultury czy estetyków; zamknięte w stereotypach atrapy teatralnej lub zabawki, są w najlepszym wypadku bagatelizowane, a w najgorszym – lekceważone. Nawet w obszarze historii lalkarstwa trudno znaleźć pracę, która wykraczałaby poza traktowanie lalki jako substytutu aktora, suplementu do historii teatru czy narzędzia edukacyjnego. Zamiarem moim jest wyjść poza te schematy, prześledzić sposoby objawiania się lalki w formie obiektu antropomorficznego, jako pewnego fenomenu kulturowego czy „matrycy wyobraźni”, gdzie punktem odniesienia (i wyjścia) nie są cechy gatunkowe, morfologia czy taksonometria, lecz idea „lalki jako modelu”. Pojęcie lalki stosuję raczej jako konstrukt myślowy czy wzór do rozważań nad rodzajem przedmiotów, które cechuje antropomorfizm i możliwość animacji. Poprzez stan zawieszenia między żywym i martwym, ruchem i bezruchem, przedmioty te wywołują niepokojące wrażenie obecności nieobecności, zjawisko, które nazywam „efektem lalki”. - z Wprowadzenia  autora

Gramatyka angielska i niemiecka w opisie równoległym

Zygmunt Tęcza

Gramatyka angielska i niemiecka w opisie równoległym to pełna popularnonaukowa gramatyka dwóch bardzo ważnych, a przy tym spokrewnionych ze sobą języków: angielskiego i niemieckiego. Książka przeznaczona jest dla anglistów i germanistów, studentów anglistyki, germanistyki i lingwistyki stosowanej, ale także zainteresowanych językowo licealistów oraz wszystkich innych osób zajmujących się językiem angielskim i niemieckim na różnych poziomach zaawansowania. Przewodnią zasadą, którą kierował się autor, jest równoległy opis dwóch systemów gramatycznych, umożliwiający klarowne wypunktowanie wszelkich istotnych podobieństw i różnic pomiędzy obydwoma językami. Do kluczowych atutów książki należą jej systematyczny i przejrzysty układ, jasny i precyzyjny język opisu oraz bardzo duża liczba oryginalnych przykładów. Cennym jej uzupełnieniem jest też aneks obejmujący 750 angielsko-niemieckich kognatów, tj. par wyrazów o takiej samej lub mocno zbliżonej formie i takim samym znaczeniu. Po raz pierwszy Gramatyka ukazała się w 2010 r. Wkrótce potem uhonorowana została wyróżnieniem na XIV Targach Książki w Krakowie w konkursie na najlepszy podręcznik akademicki 2010 roku, jej autor zaś – nagrodą indywidualną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za rok 2011. Książka Zygmunta Tęczy, stanowiąca pierwszy tak obszerny i dogłębny opis dwóch języków obcych z konfrontatywnego punktu widzenia, znakomicie wpisuje się w aktualny model nauczania języków obcych w Polsce i w Unii Europejskiej. (...) Sposób prezentacji materiału dostosowany jest do szerokiego grona odbiorców, a jednocześnie charakteryzuje go duża precyzja i jasność wywodu. [z recenzji prof. dra hab. Andrzeja Kątnego] Gramatyka Zygmunta Tęczy stanowi pozycję bardzo potrzebną na polskim rynku wydawniczym. Prezentuje ona w niezwykle solidny sposób podobieństwa i różnice między językami angielskim i niemieckim, a przy tym cechuje ją godna uwagi przystępność, której sprzyja prosty i klarowny język. Nie ulega wątpliwości, że książka ta jest godna polecenia zarówno studentom-filologom, jak i osobom po prostu uczącym się obydwu języków w sposób paralelny. [z recenzji dr hab. Zofii Chłopek] Zygmunt Tęcza ‒ germanista, językoznawca i przekładoznawca, pracownik Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Absolwent germanistyki na Uniwersytecie w Lipsku (1989), doktorat z językoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim (1996). Stypendysta Fundacji Aleksandra von Humboldta. Główne obszary jego zainteresowań naukowych to: przekład literacki, gra słów i dowcip językowy, gramatyka kontrastywna niemiecko-polska i niemiecko-angielska, fonetyka, fonoleksykografia i fonodydaktyka języka niemieckiego. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym cenionej książki Das Wortspiel in der Übersetzung. Stanisław Lems Spiele mit dem Wort als Gegenstand interlingualen Transfers (Niemeyer, Tübingen 1997 oraz De Gruyter, Berlin & New York 2011).

Figury obecności i nieobecności. Wprowadzenie do francuskiej dysputy o świętych obrazach i o roli sztuki w życiu Kościoła w epoce nowożytnej

Piotr Krasny

Książka wprowadza czytelnika w dysputę na temat sztuki religijnej, prowadzoną we Francji od początku XVI do końca XVIII wieku z licznymi odwołaniami do starożytnej i średniowiecznej tradycji Kościoła gallikańskiego. W debatę tę angażowali się nie tylko teologowie katoliccy i protestanccy, ale także pisarze świeccy, początkowo wspierający działania Kościoła, a później dystansujący się od niego i próbujący zastąpić dogmatyczne chrześcijaństwo nową „religią rozumu”, Elementem łączącym zdecydowaną większość ich wypowiedzi było przekonanie, że obraz religijny nie może być postrzegany jako jako „portret Boga”, ale należy widzieć w nim tylko „znak odłączony” od  tego niewidzialnego pierwowzoru, nie uosabiający go, ale wyłącznie przypominający o nim wiernym. Francuscy pisarze opowiadali się więc za powściągliwym kształtowaniem obrazów i rzeźb, aby nie zachwycały one przesadnie widzów wyszukanymi formami, ani nie nie poruszały zbytnio ich emocji ekspresyjnymi ujęciami „historii świętej”. Dla owych autorów chrześcijaństwo było przede wszystkim religią Słowa, zaś obrazy jawiły się im jako duszpasterska pomoc dla „prostaczków”, którzy nie umieli czytać lub nie potrafili zrozumieć tekstów katechizmowych i prostych homilii. Pisarze ci podchodzili więc z dystansem do sztuki religijnej, przyjmując że jej znaczenie będzie maleć wraz z postępami oświecenia. Poddając się takim założeniom teoretycznym, twórcy sztuki religijnej we Francji osiągnęli w wieku XVII wysoki poziom, naznaczony szlachetną prostotą i czystością, ale w następnym stuleciu popadli w banalne schematy, nie chcąc angażować się zbytnio działalność coraz bardziej lekceważoną przez elity. Piotr Krasny, ur 1966, historyk sztuki, specjalizujący się w dziejach sztuki i teorii sztuki w epoce nowożytnej, profesor w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor książek: Architektura cerkiewna na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej 1596-1914 (2003), Visibilia signa ad pietatem excitantes. Teoria sztuki sakralnej w pismach Roberta Bellarmina, Cezarego Baroniusza, Rudolfa Hospiniana, Fryderyka Boromeusza i innych pisarzy kościelnych epoki nowożytnej (2010), Fabrica ecclesiae Ruthenorum. Dzieje cerkwi w Szczebrzeszynie i jej rozbudowy w latach 1777-1789 w świetle kroniki ks. Jana Karola Lipowieckiego ( 2010). Pod jego redakcją ukazały się m.in. książki: Sztuka ziemi chełmskiej i województwa bełskiego (1999) oraz Święty Karol Boromeusz a sztuka w Kościele powszechnym, w Polsce, w Niepołomicach (2013).  

Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat

Józef Bremer, Adam Chuderski

Czy pojęcia są subiektywnymi tworami umysłu czy też wiernym odbiciem prawidłowości obecnych w środowisku? Jaki jest związek systemu pojęciowego z językiem? Jak nabywamy pojęcia? Jak pojęcia wyłaniają się z aktywności mózgu? Czy komputery mogą operować pojęciami równie skutecznie jak czynią to ludzie? Omawiane w tej książce teorie i badania pochodzą m.in. z  takich dyscyplin jak filozofia, lingwistyka, psychologia poznawcza i rozwojowa, neuronauki oraz nauka o sztucznej inteligencji. Prezentowany przegląd wiedzy na temat pojęć dokonywany jest ze wspólnej perspektywy opartej na kognitywistyce – ogólnej nauce o poznawaniu, która próbuje zintegrować różne nurty badania tego, jak inteligentne systemy (umysły, mózgi, komputery) spostrzegają i reprezentują świat.

The Sephardim-Slavonic language contact in Bosnia. The last period (1918-1941) / Sefardyjsko-słowiański kontakt językowy w Bośni. Ostatni period (1918-1941)

Piotr Żurek

Przedmiotem niniejszej książki jest ostatni okres sefardyjsko-słowiańskiego kontaktu językowego w Bośni, mający miejsce bezpośrednio przed Holokaustem, tj. w latach 1918-1941. Monografia ta jest rezultatem badań autora prowadzonych na terytorium Bośni i Hercegowiny oraz Chorwacji. Ponieważ miejscem najpełniejszego słowiańsko-żydowskiego kontaktu językowego były ziemie polskie, publikacja ta wzorowana jest na dorobku polskiego językoznawstwa w badaniach nad aszkenazyjsko-słowiańskimi relacjami lingwistycznymi.   Piotr Żurek – dr hab., profesor Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Historyk i slawista, autor licznych publikacji naukowych poświęconych problematyce południowosłowiańskiej. Jego zainteresowania językoznawcze obejmują zagadnienia kontaktu językowego i języka polityki. 

Działania dostosowawcze polskich przedsiębiorstw w okresie kryzysu

Kazimierz Zieliński

Kryzys stanowi zagrożenie dla firm, ale może też być katalizatorem przemian gospodarczych – stymulować powstawanie nowych, tańszych dla klientów lub bardziej efektywnych technologii i produktów, otwierać szanse przed innowacyjnymi rozwiązaniami. Z badań przeprowadzonych przez zespół autorów wynika, że znacząca grupa przedsiębiorstw jest w stanie aktywnie przeciwdziałać negatywnym tendencjom. Firmy te nie tylko redukują koszty, ale również wprowadzają nowe techniki zarządzania oraz innowacyjne produkty. Przedmiotem rozważań zawartych w książce są nie tylko mechanizmy kryzysu, lecz przede wszystkim formy radzenia sobie z nim. „Dużym walorem pracy jest to, że ma ona charakter spójnej merytorycznie monografii, zawierającej zarówno treści teoretyczne, jak również, a nawet głównie, wyniki przeprowadzonych przez zespół badań empirycznych. (...) Badania teoretyczne oparte są na bogatej literaturze naukowej, zarówno krajowej, jak i zagranicznej.”   Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Pruska  

Z najstarszego i najczystszego światła słonecznego / Од најстара и најчиста сончевина

Aco Szopow

W poezji Aco Szopowa, którą wyróżniają wzniosłość i ekstatyczne uniesienie oraz wizyjne, liryczne obrazy, dominują historyczny dramat ojczyzny - Macedonii i osobisty dramat jego życia. To one "podpowiadają" mu kolejne poetyckie słowa i kierują jego poetycką wyobraźnią. Szopow stworzył własny język i poetykę, zadziwiającą idiomatykę złożoną z obrazów-słów i mowy mitycznej płynącej z głębokich pokładów nad- i podświadomości. Przywołuje archetypy, w których dokonuje się transfer uczuć i doświadczeń zbiorowych i kształtuje się obraz nadrealnej rzeczywistości istniejącej ponad prawami logiki, rozumu, norm moralnych i estetycznych. W swoich wierszach Aco Szopow kreuje nowy świat poetycki, dotąd nieznany i dla wielu hermetyczny. Maciej Kawka