Ezoteryczne odłamy islamu w muzułmańskiej literaturze herezjograficznej

Katarzyna Pachniak

Islam jest powszechnie kojarzony z zasadami sunnizmu, uznawanego za muzułmańską ortodoksję, mimo że zaraz po śmierci Mahometa wyznawcy podzielili się z powodów politycznych wokół sporów o sukcesję po Proroku. W powstałym wtedy środowisku szyitów, zwolenników czwartego kalifa Alego i jego rodu, znalazło się wiele grup i odłamów, których poglądy i praktyki znacząco odbiegały od przyjętych w sunnizmie. W owym okresie społeczność muzułmańska była niestabilna i bardzo zróżnicowana, a normy religijne dopiero się kształtowały. Błyskawiczne podboje i sukcesy kalifatu przyciągały do islamu nowych wyznawców, mających już własne dziedzictwo religijne i kulturowe. Dziedzictwo to było zdecydowanie odrzucane przez sunnizm, ale akceptowane przez grupy szyickie, wśród których szczególne zainteresowanie budziła ezoteryka, pozwalająca traktować teorie tych ugrupowań, rozwijające się pod wpływem różnorodnych czynników religijnych, politycznych i społecznych, jako wiedzę tajemną, przeznaczoną dla wybranych. Do czasów współczesnych przetrwały takie społeczności, jak alawici (nusajryci) czy druzowie, których systemy wierzeń wyrosły z islamu, ale są uznawane za odrębne religie. Źródłami do badania ezoteryki w szyickiej ideologii są przede wszystkim muzułmańskie traktaty herezjograficzne,  a także kroniki, literatura adabowa, czyli edukacyjno-rozrywkowa, i inne dokumenty. Zostały one wykorzystane w tej książce do przedstawienia środowiska religijnego wczesnego szyizmu oraz próby rekonstrukcji jego początkowych doktryn ze wskazaniem na ich genezę i inspiracje. Katarzyna Pachniak, arabistka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Katedry Arabistyki i Islamistyki na Wydziale Orientalistycznym UW. Zajmuje się średniowieczną muzułmańską teologią, teorią polityki, filozofią i jest autorką wielu prac poświęconych tym dziedzinom, m.in. Filozofia polityki muzułmańskiej na podstawie dzieł Abu Hamida al-Gazalego (2001), Doktryny ismailickie w dziełach Al-Kirmaniego (2004), Nauka i kultura arabska i jej wpływ na średniowieczną Europę (2010), a także licznych artykułów i opracowań zamieszczonych w pismach naukowych krajowych i zagranicznych. Przetłumaczyła z arabskiego słynne rozprawy filozoficzne, jak np. Al-Ghazali Sprawiedliwa waga. Ratunek przed zabłądzeniem (2008), oraz z języków europejskich prace dotyczące islamu, muzułmańskiej kultury, sztuki i historii.

O dobrym władcy, mędrcach i naturze ludzkiej

Mencjusz, Xunzi

Niniejszy zbiorek nie pretenduje do pełnego przedstawienia myśli dwóch spośród najważniejszych filozofów konfucjańskich. Jest tylko wyborem niektórych ich twierdzeń, spostrzeżeń czy w kilku wypadkach odrobinę dłuższych fragmentów wypowiedzi dotyczących spraw dla konfucjanistów najważniejszych: państwa, rodziny, obowiązków człowieka szlachetnego, wykształcenia, a wreszcie natury ludzkiej.

CHIŃSKA TRANSFORMACJA - Pakiet 2 książek

Bogdan Góralczyk, Andrzej Bolesta

1) Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje WIELKI RENESANS to rewelacyjne studium na temat Quo Vadis Sina? Bogdan Góralczyk prezentuje motywy i aspiracje przywódców Chin w dążeniu do odzyskania „niekwestionowanej i należnej” pozycji pierwszego mocarstwa globu. Wnikliwie omawia ich strategię i taktykę z określeniem głównych symbolicznych jej etapów: 2021, 2035 i docelowego osiągnięcia celu w 2049r. Wyjątkową wartością są niezwykle bogate oryginalne źródła chińskie. Są one przedmiotem głębokiej, krytycznej analizy tego wybitnego politologa i sinologa, potrafiącego trafnie odczytać wieloznaczny sens słów, pojęć i określeń powszechnie tam używanych. Atutem tej pracy jest konfrontacja prezentowanych chińskich ocen z opiniami najwybitniejszych światowych badaczy. Cechą całego wywodu jest obiektywizm. Jestem głęboko przekonany, że ta książka stanie się wydarzeniem. Wróżę jej międzynarodowy rozgłos. Zachęcam, aby stała się „obowiązkową lekturą” dla komentatorów i badaczy współczesnych Chin Jan Rowiński, emerytowany profesor UW (2002-2013). Absolwent Uniwersytetu Pekińskiego i Instytutu Dyplomatycznego ChRL. Długoletni pracownik MSZ i PISM. W Chinach spędził 16 lat. Redaktor zbiorów dokumentów i materiałów polityki zagranicznej i wewnętrznej ChRL. Autor licznych publikacji w językach polskim, chińskim, angielskim i rosyjskim. Opowieść o chińskim sukcesie, jakiej jeszcze nie było: Góralczyk przebija się przez mury propagandy i warstwy ogranych schematów, pokazując wewnętrzne kulisy przemian, wątpliwości, paradoksy i kręte ścieżki decyzyjne chińskich elit władzy. Tym przekrojowym opracowaniem, opartym przede wszystkim na nieznanych szeroko źródłach chińskich, zadaje cios nie tylko miernej publicystyce, ale i całemu pokoleniu badaczy Chin współczesnych. No bo co jeszcze można dodać do takiej analizy? dr Marcin Jacoby, sinolog, autor Chin bez makijażu Bogdan Góralczyk, jeden z najlepszych europejskich sinologów, przyzwyczaił nas już do rzadkiej wśród akademików umiejętności łączenia pogłębionej wiedzy z przystępnością stylu, ale największą zaletą tej monumentalnej pracy jest imponująca perspektywa badawcza – świadoma, naukowa obserwacja Chin od pierwszego pobytu w nich zaraz po śmierci Mao do dziś. Autor ma więc rzadkie kompetencje, by należycie ocenić politykę Chin i czyni to w najlepszy możliwy sposób: patrząc na Państwo Środka od wewnątrz, przez pryzmat chińskich idiomów, kategorii oraz idei przy jednocześnie bardzo europejskim podejściu krytycznym. Jeżeli chce się spróbować zrozumieć Chiny i pojąć implikacje zamierzonego powrotu Państwa Środka do wiodącej roli na świecie, trzeba przeczytać tę książkę. dr Michał Lubina, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, autor m.in. Niedźwiedź w cieniu smoka. Rosja–Chiny 1991–2014 Bogdan Góralczyk – politolog, sinolog, dyplomata, publicysta. Profesor w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego (od 2016 r. dyrektor). Od pierwszej wizyty w Chinach w 1976 r. obserwator i analityk zmian dokonujących się w Państwie Środka oraz w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej (Tajlandia i Birma – Mjanma, gdzie był ambasadorem), śledzonych metodycznie podczas licznych wyjazdów studyjnych. Prezentowana książka stanowi podsumowanie wiedzy na ten temat i ukazuje się w czterdziestą rocznicę zainicjowania chińskiego programu reform, któremu Autor świadomie towarzyszył. Inne zainteresowania badawcze: procesy, zmiany i kryzysy na terenie UE, ze specjalnym uwzględnieniem regionu Europy Środkowej i Węgier (z uwagi na znajomość języka i długoletnią służbę dyplomatyczną w tym kraju); kształtujący się nowy ład światowy i wpływ nań ze strony wschodzących rynków. 2) Chiny w okresie transformacji Książka jest analizą procesu odrodzenia i modernizacji Chin. Stanowi próbę odpowiedzi na pytania o źródła i następstwa tego procesu, także w wymiarze ogólnoświatowym. Odrodzenie i modernizacja Chin są jednym z najważniejszych fenomenów współczesności. Sukces lub niepowodzenie Chińczyków nie tylko w znacznym stopniu zaważy na ich przyszłości, lecz także wpłynie na bieg historii świata w XXI wieku. Gdzie tkwią źródła metamorfozy ostatniego ćwierćwiecza po tragicznych doświadczeniach Rewolucji Kulturalnej? Jaki jest charakter i specyfika procesu reform i otwarcia na świat zewnętrzny, zapoczątkowanego przed 28 laty przez Deng Xiaopinga? Na czym polega tajemnica dotychczasowego sukcesu Chin? Jakie są główne zagrożenia? W swojej książce Andrzej Bolesta podejmuje te zagadnienia, nie unikając odpowiedzi na trudne pytania. Nie używa przy tym tak typowej dla omawiania tematyki chińskiej alternatywy: czarne-białe. Jego wywód jest logiczny, rzeczowy, oparty na rzetelnej wiedzy, zdobywanej także w Chinach. Książka ta jest bardzo potrzebna w zrozumieniu tego, co dzieje się dzisiaj w przeżywającym drugą młodość starożytnym Państwie Środka. Prof. dr hab. Jan Rowiński, Uniwersytet Warszawski Książka Andrzeja Bolesty jest pierwszą na rynku pozycją, która przybliży polskiemu czytelnikowi istotę obecnych przemian w Chinach. Autor porusza w niej ważne kwestie reform systemowych i polityki rozwojowej, działań umożliwiających Chińskiej Republice Ludowej rozwój społeczno-gospodarczy. J. E. Yuan Guisen, Ambasador Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce

Wpływ kultury arabskiej na sztukę polską. Rzemiosło artystyczne, architektura i malarstwo

Tadeusz Majda, Agata S. Nalborczyk

Przedstawiamy trzeci tom z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2020). Materiał zebrany w niniejszym tomie ukazuje przenikanie elementów kultury materialnej islamu do kultury polskiej, które znalazło wyraz w obecności wyrobów rzemiosła artystycznego, w architekturze, w malarstwie czy rysunku.   Tom otwiera tekst Małgorzaty Redlak Najcenniejsze zabytki arabskiego rękodzieła artystycznego z wieków VII–XVI w zbiorach polskich, prezentujący unikatowe eksponaty rzadkich dzieł sztuki arabskiej w naszych kolekcjach muzealnych, W kolejnym artykule Małgorzaty Redlak O wybranych arabskich średniowiecznych wyrobach użytkowych z VIII–XVI wieku w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie omówiono wybrane zabytki z ceramiki i szkła, pochodzące głównie z Iraku, Syrii i Egiptu, znajdujące się w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie. Magdalena Pinker w tekście Zabytki arabskie okresu osmańskiego w kolekcjach polskich muzeów narodowych omawia zabytki z czasów, gdy kraje arabskie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki znajdowały się pod panowaniem Imperium Osmańskiego. Tadeusz Majda w artykule Zbiory rękopisów arabskich w Polsce – dzieje kolekcjonerstwa próbuje prześledzić drogi, jakimi rękopisy arabskie trafiały do Polski w ciągu kilku wieków. W tekście Beaty Biedrońskiej-Słotowej Transfer kultury arabskiej do Polski za pośrednictwem mameluckich, osmańskich, perskich i ilchanidzkich tkanin w okresie od średniowiecza do około 1900 roku ukazano zagadnienie importu tkanin z krajów muzułmańskich – pasów, makat, kobierców, kilimów. W artykule Mikołaja Getki-Keniga Inspiracje arabskie i pokrewne w architekturze polskiej przełomu XVIII i XIX wieku – egzotyczna forma w elitarnych kontekstach doby wielostylowości zaprezentowano motywy zaczerpnięte z architektury arabskiej i tureckiej w polskiej architekturze w XVIII–XIX wieku. W tekście Anny Kozak Motywy arabskie w malarstwie polskim w XIX i początkach XX wieku omówiono najważniejszych przedstawicieli malarstwa polskiego, którzy podejmowali wątki arabskie w swej twórczości. Karolina Krzywicka w artykule Kolekcja biżuterii arabskiej z Bliskiego Wschodu w zbiorach Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, charakteryzuje poszczególne typy kobiecej biżuterii z różnych krajów Azji i Afryki Północnej. Tekst ten jest bogato ilustrowany zdjęciami omawianych zabytków.

Chorwacja

Jacek Wojnicki

Książka ta stanowi kontynuację publikacji Nowa dziesiątka Unii Europejskiej (2005) i Nowe kraje Unii Europejskiej: Bułgaria, Rumunia (2007), które ukazały się nakładem Wydawnictwa Dialog. Prace te skierowane są do szerokiego grona osób, a przede wszystkim do tych, którzy zawodowo zajmują się problematyką Unii Europejskiej, a więc polityków, przedsiębiorców czy naukowców. Zainteresują one również osoby podejmujące studia z zakresu europeistyki, geografii politycznej, międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych, a także nauczycieli i uczniów szkół średnich. Niniejsza praca w sposób kompleksowy omawia kluczowe zagadnienia związane z najmłodszym krajem członkowskim Unii Europejskiej, czyli Republiką Chorwacji. Omówione zostały tu specyficzne uwarunkowania geograficzne tego stosunkowo niewielkiego państwa, a także kluczowe wydarzenia polityczne, które rzutowały na losy Chorwacji oraz jej obecny ustrój i scenę polityczną. Nie zabrakło także miejsca na omówienie najważniejszych kwestii związanych z gospodarką, ekonomią i procesami demograficznymi, w tym niezwykle istotnych dla dziejów kraju relacji międzyetnicznych. Jacek Wojnicki (ur. 1972) - politolog i ustrojoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Kierownik Katedry Systemów Politycznych na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych. Autor publikacji odnoszących się do systemów politycznych i administracyjnych państw Europy Środkowej i Bałkanów. Publikacja dofinansowana przez Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz w ramach programu Inicjatywa doskonałości - Uczelnia Badawcza Uniwersytet Warszawski

Diabły w biały dzień

Jun’ichirō Tanizaki

Paryż stanowił centrum pożądania i pragnienia, zniewalającą spiralę nadmiaru, rozpusty i dzikiej perwersji. Był dokładnie taki, jak sobie wymarzyłem, prawdziwy raj pełen rozkoszy. Skoczyłem na głęboką wodę, pragnąc jak najszybciej zostać wciągnięty w wir szaleństwa. Oddałem się mu cały. Fragment Opowieści o Tomodzie i Matsunadze Jun'ichirō Tanizaki (1886-1965) jest jednym z czołowych i najbardziej płodnych twórców współczesnej literatury japońskiej, a jego dzieła cieszą się dużym uznaniem zarówno w Kraju Kwitnącej Wiśni, jak i za granicą. We wczesnych latach twórczości nazwisko Tanizakiego budziło wiele kontrowersji i spekulacji. W jego utworach nie brakowało bowiem takich tematów jak silnie podkreślana, szokująca wówczas seksualność, obsesyjna miłość do kobiet, masochizm, pogoń za anormalnymi przyjemnościami, brutalność. Jednak zarówno tematyka utworów, jak i styl pisania oraz ekspresja obecna w dziełach Tanizakiego przechodziły metamorfozy - często drastyczne - przez całe życie pisarza. W jego utworach często pojawiają się postaci silnych, obezwładniająco atrakcyjnych kobiet, a także motyw masochistycznej wręcz tęsknoty za nimi. Niekiedy twórczość pisarza postrzegano z perspektywy celebrowania kobiet i feminizmu; ogólnie jednak uważa się, że tendencje te wynikają raczej z osobistego zainteresowania pisarza seksualnością i cielesnością. Żaden inny pisarz japoński nie wplótł w swoje dzieła tak licznych elementów ze sprzecznych ze sobą tradycji: japońskiej i zachodniej, poszukując syntezy obu tych kultur. Literatura Tanizakiego jest wyjątkowa i ciągle zwraca uwagę, pomimo tego że wszelka opisywana w jego dziełach niemoralność i rozwiązłość stały się z czasem mniej szokujące.

Francuski sen

Marek Ostrowski

„Francuski sen” Marka Ostrowskiego jest fascynującą opowieścią o Francji, pisaną do wszystkich czytelników: zarówno tych, którzy się uważają za znawców kraju nad Sekwaną, jak i tych, którym kojarzy się on z wieżą Eiffla i szampanem. Ostrowski, wieloletni korespondent polskich mediów w Paryżu, kawaler orderu Legii Honorowej i kultowy komentator telewizyjny, pisze o Francji ze znawstwem i miłością. Kanwą wielu tekstów książki są jego podróże, rozmowy i artykuły o Francji, które od trzech dekad Ostrowski publikuje w POLITYCE. Opisuje w nich skomplikowane uwarunkowania francuskiej polityki – od de Gaulle’a po protesty „żółtych kamizelek”. Tak samo zajmująco tłumaczy źródła narodzin Asterixa z komiksów Goscinnego, co znaczenie idei republikańskiej. Objaśnia wyjątkowość kraju, który wymyślił prawa człowieka, dał światu Oświecenie i 1200 gatunków sera.   "Francuski sen” to opowieść o kraju, który zawsze był w awangardzie politycznej, społecznej i kulturowej. Jaka jest jego siła dziś, we współczesnym świecie ? Marek Ostrowski odpowiada na to pytanie z pozycji człowieka, który kocha Francję miłością prawdziwą, dostrzegając wszystkie jej zalety i wady. Bardzo ciekawa lektura zarówno dla tych, którzy znają dobrze kraj Camusa, jak i dla tych, którzy o nim tylko śnią. Grażyna Torbicka   Francja dała nam Moliera i Luca Bessona, Dumasa i Belmondo, de Gaulle’a i Alaina Dellona, Edith Piaf i Daft Punk, a miłość Marka Ostrowskiego do Francji dała nam wspaniałą książkę. Jeśli po katastrofie II wojny światowej de Gaulle przywrócił Francji marzenia o wielkości, to Marek Ostrowski przywrócił mi tą książką marzenie o Francji. To genialna opowieść o historii, polityce, triumfach i upadkach, ale może przede wszystkim cudowne uzasadnienie sensu powiedzenia „szczęśliwy jak Bóg we Francji”. Piotr Kraśko   Marek Ostrowski - prawnik i komentator tygodnika "Polityka" specjalizujący się w sprawach międzynarodowych. Był korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Francji. Przed siedem lat mieszkał w Paryżu. W 2012 r. został odznaczony Orderem Legii Honorowej za propagowanie wiedzy o Francji w Polsce."Francuski sen" jest jego kolejną książką po "Co nas obchodzi świat. Ściągawka na czas chaosu" i "Teatrze sprawiedliwości. Aktorzy i kulisy".

Polityka zagraniczna Chin. Między integracją a dążeniem do mocarstwowości

Jean-Pierre Cabestan

Wzrost mocarstwowego apetytu Chińskiej Republiki Ludowej budzi wiele pytań. O perspektywy rozwoju jej gospodarki, o tempo modernizacji armii, ale przede wszystkim o środki, jakimi władze w Pekinie zamierzają potwierdzać świeżo uzyskany status. Czy posuną się do konfliktu zbrojnego z sąsiadami? Czy faktycznie są zakładnikami rosnącego chińskiego nacjonalizmu, czy raczej wykorzystują go do osiągnięcia własnych celów dyplomatyczno-strategicznych? W końcu – czy chińska polityka zagraniczna i bezpieczeństwa nie służy przede wszystkim utrzymaniu systemu monopolu partyjnego, którego rządzący nie chcą się wyrzec? Jaka przyszłość czeka reżim kierowany od listopada 2012 roku przez Xi Jinpinga? Jean-Pierre Cabestan – wybitny francuski politolog − odpowiada na te pytania, badając skrupulatnie chińskie realia – analizuje posunięcia władz, język rządzących i ich doradców oraz mechanizmy podejmowania decyzji (uwzględniając ostatnie przetasowania na najwyższych szczeblach władz).  Jego refleksja, o wyjątkowej precyzji i głębi, jest nieocenionym wkładem w dyskusję na temat przyszłości chińskiej polityki zagranicznej i jej znaczenia dla reszty społeczności międzynarodowej.  Na okładce wykorzystano rysunek chińskiego rysownika Crazy Craba,  z cyklu Hexie Farm - 蟹农场

Analiza systemów-światów

Wieloński Andrzej

Patronat medialny: Krytyka polityczna, Recykling Idei, Le Monde diplomatique Zwolennicy analizy systemów-światów, której poświęcona jest niniejsza książka, mówili o globalizacji na długo, zanim powstał ten termin – ale nie jako o czymś nowym, lecz jako o czymś, co stanowi podstawę nowoczesnego systemu-świata od chwili jego powstania w szesnastym wieku. System ten ma swoją historię i jest wytworem społecznym, którego pochodzenie trzeba wyjaśnić, trwałe mechanizmy trzeba określić, a nieunikniony ostateczny kryzys – dostrzec. Jednocześnie jednak Autor wierzy, że wyłonienie się tego modelu analizy jest wyrazem rzeczywistego protestu wobec głębokich nierówności systemu-świata, które stanowią charakterystyczną cechę polityczną naszych czasów.

Systemy polityczne wybranych państw Bliskiego Wschodu

Czajkowska Katarzyna, Diawoł-Sitko Anna

Ambicją autorek niniejszej publikacji było stworzyć podręcznik, który w kompleksowy i przystępny sposób przybliża tematykę ustrojów politycznych państw regionu Bliskiego Wschodu. Chociaż Bliski Wschód coraz częściej staje się tematem debaty naukowej i publicystycznej, jego problemy są na tyle złożone, że pozostaje jeszcze wiele miejsca na pogłębioną analizę. Ostatnimi czasy szczególne zainteresowanie budzą przemiany ustrojowe w państwach bliskowschodnich. Padają pytania o przyszłość reżimów autorytarnych, wyrażane są obawy związane z islamizacją życia politycznego. W książce omówiono systemy polityczne wybranych państw regionu, z uwzględnieniem nurtujących je problemów gospodarczych i społecznych. Zastosowano szeroką definicję Bliskiego Wschodu, jako obszaru rozciągającego się wzdłuż południowych i południowo-wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego, od Maroka przez Półwysep Arabski, po Iran. Książka może być nie tylko wartościową pozycją dydaktyczną służącą wykładowcom i studentom, lecz także informatorem wykorzystywanym przez polityków, dziennikarzy i pasjonatów. Została pomyślana jako naukowe uzupełnienie debaty medialnej na temat współczesnych państw Bliskiego Wschodu, przyczynek do lepszego zrozumienia ich podstawowych zasad i instytucji.

Otogizoshi: Księga japońskich opowieści

Osamu Dazai

Fascynująca interpretacja tradycyjnych opowieści japońskich osadzona przez autora w realiach II wojny światowej. Uniwersalne historie o uczuciach i zmaganiach z losem opowiedziane są w ciekawy, intrygujący sposób, a stare opowieści nabierają nowego sensu w obliczu wojennej tragedii. „Otogizōshi. Księga japońskich opowieści” to świetny przykład na książkę, która pozostając na wskroś „japońska” przemawia również do zachodniego czytelnika. Osamu Dazai (właśc. Shūji Tsushima; 1909-1948) to jedna z najważniejszych postaci w literaturze japońskiej. W czasie swojego burzliwego – bo naznaczonego uzależnieniami i licznymi próbami samobójczymi – życia zasłynął jako mistrz nowego stylu, świetnie władający językiem, potrafiący głośno wyrazić stany uczuciowe kolejnych pokoleń młodych Japończyków.

Babilońska literatura mądrości

Krystyna Łyczkowska

Omówienie i prezentacja tekstów tłumaczonych z języka akadyjskiego (pismo klinowe). Na wybór składają się utwory o różnej wadze gatunkowej: od traktatów, pouczeń i przestróg moralnych, przez dysputy, po bajki i humoreski. Odpowiadają one tzw. biblijnej literaturze mądrości, księgom Przysłów, Koheleta i Hioba; historycznie ją jednak wyprzedzają, powstały bowiem w II tysiącleciu p.n.e.

Pierwsze kontakty polsko-arabskie

Agata S. Nalborczyk, Mustafa Switat, Jan Tyszkiewicz

Przedstawiamy pierwszy tom artykułów z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski pod redakcją naukową dr hab. Agaty S. Nalborczyk i dra Mustafy Switata. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako  transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2019). W tomie otwierającym serię, zatytułowanym Pierwsze kontakty polsko-arabskie, autorzy poszczególnych opracowań skoncentrowali się na zbadaniu początków transferu kulturowego – na najwcześniejszych (niebezpośrednich) kontaktach kultury arabskiej i polskiej, których rezultatem są arabskojęzyczne relacje o Polsce i Słowianach oraz elementy arabskie w materialnym dziedzictwie kulturowym Polski – arabskie monety i inne źródła archeologiczne, a także rękopisy. Analizy wczesnośredniowiecznych arabskojęzycznych rękopisów jako źródeł historycznych dotyczących Słowiańszczyzny i Polski  dokonał  historyk Jacek Adamczyk. Socjolog Mustafa Switat  zbadał kontrowersje dotyczące pochodzenia podróżnika, piszącego w języku arabskim Żyda z Andaluzji, Ibrahima Ibn Jakuba, jego członkostwa w poselstwie do cesarza Ottona I i celu wyprawy do Europy. O relacjach między Al-Andalus a Słowiańszczyzną (czy raczej między muzułmańskim kalifatem hiszpańskim a Europą Środkowo-Wschodnią) napisał historyk-arabista Mateusz Wilk. Tekst arabisty Bogusława Zagórskiego prezentuje  przegląd elementów arabsko-muzułmańskich w polskim dziedzictwie kulturowym, skupiając się  na rękopisach spisanych w języku arabskim, pozyskanych w efekcie kolekcjonerstwa lub międzynarodowego handlu. Mateusz Bogucki, archeolog-numizmatyk, opracował na podstawie  analizy zawartości skarbów wczesnośredniowiecznych materialne  ślady najstarszych kontaktów Słowian zachodnich z kulturą arabską. Historyk Dariusz  Adamczyk  zbadał źródła  napływu i obiegu srebrnych   dirhamów z okresu IX–XI wieku, których liczne  znaleziska  mogły mieć dla początków państwa polskiego  ogromne znaczenie . Uzupełnieniem badań nad obiegiem arabskich dirhamów jest opisanie przez archeologa Tomasza Nowakiewicza wczesnośredniowiecznych importów ze strefy muzułmańskiej, znalezionych na ziemiach polskich. Poszukiwania elementów (akcentów) arabskich w kulturze materialnej Polski na podstawie źródeł archeologicznych przeprowadziła też Małgorzata Grupa,  archeolog specjalizująca się w analizie zabytków wykonanych z materiałów pochodzenia organicznego, takich jak: drewno, skóra, tkanina etc.

Co się właściwie stało? O kontaktach Zachodu ze światem islamu

Bernard Lewis

Przez wiele wieków islam rozwijał się jako cywilizacja największa, najbardziej oświecona, twórcza i skuteczna. Jednak już w XX wieku na Bliskim Wschodzie i w całym świecie islamu stało się jasne, że w porównaniu ze swoim tysiącletnim rywalem - światem chrześcijańskim - kraje muzułmańskie stały się biedne, słabe i zacofane. Rozwój gospodarczy zamiast dobrobytu przyniósł zubożenie, a nowocześnie wyposażone armie muzułmańskie zamiast zwycięstw ponosiły klęski. W XIX i XX wieku wszyscy widzieli wyższość, a co za tym idzie, dominację Zachodu w każdym aspekcie życia publicznego i, co było bardziej bolesne, prywatnego. Co się właściwie stało? Autor książki Bernard Lewis próbuje w książce odpowiedzieć na to pytanie.

Upadek i śmierć szacha Iranu

Nahavandi Houchang

Autor opisuje końcowe lata panowania Mohammada Rezy Pahlawiego, ostatniego Szacha Iranu, a także losy władcy po opuszczeniu kraju i jego śmierć na wygnaniu. Opowiada o zakulisowych rozgrywkach w otoczeniu monarchy, rozpaczliwych wysiłkach niektórych osób przewidujących upadek, szybko jednak odsuniętych na bok, a przede wszystkim o dwuznacznej roli mocarstw zachodnich oraz ZSRR, które zdradziły swojego wiernego sojusznika. Przedstawia ciąg wydarzeń, które doprowadziły do zwycięstwa fundamentalistów islamskich pod wodzą ajatollaha Chomejniego. Wszystkie te działania toczyły się na tle trawionego śmiertelną chorobą cesarza, który swój kraj ukochał ponad wszystko. Książka podaje fakty, na ogół nieznane polskiemu czytelnikowi, których znajomość jest konieczna dla zrozumienia źródeł i metod działania islamskiego terroryzmu.

Mądrości Proroka

Mahomet

Prorok islamu Mahomet (570-632) przekazał ludzkości objawienie zawarte w Koranie; był autorem licznych maksym, aforyzmów i przypowieści, które muzułmanie nazywają hadisami. Są one źródłem wiedzy o islamie i  podstawach prawa muzułmańskiego: pozwalają zrozumieć, jak kształtowała się myśl muzułmańska i co leży u podstaw wydarzeń w dzisiejszym świecie islamu.