Romanica Silesiana. No 5: Les transgressions

red. Krzysztof Jarosz

Osią tematyczną kolejnego tomu Romanica Silesiana, zawierającego dwadzieścia artykułów w języku francuskim, włoskim, hiszpańskim i angielskim, jest literackie, a także filozoficzne ujęcie zagadnienia transgresji moralnej. Badacze, dokonując analizy podjętego problemu, wykorzystują takie teksty, jak: średniowieczne pieśni rycerskie, opowiadania Williama Snelgrave’a, Olaudaha Equiano, Gabriela Mailhola, Mary Prince, powieści Italo Svevo La coscienza di Zeno, Jeana Giono Les Âmes fortes, Sandra Veronesiego Occhio per occhio, utwory Georges’a Bataille’a czy Tahara Ben Jellouna, nowelę Barbary Gowdy Mister Sandman, poezje Leopolda Maríi Panero.

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 4. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2007-2012) + Płyta CD

red. Bożena Tokarz

„Przekłady Literatur Słowiańskich”. T. 4, cz. 2 pt. Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2007-2012) odnotowuje tłumaczenia z pięciu lat literatur bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz literatury polskiej na języki tych literatur. Dzięki umieszczeniu poszczególnych zestawień w jednym tomie powstał obraz ukazujący stopień wzajemnego zainteresowania sobą Słowian Zachodnich i Południowych. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wzajemną wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

"Neophilologica" 2016. Vol. 28: Études sémantico-syntaxiques des langues romanes

red. Wiesław Banyś, współudz. Katarzyna Kwapisz-Osadnik, współudz. Fabrice Marsac

Sous la rédaction de Wiesław Banyś en coopération avec Katarzyna Kwapisz-Osadnik et Fabrice Marsac   Na kolejny tom czasopisma składa się 20 artykułów, których autorzy podejmują zagadnienia związane z różnorodną tematyką językoznawczą: od badań kognitywistycznych z typowymi dla tego nurtu pytaniami, np.  o konceptualizację wybranych pojęć, po inne ujęcia teoretyczne, np. odwołujące się do doktryny Stanisława Karolaka czy też wykorzystujące koncepcję Wiesława Banysia w rozważaniach na temat tłumaczenia maszynowego. W różnych ujęciach i kontekstach poruszane są także problemy fonetyczne, zagadnienia składniowe, leksykologiczne, semantyczne oraz związane z pragmatyką językoznawczą i retoryką.

Międzypokoleniowe więzi w rodzinie. Studium socjologiczne rodzin polskich i słowackich

Ewa Budzyńska

Książka w pierwszej części przestawia teoretyczne koncepcje rodzinnych więzi społecznych w szerokim kontekście więzi ogólnospołecznych oraz konsekwencje przyjmowanych i wcielanych w życie teoretycznych założeń, w świetle współczesnych badań społecznych. Ponadto na podstawie badań nad radykalnie zmieniającą się rodziną zachodnią, ukazuje przemiany jakości międzypokoleniowych więzi, nie pomijając ich wpływu zarówno na procesy kształtowania osobowości u jednostek, jak i na poziom zaspokojenia potrzeb społecznych w postaci udzielanego wsparcia i pomocy osobom będącym w potrzebie. W drugiej części książki znajdziemy analizę wyników przeprowadzonych badań socjologicznych wśród polskiej i słowackiej młodzieży studenckiej, z uwzględnieniem kontekstu społeczno-kulturowego obu krajów. Do analizy oraz interpretacji wyników badań wykorzystana została autorska koncepcja międzypokoleniowych więzi, złożonych m.in. z więzi: rzeczowej, auksyliarnej, komunikacyjnej, emocjonalnej, aksjologicznej, religijnej i rekordialnej. Wyniki badań pokazały, że rodzina dla młodego pokolenia z obu krajów nadal stanowi źródło wielorakiego wsparcia, satysfakcjonujących relacji, zaspokajających najbardziej podstawowe potrzeby, a pokolenie młodych z pokoleniami rodziców i dziadków wiążą silne więzi emocjonalne i pomocowe, wspierane przez ożywione kontakty, mimo występowania między pokoleniami niewielkich różnic w sferze światopoglądowej. Prezentowana książka powinna zainteresować badaczy skupionych na problematyce współczesnej rodziny i zachodzących w niej przemianach, oraz na międzypokoleniowych relacjach we współczesnych społeczeństwach, zwłaszcza w obliczu zaawansowanych procesów starzenia się ich.

Jednostki języka w systemie i w tekście 2

red. Andrzej Charciarek, Anna Zych, Ewa Kapela

Problematyka podejmowana w zaprezentowanych w monografii tekstach odzwierciedla wielorakość perspektyw badawczych we współczesnym językoznawstwie slawistycznym z uwzględnieniem zarówno tradycyjnych, jak i nowych ujęć metodologicznych. W centrum uwagi autorów znajdują się zagadnienia opisu jednostek języka polskiego, rosyjskiego, ukraińskiego, czeskiego, chorwackiego na poszczególnych jego poziomach. Jednostki językowe są badane nie tylko jako elementy systemu, ale także jako komponenty zróżnicowanych gatunkowo tekstów dawnych i współczesnych. Obok analiz czerpiących z tradycji strukturalistycznych znalazły się też takie, w których zjawiska językowe rozpatruje się w szerokim kontekście społeczno-polityczno-kulturowym. W publikacji zgromadzono zarówno opracowania dotyczące jednego języka, jak i studia porównawcze: polsko-rosyjskie, polsko-czeskie, polsko-chorwackie, rosyjsko-czeskie. Nie zabrakło także tekstów poświęconych kwestiom translatologicznym. Poruszany przez autorów z kraju i z zagranicy szeroki zakres zagadnień pozwala na zapoznanie się z obszarami i kierunkami prac prowadzonych przez poszczególne ośrodki akademickie. Żywimy nadzieję, że stanie się on także źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań badawczych.

Europa XX-XXI wieku. Społeczno-polityczne konsekwencje kryzysów

red. Marcela Gruszczyk, red. Lech Krzyżanowski, red. Miłosz Skrzypek

Publikacja adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców, w skład którego wchodzą zarówno badacze historii najnowszej, osoby zajmujące się problemami polityki i ekonomii, jak i czytelnicy spoza sensu-stricto obszaru wskazanych nauk, a którzy kwestię kryzysów zgłębiają z przyczyn hobbystycznych. Treść pracy obejmuje zagadnienia genezy, przebiegu i skutków największych kryzysów nękających świat w XX i XXI wieku.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 24

red. Paweł Grzywna, Jan Iwanek, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku 2018 przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library  oraz w University of Silesia  Press. Tom 24 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (2019) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Teoria polityki i myśl polityczna” czytelnik znajdzie dwa opracowania: autorstwa Krzysztofa Łabędzia, dotyczące zmian świadomościowych społeczeństwa polskiego w latach 80, oraz autorstwa Macieja Guzego traktujące o przynależności Polski do cywilizacji zachodniej. W dziale „Systemy polityczne” Robert Radek opisuje realia tworzenia się rządów mniejszościowych w państwach postkomunistycznych. Dział „Partie polityczne i systemy partyjne” zawiera  artykuł Piotra Obacza, który  przybliża kwestie współczesnej Komunistycznej Partia Polski jako partii marginalnej. „Wybory i kampanie wyborcze” to dział  mieszczący opracowanie Rafała Miernika charakteryzującego wybory samorządowe w Polsce. W ostatnim z działów „Polityki publiczne” Dominika Hofman-Kozłowska pisze o demokracji w szkole na przykładzie brytyjskiej Summerhill, a Krzysztof Toboła porusza zagadnienie  polityki regionalnej w kontekście rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w województwie śląskim.

Upowszechnianie wyników badań naukowych w międzynarodowych bazach danych. Analiza bibliometryczna na przykładzie nauk technicznych, ze szczególnym uwzględnieniem elektrotechniki

Renata Frączek

Prezentowana monografia dokumentuje badania bibliometryczne przeprowadzone przez Autorkę na podstawie dostępnych baz danych. Baza ARIANTA pozwoliła wyodrębnić listę czasopism z dziedziny: elektrotechnika, baza BazTech posłużyła jako weryfikator zarejestrowanych artykułów z tych czasopism. Na podstawie baz Scopus oraz Web of Science Autorka przeanalizowała reprezentację polskich tytułów czasopism w wybranych bazach o zasięgu międzynarodowym, a wyniki poddała dalszym analizom. Sprawdziła Impact Factor (IF) dla poszczególnych tytułów, liczbę zarejestrowanych artykułów, ich strukturę treściową, językową, z jakich krajów poza Polską pochodzą opublikowane teksty, a także tytuły czasopism, w których cytowane są teksty z polskich czasopism z zakresu elektrotechniki. Przeprowadzone badania dały odpowiedź na podstawowe pytania o: zasięg międzynarodowy polskich indeksowanych czasopism z zakresu nauk technicznych, źródła, w których opublikowano najwięcej tekstów autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych, dynamikę publikacyjną, języki publikacji, zakres współpracy międzynarodowej podejmowanej przez autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych oraz o obszary badawcze.

Linguarum silva. T. 6: Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej

red. Barbara Mitrenga

Szósty tom „Linguarum Silva” zatytułowany Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej, jest kolejnym, po opublikowanych wcześniej tomach (Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w języku i w tekście (2012), Słowo – znaczenie – relacja w języku i w tekście (2013), Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie (2014), W kręgu zagadnień języka i tekstu (2015) i Słowo – wartość – jakość w języku i tekście (2016)), w którym Autorzy podejmują zarówno tematy historycznojęzykowe, jak i te dotyczące współczesnego języka polskiego; w swoich badaniach koncentrują się na tekstach dawnych, bądź przedmiotem swojej analizy czynią szeroko rozumiane teksty współczesne, takie jak reklamy, programy telewizyjne czy nowo powstające gatunki internetowe. Niniejszy tom składa się z dwóch części. Pierwsza z nich (Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej) obejmuje trzy artykuły, w których naukową refleksją objęte zostały zagadnienia językowe rozpatrywane na płaszczyźnie diachronicznej, a analizie poddano teksty dawne – tematyka tych artykułów dotyczy emocjonalności w tekstach naukowych z przełomu XIX i XX wieku, reformy polskiej ortografii z 1956 roku oraz najstarszych polskich podręczników do nauki języka angielskiego. Druga część tomu – Problemy języka i tekstu w perspektywie współczesnej – gromadzi siedem artykułów, będących opracowaniami tematów związanych z językiem współczesnym oraz takich, w których Autorzy naukowej refleksji poddali współczesne teksty: reportaże Ryszarda Kapuścińskiego, reklamy społeczne, wybrane programy telewizyjne oraz nowy gatunek tekstu internetowego zwany słownym masakrowaniem. Publikacja adresowana jest do wszystkich osób zainteresowanych zagadnieniami języka i tekstu, zwłaszcza historyków języka, medioznawców i genologów.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2015, nr 2 (7): Rozprawy i artykuły: Ojciec, nasz bliźni. Prezentacje: Edward Pasewicz

Dawid Matuszek, Krzysztof Kłosiński

Red. naczelny Adam Dziadek, redaktorzy materiałów w części „Ojciec, nasz bliźni” Krzysztof Kłosiński, Dawid Matuszek Drugi numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” z 2015 roku w zasadniczej części poświęcony jest ojcowskiej figurze. Autorzy artykułów zamieszczonych w dziale głównym przyglądają się tej figurze w rozmaitych kontekstach: psychoanalitycznym, politycznym, religijnym, postsekularnym, filozoficznym. Interesują się między innymi genezą sumienia powstającego w relacji z ojcem oraz konsekwencjami osłabienia ojcowskiej pozycji. Na rozmaite sposoby omawiają kryzys tradycyjnych wzorów męskości oraz modyfikacje wyobrażeń dotyczących ojcostwa, braterstwa, synostwa. Figury ojcowskie wkomponowane zostają także w problemy rewolucji i tyranobójstwa. Przedmiotem egzemplifikacji stają się teksty literackie (między innymi Sienkiewicza, Schulza, Orzeszkowej, Macha, Kafki, Wata, Karpowicza) oraz filozoficzne (między innymi Hegla, Agambena, Schmitta). Dział Prezentacje zawiera teksty komentujące poetycką twórczość Edwarda Pasewicza, wywiad z autorem oraz jego wiersze. Numer uzupełniają stałe działy: Varia, Recenzje i omówienia oraz Kronika.

"Chowanna" 2017. T. 2 (49): Zagadnienie oporu w perspektywie interdyscyplinarnej - między emancypacją a stagnacją

red. Ewa Bielska, Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 2/2017 „Chowanny” pod redakcją Ewy Bielskiej została zatytułowana Zagadnienie oporu w perspektywie  interdyscyplinarnej –  między emanacją a stagnacją. Jej celem jest utworzenie interdyscyplinarnego forum wymiany refleksji dotyczącej kategorii oporu. Efektem współpracy z licznym gronem badaczy tejże problematyki reprezentujących dyscypliny takie, jak psychologia, socjologia, pedagogika, jest możliwość zaprezentowania zróżnicowanych kontekstów ulokowania refleksji nad oporem we współczesnych naukach społecznych. Egzemplifikacje dotyczą tutaj refleksji w studiach z zakresu psychologii klinicznej, psychoterapii, teorii i praktyki profesji pomocowych,  studiów z zakresu resocjalizacji i szeroko rozumianej teorii i praktyki związanej z treatment (czy też differentia treatment). Podjęte rozważania problematyki oporu odnoszą się także do socjologicznego ujęcia praktyk kulturowych o charakterze kontestacji, oporu wobec zmiany w przestrzeni edukacyjnej oraz oporu wobec normatywnych matryc kulturowych. Część tekstów rozporoszonych tomu tematycznie odnosi się m.in. do takich zagadnień, jak stosunek studentów pedagogiki do wybranych instytucji kontroli społecznej, satysfakcja młodzieży akademickiej ze sposobu funkcjonowania jej rodziny pochodzenia, medialne wzory kultury zdrowotnej, aktywność fizyczna, percepcja lęku przed śmiercią, zdrowotne i społeczne zagrożenia wynikające z uzależnień od czynności, pojęcie uzależnienia w środowisku lokalnym, peryferie społeczne jako przestrzeń profilaktyki zachowań ryzykownych, kulturowe źródła dydaktyki szkolnej, osobisty w perspektywie modelu elastyczności psychologicznej.

"Iudaica Russica" 2019, nr 2 (3)

red. Mirosława Michalska-Suchanek

W ciągu ostatnich dwóch wieków miało miejsce kilka fal masowych wyjazdów rosyjskich Żydów z Rosji. Ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła osiemdziesiąt procent emigrantów, którzy w latach 1971–1986 opuścili Związek Sowiecki. Po roku 1990 (masowa alija 1990–1991) z Rosji wyjechało pokolenie „szestidiesiatników”, głównie intelektualistów i ludzi kultury. Obecnie w Izraelu niezwykle dynamicznie rozwija się rosyjskojęzyczna twórczość literacka pokolenia urodzonego w latach 70. Ważny wpływ na kształt „rosyjskiego Izraela” ma przywiązanie do tradycji, kultury i języka kraju pochodzenia (Rosji), a także charakter i ewolucja procesów aklimatyzacyjnych. Rosyjskojęzyczne życie literackie w Izraelu, biorąc pod uwagę zarówno liczebność jego przedstawicieli, jak i wartość interpretacyjną pisanych przez nich tekstów, stanowi istotną część kultury rosyjskiej. Tematyka ta niestety traktowana jest w polskiej rusycystyce marginalnie. Nie ma zwartych opracowań, opisujących rozmiary i złożoność zjawiska, a przede wszystkim brakuje forum, na którym owe zagadnienia byłyby podejmowane. Lukę tę wypełnia czasopismo „IUDAICA RUSSICA”. W czasopiśmie podejmowana jest tematyka najnowszej literatury rosyjsko-izraelskiej — jej ewolucji, obecnego miejsca, roli i statusu, jej odmian, charakteru oraz poetyki. Na jego łamach obecne są również badania dotyczące tematyki żydowskiej (motywów żydowskich) w twórczości rosyjskich klasyków, a zwłaszcza twórców późniejszej epoki, zwłaszcza tych o żydowskich korzeniach. Zamieszczane są również teksty poświęcone bardziej szeroko pojętej tematyce żydowskiej. W czasopiśmie „IUDAICA RUSSICA” obok artykułów naukowych publikowane są recenzje naukowe, omówienia, sprawozdania, ale także przekłady dzieł (lub ich fragmentów) rosyjskojęzycznych żydowskich twórców lub przekłady znaczących rosyjskojęzycznych tekstów (esejów, szkiców) poświęconych tematyce żydowskiej.

"Wortfolge. Szyk Słów" 2017, nr 1

red. Robert Rduch

Czasopismo naukowe „Wortfolge. Szyk Słów”, wydawane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, będzie się ukazywać raz w roku w wersji drukowanej i elektronicznej. Niemiecko-polski tytuł oznacza, że periodyk stawia sobie za cel nie tylko przedstawianie i upowszechnianie problemów literatury, języka i kultury niemieckojęzycznego obszaru językowego, lecz także pośredniczenie w wymianie myśli między humanistyką niemiecką i polską oraz komparatystyczne podejście do prezentowanych zagadnień. Czasopismo będzie miało charakter interdyscyplinarny, ale pozostanie wierne podstawowym obszarom filologii: językoznawstwu i literaturoznawstwu. Skierowane jest przede wszystkim do przedstawicieli humanistyki uniwersyteckiej oraz wszystkich zainteresowanych literaturą, kulturą i językiem niemieckim.

Śpiew jako wartość osobowa dziecka. T. 1: Stałość i zmienność rozwoju myśli naukowej przełomu XX i XXI wieku

Jadwiga Uchyła-Zroski

Publikacja jest monografią pedagogiczną. Składa się z dwóch części obejmujących osiem rozdziałów. Część pierwszą teoretyczną stanowią trzy rozdziały pracy, pozostałych pięć obejmuje całokształt badań empirycznych w postaci założeń metodologicznych, prezentacji wyników badań, ich analizę i wnioski. Praca ukazuje śpiew i kształcenie głosu dziecka w świetle wartości osobowych. Autorka w pierwszej teoretycznej części pracy odwołuje się do odległych czasowo badań nad głosem dziecięcym i źródeł mało znanej literatury polskiej i zagranicznej. Praca w tym ujęciu nabiera cech historyczności, rozległej penetracji teoretycznej problematyki badań. Przytoczone w pracy poglądy badaczy poddane zostały ocenie i analizie porównawczej. W zamieszczonych rozważaniach niniejszej pracy doszukać się można cech stałych, ale i zmiennych, które ukazane zostały głównie w poglądach na proces rozwoju i kształcenia wokalnego dzieci, weryfikacji nowej metody nauczania śpiewu: metody heurystycznej, właściwego przygotowania studentów do ról nauczycielskich w świetle wartości i wartościowania, zadań uczelni artystycznych w kreowaniu postaw twórczych studentów. Część teoretyczną dopełniają wyniki badań diagnostycznych i komparatystycznych dzieci i studentów w części drugiej pracy. Proponowana metoda oparta na procesach twórczych kierowana jest głównie do uczniów klas I–III, pomimo to jednak pewne jej elementy mogą być realizowane w środowiskach rodzinnych przez rodziców i opiekunów, na zajęciach umuzykalniających i rytmiki w przedszkolu, w placówkach oświatowych, a także w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym. Z założeniami metody i jej skutecznością dydaktyczno-wychowawczą powinni być zapoznani studenci edukacji muzycznej, zintegrowanego nauczania, wychowania przedszkolnego, pedagodzy klas specjalnych oraz wychowawcy ośrodków dla dzieci niepełnosprawnych.

Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. T. 1: Teoria i praktyka

red. Urszula Szuścik, Renata Raszka

Przedstawiona w dwóch tomach monografia, pt. "Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. Teoria i praktyka". T. 1 i "Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. Refleksje pedagogiczne w teorii i praktyce", T. 2, stanowi oryginalne opracowanie w zakresie szeroko rozumianej innowacyjności w praktyce i teorii pedagogicznej. Publikacja zawiera rozważania dotyczące roli nauczyciela innowatora w kreowaniu procesu dydaktyczno-wychowawczego, opiekuńczego i organizacyjnego funkcjonowania przedszkola i szkoły, a w związku z tym potrzeby kształcenia przyszłych pedagogów do innowacyjnego myślenia o procesie edukacji. Publikacja zawiera również przykłady innowacji z praktyki pedagogicznej w przedszkolu, klasach 1-11/ szkoły podstawowej, a także kształcenia przyszłych nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, którzy wrażliwi są na nieustannie zmieniające się otoczenie społeczno-kulturowe, w którym stale i na nowo odnajdują się teoretycy, jak i praktycy zaangażowani w kreowanie procesu edukacji dzieci. Stanowi ona kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu działań innowacyjnych w pracy z dzieckiem. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji dydaktycznych z dzieckiem dla studentów, nauczycieli czy rodziców.

Komizm i tragizm w literaturze romantyzmu

red. Marta Kalarus, red. Oskar Kalarus, red. Marek Piechota

Tom zbiorowy Komizm i tragizm w literaturze romantyzmu jest refleksją na temat funkcjonowania w epoce romantyzmu ujętych w tytule kategorii estetycznych. Każdy z zawartych w tomie artykułów porusza wspomnianą problematykę w odmienny sposób, co sprawia, że całość tomu ma charakter przekrojowy i pozwala spojrzeć na zagadnienie z różnych perspektyw. Niewątpliwym walorem książki jest fakt, iż autorzy tekstów poddają interpretacji dzieła oraz kwestie, które do tej pory nie doczekały się wnikliwego opracowania badawczego (jak np. twórczość literacka Aleksandra Grozy czy komiczne i tragiczne aspekty terminu auto-da-fé).

"Scripta Classica" 2017. Vol. 14

red. Edyta Gryksa, red. Agata Sowińska

Praca jest zbiorem kilku artykułów dotyczących historii kultury i tradycji starożytnej Grecji i Rzymu, skierowaną do szerokiego grona czytelników zainteresowanych antyczną tematyką. Obok przekładów tekstów antycznych, które do tej pory nie były wydawane w języku polskim (fragmenty Punica Syliusza Italika i Adversus Nationes Arnobiusza, diatryba Animine an corporis affectiones sint peiores Plutarcha z Cheronei oraz utwór De concubitus Martis et Veneris autorstwa Repozjanusa ), czytelnik może sięgnąć po artykuły omawiające rolę snów w starożytności, ideę oszustwa w historiografii rzymskiej czy poznać uwagi dotyczące Priapa w powieści graficznej Nikolasa Presla. W pracy opublikowane zostało sprawozdanie z organizowanego w dniach 14-16 września 2017 r. CVII Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Filologicznego, w ramach którego zorganizowana została konferencja Antyczne Techniki Perswazyjne.

Certainty and doubt in academic discourse: Epistemic modality markers in English and Polish linguistics articles

Krystyna Warchał

Przedmiotem pracy są językowe wykładniki stopnia pewności sądów w artykułach naukowych z dziedziny językoznawstwa w języku angielskim i polskim. Punktem wyjścia podjętych badań jest przekonanie, że różne tradycje intelektualne, w jakich kształtowała się polska i angielska komunikacja akademicka — tradycje odmiennie postrzegające status wiedzy naukowej i proces jej tworzenia, relację między autorem i czytelnikiem, czy wreszcie sam akt pisania i stopień dialogowości tekstu naukowego — mogą znajdować odzwierciedlenie w różnych przeświadczeniach dotyczących tego, czym jest fakt naukowy, a co pozostaje w sferze hipotez, założeń i propozycji oczekujących na potwierdzenie i akceptację środowiska akademickiego. Różnice te z kolei sugerowałyby, iż autorzy wywodzący się z tych dwóch kręgów kulturowych mogą przywiązywać różną wagę do wyraźnego oznaczania treści hipotetycznych oraz sądów, którym towarzyszy wysoki stopień pewności, oznaczać je w różny sposób, z różną częstotliwością i w różnych miejscach wywodu. Niniejsza praca podejmuje próbę ustalenia, czy różnice takie istnieją i, jeśli tak, których wykładników modalności epistemicznej dotyczą i jak przebiegają. Praca może stanowić głos w dyskusji nad różnicami w stylach argumentacji akademickiej charakterystycznych dla poszczególnych kultur i dyscyplin, wnieść dane do badań porównawczych nad znaczeniami epistemicznymi i ich funkcją w różnych typach dyskursu oraz być punktem odniesienia dla dalszych analiz uwzględniających inne języki, gatunki i dyscypliny.

"Polski atlas etnograficzny". Historia, osiągnięcia, perspektywy badawcze

Zygmunt Kłodnicki, Joanna Koźmińska, Agnieszka Pieńczak

Książka stanowi pokłosie kilkuletnich badań prowadzonych w ramach projektu badawczego pt. Polski Atlas Etnograficzny – opracowanie naukowe, elektroniczny katalog danych, publikacja zasobów w sieci Internet, etap I, realizowanego na cieszyńskim Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego. Autorami opracowania są etnolodzy doskonale znający zagadnienia atlasowe od strony teoretycznej i praktycznej (dr hab. emerytowany prof. UŚ Zygmunt Kłodnicki, dr Agnieszka Pieńczak) oraz realizujący projekty digitalizacyjne mające na celu popularyzację treści etnologicznych w sieci (mgr Joanna Koźmińska). Badacze połączyli swoje doświadczenia we wspólnym projekcie, w efekcie czego powstała pierwsza tak obszerna praca podsumowująca dotychczasową historię, osiągnięcia i perspektywy badawcze PAE. Książka może być przydatna dla badaczy szerzej zainteresowanych problematyką dziedzictwa kulturowego, głównie etnologów, folklorystów, muzealników oraz pasjonatów kultury wiejskiej. Etnologia jest nauką, która nie tylko dokumentuje tradycyjną kulturę, ale i zapuszcza się w przeszłość. Korzysta przy tym z jednej strony z pamięci informatorów, z drugiej zaś strony odważnie sięga w odległe czasy, na co pozwalają jej metody - etnogeograficzna i retrogresywna. Badając zjawiska „długiego trwania” (określenie spopularyzowane przez Fernanda Braudela) spotyka się z historią i archeologią, uzupełnia te dyscypliny, a nawet kontroluje. Obydwa sposoby wnioskowania wymagają jednak od badaczy precyzji i benedyktyńskiej pracowitości – od badań terenowych począwszy, poprzez mapy do interpretacji dotyczących genezy badanych zjawisk. Dobrze się stało, że autorzy przedstawili nam Polski atlas etnograficzny i obydwie metody, wskazując nie tylko osiągnięcia, ale i słabsze ich strony. Dowiadujemy się również o mrówczej pracy w zakresie opracowania obszernych elektronicznych katalogów danych. Dziedzictwo kulturowe Polski znajduje tu swoje odbicie. W efekcie prowadzonych działań cieszyńskich badaczy otrzymujemy niezwykle przydatne narzędzie wspomagające prace etnologów i innych badaczy podejmujących problematykę dziedzictwa kulturowego – platformę cyfrową Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego – dzięki której PAE będzie miała szansę trafić wreszcie pod przysłowiowe „strzechy”, a więc do wszystkich osób zainteresowanych kulturą wsi polskiej. (PhDr. Rastislava Stoličná, DrSc. , fragmenty recenzji wydawniczej)

"Silesian Journal of Legal Studies". Vol. 9

red. Joanna Nowakowska-Małusecka

Kolejny numer czasopisma poświęcony jest dalszym rozważaniom prawniczym, wychodzącym nie tylko poza granice Polski, ale także Europy. Wśród opracowań pojawiły się teksty dotyczące ukraińskiego prawa podatkowego oraz regulacji w zakresie pracy więźniów w nigeryjskim systemie penitencjarnym w kontekście ochrony praw człowieka. Należy także zwrócić uwagę na artykuły poświęcone interpretacji prawa w kontekście pracy orzeczniczej polskich sądów administracyjnych, czy znakom towarowym. W numerze 9 SJLS znalazły się ponadto artykuły z zakresu szeroko ujętego prawa międzynarodowego, poświęcone problematyce ludobójstwa, prawa narodów do samostanowienia czy kwestii uchodźstwa. Tak więc, SJLS zawiera rozważania z zakresu teorii prawa, prawa gospodarczego, prawa międzynarodowego publicznego, praw człowieka oraz prawa Unii Europejskiej. W każdym kolejnym numerze zamieszczane są także sprawozdania z konferencji naukowych, krajowych i zagranicznych, w których uczestniczyli pracownicy i doktoranci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, a także wykaz monografii autorstwa pracowników Wydziału i konferencji organizowanych przez Wydział oraz jego Fundację Facultas Iuridica, która współfinansuje wydanie periodyku. Materiały publikowane w czasopiśmie kierowane są do szerokiego grona prawników, zarówno teoretyków, jak i praktyków, a także do studentów i doktorantów.

Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania

Łukasz Michalski

Praca pt. Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn). Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. Granice historyczności Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a. Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych  i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.

Administracja. Prawo administracyjne. Część ogólna

red. Jolanta Blicharz, red. Lidia Zacharko

Monografia jest skierowana zarówno do pracowników naukowych i studentów wszystkich kierunków, których programy nauczana obejmują problematykę teorii administracji, w tym prawa administracyjnego.

Nowe instytucje procesowe w postępowaniu administracyjnym w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2017 roku

red. Anna Gronkiewicz, red. Agnieszka Ziółkowska

„Kodeks postępowania administracyjnego stanowi swoisty „drogowskaz” dla działań administracji podejmowanych wobec obywateli i jednocześnie jest gwarantem praw jednostki w sferze prawa administracyjnego. Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, wynikająca z ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, ma na celu przyspieszenie postępowania administracyjnego oraz jego uproszczenie, a także uporządkowanie sposobu oraz zasad nakładania kar administracyjnych. Niniejsza publikacja odnosi się do założeń nowelizacji, przedstawiając zmiany przepisów, które w jej wyniku nastąpiły. Monografia składa się z czterech części. Autorzy pierwszej z nich skoncentrowali się na zagadnieniach związanych z zasadami procedury administracyjnej, które do tej pory nie zostały expressis verbis wyrażone w przepisach, niemniej były w praktyce stosowane przez organy administracji publicznej. W części drugiej zaprezentowano wybrane nowe instytucje procesowe regulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego, takie jak: ponaglenie, mediacja, posiedzenie w trybie współdziałania, milczące załatwienie sprawy czy postępowanie uproszczone. Część trzecia dotyczy zmian w zakresie postępowania odwoławczego. Odniesiono się w niej do: zasady dwuinstancyjności, postępowania dowodowego prowadzonego przez organ drugoinstancyjny, decyzji kasacyjnej oraz omówiono nowe instytucje, tj. instytucję zrzeczenia się prawa do odwołania oraz sprzeciw od decyzji kasacyjnej. Czwarta część publikacji traktuje o karach administracyjnych oraz europejskiej współpracy administracyjnej. Należy zauważyć, że mimo tak dużego zakresu nowelizacji procedury administracyjnej regulowanej w Kodeksie postępowania administracyjnego, nie jest ona kompleksowa, czego wyrazem są dalsze prace nad tym aktem normatywnym, wynikające z Druku nr 1499 Sejmu VIII kadencji w zakresie umorzenia zawieszonego postępowania administracyjnego (dodanie w art. 105 § 3 k.p.a.). Niniejsza monografia stanowi próbę przedstawienia problematyki wybranych instytucji procesowych w znowelizowanym Kodeksie postępowania administracyjnego. Poglądy i tezy prezentowane w pracy wyrażają stanowisko poszczególnych autorów.” (Przedmowa)

Za naszą i waszą wolność. Bitwa o Monte Cassino z perspektywy polskiej i włoskiej. Per la nostra e la vostra libertà. La battaglia di Montecassino vista da una prospettiva polacca e italiana

red. Claudio Salmeri

W zbiorze przedstawiono przegląd badań nad istotą bitwy o Monte Cassino oraz skutkami zwycięstwa żołnierzy generała Andersa z punktu widzenia polskich i włoskich naukowców. Sięgając po nieeksploatowane dotąd zbiory i archiwalia, autorzy ukazują różne aspekty dziejów 2. Korpusu Polskiego we Włoszech i starają się przybliżyć mniej znane skomplikowane losy tej szczególnej w dziejach polskiego oręża formacji, a także poszczególnych walczących w niej żołnierzy.