Promieniotwórczość naturalna wód źródlanych uzdrowisk południowej Polski

Beata Kozłowska

Niniejsza praca została podzielona na trzy części. Część pierwsza obejmuje zagadnienia promieniotwórczości naturalnej w środowisku, przedstawia wybrane do badań radionuklidy oraz wprowadza pojęcie dawek promieniowania i sposoby ich obliczania. Część druga monografii prezentuje techniki pomiarowe stosowane w spektrometrii jądrowej, takie jak: spektrometria α, spektrometria ciekłoscyntylacyjna, spektrometria γ oraz dodatkowo spektrometria mas. Omówiono tu testy nowej metody pomiarowej, wprowadzonej po raz pierwszy przez autorkę do badań polskich wód mineralnych, która polega na pomiarze izotopów α-promieniotwórczych w badanej próbie wody za pomocą dysku U/Ra i techniki spektrometrii α. Część trzecią pracy stanowi opis wykonanych pomiarów stężeń izotopów radu i radonu w źródłach wód naturalnych uzdrowisk Sudetów i Karpat Zewnętrznych z zastosowaniem techniki ciekłoscyntylacyjnej. Dodatkowo dla interesującego geologicznie terenu Zespołu Uzdrowisk Świeradów – Czerniawa przeprowadzono pomiary izotopów uranu, zarówno w wodach podziemnych, jak i w skałach towarzyszących. Prezentowane przez autorkę rezultaty badań mogą być wykorzystane w dydaktyce. Pokazano bowiem drogę całego procesu badawczego – od rozpoznania terenu i pobrania reprezentatywnej próby oraz jej zabezpieczenia, przez wybór właściwej techniki pomiarowej lub kilku technik, co determinuje sposób przygotowania próby w laboratorium do pomiaru, do matematycznej obróbki wyników i obliczenia stężenia aktywności, a w razie konieczności – dawki promieniowania wewnętrznego, jaką otrzymuje człowiek.

Portret szlachty czasów stanisławowskich, epoki kryzysu, odrodzenia i upadku Rzeczypospolitej w pamiętnikach polskich. Wyd. 2

Dariusz Rolnik

Książka ukazuje w sposób oryginalny stereotypowy obraz obywateli państwa polskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Przedstawia dawnego szlachcica we wszystkich sferach jego życia oraz właściwie od jego narodzenia aż do śmierci. W pracy nakreślony więc został wizerunek szlachcica zajmującego się rodziną i dbającego o jej powodzenie, ale też tego zainteresowanego życiem politycznym i publicznym, w tych kontekstach ukazuje się on również jako wojskowy i duchowny. W pewnym sensie portret szlachty czasów stanisławowskich został zdominowany przez kwestie polityczne, na ich kanwie ujawnia się najwięcej cech obywateli. Wpływ na to wszelako miało przede wszystkim „pojawienie się” cezury 1795 roku. Dla współczesnych był to moment przełomowy – zmienił się wówczas gwałtownie ich świat, to zaś spowodowało, że zmieniło się ich podejście do pisania wspomnień, ale też spojrzenie na przeszłość, a co za tym idzie – korektom ulegał portret szlachcica czasów stanisławowskich, stawał się coraz bardziej „kreowany” na taki, który ma być pożyteczny dla następnych pokoleń obywateli i ma nauczać, czym winny być cechy obywatelskie (dość jednoznacznie wskazywano, że miłość do Ojczyzny jest wśród nich najważniejsza). Idea ta jest jednak tylko główną osią pracy, wokół której pojawia się bardzo wiele dyskusyjnych problemów trapiących szlachtę czasów stanisławowskich: czym był urząd dla szlachcica, czym majątek i czym Rzeczpospolita, jaki był jej ustrój, co w nim dobrego, a co należało zmienić, w końcu co doprowadziło ją do upadku. Jest to kolejny istotny wątek omawianej rozprawy – pokazuje zdolność szlachty do refleksji i krytycznego myślenia, w tej płaszczyźnie zagadnień ukazane zostały szeroko: wady narodu szlacheckiego, „winy” króla, wpływy obcych. Całe to szerokie spektrum spraw zaprezentowano w sposób dynamiczny, na co pozwolił podział, według kryterium „chronologicznego” obszernego materiału źródłowego – prawie 300 relacji pamiętnikarskich. Zabieg ten sprawił, że można śledzić, jak zmieniały się w czasie oceny i opinie współczesnych na temat tych samych zdarzeń i problemów oraz jak zmieniała się „postać” portretowanego szlachcica. Recenzja książki ukazała się w czasopismach: "Rocznik Humanistyczny" 2008, nr 57, z. 2, s. 284-286. "Nowe Książki" 2009, nr 10, s. 73-74. "Wiek Oświecenia" 2010, tom 26: Południe wieku, s. 178-182.

Prawo autorskie. Podręcznik dla studentów szkół filmowych. Wyd. 2. popr. i uzup. (Stan prawny na dzień 1 października 2014 r.)

Piotr Ślęzak

Książka w sposób przystępny przedstawia zagadnienia prawa autorskiego. Przeznaczona jest dla studentów szkół filmowych, a konkretnie kierunków: reżyseria, realizacja obrazu oraz organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej. Napisana została głównie z myślą o studentach Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego. Może być wykorzystywana także przez studentów innych kierunków artystycznych. Przeznaczenie warunkuje treść podręcznika. Zawiera on omówienie norm prawnych znajdujących zastosowanie w związku z twórczością filmową. Jest podzielony na dwie części. Pierwsza zatytułowana „Ogólne prawo autorskie” obejmuje rozdziały 1-13, a druga zatytułowana „Prawo filmowe” rozdziały 14-18. Podręcznik może też stanowić cenną pomoc dla studentów innych szkół i kierunków o charakterze artystycznym. Jednakże należy wówczas uwzględnić specyficzne kwestie dotyczące innych utworów poza dziełami audiowizualnymi.

"Jutro". SF jako sposób myślenia

Piotr Gorliński-Kucik

Książka "Jutro". SF jako sposób myślenia jest poświęcona fantastyce naukowej traktowanej przede wszystkim w kategoriach sposobu myślenia, który charakteryzuje wielojęzyczność (swobodne korzystanie zarówno z języka nauk humanistycznych, jak i z języka nauk ścisłych). Tak rozumiana science fiction okazuje się przydatna do uodparniania nas, żyjących w XXI wieku, na naprzemienne progresy i kryzysy oraz na szoki przyszłości. Poza tym SF stanowi krytykę technologii i często diagnozuje teraźniejsze oznaki nadchodzących zjawisk i procesów (np. postpiśmienność, wirtualną rzeczywistość, AI), a nawet projektuje pewne rozwiązania (jak robią to anarchotranshumaniści czy techgnostycy).

Toutowie. Język i pamięć w ustanawianiu wspólnoty Wiślan w Banacie

Katarzyna Marcol

Kim są Toutowie? Najzwięźlej rzecz ujmując, Toutowie to potomkowie migrantów, którzy opuścili w pierwszej połowie XIX wieku rodzinną Wisłę, aby szukać pracy i lepszego życia w Banacie. To wspólnota ewangelików, która aktualnie zamieszkuje wieloetniczną wieś Ostojićevo w Wojwodinie, w granicach Republiki Serbii. Książka, oparta o wieloletnie badania terenowe, ukazuje przemiany zachodzące w tej społeczności, które nastąpiły w ostatnim dziesięcioleciu na poziomie porządku symbolicznego i poznawczego, tworzącego wspólnotę. Aktualnie dochodzi bowiem do przeobrażeń pamięci zbiorowej ostojićevskich Wiślan: pamięć komunikatywna, ukształtowana w oparciu o sagi rodzinne, przechodzi w pamięć kulturową, budowaną na fundamencie polskiego narodowego uniwersum symbolicznego. Ewolucja ta prowadzi często do modyfikacji autoidentyfikacji członków społeczności touckiej. Niepowszednią rolę odgrywa tu język, rozumiany jako system zawierający dorobek kulturowy wspólnoty, a jednocześnie nośnik, przekaźnik i zbiór jej wszelkich wartości oraz norm postępowania.

Krystiana Robb-Narbutt: "Cień dotyka mnie. Wiersze i proza"

oprac. Piotr Mitzner, Marta Tomczok

Seria: Biblioteka Narracji o Zagładzie (2), ISSN 2720-1597   Krystiana Robb-Narbutt należy do najbardziej inspirujących i zarazem najsłabiej znanych artystek oraz poetek polsko-żydowskich XX i XXI wieku. Tworzyła grafiki, instalacje i obiekty, a także miniaturowe prozy i wiersze. Wystawiała je m.in. w Kordegardzie i Zachęcie. W marcu 1968 roku za udział w protestach i roznoszenie ulotek skazano ją na więzienie. Materią jej twórczości były biografia i wyobraźnia. Książka zawiera wszystkie odczytane z rękopisów wiersze i prozy Robb-Narbutt oraz ich krytyczne omówienie. Uzupełniają je głosy krytyków literatury, sztuki oraz przyjaciół artystki.

Studia Artystyczne Nr 3: Sztuka i kultura ludowa w badaniach i twórczości artystycznej

Ryszard Solik

„Studia Artystyczne” nr 3, są poświęcone kulturze i tematyce ludowej. Publikacja składa się z trzech części tematycznych, zawierających 20 tekstów autorskich, wprowadzenia oraz dodatku artystycznego. Część I, Teoretyczne rozprawy i rozważania o kulturze oraz sztuce ludowej – polscy badacze folkloru muzycznego zawiera osiem tekstów. R. Solik w dyskursie snuje rozważania o typowych dla sztuki ludowej pojęciach, powinowactwie i relacjach. Cztery kolejne teksty: H. Synowiec, A. Okuna, A. Wójcika, R. Gabrysia przybliżają dokonania badawcze prof. Adolfa Dygacza. Teksty mają też cechy wspomnieniowe, pamiętnikarskie, retrospekcyjne. W części II, zatytułowanej: Międzynarodowe etnomuzykologiczne badania kultury ludowej znajduje się sześć tekstów. Autorzy rozpatrują folklor w ujęciu międzynarodowym. M. Burczyk w dwóch opracowaniach wskazuje na zasługi Oskara Kolberga dla dokumentowania folkloru w Czechach i Słowacji. Ponadto są trzy teksty na temat czeskiej i słowackiej muzyki ludowej ukazujące najważniejsze jej cechy oraz etapy rozwoju. Część III, Tematyka ludowa w twórczych działaniach artystycznych prezentuje pięć tekstów autorskich. W. Cienciała w publikacji pt. „Znaczenie elementów ludowych w cyklu "Suita dziecięca: Piąta Pora Roku" (1996-1999). Szkic” prezentuje własną twórczość muzyczną w opracowanym cyklu z inspiracji tematyki ludowej. E. Nidecka dokonała analizy twórczości fortepianowej Witolda Lutosławskiego, natomiast G. Rubin uzasadnia inspiracje folklorystyczne u polskich muzyków jazzowych. Cztery kolejne teksty nawiązują do sztuki artystycznej. Tekst K. M. Bąka mówi o pracach własnych wokół tematyki ludowość a ekslibris jako wątki ludowe w księgoznaku i grafice kommemoratywnej. Użytkową wartość drewna w sztuce przybliża nam A. Giełdoń-Paszek. O góralskim zdobnictwie jako sztuce regionalnej górali zakopiańskich pisze W. Bachleda-Dorcarz. Ostatni tekst w tym zbiorze I. Białas – etnografa prezentuje ludowy strój Ziemi Pszczyńskiej. Publikacja bogata w załączniki, materiały nutowe, wytwory prac artystycznych. Dedykowana jest odbiorcom zainteresowanym sztuką i kulturą ludową polską i zagraniczną.

Przestrzeń społeczno-kulturowa złożonego układu osadniczego

Jerzy Runge

Konurbacja katowicka formowała się od końca XVIII wieku na pograniczu dwóch państw - Polski i Niemiec. W tym sensie był to obszar ich peryferii. Trwałe i dynamiczne interakcje między różnymi grupami narodowo-etnicznymi powodowały przenikanie się kultur. Od połowy XX wieku ten złożony układ osadniczy stanowił już centrum rozwoju społeczno-gospodarczego na skalę ponadregionalną. W wyniku różnokierunkowych migracji zachodzących pod wpływem intensywnej industrializacji kształtowały się relacje społeczne między migrantami a ludnością miejscową (autochtoniczną), jak i między samymi imigrantami. Celem niniejszej książki jest analiza dawnej wielokulturowości wybranych miast konurbacji katowickiej na tle metodologiczno-terminologicznym oraz wskazanie, w jakim zakresie owa cecha może stanowić atut we współczesnych przemianach społeczno-gospodarczych obszaru. Czasowe i przestrzenne nakładanie się różnego pochodzenia powiązań i relacji społeczno-kulturowych skłania autora do sformułowania pojęć: genotypu kultury oraz pierwotnego i wtórnego genotypu kultury, a także do egzemplifikacji kształtowania genotypów kulturowych w konurbacji katowickiej.

Wieki Stare i Nowe. T. 1 (6)

red. Idzi Panic, Maria W. Wanatowicz

Na 6 tom wydawnictwa ciągłego „Wieki Stare i Nowe” składa się 19 artykułów, które – tradycyjnie – pogrupowane zostały według układu chronologicznego: starożytność, średniowiecze, czasy nowożytne i XX wiek. Teksty swoją tematyką nawiązujące do czasów starożytnych koncentrują się wokół zagadnień związanych ze znaczeniem pochówku dzików dla plemion celtyckich; mennictwem starożytnych władców (Aureliana oraz cesarzowych z dynastii Sewerów); wykorzystaniem wierzeń religijnych i wróżb w wewnętrznej walce politycznej w starożytnym Rzymie, rolą cezarian w spisku zorganizowanym przeciwko Cezarowi w czasie idów marcowych 44 roku p.n.e. Spośród problemów okresu nowożytnego omówiono w tomie m.in. kwestię małżeństw wdowich na pograniczu śląsko-morawskim oraz zjawisko korupcji w życiu społeczno-politycznym Rzeczpospolitej XVII i XVIII wieku. Najwięcej tekstów 6 tomu „Wieków Starych i Nowych” koncentruje się na historii XX wieku. W tej grupie artykułów znalazły się zarówno przyczynki podejmujące wąskie kwestie, jak i analityczno-syntetyczne opracowania szerokich tematów. Dotyczą one m.in. sytuacji w galicyjskim ruchu ludowym w 1913 roku; stosunków między katolikami polskimi i niemieckimi w pierwszych latach po podziale Górnego Śląska; historii śląskiego oddziału Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz początków działalności NSZZ „Solidarność” na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Wszystkie artykuły składające się na niniejszą publikację prezentują wysoki poziom merytoryczny.

Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum

Jan Kucharski, Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Książka „Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum” przynosi pierwsze polskie (i drugie po włoskim) komentowane tłumaczenie dwunastowiecznych bizantyńskich utworów wzorowanych na Lukianie autorstwa Teodora Prodromosa, a także unowocześniony przekład dwóch anonimowych dialogów: „Charidemos” i „Filopatris”. Bizantyńscy autorzy dokonali twórczego recyklingu motywów zaczerpniętych z twórczości Lukiana, opisując spotkanie z krwawym dentystą, aukcję, na której można kupić żywot Homera i Arystofanesa (Teodor Prodromos), czy relacjonując rozmowę świeżo nawróconego chrześcijanina z jego pogańskim przyjacielem (anonimowy „Filopatris"). Tłumaczeniom towarzyszy obszerny komentarz i wstęp.

Żegnaj, Ameryko. Mitologia późnego kapitalizmu w filmach Michaela Manna

Wojciech Sitek

Michael Mann nie jest typowym przewodnikiem w podróży po Ameryce. Zwykle prowadzi widzów do wielkich metropolii, obrazujących mitologię późnego kapitalizmu. Ekranowe wizje amerykańskich miast przypominają o licznych wypaczeniach współczesności. Czy w tym świecie ucieczka od ideologii jest jeszcze możliwa? Odpowiedzi dostarczają niekończące się, labiryntowe wędrówki bohaterów - tak sugestywne, że zdaniem jednego z czytelników nawet struktura tej książki przypomina pętlę.

Obraz Hannibala w literaturze antycznej

Patrycja Matusiak

Niniejsza praca jest próbą zbadania obrazu Hannibala istniejącego w literaturze antycznej. Obraz ten można podzielić na trzy podobrazy. Hannibal dla Rzymian jest przede wszystkim Punijczykiem, następnie wrogiem i w dalszej kolejności wodzem. Nacechowanie poszczególnych etapów postrzegania zmienia się od negatywnego po wręcz pozytywny. Hannibal jako Punijczyk opisany w rozdziale pierwszym "Hannibal Poenus" to obcy, spadkobierca Fenicjan, przeciwieństwo "typowego" Rzymianina, obdarzony zestawem cech kontrastujących z rzymskimi. Ważne jest tu rozróżnienie między negatywnym terminem "Punijczyk", a całkiem neutralnym i w niektórych kontekstach wręcz pozytywnym "Kartagińczyk". Ten fragment obrazu Hannibala został poddany największej typizacji i podatny był na wszelkie manipulacje. Hannibal-wróg omówiony w rozdziale drugim "Hannibal hostis" to człowiek okrutny i budzący strach, bardzo często wykorzystywany jako retoryczne "exemplum". Podobraz wodza zanalizowany w rozdziale trzecim "Hannibal dux" bazuje zaś na roztropności, przemyślności i doświadczeniu, co często stanowiło podstawę porównania z Hannibalem, pełniącego zazwyczaj funkcję laudacyjną. Owe porównania stanowią osobną kategorię, budującą obraz Kartagińczyka, w ramach której można wyróżnić koncept "Hannibal Romanus" czy też "novus Hannibal", przedstawioną w rozdziale czwartym "Alter Hannibal". Obraz Hannibala różni się w zależności od rodzaju literatury – poezja posługiwała się swobodniej niż historiografia osobą Kartagińczyka – oraz czasu powstania. U schyłku republiki akcentowano podobraz wroga, w czasach Augusta Punijczyka, a w epoce cesarstwa wodza. Praca adresowana jest do osób zainteresowanych historią i literaturą starożytną – filologów klasycznych i historyków starożytności.

Starość w dzielnicy poprzemysłowego miasta. Studium na przykładzie "starych" Bogucic

Jolanta Klimczak, Dorota Nowalska-Kapuścik

Przeprowadzone przez Autorki badania dotyczące sytuacji osób starszych w jednej z poprzemysłowych dzielnic miasta Katowice pokazały, że stopień zaspokojenia poszczególnych potrzeb jest zróżnicowany w zależności od ich rodzaju, stąd, pomimo podejmowanych przez jednostki organizacyjne, pozarządowe oraz inne instytucje działań na rzecz środowiska senioralnego, kryterium deficytu w sferze kontaktów międzyludzkich i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym nie zawsze zostaje spełnione.

Język - lektura - interpretacja w dydaktyce szkolnej

red. Ewa Jaskółowa, Małgorzata Wójcik-Dudek

Zapraszamy do lektury zbioru tekstów autorstwa badaczy, których namysł nad rolą interpretacji w szkolnej edukacji wpisuje się w refleksję Rabindranatha Tagorego zakotwiczoną w takich wartościach, jak: wolność, własne myśli, wzajemne zrozumienie. Można zaryzykować twierdzenie, że wolność pozostaje gwarancją włączania własnych myśli do korpusu idei składających się na dziedzictwo ludzkości, konfrontowania ich z Innymi po to, aby lepiej zrozumieć siebie oraz Drugiego. W tym dialogu ponad czasem i przestrzenią niebagatelną rolę przypisuje się oczywiście edukacji, której jednym z ważniejszych, jeśli nie najważniejszym, zadań jest przygotowanie do interpretacji oznaczającej nie tyle rozumienie, ile proces prowadzący do porozumienia. (ze wstępu)

Stanisław Baczyński:

oprac. Anna Szawerna-Dyrszka

Maszynopis niedokończonej rozprawy Stanisława Baczyńskiego został odnaleziony w archiwum pisarza przechowywanym w zbiorach Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Praca, diagnozująca stan cywilizacji i kultury europejskiej po pierwszej wojnie światowej, powstawała w drugiej połowie lat dwudziestych ubiegłego wieku. Autor nie tylko odniósł się w niej polemicznie do współczesnych mu ideologii (faszyzm, komunizm, nacjonalizm, ale też chrześcijaństwo) oraz wieszczących kres kultury koncepcji historiozoficznych (Spengler, Bierdiajew), lecz także sformułował własny, optymistyczny projekt „nowej”, „przewartościowanej” kultury europejskiej. Odnaleziony maszynopis nie jest tekstem zupełnym. Edycja oddaje charakter dzieła w procesie pisania, niedomkniętego i nieostatecznego, łącząc zasady edytorstwa genetycznego i tradycyjnego. Szczegółowe zasady postępowania edytorskiego, a także historia i charakterystyka maszynopisu przedstawione zostały we Wprowadzeniu do lektury. W Dodatku do edycji zamieszczono odszukane w miesięczniku „Europa” fragmenty dzieła, których brakuje w maszynopisie. Aby przybliżyć czytelnikowi charakter pracy Baczyńskiego nad przygotowanym wcześniej maszynopisem, w Dodatku zamieszczono też skany wybranych jego kart.

Urzędnicy miasta Będzina od XIV do XXI wieku

Karol Nabiałek

Przedmiotem opracowania są urzędnicy miasta Będzina od czasów najdawniejszych (tj. od XIV w.) do czasów współczesnych. Główną część stanowi zestawienie list osób pełniących funkcje urzędowe w instytucjach samorządu miejskiego. W pracy zamieszczono biogramy wybranych osób pełniących urzędy miejskie w okresie od średniowiecza do wybuchu II wojny światowej. Wybór nie jest uznaniowy, lecz zdeterminowany zachowanymi źródłami i możliwościami wykorzystania ich dla nakreślenia życiorysu. W dwóch rozdziałach początkowych przedstawiono zarys dziejów Będzina oraz historię jego ustroju i samorządu miejskiego od powstania miasta aż do czasów współczesnych.

Poza antropocentryzm, czyli żądanie niemożliwego? Pytania o kulturę i inne pytania w teorii społecznej i w praktyce rozmowy

Wioletta Tomala-Kania

Monografia Poza antropocentryzm, czyli żądanie niemożliwego? Pytania o kulturę i inne pytania w teorii społecznej i w praktyce rozmowy, z jednej strony, stawia w centrum uwagi człowieka i jego psychofizyczną kondycję ze szczególnym podkreśleniem jej etycznych konsekwencji dla świata i dla niego samego, ze strony drugiej, próbuje go z tego centrum wyprowadzić. Książka ma budowę trójdzielną. Rozdział 1: Kultura w teorii prezentuje zestaw podstawowych ustaleń zogniskowanych wokół kluczowego pojęcia "kultury". Rozdział 2: Kultura w działaniu stanowi zapis wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w latach 2020˗2021 z badaczkami reprezentującymi spektrum zróżnicowanych dyscyplin badawczych: Ewa Bińczyk, Katarzyna Dembicz, Bogumiła Lisocka-Jaegermann, Joanna Ostrowska, Hanna Rubinkowska-Anioł, Jolanta Sujecka, Anna Ziębińska-Witek. W Zakończeniu zostaje wyodrębniony wątek, pojawiający się w wywiadach, ale w finale zyskujący autonomię, na którą - z całą mocą - zasługuje: posthumanistyczna (nie-antropocentryczna) wizja świata, zgodnie z którą stanowimy jeden z wielu gatunków współzamieszkujących planetę.

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2014. T. 14: Globalizacja jako wyzwanie dla zachowania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego w Europie Środkowo-Wschodniej

red. Halina Rusek, red. Jacek Szczyrbowski

Wiedza o procesie globalizacji, jego kierunkach i skutkach jest niespójna, rozproszona, a sam termin globalizacja różnie rozumiany i interpretowany. Nie jest zatem łatwo połączyć ze sobą globalizację oraz dziedzictwo kulturowe, jednak autorzy przyczynków zawartych w kolejnym tomie „Studiów Etnologicznych i Antropologicznych” postanowili tę trudność pokonać. Globalizacja jest poważnym wyzwaniem dla dziedzictwa kulturowego. Jeden aspekt tego wyzwania to oczywiste zagrożenie w postaci najważniejszego mechanizmu globalizacji, czyli homogenizacji, powszechnej dążności do ujednolicenia i uproszczenia wszelkich treści, w tym treści z zakresu kultury. Drugi aspekt to szansa na wprowadzenie dziedzictwa kulturowego – narodowego i lokalnego – w globalny obieg wiedzy o świecie, a więc w obieg dający niepowtarzalną możliwość zaistnienia na skalę ogólnoświatową. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do etnologów, socjologów, kulturoznawców, ale także osób zajmujących cię na co dzień upowszechnianiem dziedzictwa kulturowego. W pracy podjęta została m.in. tematyka wpływu globalizacji na tożsamość człowieka, przedstawiono rolę upowszechniania dziedzictwa kulturowego w globalnej rzeczywistości oraz ukazano przemiany jakie dotykają dziedzictwo kulturowe w dobie globalizacji.

Od surrealizmu do poezji symbolu. Tendencje artystyczne w twórczości poetyckiej Janusza Stycznia

Aleksandra Zasępa

Monografia poświęcona jest twórczości poetyckiej Janusza Stycznia, którego poezja uznawana jest przez wielu krytyków i badaczy za jedyną świadomą kontynuację programu surrealistycznego w polskiej liryce współczesnej. Poszczególne części książki zapisują nawiązania indywidualnej wyobraźni artysty do znaczeń symbolicznych i nadrealistycznych wyobrażeń (literackich, malarskich), wskazując najważniejsze dla poezji Stycznia tendencje artystyczne, które ukształtowały tę arcyciekawą lirykę. Kolejne rozdziały książki poświęcone zostały oniryzmowi i wyobraźni o wyraźnie nadrealistycznej proweniencji, przeglądowi najbardziej reprezentatywnych dla tego ruchu artystycznego wątków, tematów i motywów, korespondencji z malarstwem i dziełami plastycznymi, indywidualnym symbolom kluczom, funkcjonującym w tej przestrzeni lirycznej oraz kwestii poetyckiej twórczości Stycznia, w kontekście literackich losów polskiej wyobraźni surrealistycznej. Poezja Janusza Stycznia zatopiona w oniryczny świat sennego marzenia, pełna filozoficznych i kulturowych odwołań, rozpięta między wizjonerską metaforyką nadrealizmu a, alternatywną wobec świata przestrzenią symboliczną, jest zjawiskiem wyjątkowym, które w zaskakujący i niepowtarzalny sposób tworzy niezwykle oryginalną całość, zdumiewająco jednorodną i spójną.

Społeczność w języku - język w społeczności

red. Karolina Lisczyk, Marcin Maciołek

Tematyczną osią publikacji jest komunikacja między ludźmi należącymi do grup społecznych zróżnicowanych terytorialnie, środowiskowo oraz zawodowo. Pomieszczone w tomie artykuły, choć połączone zagadnieniem wyeksponowanym w tytule, obejmują analizy zróżnicowane metodologicznie i przedmiotowo, prezentowane w ujęciu synchronicznym i diachronicznym. Autorzy tekstów podjęli namysł nad problemami sytuującymi się w obszarze historii języka (badania nad powstawaniem socjolektów), gramatyki (objaśnienie zjawisk fonetycznych w polszczyźnie Żydów), leksykologii (omówienie gwarowych nazw mieszkańców i przybyszy), dialektologii (analiza nazw terenowych jako próba odtworzenia wizerunku mieszkańców mikrowspólnot; refleksja nad funkcją polszczyzny wśród Polaków zamieszkujących tereny Bośni i Hercegowiny), pragmalingwistyki (przedstawienie językowych wykładników więzi między kibicami siatkówki; interpretacja kultury programistów w kontekście „myślenia w języku”), mediolingwistyki (opis technik budowania familiarności w programie śniadaniowym; nakreślenie wpływu języka włoskiego mówionego na komunikację prasową) czy glottodydaktyki (zarys komunikacji zawodowej w podręcznikach do nauki języka polskiego). Każdorazowo badacze dowodnie wykazali, że język stanowi istotne narzędzie służące nie tylko porozumiewaniu się, ale także budowaniu wspólnot komunikatywnych. Tom skierowany jest do wszystkich osób zainteresowanych problematyką języka i jego roli w różnych społecznościach, w szczególności zaś – do językoznawców oraz studentów kierunków filologicznych.

"Literatura środka". Kontekst słowiański

Lidia Mięsowska, red. Barbara Stempczyńska

Publikowane w zbiorze teksty są wynikiem rozważań literaturoznawców, teatrologów, medioznawców, badaczy różnych kultur słowiańskich: rosyjskiej, polskiej, ukraińskiej, chorwackiej, czeskiej, białoruskiej. Kategoria „literatura środka” porządkuje wielość i różnorodność problematyki badawczej, daje obraz skomplikowanej materii zjawiska tzw. homogenizacji twórczości oraz różnych przejawów dynamicznego współdziałania literatury elitarnej i popularnej. W ścisłym powiązaniu z analizą utworów reprezentujących tytułową kategorię autorzy prowadzą interesującą polemikę, dotyczącą definicji „literatury środka”, projektując nowe aspekty i punkty widzenia. Przy całym bogactwie podejmowanych kwestii i rozpiętości proponowanych rozwiązań metodologicznych przyjęcie w tomie ram czasowych, które wyznacza przełom ostatnich stuleci, sprawiło, że pozornie odległe koncepty spinane są klamrą powtarzających się słów kluczy (takich jak: intertekst, hybryda, gatunek, parodia), wpisujących wszystkie rozważania w kontekst ponowoczesności i postmodernistycznego myślenia o literaturze.

Akademickie Centrum Kreatywności. Nauczanie języków obcych w przedszkolu i na etapie wczesnoszkolnym na przykładzie języka niemieckiego. Podstawa programowa - założenia teoretyczne - zasady nauczania - efekty - kompetencje nauczycieli - opinie

red. Jan Iluk

Publikacja stanowi analizę badań w zakresie  realizowanego projektu w ramach programu Ministra pn. „Akademickie Centrum Kreatywności” w ramach projektu systemowego „Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami” (Priorytet I, Działanie 1.1., Poddziałanie 1.1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007–2013). Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007–2013. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. Niniejsze opracowanie jest końcowym efektem projektu „Nauczanie języka niemieckiego metodą narracyjną w przedszkolu i na pierwszym etapie edukacyjnym” zrealizowanego w 2015 roku w ramach programu „Akademickie Centrum Kreatywności”. Składa się z publikacji książkowej i płyty CD, przedstawiających różnorodne aspekty projektu oraz jego efektywność. Zawiera ono również istotne opinie studentów realizujących ten program w tzw. szkołach ćwiczeń oraz ich dyrektorów i opiekunów grup. Publikacja ta została w całości sfinansowana ze środków przeznaczonych na ten projekt. (Fragment Wstępu). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Neokantyzm epistemologiczny i ontologiczny. Ernst Cassirer - Martin Heidegger

Anna Musioł

Książka jest porównawczą, historyczno-systematyczną prezentacją filozoficznych stanowisk Ernsta Cassirera i Martina Heideggera – dwóch reprezentatywnych filozofów XX wieku. Systematy filozofii obu myślicieli przedstawione zostają in statu nascendi: z uwzględnieniem szerokiego tła historii filozofii oraz perspektywy wykładni myśli Immanuela Kanta. Autorka monografii podejmuje próbę wykazania, że zapatrywania Królewieckiego myśliciela zarówno dla Cassirera jak i Heideggera stanowią cenne źródło intelektualnych inspiracji stając się osnową budowania autorskich programów filozofii: Cassirerowskiego kulturowego symbolizmu sygnowanego rygoryzmem silnie akcentowanego aprioryzmu, matematyki i matematycznego przyrodoznawstwa oraz Heideggerowskiego antypsychologizmu, któremu towarzyszy silnie eksponowana ontologia egzystencji. Monografia składa się z pięciu rozdziałów. Podejmuje między innymi zagadnienia kwantytatywno-kwalitatywnej metodologii Cassirera. Jest także próbą opisu naukowych, epistemologicznych determinant marburskiej szkoły neokantyzmu oraz okazale akcentowanego przez Cassirera humanizmu. Jednocześnie praca uwzględnia również aspekt tradycji badeńskiej szkoły neokantyzmu w projekcie Heideggera, takoż jego wyjście poza granice myśli neokrytycznej i śmiałe zmierzanie drogą wiodącą w kierunku metafizyki humanistycznej jako ontologii fundamentalnej.   Powzięte w monografii rozważania adresowane są do osób, którym nieobojętna jest filozofia, zwłaszcza historia filozofii; być może lektura wzbudzi zainteresowanie badaczy ruchu neokantowskiego, epistemologów, ontologów i teoretyków kultury, wśród których znajdą się tak miłośnicy, jak i krytycy ujęć historyczno-filozoficznych, tudzież systematycznego rozwodzenia się nad myślą Ernsta Cassirera, Martina Heideggera oraz wyjątkowego myśliciela Immanuela Kanta.

Neokantyzm badeński i marburski. Antologia tekstów

Tomasz Kubalica, red. Andrzej J. Noras

Książka zawiera wybrane teksty najważniejszych myślicieli zaliczanych do dwóch najbardziej znaczących kierunków neokantowskich, a mianowicie do szkoły badeńskiej i szkoły marburskiej. Szkoły te wyłoniły się w konsekwencji podziałów, jakie dokonywały się w ramach neokantyzmu, niezwykle złożonego kierunku filozoficznego drugiej połowy XIX wieku i początków wieku XX. Mówienie o neokantyzmie jest złożone, gdyż nie można podać ani daty jego powstania, ani też daty zakończenia, co przysparza wielu kłopotów z jego historycznym określeniem. Pomijając wszelkie trudności klasyfikacyjne, antologia ogranicza się do zaprezentowania poglądów dwóch najważniejszych szkół. Poglądy szkoły badeńskiej ukazują teksty Wilhelma Windelbanda i Heinricha Rickerta, Emila Laska i Brunona Baucha. Natomiast poglądy szkoły marburskiej prezentują teksty Hermanna Cohena i Paula Natorpa oraz ich najwybitniejszych uczniów, tzn. Ernsta Cassirera i Nicolaia Hartmanna. Autorzy żywią przekonanie, że zamieszczone teksty są najbardziej reprezentatywne dla neokantyzmu prezentowanych szkół.