Court, nobles and festivals. Studies on the Early Modern visual culture

red. Oskar Jacek Rojewski, Mirosława Sobczyńska-Szczepańska

Książka  poświęcona jest zagadnieniom związanym z uroczystościami świeckimi i religijnym w dobie nowożytnej,  ze szczególnym uwzględnieniem ich kontekstu artystycznego i politycznego.    Osiem spośród dziesięciu rozdziałów dotyczy wydarzeń i zjawisk z terenu monarchii hiszpańskich Habsburgów (w tym jej amerykańskich  koloniach), pozostałe – Burgundii i Rzeczypospolitej.  W pierwszym rozdziale Víctor Mínguez omawia dwadzieścia jeden relacji z fest królewskich, które – odbywając się w przestrzeni publicznej –  stanowiły istotny element propagandy władzy. Szczegółowe  deskrypcje, często ilustrowane grafikami, były źródłem inspiracji dla innych dworów europejskich. Inmaculada Rodríguez Moya dokonuje systematycznego przeglądu uroczystości organizowanych na dworze hiszpańskim w latach 1555-1808, ukazując  przy tym ich wpływ na transformację układ urbanistycznego Madrytu, natomiast Pablo Gonzalez Tornel przedstawia przeobrażenia o tej samej genezie w przestrzeni miejskiej Palermo. Na przykładzie triumfalnych przejazdów przez Meksyk i Peru Luisa de Velasco y Castilla, mianowanego najpierw wicekrólem Nowej Hiszpanii, a następnie Peru, Juan Chiva Beltran przybliża kwestię symbolicznej obecności hiszpańskiego władcy w zamorskich uroczystościach. W piątym rozdziale, pióra Oskara Rojewskiego,  została zrekonstruowana ceremonia zgromadzenia z 1468 r. Zakonu Złotego Runa, które odcisnęło silne piętno na rytuałach  dworskich Habsburgów. Antonio Gozalbo Nadal, autor kolejnego tekstu, zestawia dwie relacje na temat wielkiej parady zorganizowanej w Barcelonie w 1535 r., w przededniu wyprawy Karola V na Tunis, z przedstawieniem tego wydarzenia na drugim z serii gobelinów Zdobycie Tunisu, wykonanej w Brukseli w latach 1548-1554. Cristina Igual Castelló opisuje festę zorganizowaną w Walencji w 1784 r. dla uczczenia dwóch wydarzeń: narodzin wnucząt  Karola III i zawarcia pokoju między Hiszpanią a Wielką Brytanią. Dwa ostatnie rozdziały ukazują różne sposoby upamiętnienia zmarłego i gloryfikacji jego rodu: Victoria Bosch Moreno dokonuje opisu ceremonii funeralnych po śmierci siostry Filipa II, Joanny Austriackiej, odprawionych w 1573 roku w madryckim kościele klarysek, natomiast Mirosława Sobczyńska-Szczepańska podejmuje temat szlacheckiej pompa funebris  na przykładzie pogrzebu Stefana Krzuckiego z 1746 r., o którego wyjątkowości stanowił  antropomorficzny, mobilny katafalk. Prezentowana publikacja jest pokłosiem współpracy między badaczami z Uniwersytetu Jaume I w Castellón de la Plana i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trwającej od 2016 r.

Przymierze. Fundamentalne założenia prawodawstwa małżeńskiego Kościoła rzymskokatolickiego i Kościołów ewangelickich

Monika Gwóźdź

Publikacja adresowana jest do wszystkich zainteresowanych tematem małżeństwa, szczególnie w jego ekumenicznej (katolicko-ewangelickiej) odsłonie. W prezentowanej pracy omówiona jest biblijna idea przymierza, która została przeniesiona na płaszczyznę małżeństwa oraz prześledzona jest historia nauki na temat wymienionego związku. Przywoływany w Kościele katolickim termin przymierza, którym od czasu Soboru Watykańskiego II określa się małżeństwo, został wcześniej wykorzystany przez Jana Kalwina i obecny jest także we Wspólnotach ewangelickich. Czy to oznacza, że w wymienionych wspólnotach chrześcijańskich małżeństwo traktowane jest dokładnie tak samo? Zagadnienie omówione jest w sposób przejrzysty czytelnym językiem.   Publikacja stanowi analizę fundamentalnych założeń prawodawstwa małżeńskiego Kościoła rzymskokatolickiego i Kościołów ewangelickich. W pierwszej części opracowania, wychodząc od etymologii podstawowych terminów, omówiono biblijną ideę przymierza oraz ideę przymierza małżeńskiego. W kolejnej części, przywołując wypowiedzi Ojców Kościoła oraz pisarzy chrześcijańskich opisano rozwój doktryny w tym względzie, a już następny rozdział poświęcono opisowi rodzącej się w XVI wieku ewangelickiej idei małżeństwa. Analizę poprzedziło przybliżenie sylwetek wybranych, głównych reformatorów. Z uwagi na fakt, iż odpowiedzią Kościoła katolickiego na naukę reformatorów stało się ogłoszenie dogmatu o sakramentalności małżeństwa właśnie rozwojowi doktryny katolickiej poświęcona została czwarta część pracy. Całość kończy analiza omawianego zagadnienia na płaszczyźnie antropologii teologicznej, w której dostrzega się elementy wspólne, a tym samym umożliwiające podjęcie dialogu ekumenicznego.

Lektury w czasie

Paweł Majerski

Czas pojęty fizycznie i filozoficznie (metafizycznie) nie jest głównym bohaterem zebranych tutaj tekstów, właściwie „jest-i-nie jest”. Żywiołowość czasu to zjawisko budujące, radujące dojrzewaniem i mądrością, ale też nadwątlające naszą obecność – cielesną, intelektualną, „tekstualną”; wpisuje się w egzystencję niepokojem i niepewnością, oczywistym prymatem w hierarchii losu. (fragment wstępu)

Prom

Miroslav Mićanović

Prom to zbiór kilkudziesięciu krótkich opowiadań pierwotnie publikowanych na łamach dodatku kulturalnego chorwackiej gazety „Jutarnji list”. Miroslav Mićanović zabiera nas w podróż w czasie i przestrzeni: do okresu dzieciństwa, dorastania, studiów, dorosłego już życia wiedzionego w roli męża i ojca. Czytelnik przenosi się wraz z wyeksponowanym pierwszoosobowym narratorem to na pogranicze bośniacko-chorwackie, do stron rodzinnych pisarza, to do Zagrzebia, to znów na wyspę Vis lub za ocean, do dalekiej Australii. Książka nie ma klasycznego początku ani końca; są fragmenty, epizody, zapis pojedynczych doświadczeń, mozaika chwil, z których tak naprawdę składa się nasze życie. Dlatego „rejs promem” nie odbywa się po z góry wytyczonej trasie, można go zacząć w dowolnym miejscu, przerwać w wybranym momencie, odłożyć na później lub przyłączyć się jako towarzysz podróży w jego trakcie… Miroslav Mićanović należy do średniego pokolenia pisarzy chorwackich. Jest jedną z ważniejszych postaci współczesnego życia literackiego. Poeta, prozaik, eseista, krytyk, redaktor, autor antologii.

Religiousness and Lifestyles. A Sociological Study of Slovak Families

Wojciech Świątkiewicz, Andrzej Górny, Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz

Książka prezentuje wybrane rezultaty badań socjologicznych prowadzonych w latach 2013–2015 przez polsko-słowacki zespół socjologów skupionych wokół Katedry Socjologii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze. Badania empiryczne były zrealizowane  w ramach grantu Ministerstwa Szkolnictwa Republiki Słowackiej oraz Funduszu Wyszehradzkiego. Głównym celem badawczym jest analiza kulturowych wzorów relacji międzypokoleniowych w wybranych kategoriach rodzin, uwzględniająca ich afiliacje konfesyjne i postawy religijne, a także problematyka kohabitacji ujmowanej jako przejaw stylu życia współczesnych rodzin na Słowacji.   

Stawanie się badaczem terenowym według Dziennika Bronisława Malinowskiego

Marcin Kozak

Postać Bronisława Malinowskiego trudno pominąć w dyskursie antropologicznym. Wkład naukowy, jaki do tej dziedziny wniósł badacz, był krokiem milowym, który otworzył nowe perspektywy postrzegania tej nauki i badania innych kultur oraz ukształtował nowe spojrzenie na teren w antropologii. Praca ta jednak nie będzie zsumowaniem dokonań autora Argonautów zachodniego Pacyfiku, lecz próbą spojrzenia na proces stawania się badaczem — nie tylko od strony socjologicznej, ale również psychologicznej. (fragment wstępu)

Ludzki wymiar historii. Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz wobec historii, wspólnoty i sztuki

Aleksandra Dębska-Kossakowska

Książka Ludzki wymiar historii… przedstawia, w jaki sposób Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz w poszczególnych etapach swojego życia byli uwikłani w historię. Bohaterowie, choć  przynależą do dwóch pokoleń literackich: 1910 i 1920, reprezentują tą samą formację kulturową. Są polskimi humanistami ukształtowanymi przez wspólny paradygmat wartości ufundowany na bazie tożsamych lektur. Kolejne części pracy poświęcone zostały ich zmaganiom z doświadczeniem totalitaryzmu i moralnymi dylematami artysty. Autorka prezentuje zaangażowanie bohaterów książki w literackie życie Europy i ich pisarską aktywność na łamach zachodnich czasopism. Omówiona zostaje także problematyka metafizyczna i aksjologiczna obecna w pisarstwie Herlinga, Jeleńskiego i Miłosza. We wszystkim co robili: pisali, komentowali, wyjaśniali opinii publicznej Zachodu, zmierzali wreszcie do tego, by jak najadekwatniej wysłowić metafizyczne fundamenty sztuki i istnienia, widoczne było ich osobowe piętno i osobiste zaangażowanie. Tym samym Historia, podobnie jak ich historie zyskiwały indywidualny, a zatem ludzki wymiar.

Uczeni z odległej i nieodległej przeszłości. Rekonstrukcje, interpretacje, refleksje

Alicja Żywczok, Małgorzata Kitlińska-Król

Zaprezentowana praca wieloautorska powstała w celu popularyzacji wiedzy naukoznawczej, zwłaszcza z zakresu historii nauki, filozofii nauki oraz psychologii i pedagogiki twórczości naukowej. Upowszechnienie znajomości biografii uczonych, zawierających wiele wskazówek odnośnie do tajników dynamicznych postępów w nauce, stanowi, w mym przekonaniu, odpowiedni kierunek w edukacji młodego pokolenia.     Rozstrzygającym motywem zbiorowego wysiłku i współpracy naukowców z wielu ośrodków stało się przeświadczenie redaktorów naukowych, że w każdej społeczności postaci, które zmieniały bieg historii, tworzyły kulturę, kształtowały cywilizację od czasów najdawniejszych po współczesność, powinny być doskonale znane i doceniane. Zapomnienie o nich bądź fragmentaryczne postrzeganie dokonań stanowią akty niesprawiedliwości społecznej. Potwierdza je dzisiejsza degrengolada, którą daje się rozpoznać w hołubieniu zwłaszcza pracowników mediów czy tzw. celebrytów. Nie chodzi jednak o bagatelizację jakiejkolwiek grupy, ale o uczciwe uznanie społeczne dla inicjatorów procesów kulturotwórczych. Rekonstrukcja faktów biograficznych stanowi jedynie podwalinę twórczych interpretacji i refleksji dotyczących działalności naukowej uczonych z różnych epok. Jednak niezależnie od okresu, w którym przyszło im żyć, każdy z nich podtrzymuje ciągłość kulturową i dialog z przedstawicielami kolejnych pokoleń naukowców. Kulturowa jedność uczonych z odległej i nieodległej przeszłości służy obronie humanizacyjnej funkcji nauki wyrażającej się choćby w trosce o przetrwanie ludzkości i jej godną egzystencję. Wśród komponentów strukturalnych pracy należy wyliczyć: spis treści; wstęp; dziesięć rozdziałów z zakresu naukoznawstwa; zakończenie; summary ze słowami kluczowymi; noty o autorach. Autorzy w rozdziałach zaprezentowali kolejno: – biogramy rzymskich intelektualistów: Orbiliusza (114–14 r. p.n.e.) i Apulejusza (ok. 125–po 180 r. n.e.); – obraz uczonego zakonnika wyłaniający się ze średniowiecznych kronik klasztornych; – sylwetkę Jana Niecisława Baudouina de Courtenay'a – prekursora teorii językoznawczych oraz działacza społecznego; – wybitnego czeskiego filozofa, pedagoga, redaktora oraz polityka – Františka Drtinę; – twórczość Tadeusza Zielińskiego (1859–1944), który podporządkował działalność naukową misji wychowawczej; – sylwetkę Kurta Aldera – naukowca urodzonego na Śląsku, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii; –  twórczość naukową Jeana Piageta, jednego z największych uczonych XX wieku w zakresie psychologii rozwojowej; – interpretację dzieł (głównie z zakresu epistemologii) Tadeusza Kotarbińskiego, co umożliwiło zbadanie jego poglądów na rozwój nauki i naukowców; – jednego z luminarzy pedagogiki specjalnej – docenta/profesora Ottona Lipkowskiego; – biogramy nauczycieli intelektualistów, społeczników, związanych z regionem górnośląskim na tle sytuacji społeczno-politycznej po zakończeniu II wojny światowej. Praca ta jest adresowana zarówno do środowiska naukowców reprezentujących różne dziedziny i dyscypliny, jak i do szerokiego kręgu odbiorców, począwszy od uczniów szkół średnich, studentów, doktorantów oraz członków ich rodzin, a skończywszy na wszystkich zainteresowanych postępem naukowym i cywilizacyjnym na przestrzeni wieków.

Antyfont, Dejnarchos i Likurg

Michał Bizoń, Jakub Filonik, Jan Kucharski

Niniejsza praca jest pierwszym polskim tłumaczeniem wszystkich zachowanych mów trzech spośród tzw. ‘pomniejszych mówców’ (oratores minores), Antyfonta (ok. 480 – 411 p.n.e.), Dejnarchosa (ok. 360 – ok. 290 p.n.e.) i Likurga (ok. 390 – 324 p.n.e.). Przekłady poprzedzone zostały obszernym wprowadzeniem (tak ogólnym, jak i szczegółowymi, poprzedzającymi pojedyncze mowy) i opatrzone wyczerpującym komentarzem podejmującym kwestie tekstualne, stylistyczne, prawne, historyczne i kulturowe.

Wykładnia autentyczna w świetle nauki o wykładni prawa

Sławomir Piekarczyk, Sławomir Tkacz

Termin "wykładnia autentyczna" rozumiany zazwyczaj jako wykładnia o mocy powszechnie wiążącej dokonywana przez organ, który dany przepis ustanowił. Z reguły wskazuje się, że ma ona niewielki wpływ na praktykę prawniczą. Zdaniem autorów w praktyce wykładnia autentyczna ma o wiele większe znaczenie niż to, które jest z nią zazwyczaj wiązane. Zwracają oni uwagę na to, że pojęcie wykładni autentycznej charakteryzuje się wysokim stopniem wieloznaczności. W kategoriach wykładni autentycznej są charakteryzowane różne konstrukty prawne. Monografia ma na celu uporządkowanie wypowiedzi odnoszących się do problematyki wykładni autentycznej. Dokonane ustalenia zostają odniesione do praktyki prawniczej. Waga poruszonych problemów pozwala na sformułowanie wniosku ogólnego, że zagadnienia podjęte w monografii można zaliczyć do problematyki węzłowej dla nauki o wykładni prawa.

Literatura polska w świecie. T. 7: Reportaż w świecie światowość reportażu

red. Katarzyna Frukacz

Książka jest zbiorem artykułów polskich i zagranicznych badaczy, rozpatrujących tytułowy gatunek na tle procesów globalnej cyrkulacji i recepcji literatury faktu oraz w kontekście najistotniejszych mechanizmów cywilizacyjnych ery współczesnej. Z zamieszczonych w tomie tekstów wyłania się obraz reportażu jako fenomenu zarazem obecnego w świecie i światowego, narodowego i transnarodowego – będącego przedmiotem międzykulturowych i interdyskursywnych odczytań, a jednocześnie formą rezonującą z tendencjami pokrewnymi Baumanowskim metaforom „upłynnienia”, „odkotwiczenia” i „wtórnej barbaryzacji” dzisiejszej rzeczywistości. Tak sprofilowane studium zbiorowe – adresowane w równym stopniu do badaczy, jak i sympatyków twórczości niefikcjonalnej – aspiruje do wykorzystania potencjału tkwiącego w interdyscyplinarnych, komparatywnych i międzynarodowych analizach tego nurtu. Zawartość tomu zdaje się także świadczyć, że dzięki swej elastycznej konwencji gatunkowej i naturalnej predyspozycji do adaptacji w zmiennych realiach współczesnego świata reportaż skutecznie odżegnał się od etykiety „gorszego brata literatury”.   Katarzyna Frukacz, Katarzyna Frukacz – doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo, adiunkt w Katedrze Międzynarodowych Studiów Polskich Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W latach 2014–2015 wykładowca w Szkole Języka i Kultury Polskiej UŚ. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Wrocławskim oraz filologii polskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zainteresowania badawcze: polski reportaż literacki, konwergencja mediów, teoria komunikacji, publicystyka prasowa i internetowa, genologia literacka i dziennikarska. Autorka monografii Polski reportaż książkowy. Przemiany i adaptacje (Katowice 2019), 12. tomu z serii „Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego” (Katowice 2016), artykułów w polskich i zagranicznych książkach oraz czasopismach naukowych, a także tekstów publicystycznych i popularnonaukowych publikowanych m.in. w „artPAPIERZE”. [lipiec 2019]

Z Dziejów Prawa. T. 7 (15)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

Kolejny tom Z Dziejów Prawa zawiera przede wszystkim teksty części referatów, jakie zostały wygłoszone w trakcie zorganizowanego przez Katedrę Historii Prawa Uniwersytetu Śląskiego II Sympozjum Historyków Państwa i Prawa Polskiego, które odbyło się 19 września 2013 r. Tematyka zawartych w tomie artykułów związana jest z ewolucją prawa od czasów wczesno-nowożytnych aż do czasów współczesnych. W tekstach dotyczących dawnej Polski autorzy omówili m.in. problemy związane z treścią i formą paktów konwentów, przekształcaniem się miejskiego prawa spadkowego do końca XVI wieku w Polsce, ewolucji odpowiedzialności za polowanie w cudzej puszczy czy też kształtowaniu się systemu biurokratycznego w czasach stanisławowskich. Drugą grupę stanowią prace poświęcone problemowi ewolucji prawa w XX wieku. Artykuły dotyczą zarówno zagadnień doktrynalnych, jak i dogmatyki prawa. Autorzy przybliżyli w nich kwestie związane z poglądami polskich prawników okresu międzywojennego na ewolucję radzieckiego prawa cywilnego, z przemianami jakim podlegała instytucja oskarżyciela posiłkowego w polskiej procedurze karnej, problematyką najmu lokali mieszkalnych w Polsce Ludowej, a także ewolucją rozstrzygania sporów kompetencyjnych na ziemiach polskich w XX i XXI w. Obok tekstów pokonferencyjnych znajdziemy również artykuły poświęcone działalności translatorskiej Wincentego Skrzetuskiego, prace omawiające niektóre aspekty wojskowego procesu karnego II RP oraz opracowanie przybliżające polskiemu czytelnikowi prace nad kodyfikacją prawa pracy w Republice Czeskiej. Całość zamyka Kronika oraz spis publikacji pracowników Katedry Historii Prawa za rok 2014.

Romantyczni wojażerowie. Mickiewicza i Słowackiego listy z/o podróży

Magdalena Bąk

Celem książki jest przeanalizowanie wyłaniających się z korespondencji Mickiewicza i Słowackiego oryginalnych poglądów na istotę i wartość podróżowania. Wiek XIX, który można bez ryzyka przesady nazwać wiekiem podróży, stającej się w tym czasie potrzebą, modą, a nawet przymusem, wykształcił wiele rodzajów podróżowania i różne typy podróżników (wielu z nich utrwaliło swoje przeżycia w popularnym gatunku podróży). Mickiewicz i Słowacki swoje refleksje teoretyczne - pozwalające na rekonstrukcję ich stosunku do tego fenomenu epoki - zawarli przede wszystkim w korespondencji, która jest w tej książce poddawana interpretacji z wykorzystaniem narzędzi z zakresu travel writing studies.

Od żony górnika do naukowca. Zmiana systemu wartości i ról społecznych kobiet na terenach poprzemysłowych Górnego Śląska

Urszula Swadźba, Monika Żak

Opracowanie socjologiczne podejmuje – z punktu widzenia kulturowego – problemy związane z nierównością płci, dostępem kobiet do rynku pracy, tożsamością kobiet, władzą w rodzinie, łączeniem ról pracowniczych z rolami rodzinnymi. Aktualnie jesteśmy świadkami osłabiania kulturowego wzoru presji skierowanej pod adresem kobiet, aby przede wszystkim wypełniały rolę żony i matki. Prowadzone badania socjologiczne wskazują na istniejące nadal bariery w awansie zawodowym kobiet oraz na problemy wynikające z łączenia ról społecznych. Taka sytuacja dotyczy kobiet w Polsce, szczególnie na Śląsku, zmieniają się bowiem role społeczne Ślązaczek, a także kontekst społeczny wypełniania wielu ról: żon, matek i pracownic. Środowisko, w którym dawniej społeczne role płci były ściśle rozdzielone, zmienia sposób definiowania ról kobiet i mężczyzn. Monografia zawiera omówienie wyników badań prowadzonych wśród kobiet zamieszkujących tereny poprzemysłowe Górnego Śląska. Przedstawiono w niej opinie na temat systemu wartości, interpretacji ról społecznych – przede wszystkim roli żony i matki oraz pracownicy. Zaprezentowano także spojrzenia na stereotypowy podział ról kobiecych i męskich.

Ostatnie fastrygi. Irit Amiel w rozmowie z Agnieszką Piśkiewicz-Bornstein

Irit Amiel, Agnieszka Piśkiewicz-Bornstein

Seria: Biblioteka Narracji o Zagładzie (1), ISSN 2720-1597   Spisane z rozmów z Irit Amiel, autorką słynnych Osmalonych, Ostatnie fastrygi są, w pewnym sensie, jej testamentem, ostatnim, choć nie ostatecznym, literackim słowem. W przeczuciu, że pisze po raz ostatni, pisarka opowiada swojej sekretarce Agnieszce Piśkiewicz-Bornstein raz jeszcze własną biografię i odpowiada na szereg niezadawanych dotąd, niekiedy dość niewygodnych pytań, ale tym razem daje się prowadzić także w różne małe uliczki – wyjawia szczegóły dotyczące Częstochowy, getta, pierwszych lat życia w Izraelu, wychowywania dzieci. Rozprawia się również z literaturą Zagłady, relacjami z Polską i Bogiem. Jest w swoich sądach tak silna i przekonująca, jak w uczuciach. Po raz pierwszy też dopuszcza drugą osobę tak blisko siebie, dlatego Ostatnie fastrygi to także mistrzostwo intymnej rozmowy. Rozmowa rzeka, ale bardzo meandrująca i ciepła. Książkę uzupełniają liczne kolorowe zdjęcia z albumu rodzinnego, przypisy oraz posłowie.

Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Warsztat diagnostyczny pedagoga praktyka

Ewa Wysocka

Proponowana publikacja stanowi drugą, uzupełniającą część monografii, dotyczącej diagnozy pozytywnej w resocjalizacji (Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny, UŚ, Katowice 2015). Autorka przedstawia w niej model diagnozy w ujęciu komplementarnym, jednak akcentującym podejście pozytywne do procesu poznania jednostki niedostosowanej społecznie. Wychodząc od ogólnych koncepcji człowieka i jego wychowania, proponuje model integralny, wielowymiarowy procesu jego stawania się oraz adekwatny do przyjętych założeń teoretycznych model diagnozy jego potencjałów. Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza jest rozbudowaną w stosunku do poprzedniej publikacji (2015) prezentacją założeń teoretyczno-metodologicznych diagnozy pozytywnej w resocjalizacji, zaś druga zawiera propozycje konkretnych modeli diagnozy indywidualnych właściwości i potencjałów człowieka, które należy zidentyfikować i wykorzystać w procesie wewnętrznej przemiany lub w procesie wspierania rozwoju jednostki. Druga część ma zatem wymiar bardziej praktyczny, obejmując modele diagnozy osobowości w ujęciu poznawczym i uzupełniające rozpoznanie modele diagnozy istotnych cech osobowości ważnych dla oceny niedostosowania społecznego, a także modele badania potencjału kreacyjnego jednostki wyznaczające wprost przebieg procesu rozwoju – procesu „stawania się” człowieka. Szczególny walor metodologiczny i jednocześnie metodyczno-praktyczny tej publikacji wiąże się z przedstawieniem w aneksie konkretnych i rozbudowanych diagnoz przypadków, dokonanych z wykorzystaniem wybranych narzędzi, które mogą służyć jako przykład modelowego postępowania diagnostycznego służącego bezpośrednio diagnozie projektującej. Zaprezentowane teoretyczne podejście pozytywne do diagnozy dla potrzeb resocjalizacji wraz z jego egzemplifikacją i konkretyzacją w formie przedstawienia modelowych rozwiązań w obszarze postępowania diagnostycznego, może być przydatne w rozwijaniu świadomości metodologicznej i diagnostycznej zarówno teoretyków jak i praktyków, zajmujących się edukacją i reedukacją. Podkreślić należy, że na polskim rynku wydawniczym nie ma kompleksowego opracowania obejmującego przedmiot, założenia teoretyczne i metodologiczne, oraz propozycje rozwiązań metodologicznych (zestaw technik i narzędzi) diagnozy resocjalizacyjnej w ujęciu pozytywnym.   Ewa Wysocka, Prof. UŚ dr hab. nauk humanistycznych, pedagog i psycholog, pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Śląskiego i Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Teorii Wychowania (UŚ) i Zakładzie Psychoprofilaktyki (AJD). Specjalizuje się w problematyce młodzieży, metodologii oraz diagnostyce psychopedagogicznej. Autorka, współautorka i redaktorka 22 opracowań zwartych i ponad 350 artykułów. Do najważniejszych książek zalicza: Młodzież a religia. Społeczny wymiar religijności młodzieży (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000); Religijność a tolerancja – obszary zależności (Wydawnictwo Nomos, Kraków 2000); Człowiek a środowisko życia – podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy (Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2007); Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008/2009); Doświadczanie życia w młodości – problemy, kryzysy i strategie ich rozwiązywania (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009/2010); „Kim jestem i kim mogę się stać”. Niektóre problemy okresu dorastania związane z wyborem zawodu (Ministerstwo Edukacji Narodowej, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011); Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2001; współautor A. Nowak); Diagnoza psychopedagogiczna (Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006; współautor E. Jarosz); Dzieci i młodzież w niegościnnym świecie – zagrożenia rozwojowe i społeczne (redakcja; Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2012); Diagnostyka pedagogiczna, Oficyna Impuls, Kraków 2013), Diagnoza pozytywna w resocjalizacji, Wyd. UŚ, Katowice 2015). Autorka wielu wystandaryzowanych narzędzi diagnostycznych do oceny różnych wymiarów funkcjonowania młodego pokolenia, m. in. wykorzystywanych w doradztwie zawodowym. Laureatka Nagrody im. Profesor Ireny Lepalczyk Łódzkiego Towarzystwa Naukowego za pracę badawczą z zakresu pedagogiki społecznej (2010) oraz Nagrody Indywidualnej II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2011). [maj 2018]

Federico García Lorca - od symbolizmu do surrealizmu

Jacek Lyszczyna

W tomie Federico García Lorca – od symbolizmu do surrealizmu znalazły się dwa zbiory jednego z największych poetów XX wieku – Federico Garcíi Lorki. To Poema del cante jondo, zbiór napisany na początku lat dwudziestych, ale wydany dopiero w roku 1931, oraz zbiór Poeta en Nueva York, napisany w roku 1930 jako poetycki zapis podróży na wykłady do USA i na Kubę, wydany dopiero w roku 1940 w Meksyku, już po śmierci poety. Stąd też pewne kłopoty z wyborem podstawy przedruku, ponieważ pojawiają się różne jej wersje na podstawie autografów poety. Tu oparto się na układzie, zamieszczonym w krytycznej edycji jego wierszy F. García Lorca: Poesía completa 1–3. Ed. M. García‑Posada. Barcelona 2004. Z tomu  Poema del cante jondo przedrukowano wszystkie wiersze, natomiast opuszczono scenę dramatyczną Escena del teniente coronel de la guardia civil i Diálogo del Amargo. Dodano też tłumaczenie polskie zamieszczonych wierszy, dokonane przez autora niniejszej edycji. Tom ten przeznaczony jest dla studentów iberystyki oraz wszystkich zainteresowanych literaturą i kulturą Hiszpanii.

Topics in Applied Psycholinguistics

red. Danuta Gabryś-Barker

Tom Topics in Applied Psycholinguistics pod redakcją Danuty Gabryś-Barker jest zbiorem artykułów badawczych zajmujących się tematyką związaną z przyswajaniem/uczeniem się języka obcego/drugiego z perspektywy badawczej psycholingwistyki stosowanej. Obejmuje artykuły poświecone zagadnieniom przyswajania poszczególnych poziomów języka obcego (fonologia, słownictwo), jak również porusza tematykę związaną z osobowością uczącego się, jego sferą emocji oraz zagadnieniu rozwijania współpracy w grupie, jaką jest klasa. Jest to interesująca pozycja nie tylko ze względu na przedstawioną tematykę, ale również ze względu na różnorodność metod badawczych stosowanych przez poszczególnych autorów w przedstawionych przez nich badaniach, począwszy od tradycyjnych metod do bardziej innowacyjnych. Książka powstała z myślą o studentach, przyszłych nauczycielach języka angielskiego jako obcego, ale będzie też zapewne interesująca dla innych badaczy zajmujących się zagadnieniami z zakresu psycholingwistyki i psycholingwistyki stosowanej.

Co nowego w nowych mediach? Transformacje, perspektywy, oczekiwania

red. Barbara Orzeł

Publikacja wieloautorska „Co nowego w nowych mediach? Transformacje, perspektywy, oczekiwania” to zbiór referatów (niektórych w wersji rozszerzonej, uzupełnionej) wygłoszonych podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej, która odbyła się 27 kwietnia 2016 roku w Katowicach. Autorzy artykułów zaprezentowali w tomie zagadnienia związane ze sferą wizualną interfejsów, algorytmami warunkującymi optykę naszego oglądu świata, nowymi zachowaniami komunikacyjnymi, czy wykorzystaniem nowych mediów w edukacji. Praca może być skierowana do wszystkich uczestników nowomedialnej kultury.

Apostolstwo Chorych. 100-letnie doświadczenie duchowe - podstawy teologiczne - perspektywy pastoralne

Ks. Antoni Bartoszek

Apostolstwo Chorych powstało w Niderlandach w 1925 r. Podstawowym celem tej wspólnoty, istniejącej także w Polsce, jest odkrywanie duchowo-religijnego sensu życia naznaczonego chorobą i cierpieniem. Monografia jest pierwszym całościowym opracowaniem problematyki Apostolstwa Chorych, a szczególnie historii wspólnoty oraz teologii leżącej u jej podstaw. Została przygotowana w oparciu o źródła niderlandzkie, polskie i francuskie. Udowadnia, że rozpoznanie sensu cierpienia, choć następuje nieraz po dłuższej wewnętrznej walce, ma dla człowieka chorego wielkie znaczenie: przestaje być jedynie biernym odbiorcą opieki, a staje się aktywnym duchowo podmiotem. Postawa taka nie oznacza cierpiętnictwa ani odstąpienia od szukania pomocy medycznej. Stanowi natomiast duchowo-moralną barierę wobec eutanazji.

Polski mniej obcy. Cz. 1: Podręcznik do nauki języka polskiego dla średnio zaawansowanych. Cz. 2: Klucz do ćwiczeń. Transkrypcje. Test certyfikatowy. Poziom średni ogólny (B2). Wyd. 2

Agnieszka Madeja, Barbara Morcinek-Abramczyk

Zakres tematyczny i gramatyczny podręcznika został dostosowany do wymagań systemu certyfikacji języka polskiego jako obcego na poziomie B2. W książce znajdują się ćwiczenia doskonalące umiejętności słuchania, mówienia, pisania i czytania oraz zasady gramatyki zilustrowane przykładami. Podręcznik składa się z dwóch części - pierwsza to 30 bogato ilustrowanych lekcji, w drugiej części znajdują się: klucz do ćwiczeń, transkrypcje oraz przykładowy tekst certyfikatowy. Kompozycja książki jest otwarta - można realizować jednostki lekcyjne w dowolnej kolejności. Poszczególne lekcje o różnorodnej tematyka są urozmaicone piosenkami, tekstami literackimi czy materiałami graficznymi.

Etyka pracy. Przekonania wartościujące pracę a zaangażowanie pracowników

Damian Grabowski

Książka zawiera przegląd koncepcji i badań etyki pracy czyli konstruktu, który po raz pierwszy zdefiniowany został przez niemieckiego socjologa Maxa Webera. Etyka pracy jest definiowana jako syndrom postaw i przekonań dotyczących pracy. W pracy omówiono ujęcie socjologiczne tego pojęcia, pokazując znaczenie takich pojęć jak etyka protestancka, duch kapitalizmu oraz wewnątrzświatowa asceza. Następnie przedstawiono wersje kulturowe etyki pracy, czyli japońską, konfucjańską oraz islamską. Głównym celem książki jest omówienie psychologicznego aspektu etyki pracy. Punkt wyjścia do zbudowania takiego ujęcia stanowił dla autora dokonany wcześniej przegląd definicji, przyjmowanych w badaniach psychologicznych, oraz składników terminu etyka pracy opisywanych w socjologii i psychologii. Ukazany został także autorski model syndromu postaw i przekonań, jakim jest etyka pracy. Ważnym składnikiem tego syndromu jest wartościowanie pracy i spostrzeganie jej jako obowiązku moralnego. Autor rozróżnia też aspekty energetyczne (wartościowanie większego wysiłku) i czasowe (wydłużanie czasu pracy). Dalej zaprezentowano badania dotyczące korelatów etyki pracy, opisując kolejno odraczanie gratyfikacji, motywację osiągnięć, autorytaryzm, wewnętrzne poczucie umiejscowienia kontroli, indywidualizm i kolektywizm oraz cechy osobowości, jakimi są sumienność oraz ugodowość. Książka przedstawia wyniki badań dotyczące struktury tej etyki wykonane za pomocą kwestionariusza Wielowymiarowy Profil Etyki Pracy będącego polską wersją kwestionariusza amerykańskiego. Według badań, centralnym elementem tego syndromu okazało się wartościowanie aktywności i afirmacja powiększania wysiłku oraz przekonanie, że należy oszczędzać czas. Dominują zatem tak zwane wymiary energetyczne. Następne ukazane w tej książce badania dotyczą związków etyki pracy z zaangażowaniem w pracę i w organizację, które określano też jako przywiązanie do organizacji. Wyniki tych badań ujawniły wyraźnie, że wymiary zaangażowania wiążą się ze spostrzeganiem pracy jako wartości centralnej, afirmacją ciężkiej pracy oraz traktowaniem jej jako obowiązku moralnego oraz przekonaniem, że czas należy oszczędzać. Zaletą książki jest przedstawienie metod do badania etyki pracy i omówienie ich przydatności w badaniach organizacji. Publikacja adresowana jest do psychologów pracy i organizacji, socjologów, specjalistów z zakresu zarządzania oraz studentów nauk społecznych.

My i Inni - ewolucja wyobrażeń. Polski dyskurs prasowy w świetle imagologii i pamięci zbiorowej

Aleksandra Niewiara

[…] w praktyce psychoanalitycznej mówienie pacjenta o przeszłości własnej przynosi ujawnienie i wyleczenie kompleksów. Chyba to samo można powiedzieć o zbiorowościach. Z chęci zrozumienia siebie i własnej wspólnoty, z duchowej potrzeby, z pewnego imperatywu wyrastają prace naukowe, dzieła literackie, artystyczne dotyczące zagadnień niby pamiętanych, ale w publicznym dyskursie omówionych niewystarczająco. Wzbudzają tym większe kontrowersje, im mniej uwagi wcześniej danej kwestii poświęcono. Również w tej książce poruszono tematy pamiętane i zapomniane. Dotyczą one ludzi postrzeganych w swych grupach narodowych, reprezentujących państwa i ich związki, ludzi tworzących w swych wysiłkach unikalny świat znanej nam cywilizacji XX i XXI w. Ambicją autorki jest co najmniej ukazanie wielu z nich w zapomnianym współcześnie świetle. (z książki)

Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 5: Gatunek a granice

red. Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk

W tomie podejmuje się badania nad gatunkami mowy, głównie użytkowymi. Uczeni z różnych ośrodków krajowych i zagranicznych przedstawili zagadnienia organizacji gatunków dotychczas niepodejmowanych lub rzadko omawianych; w wielu artykułach zaprezentowano także ich rozwój na przestrzeni wieków. W niniejszym tomie (piątym) w centrum uwagi badaczy znalazły się tak ważne dla genologii propozycje rozwiązań, jak: międzygatunkowość relacji i wynikające z niej możliwości nakładania się oraz krzyżowania gatunków w strefach pogranicznych; dyskutowano nadto kwestie związane z samymi procesami adaptacji, uwzględniając przy tym zjawisko współistnienia różnych gatunków w obrębie nadrzędnej struktury. Publikacja ma charakter stricte naukowy i kierowana jest do osób zajmujących się problematyką genologiczną, w tym zwłaszcza do badaczy gatunków współczesnych i historycznych oraz do studentów kierunków humanistycznych.