Видавець: 7
7513
Eлектронна книга

Autorki. Obrazek sceniczny w jednym akcie

Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz to nie tylko autor niezapomnianych powieści i nowel, lecz także twórca sztuk scenicznych. Laureat literackiej Nagrody Nobla był także świetnym dramaturgiem. Sztuka Autorki ukazuje dwie dwunastoletnie siostry cioteczne Marynię i Helenkę. Panny postanowiły napisać nieprzyzwoitą powieść, wydać ją drukiem, a następnie zabawić się w dorosłych, którzy odebraliby im tę lekturę jako niedozwoloną dla młodzieży.

7514
Eлектронна книга

Dźwięki, szepty, zgrzyty

Agnieszka Lewandowska-Kąkol

Polscy kompozytorzy to ścisła światowa czołówka. Skąd się bierze ich talent? Jaki charakter wyróżnia kompozytora? Ile w nim powołania? Panderecki to odludek uwielbiający drzewa, Maksymiuk jest próżny i kocha oklaski, Krauze lubi Chińczyków ale najlepiej czuje się w Paryżu, Dębski w stanie wojennym założył zespół, żeby życie było mniej szare, Mykietyn przepada za Beatlesami łączy ich jedno bezapelacyjne przekonanie o słuszności tego, co robią. Ich marzenia, postawy, cele, niekiedy zaskakujące, z wielką mocą oddziałują na każdego, kto się z nimi zetknie. Ta książka to potężny zastrzyk entuzjazmu. Przeczytaj ją, a inaczej spojrzysz na własne życie, nie tylko zawodowe. Zbiór wywiadów z szesnastoma najwybitniejszymi polskimi kompozytorami.

7515
Eлектронна книга

Sherlock Holmes and the Duke's Son Level 1 Oxford Bookworms Library

Doyle, Sir Arthur Conan

A level 1 Oxford Bookworms Library graded reader. Retold for Learners of English by Jennifer Bassett Dr Huxtable has a school for boys in the north of England. When the Duke of Holdernesse decides to send his young son there, that is good news for the school. The Duke is a very important person, and Dr Huxtable is happy to have his son in the school. But two weeks later Dr Huxtable is the unhappiest man in England. Why? And why does he take the train down to London and go to Baker Street? Why does he need the help of the famous detective Sherlock Holmes? Because someone has kidnapped the Duke's son . . .

7516
Eлектронна книга

Świetlany mrok. Trzecia z dziewięciu

Krzysztof Bonk

Świetlany mrok – Trzecia z Dziewięciu to kontynuacja sagi światła i mroku – tom III część IV. Po dramatycznych wydarzeniach w Varnes nic już nie jest takie jak dawniej. Świat wielu bohaterów ulega drastycznej zmianie i z trudem starają się w nim odnaleźć. A większość z nich żyje wciąż bez świadomości, że są elementami wielkiej gry, gdzie stawką jest przetrwanie każdej istoty.

7517
Eлектронна книга

Serce wszystkiego, co istnieje. Nieznana historia Czerwonej Chmury, wodza Siuksów

Tom Clavin, Bob Drury

Czerwona Chmura to jedyny Indianin, który zdołał pokonać armię Stanów Zjednoczonych i narzucić jej pokój na własnych warunkach. Aby zyskać szacunek współplemieńców, syn zmarłego w delirium alkoholika musiał być odważniejszy, sprytniejszy i okrutniejszy od innych. Od najmłodszych lat wykazywał się wyjątkową rozwagą i zmysłem strategicznym. Był śmiały, bezwzględny i niezwykle brutalny. Jednak ten być może najpotężniejszy indiański wojownik na wiele lat popadł w zapomnienie. Bob Drury i Tom Clavin malują biografię wodza w żywych barwach, a w tle kreślą sylwetki jego towarzyszy, rywali i nieprzyjaciół: wodzów Siedzącego Byka i Szalonego Konia, człowieka gór Jamesa Bridgera, genarała Williama Shermana, odkrywcy Johna Bozemana i wielu innych. Ta książka to również dramatyczna kronika ostatecznego starcia amerykańskich cywilizacji i hołd oddany rdzennym mieszkańcom Wielkich Równin. Książek bezpodstawnie określanych jako monumentalne dzieła jest mnóstwo. Jednak reportaż Druryego i Clavina absolutnie zasługuje na ten tytuł. Fantastyczna, nasycona faktami i doskonale opracowana opowieść. Przez pryzmat historii niezwykłego wodza Czerwonej Chmury autorzy w przepiękny sposób ukazują dzieje szczepu Siuksów oraz walkę o dominację na amerykańskim zachodzie. S. C. Gwynne, autor książki Imperium księżyca w pełni. Wzlot i upadek Komanczów Niezwykła, pełna fascynujących szczegółów historia Czerwonej Chmury przebiegłego wodza i genialnego stratega, przy którym lepiej znani Siedzący Byk i Szalony Koń wypadają blado. To nie jest kolejna opowieść o przegranych i wygranych na Dzikim Zachodzie to przejmująca i zaskakująca historia tego czasu oraz pomnik dla rdzennych mieszkańców Ameryki. USA Today Rzetelna, żywa i porywająca opowieść o kłamstwach, podstępie i brutalnej rzezi Indian. Drury i Clavin kreślą sylwetki największych indiańskich wodzów, a w roli głównego bohatera obsadzają Czerwoną Chmurę. To również szczegółowa kronika losu Indian, brutalnie potraktowanych przez najeźdźcę niszczącego wielopokoleniową tradycję rdzennych Amerykanów. Christopher Corbett, The Wall Street Journal Książka, od której nie można się oderwać. Sięgając do wielu źródeł archiwów, listów i nieznanych wspomnień autorzy stworzyli niezwykłą opowieść o kresie istnienia szczepu Indian, któremu przewodził Czerwona Chmura. Choć to rzetelny reportaż, czyta się jak najlepszy western. Kate Tuttle, The Boston Globe Historia Czerwonej Chmury trzyma w napięciu jak najlepsza powieść o Dzikim Zachodzie. Wciągająca, pozbawiona sentymentalnych obrazów opowieść oraz nadzwyczajna rzetelność w poszukiwaniu dokumentów źródłowych pomagają odtworzyć ten niezwykły okres w historii podboju Dzikiego Zachodu. Minneapolis Star Tribune Idealna książka dla wszystkich zainteresowanych historią rdzennych Amerykanów. Aż trudno uwierzyć, że Czerwona Chmura, jeden z najważniejszych z wodzów indiańskich, niemal popadł w zapomnienie. Na szczęście książka Druryego i Clavina pozwala nam odkryć tę historię na nowo. Publishers Weekly

7518
Eлектронна книга

Dziesięć książek, które zepsuły świat

Benjamin Wiker

Czy głoszone przez Rousseau tezy przyczyniły się do wybuchu rewolucji francuskiej? Dlaczego Lenin cenił Machiavellego? Czy Darwin był "ojcem" eugeniki? W jaki sposób badania Kinseya wpłynęły na rewolucję seksualną w XX wieku? Beniamin Wiker przekonuje nas, że niebezpieczne idee zawarte w książkach mają poważne konsekwencje. Bowiem raz wypuszczona do społecznego krwiobiegu trucizna infekuje kolejne pokolenia. Autor w pasjonujący sposób przedstawia historię choroby, która dotknęła zachodnią cywilizację, kumulując swe destrukcyjne skutki w minionym wieku. Choroby, która bynajmniej nie minęła.

7519
Eлектронна книга

Oliver Twist Level 6 Oxford Bookworms Library

Dickens, Charles

A level 6 Oxford Bookworms Library graded reader. Retold for Learners of English by Richard Rogers London in the 1830s was no place to be if you were a hungry ten-year-old boy, an orphan without friends or family, with no home to go to, and only a penny in your pocket to buy a piece of bread. But Oliver Twist finds some friends - Fagin, the Artful Dodger, and Charley Bates. They give him food and shelter, and play games with him, but it is not until some days later that Oliver finds out what kind of friends they are and what kind of 'games' they play . . .

7520
Eлектронна книга

Matki, które nie potrafią kochać

dr Susan Forward, Donna Frazier-Glynn

W swojej bestsellerowej książce Susan Forward omawia szkody czynione  przez niekochające matki w psychice córek i podsuwa tym ostatnim  skuteczne sposoby przezwyciężania bolesnego dziedzictwa. Przez 35 lat praktyki terapeutycznej autorka pomogła wielu kobietom  uporać się z emocjonalnym bagażem pozostałym po wychowaniu  przez inne kobiety, o pokolenie starsze. Jak tłumaczy Susan Forward, można wygoić „matczyną ranę”, znaleźć pomoc i odbudować poczucie własnej wartości. Na stronach tej książki przewijają się różne typy tytułowych „matek, które nie potrafią kochać”: narcystyczne, zazdrosne, zaborcze, despotyczne, niewydolne życiowo i wychowawczo, stosujące przemoc wobec córek lub niezdolne do ich ochrony przed przemocą. Każdy z tych typów generuje szczególne napięcia w relacji matka–córka, które najpierw trzeba zidentyfikować i zrozumieć, aby móc rozpocząć proces uzdrawiania.  Napisany z pasją i pasjonujący poradnik doświadczonej terapeutki zapewnia rzeszom niekochanych córek wsparcie emocjonalne i odpowiednie narzędzia do uruchomienia tego procesu, tak aby destrukcyjny klimat, w jakim dorastały, nie ciążył dłużej ani nad nimi, ani nad ich własnymi dziećmi.

7521
Eлектронна книга

Konrad Wallenrod

Adam Mickiewicz

"Konrad Wallenrod, powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich" to powieść poetycka napisana przez Adama Mickiewicza na zsyłce w Petersburgu, prawdopodobnie między rokiem 1825 a 1828. Powieść ta uważana jest za jeden z najbardziej znanych poematów polskiego romantyzmu.

7522
Eлектронна книга

Lektury w ręku nauczyciela. Perspektywa polska i zagraniczna

Anna Janus-Sitarz

Czy i jak nauczyciel może przezwyciężyć uczniowską obojętność wobec książek? Autorzy artykułów zamieszczonych w tym tomie zakładają, że książka w ręku polonisty potrafi wpłynąć na postrzeganie literatury przez młodego człowieka albo w kategorii przymusu, albo ‒ świata odkryć i przyjemności. Przybliżają zatem te utwory, które mogą mieć siłę wzbudzania emocji i pobudzania myślenia o sobie, o „swoich” i „innych”, jeśli tylko nie pozwoli im się pokryć się patyną „szkolnej lektury”. Upominają się o niespieszną, wnikliwą lekturę, o nowe odczytania kanonicznych tekstów. Lektury w ręku nauczyciela. Perspektywa polska i zagranicznato zbiór interesujących artykułów wybitnych badaczy i nauczycieli języka polskiego oraz kandydatów do tego zawodu. Wszyscy oni przyglądają się, jak uczą literatury inni, poszukują inspiracji do podejmowania nowych strategii czytania w rodzimych i zagranicznych pracach literaturoznawców i dydaktyków literatury. Uważnie śledzą wyniki najnowszych polskich i światowych badań, rozpoznających potrzeby i preferencje czytelnicze młodych ludzi.   „Jakie utwory warto czytać na lekcjach literatury, aby rozbudzały emocje nastolatków i otwierały ich na myślenie o sobie i Innym? Jak je czytać? W jaki sposób zmieniać uczniowską niechęć do literatury? Skąd czerpać inspiracje w tym zakresie? Oto jedynie nieliczne pytania z wielu, na które czytelnik znajdzie odpowiedź (…). Jestem przekonana, że (…) tom będzie dobrze przyjęty przez szerokie grono odbiorców”.                                                                                  dr hab. Danuta Łazarska, prof. UP

7523
Eлектронна книга

The Night Born

Jack London

Romance and adventure, the majestic nature and extreme conditions, strong and independent heroes Jack Londons stories are extremely popular, more than a hundred adaptations of works are known. In a small work, Born in the Night, the author shows how the benefits of civilization are inferior to the forest and to a huge concept called Freedom. A woman who stumbles upon abandoned bags of gold does not become a noble lady with a wardrobe, but leads a small tribe.

7524
Eлектронна книга

Czas darowany nam. Saga część 5

Barbara Rybałtowska

Kontynuacja losów bohaterek Sagi Barbary Rybałtowskiej, opisanych w książkach „Bez pożegnania”, „Szkoła pod baobabem”, „Koło Graniaste”i „Mea culpa”. 

7525
Eлектронна книга

100 sposobów na Perl

Curtis "Ovid" Poe, chromatic, Damian Conway

Zbiór skutecznych rozwiązań dla programistów aplikacji internetowych Zwiększanie produktywności pracy Tworzenie interfejsów użytkownika Wyszukiwanie i usuwanie błędów Perl, od swojego zaistnienia na rynku, wyewoluował od prostego narzędzia do przetwarzania tekstów i budowania raportów do formy zaawansowanego języka programowania pozwalającego na tworzenie praktycznie każdej aplikacji działającej w sieci. Mimo dość zaawansowanego "wieku", nie traci nic na popularności. W sieci pojawiają się coraz nowsze wersje, a grono programistów korzystających z Perla stale rośnie. Społeczność użytkowników tego języka skupiona wokół portalu CPAN udostępnia napisane przez siebie skrypty, wskutek czego z wieloma problemami programistycznymi można sobie poradzić, korzystając z gotowych rozwiązań lub sięgając do innych źródeł. Dzięki książce "100 sposobów na Perl" odkryjesz mało znane i mniej typowe zastosowania tego języka. Czytając ją, dowiesz się, w jaki sposób wykorzystać Perl do różnych zadań. Nauczysz się zwiększać efektywność swojej pracy, tworzyć elementy interaktywne i przetwarzać pliki tekstowe w nietypowy sposób. Zapoznasz się z odczytywaniem danych z baz i arkuszy kalkulacyjnych, pracą z modułami oraz programowaniem obiektowym. Znajdziesz tu także informacje o testowaniu kodu, usuwaniu błędów i optymalizowaniu wydajności programów napisanych w Perlu. Korzystanie z biblioteki CPAN Automatyczne formatowanie kodu w edytorze Emacs Generowanie elementów graficznych Przetwarzanie arkuszy kalkulacyjnych Praca z bazami danych Tworzenie zestawu narzędziowego modułów Korzystanie z obiektów Testowanie kodu Śledzenie wykonywania programu

7526
Eлектронна книга

Bajki i przypowieści

Ignacy Krasicki

Zbiór Bajek i przypowieści został wydany przez Ignacego Krasickiego w 1779 r. Składa się ze 117 krótkich bajek epigramatycznych, podzielonych na cztery główne części i Przydatek (11 utworów), poprzedzonych wierszami Do dzieci i Wstęp do bajek. W większości są to utworzy oryginalne, chociaż niektóre nawiązują do bajek orientalnych, starożytnych (Ezop, Fedrus) i nowożytnych (Jean de La Fontaine, Christian Fürchtegott Gellert). Krasicki śmieje się w bajkach z ludzkich wad, głupoty i pospolitych przywar. Stara się jednocześnie wskazywać właściwe metody postępowania. Z lektury bajek wyłania się z nich dość ponury obraz rzeczywistości oraz wad Polaków. Wizja ta zostaje jednak przez poetę złagodzona humorem i ostrzem satyry. Bajki ujmują też czytelnika swą prostolinijnością, prostotą i jasnością konstrukcji.

7527
Eлектронна книга

Macierz

Maria Rodziewiczówna

Dramatyczne perypetie Pokotynki młodej dziewczyny, która po kłótni z ojcem porzuca rodzinny dom. Od tej chwili musi radzić sobie sama. Los nie szczędzi jej kłopotów i rozczarowań. Pokotynka zmaga się z brutalną rzeczywistością. Stacza się, by ostatecznie odnieść życiowy sukces. Powieść o wytrwałej i wielkiej miłości oraz macierzyństwie, które staje się dla Pokotynki i treścią życia.

7528
Eлектронна книга

Atlas muszli

Maja Prusińska

Zainteresowanie naturą jest dobrym pretekstem do zatrzymania się choć na chwilę w pędzie życia. Warto dostrzec piękno jego detali, których różnorodność obrazują odnajdywane na wybrzeżach muszle. Książka zawiera blisko 200 opisów tych wapiennych szkieletów morskich stworzeń. Ich kształty, barwy, wielkości zachwycą każdego i być może zainspirują do bardziej świadomego kolekcjonowania tych skarbów natury.

7529
Eлектронна книга

Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor

Agata Łysakowska

W drugiej połowie lat pięćdziesiątych prezes jednej z wytwórni filmowych twierdził buńczucznie, że „telewizja nie utrzyma się na żadnym zdobytym przez siebie rynku przez okres dłuższy niż sześć miesięcy”. Fakty były jednak nieubłagane. Kino musiało ruszyć do zażartej walki o widza z telewizją. Jego tajną bronią miały stać się hollywoodzkie gwiazdy. To właśnie wtedy narodziła się i ugruntowała legenda Hollywood. To wtedy na ekranach kin pojawiły się superprodukcje z prawdziwego znaczenia. To wtedy skandal stał się chlebem powszednim gwiazd. Przede wszystkim zaś to właśnie wtedy swoje kariery zaczynały aktorki, do dziś wyznaczające standardy kinowej klasy. Bez nich „fabryka snów” nie byłaby tym samym. Audrey Hepburn, Grace Kelly, Elizabeth Taylor, Marilyn Monroe – wszystkie były prawdziwymi gwiazdami tamtego okresu. To o nich rozpisywały się ówczesne brukowce. To one pracowały dla największych wytwórni: Metro-Goldwyn-Mayer, Warner Bros, 20th Century Fox czy Universal Pictures. Przede wszystkim zaś grały w filmach, które na zawsze przeszły do historii kinematografii. W barwnych opowieściach o losach legend Hollywood nie brakuje momentów dramatycznych i wzniosłych, wzlotów i upadków. Dlaczego Marilyn Monroe spóźniała się na plan filmowy? Dlaczego domagano się odebrania Elizabeth Taylor obywatelstwa amerykańskiego? Dla kogo Clark Gable zamierzał ustrzelić krokodyla? Na te i wiele innych pytań odpowiedź daje ebook Agaty Łysakowskiej „Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor”. Agata Łysakowska (ur. 1992) – publicystka portalu „Histmag.org”, studentka Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się historią filmu i historią nowożytną, jest również miłośniczką kultury hiszpańskiej.

7530
Eлектронна книга

Białoruś. Historia za miedzą. Wydanie 1

Andrzej Kłopotowski

Położona po sąsiedzku Białoruś to dla Polaków kraj mało znany i przez to niedoceniany. A przyjechać tu naprawdę warto: na ponowne "odkrycie" czekają m.in. wiekowe kościoły i cerkwie, niszczejące synagogi, rezydencje szlacheckie, liczne polonika i relikty epoki komunizmu. Białoruś bukolicznej kultury wiejskiej. Białoruś spod znaku krzyża i spod znaku sierpa i młota. Białoruś gospodarki planowej i dziewiczej przyrody. Białoruś czerwono-zielona i niepokorna Białoruś biało-czerwono-biała. Białoruś to kraj, w którym na nowo odnajdziemy sens prawdziwej podróży. Przewodniki Bezdroży przybliżają historię, kulturę i przyrodę opisywanych regionów i krajów oraz oprowadzają po ich najbardziej fascynujących zakątkach. Treść uporządkowano dla wygody w układzie regionalnym. Opisom miast i innych atrakcji turystycznych towarzyszą przejrzyste mapy oraz ramki z ciekawostkami, czyniące z przewodnika pasjonującą lekturę nie tylko w czasie podróży. Informacje praktyczne pomagają zaplanować wyjazd i odnaleźć się w odwiedzanym miejscu. Całość zamyka praktyczny minisłowniczek.

7531
Eлектронна книга

Złota dola i inne opowiadania

Maria Rodziewiczówna

Zbiór opowiadań Marii Rodziewiczówny, w których ujawnia się zamiłowanie autorki do dusz rogatych oraz uroku włóczęgi po szerokim gościńcu świata. W tytułowym opowiadaniu zbioru została znakomicie ukazana postać wiejskiej piękności, Marynki, którą cechuje niepohamowana wręcz żywiołowość zmysłów. Surowość życia i charakterów wiejskich ma tu zresztą i poza tym barwy niemal naturalistyczne. Zbiór zawiera utwory: Złota dola, Znachor, Myśl, Południca, Czarny chleb, Jezioro, Kolega Szoll, Pierścień, Starzec, Pierwsza kula i Jedna noga.

7532
Eлектронна книга

La Comédie humaine. Volume V. Scenes de la vie de Province. Tome I

Honoré de Balzac

Quest-ce qui pourrait tre pire lorsquun jour, vous réalisez quune personne qui semblait toujours amicale et attentionnée vous déteste vraiment avec toutes les fibres de son âme?! Cest avec cela quau cours de sa vieillesse, il a rencontré une petite bagatelle ordinaire, de bonne humeur et aimante, quil sagisse dun feu dans une cheminée ou dun fauteuil confortable, le vicaire François Biros. Apres la mort de son ami labbé Chaplu, le rve de François se réalise il sinstalle dans la maison de son regretté ami, dans une maison dont la situation lui faisait jadis une envie blanche.

7533
Eлектронна книга

Data Wrangling with Python. Creating actionable data from raw sources

Dr. Tirthajyoti Sarkar, Shubhadeep Roychowdhury

For data to be useful and meaningful, it must be curated and refined. Data Wrangling with Python teaches you the core ideas behind these processes and equips you with knowledge of the most popular tools and techniques in the domain.The book starts with the absolute basics of Python, focusing mainly on data structures. It then delves into the fundamental tools of data wrangling like NumPy and Pandas libraries. You'll explore useful insights into why you should stay away from traditional ways of data cleaning, as done in other languages, and take advantage of the specialized pre-built routines in Python. This combination of Python tips and tricks will also demonstrate how to use the same Python backend and extract/transform data from an array of sources including the Internet, large database vaults, and Excel financial tables. To help you prepare for more challenging scenarios, you'll cover how to handle missing or wrong data, and reformat it based on the requirements from the downstream analytics tool. The book will further help you grasp concepts through real-world examples and datasets.By the end of this book, you will be confident in using a diverse array of sources to extract, clean, transform, and format your data efficiently.

7534
Eлектронна книга

Baśnie Andersena

Hans Christian Andersen

"Baśnie Andersena" to zbiór wspaniałych ponadczasowych baśni Hansa Christiana Andersena.

7535
Eлектронна книга

Polityka zagraniczna Polski. 25 lat doświadczeń

Małgorzata Pietrasiak, Karol Żakowski

Publikacja jest poświęcona ćwierćwieczu polityki zagranicznej Polski od chwili przemian ustrojowych na przełomie 1989 i 1990 r. W zebranych artykułach zostały opisane zarówno sukcesy polskiej dyplomacji, jak i wyzwania, przed którymi stoi III Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej. Monografia składa się z czterech bloków tematycznych. Trzy pierwsze dotyczą relacji Polski z poszczególnymi regionami - Unią Europejską, Europą Wschodnią oraz krajami pozaeuropejskimi, zaś czwarty - polityki bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Ocena efektów polityki zagranicznej Polski w ciągu ostatnich 25 lat nie jest jednoznaczna. Z jednej strony Polska do sukcesów zaliczyć może wstąpienie do Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, pojednanie z Niemcami oraz stworzenie w miarę stabilnych warunków rozwoju gospodarczego. Z drugiej strony pewne problemy międzynarodowe, np. pojednanie z Rosją, pozostały nierozwiązane. Niniejsza książka pozwala lepiej zrozumieć uwarunkowania polityki zagranicznej Polski i ocenić, na ile polskie służby dyplomatyczne podołały wyzwaniom po 1989 r.  

7536
Eлектронна книга

Pierścień węża

Aleksander Ławrow

2-ga część cyklu przygód detektywa Metodego Kobyłkina. Spotykamy go ponownie po kilku latach, gdy w dalszym ciągu tropi tajemnicę mandżurskiej księżniczki i tajemniczego pierścienia, przypominającego kształem węża, który oplótł się parokrotnie wokół własnego, bezkręgowego cielska i śmiercionośne kły wbijał we własny ogon. Ów "pierścień węża" stanowi tajemniczy, a zarazem fatalny talizman, wyjątkowo niebezpieczny dla każdego, kto odważy się go nosić...