W cieniu tragedii wołyńskiej 1943 roku. 70. rocznica mordów Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej

Jerzy Sperka, red. Ewa Żurawska

Publikacja W cieniu tragedii wołyńskiej 1943. 70. rocznica mordów Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej jest owocem konferencji naukowej poświęconej tej tragicznej rocznicy, a zorganizowanej przez Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego i Katowicki Oddział Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich pod honorowym patronatem prof. zw. dr hab. Wiesława Banysia – JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego. Konferencję prowadził  prof. dr hab. Jerzy Sperka, dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. Poszczególne referaty zostały wygłoszone 13. czerwca 2013 roku przez pracowników Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego (dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz, dr hab. Krzysztof Nowak) oraz gości z innych uczelni – Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (prof. dr hab. Maria Dębowska), UMCS (dr Janusz Kłapeć), AGH z Krakowa (dr Lucyna Kulińska), a także przedstawicieli IPN Oddziału w Katowicach (dr Grzegorz Bębnik i dr Andrzej Drogoń) oraz Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich (Bogdan Kasprowicz, mgr Antoni Wilgusiewicz). Czytelnik znajdzie w publikacji omówienie różnych aspektów relacji polsko-ukraińskich na Wołyniu, ich tła społeczno-ekonomicznego, genezy ideologii ukraińskiego nacjonalizmu i jego rozwoju w latach II wojny światowej, przebiegu zbrodni dokonanych na polskiej ludności cywilnej. Te wątki rozwinęli głównie Joanna Januszewska-Jurkiewicz i Krzysztof Nowak, ukazując wydarzenia w kontekście historycznym. W tomie ukazano różne zachowania mieszkańców Wołynia oraz postawy duchowieństwa, polskich władz podziemnych i niemieckich władz okupacyjnych w obliczu ludobójstwa, a także losy uchodźców z Wołynia. Autorzy zamieszczonych tekstów starali się dociec przyczyn dokonanych zbrodni, posługując się metodami historycznymi i analizą socjologiczno-politologiczną. Opinie na temat ludobójstwa na Kresach Wschodnich w latach 1939–1945 zawarte w dokumentach i publicystyce władz polskich w kraju i na uchodźstwie przedstawił Zygmunt Woźniczka, a metody i formy aktów ludobójstwa zostały omówione przez Andrzeja Drogonia. Dramatyczne wydarzenia w powiecie złoczowskim w ujęciu Grzegorza Bębnika nabrały perspektywy bardziej osobistej dzięki wykorzystaniu dziennika Wiesławy Michałek. Natomiast w wystąpieniu Bogdana Kasprowicza pojawił się wątek Ślązaków, emerytowanych górników, którzy przebywając wraz z rodzinami w sanatorium na Wołyniu, stali się jednymi z pierwszych ofiar ukraińskich nacjonalistów. Autor przypomniał także postać OMI Ludwika Wrodarczyka z Radzionkowa, proboszcza w diecezji łuckiej, bestialsko zamordowanego przez upowców. Losy polskich nauczycieli na Podolu podczas II wojny światowej zaprezentował Antoni Wilgusiewicz. Z kolei Maria Dębowska przedstawiła postawy duchownych łuckich wobec zagrożenia ze strony nacjonalistów ukraińskich. Podsumowania tych wątków dokonał Janusz Kłapeć, prezentując opis losów uchodźców z Wołynia przybyłych na Lubelszczyznę w Generalnym Gubernatorstwie w 1943 roku. Podsumowaniem całości są rozważania Lucyny Kulińskiej, która starała się zgłębić przyczyny tragicznych wydarzeń, dokonując analizy sojologiczno-politologicznej. Autorka nakreśliła także ideologiczne tło ludobójczej działalności ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA na ludności polskiej, opierając się na źródłach archiwalnych. Rozważania zostały wzbogacone relacjami świadków oraz ilustracjami. Publikacja ma charakter naukowy, ale napisana przystępnie jest adresowana do wszystkich osób zainteresowanych tematyką kresową.

Normalizacja europejska w zakresie informatologii

Anna Matysek

Przedmiotem rozważań w monografii jest działalność europejskich organizacji normalizacyjnych w zakresie informatologii na tle aktywności innych organizacji normalizacyjnych i standaryzacyjnych. Głównym celem jest analiza europejskiego systemu normalizacyjnego i przedstawienie prac poszczególnych organów technicznych podejmujących różne aspekty działalności informacyjnej. Na postawie ilościowej analizy międzynarodowych i europejskich dokumentów normalizacyjnych, opublikowanych w latach 1990-2013, zajęto się ustaleniem znaczenia normalizacji europejskiej w zakresie informatologii w skali międzynarodowej. W książce podjęto także problem wpływu normalizacji europejskiej na polską działalność w zakresie informatologii, bibliotekarstwa i bibliografii, prowadzoną przez 242 Komitet Techniczny. Monografia stanowi przyczynek do badań krajowej, europejskiej i międzynarodowej normalizacji i standaryzacji w działalności informacyjnej i bibliotecznej. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do osób wykorzystujących normy w codziennej pracy - specjalistów informacji, bibliotekarzy, a także wszystkich zainteresowanych problematyką działalności normalizacyjnej.

Ochrona prawa do wizerunku

Piotr Ślęzak

Publikacja poświęcona jest niektórym aspektom wykonywania oraz ochrony prawa do wizerunku. Do zajęcia się tą problematyką skłoniły autora dwie okoliczności. Po pierwsze, ochronie prawa do wizerunku służą w systemie prawa cywilnego dwie grupy norm zawartych w dwóch różnych aktach prawnych: kodeksie cywilnym i prawie autorskim - stąd wątpliwość, czy podmiot, przedmiot i treść regulacji są zbieżne, czy też zostały one różnie ukształtowane. Po drugie, warto się zastanowić nad majątkowym wymiarem prawa do wizerunku. Ochrona prawa do wizerunku jest zagadnieniem o dużej wadze społecznej, ponieważ jest istotna dla osób, które dochodzą ochrony, ale także podmiotów wykorzystujących wizerunki. Praca niniejsza może okazać się cennym źródłem informacji dla osób sporządzających i wykorzystujących wizerunki w codziennej pracy: fotografów, filmowców i pracowników stacji telewizyjnych; może także stanowić istotną pomoc dydaktyczną dla studentów szkół filmowych.

Between the Orient and the Occident. Transformations of "The Thousand and One Nights". Wyd. 2 zm

Marta Mamet-Michalkiewicz

Jedna z ważniejszych tez książki Marty Mamet-Michalkiewicz zawiera się w przeświadczeniu, że Księga tysiąca i jednej nocy poddawana jest procesowi niekończących się przekształceń. Autorka skupia się zatem na prześledzeniu owych przeobrażeń dzieła literackiego, natomiast w szerszym kontekście jej praca stanowi również studium badające trajektorie zmieniających się relacji pomiędzy kulturą Wschodu i Zachodu. Książka składa się z trzech rozdziałów. Dla przejrzystości oraz spójności wywodu każdy z nich podzielony został na cztery części, co daje w sumie dwanaście odrębnych analiz, których lejtmotywami są idee lustra i cykliczność oraz sam proces transformacji. Z uwagi na złożoność i polifoniczność tłumaczeń na języki europejskie, a również mitologizację, której obiektem stały się opowieści tysiąca i jednej nocy, Księga i jej współczesne permutacje analizowane są w kontekście dialogu kultury brytyjskiej z Orientem. Z kolei analiza Księgi jako intertekstu w literaturach współczesnych pozwala na zestawienie zachodniej wizji Orientu z jego wizerunkiem obecnym w twórczości pisarzy anglojęzycznych, którzy wywodzą się z byłych brytyjskich kolonii. Autorka zamyka dysertację, sugerując nieskończoność procesu przeobrażeń Księgi tysiąca i jednej nocy. Dzieło to zostaje bowiem umieszczone w kontekście nieustających prób konstruowania go na nowo za pomocą współczesnych metafikcji i metanarracji.

Z zagadnień emisji głosu

red. Hubert Miśka

Publikacja stanowi zbiór artykułów poświęconych wybranym zagadnieniom emisji głosu. Zawarta w wielu obszarach tematycznych wymiana myśli i doświadczeń z pewnością zainteresuje prowadzących zajęcia z zakresu szeroko rozumianej pracy nad głosem, a w szczególności nauczycieli, dyrygentów chórów, instruktorów zespołów wokalnych i grup folklorystycznych. Tematyka prezentowanego tomu obejmuje kwestie specyfiki kształcenia emisyjnego dzieci szkolnych, studentów, śpiewaków chórów amatorskich, zagadnienia związane z metodą kształcenia głosowego, a także niektóre aspekty wykonawcze różnych form muzyki wokalnej.

Muzyka na Śląsku Cieszyńskim

red. Bogumiła Mika, Magdalena Szyndler

Ziemia cieszyńska od lat inspirowała artystów, kompozytorów oraz twórców związanych z kulturą. Szczególnie muzyczna kultura ludowa była i jest bodźcem do działań na płaszczyźnie gromadzenia, analizowania i badania materiału folklorystycznego (pieśni, melodie instrumentalne), ale także tworzenia na jej bazie nowych utworów zarówno w estetyce „klasycznej” (stylizacje), jak i „przetworzonej” (m.in. muzyka folkowa i jej pochodne). Śląsk Cieszyński jest miejscem badań naukowych przede wszystkim ze względu na bogatą przeszłość historyczną i kulturową, o czym świadczą teksty umieszczone w niniejszej publikacji pt. Muzyka na Śląsku Cieszyńskim (ze wstępu)

Зазеркалье. Предметный мир примет и поверий (Свадебный цикл) / Zazierkalje. Priedmietnyj mir primiet i powierij (Swadiebnyj cykł)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z obrzędami ślubnymi zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie nie tylko w samym obrzędzie, lecz także w perspektywie ich teraźniejszych i przyszłych stanów. Scharakteryzowano postać narzeczonej jako głównej jednostki, z punktu widzenia jej znaczeń w etapach obrzędu. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziaływujący na człowieka oraz taki, który poddaje się wpływom z jego strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Daleko i blisko. Szkice o prozie XX wieku

Zdzisław Marcinów

Daleko i blisko – ten metaforyczny tytuł jakoś określa wszystkie zgromadzone teksty. Oznacza zarazem to, co dane tu i teraz, ale i to, co od dawna dystynktywne, nieprzemijające – najważniejsze. W każdym razie ciągle ważne i niemijające. Wszyscy omawiani pisarze: Konwicki, Kuncewiczowa, Stojowski, Vincenz, Hemar, Wierzyński, Filipowicz, Pavel – a to, jak widać, pióra bardzo wybitne, podejmują bowiem zadanie oddania w literackim wymiarze fundamentalnego dla nich doświadczenia, zapisanego na trwałe w pamięci. Książka jest zbiorem esejów o wyraźnie zaznaczonej tematyce – są to autobiograficzne rozważania pisarzy wokół wojny, okupacji, galicyjskiej i kresowej mitologii, emigracji i także w kontekście powojennych przemian politycznych: stalinizmu, socrealizmu, odwilży. Może dziwić obecność w tym kontekście tematu wędkarskiego, podejmowanego w prozie Kornela Filipowicza i wielkiego czeskiego pisarza Oty Pavla. Ale ten temat w ich prozie wcale nie jest błahy. Chwile samotności w obliczu natury z wędką w dłoni dawały moment zapomnienia – chroniły przed rozpaczą wynikłą z bardzo bolesnych, wojennych przeżyć.

Linguarum Silva. T. 3: Zmienność - stałość - różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie

red. Barbara Mitrenga

Trzeci tom Linguarum Silva zatytułowany Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie składa się z trzech części. Pierwsza część (Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej polszczyźnie) zawiera pięć artykułów poświęconych zagadnieniom historycznojęzykowym: refleksji metodologicznej dotyczącej możliwości synkretycznej analizy dawnego materiału leksykalnego; tzw. wyrażeniom funkcyjnym w ujęciu diachronicznym oraz ewolucji semantycznej wybranych leksemów. Druga część (Zmienność – stałość – różnorodność we współczesnej polszczyźnie) liczy pięć artykułów podejmujących tematy charakterystyczne dla najnowszej polszczyzny. Wśród artykułów znalazły się opracowania poświęcone analizie określeń czasowych wnoszących informację o fazie akcji; językowym wyznacznikom płci w dowcipach o polskim małżeństwie; profilowaniu pojęcia rodziny i jej alternatywnych form w serialu M jak miłość; różnorodnym sposobom wyrażania niezadowolenia przez użytkowników forów internetowych oraz internautów korzystających z serwisu demotywatory.pl; a także mowie Górnoślązaków i różnorodnym sposobom jej funkcjonowania w Internecie. Trzecia część (Varia) zawiera m.in. recenzję książki Agnieszki Słobody pod tytułem Liczebnik w grupie nominalnej średniowiecznej polszczyzny. Semantyka i składnia (2012). Zróżnicowana tematyka artykułów publikowanych w Linguarum Silva potwierdza szeroki wachlarz zainteresowań, naukowych inspiracji oraz realizowanych kierunków badawczych młodych lingwistów. Tom adresowany jest zarówno do językoznawców i studentów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników interesujących się tematyką zaproponowaną przez Autorów poszczególnych tekstów.

Regionalisation in Europe: The State of Affairs

Dorota Nowalska-Kapuścik

Zachodzące współcześnie zmiany w życiu społecznym podyktowane między innymi postępującą globalizacją, spowodowały waloryzację różnego rodzaju terytoriów i terytorialności. Za sprawą decentralizacji oraz terytorializacji rozwoju gospodarczego do głosu ponownie dochodzą jednostki terytorialne, w tym zyskujące na znaczeniu regiony wyrażające specyficzną tożsamość zamieszkujących je populacji. Procesy te znajdują swoje odzwierciedlenie w występujących w różnej konfiguracji zjawiskach regionalizacji i regionalizmu, których przykłady zostały opisane w niniejszej książce. Redaktorzy tomu i jednocześnie autorzy kilku jego rozdziałów zebrali niezwykle ciekawy materiał ukazujący przemiany, jakim podlegają współczesne polskie i europejskie regiony w wymiarze zarówno politycznym, społecznym, jak i gospodarczym. Bezwzględnym walorem książki są rozdziały przygotowane przez zagranicznych autorów ukazujące doświadczenia europejskich regionów. Czytelnik może zatem nie tylko zgłębić swoją wiedzę na temat polskich regionów, ze szczególnym uwzględnieniem regionalizmu na Górnym Śląsku, ale także spojrzeć na region z perspektywy Irlandii Północnej, Szkocji i Walii, a także doświadczeń hiszpańskich, węgierskich czy włoskich, skąd pochodzą autorzy prezentowanych w książce tekstów.

Bezrobotni z pokolenia Baby Boomers i pokolenia Z. Różnice generacyjne a gotowość do funkcjonowania w realiach zmieniającego się rynku pracy - na przykładzie Rudy Śląskiej

Rafał Muster

W monografii dokonano próby ukazania różnic – na podstawie badań zrealizowanych w Rudzie Śląskiej – pomiędzy oczekiwaniami osób bezrobotnych z pokoleń Baby Boomers (urodzeni przed 1965 rokiem) i Z (urodzeni po 1989 roku) wobec pracodawców. Odniesiono się również do kwestii związanych z problemami aktywizacji zawodowej bezrobotnych należących do tych dwóch kohort wiekowych. Badania empiryczne, przeprowadzone na reprezentatywnych próbach młodszych i starszych osób bezrobotnych, pozwoliły na sformułowanie szeregu rekomendacji dotyczących podejmowania działań z zakresu aktywizacji społeczno-zawodowej osób pozostających bez pracy oraz na rzecz efektywniejszego wykorzystania ich potencjału przez pracodawców.

Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta

Agata Aleksandra Kluczek

W książce przeanalizowano obecność w rzymskim mennictwie motywów dotyczących początków Rzymu (primordia) i odwołania do mitu trojańsko-rzymskiego zakreślone „od Eneasza do Romulusa”. Począwszy od III wieku p.n.e. po IV stulecie na monetach i medalionach starożytni emitenci umieszczali obrazy nawiązujące do postaci oraz wątków mitycznych. W książce podjęto rozważania nad atrakcyjnością treści mityczno-fundacyjnych w zmieniającej się przez stulecia rzeczywistości historycznej, dostrzegając w takim przekazie wyraz uznania dla tradycji Miasta nad Tybrem i w taki sposób wyrażaną akceptację rzymskiej tożsamości. Publikacja jest adresowana do historyków, numizmatyków oraz miłośników starożytnego Rzymu.   Agata Aleksandra Kluczek, doktor habilitowany, pracownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.   Zajmuje się dziejami starożytnego Rzymu, historią idei oraz ideologią władzy cesarskiej. Szczególnym obszarem jej zainteresowań naukowych jest numizmatyka rzymska.   Do najważniejszych jej prac należą: Polityka dynastyczna w Cesarstwie Rzymskim w latach 235–284. Katowice 2000, Studia nad propagandą polityczną w Cesarstwie Rzymskim II i III w. Toruń 2006, VNDIQVE VICTORES. Wizja rzymskiego władztwa nad światem w mennictwie złotego wieku Antoninów i doby kryzysu III wieku – studium porównawcze. Katowice 2009 oraz „Roma marmorea”. W poszukiwaniu śladów działalności budowlanej cesarzy wojskowych. Poznań 2012 oraz „Roma marmorea” (235–284). Zapomniana epoka rzymskiego budownictwa. Poznań – Gniezno 2013. [31.07.2014]

Nowocześni i nowoczesne. Konstelacje wyobraźni

Paweł Majerski

Autora interesuje stan „nienasycenia” – w ucieczce przed twórczą stabilizacją, więzieniem schematu, w pragnieniu nieustannego bycia „przed”, nigdy w anihilującym indywidualność szeregu. W wymiarze nadrzędnym ów stan oznacza poszukiwanie rozwiązań estetycznych i etycznych w potyczkach ze światem materialnym naszej współczesności, wytyczanie ścieżek w ukrytych pasażach wyobraźni i tworzenie własnych, gotowych do przełamywania, form wyrazu. Wybrani pisarze (Tytus Czyżewski, Tadeusz Peiper, Mila Elin, Stanisław Grędziński, Lech Piwowar, Tadeusz Gajcy, Tymoteusz Karpowicz, Krystyna Miłobędzka, Andrzej Falkiewicz, Józef Bujnowski) chcieli być artystami nowej epoki, którzy podejmują, oczywiście „na własny rachunek”, problemy odwieczne i uniwersalne: pytają o Boga, byt, granice poznania; tworzą nadrealne transkody lub generują ekwiwalenty, poszukują śladów epifanijnych, niekiedy wybierają ścieżki ideologicznego zaangażowania, mierzą się z migotliwością i niepewnością znakowej obecności. Nowocześni i nowoczesne… są opowieścią o wyobraźni, wyborach nie tylko estetycznych, konieczności powoływania do istnienia wiersza, który wciąga słowa w wirówkę mnożonych sensów, znaczeń, semantycznych batalii. Z przekonaniem o wartości eksperymentu.

Thorax morphology and its importance in establishing relationships within Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)

Jowita Drohojowska

Morfologia tułowia i jej wykorzystanie w ustalaniu stosunków pokrewieństwa w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha)   Praca zawiera opis i dokumentację budowy tułowia 59. gatunków koliszków, przedstawicieli wszystkich wyższych jednostek taksonomicznych w obrębie nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha) wg klasyfikacji Burckhardt, Ouvrard (2012). Opierając się na kryterium paleontologicznym, porównaniach wewnątrzgrupowych oraz porównaniach pozagrupowych, przeprowadzono analizę kierunków zmian elementów budowy tułowia i jego przydatków. Przy pomocy analizy kladystycznej, z wykorzystaniem programu komputerowego TNT 1.1 (Goloboff et al., 2008) ustalono relacje filogenetyczne pomiędzy analizowanymi taksonami, obrazując je kladogramami. Uzupełniono charakterystyki rodzin i podrodzin o nowe cechy zidentyfikowane w obrębie tułowia. Na ich podstawie stworzono klucz do oznaczania gatunków z poszczególnych podrodzin światowej fauny koliszków. Wyniki przedstawione w tej pracy będą wykorzystywane przez grono specjalistów zajmujących się owadami z nadrodziny Psylloidea do wnioskowania o ich filogenezie, wnosząc wkład w proces tworzenia jasnej i aktualnej klasyfikacji światowej fauny owadów z nadrodziny Psylloidea (Hemiptera, Sternorrhyncha).

Voces y caminos en la enseñanza de español/LE: desarrollo de las identidades en el aula

R. Sergio Balches Arenas, Cecylia Tatoj

Monografia „Voces y caminos en la enseñanza de español /LE: desarrollo de las identidades en el aula”, ma na celu przedstawienie różnorodności badań prowadzonych we współczesnej dydaktyce języka hiszpańskiego dotyczących kształtowania się i rozwijania tożsamości. Znajdziemy w niej dwanaście rozdziałów napisanych przez autorów reprezentujących polskie i zagraniczne uczelnie, poświęconych zarówno rozważaniom teoretycznym zawartym w pierwszej części, jak i konkretnym propozycjom wykorzystania badań w praktyce glottodydaktycznej, które opisane zostały w części drugiej. Pierwszą część publikacji rozpoczyna tekst Evy Álvarez Ramos i Carmen Romero Claudio poświęcony rozwojowi indywidualnemu i jego wpływowi na edukację interkulturową. W dalszej części R. Sergio Balches Arenas i Magdalena Słowik, na bazie analizy porównawczej zdrobnień w języku hiszpańskim i polskim, przedstawiają nowe propozycje pracy na lekcji hiszpańskiego. Mª del Carmen García Manga wyjaśnia mechanizmy motywacyjnych w kształtowaniu i kreowaniu leksyki. Justyna Hadaś analizuje introspekcję jako główną strategię nauczania kultury. Antonio María López González, omawia rolę obserwacji w pracy nauczyciela. Manuel Fco. Romero Oliva, i Ester Trigo Ibáñez przedstawiają kształcenie nowych czytelników. José María Santos Rovira omawia rolę nauczyciela jako motywatora w nauce języków obcych, natomiast Bożena Wisłocka Breit skupia się na kursach typu MOOC’s i omawia ich możliwe zastosowania w nauczaniu języka hiszpańskiego. Druga część tomu zawiera propozycje wykorzystania badań naukowych w praktyce nauczania języka hiszpańskiego, których autorami są: Roland Campos López, Rafael Fernández Jiménez, Hugo Heredia Ponce, Fátima Quirós Rivero, Monika Ciesielkiewicz, Raúl Fernández Jódar i Joanna Fernández.   R. Sergio Balches Arenas, starszy wykładowca w Zakładzie Filologii Hiszpańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Koordynator studiów magisterskich filologii hiszpańskiej specjalność nauczycielska. W latach 2001–2002 koordynator Kursu Mediacji Interkulturowej oraz w latach 2003–2004 studiów magisterskich specjalność mediacja interkulturowa prowadzonych przez Uniwersytet w Almerii, wchodzących w skład europejskiego programu EQUAL.   Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, językoznawstwo stosowane w dydaktyce, pragmatyka i glottodydaktyka. Jest współautorem podręcznika do nauczania języka hiszpańskiego, współredaktorem monografii dotyczącej nauczania języka hiszpańskiego w Polsce oraz autorem licznych artykułów naukowych. We współpracy z Instytutem Cervantesa w Krakowie i polskimi ośrodkami naukowymi koordynuje oraz organizuje liczne konferenyje naukowe na temat nauczania języka hiszpańskiego. [16.05.2018]   Cecylia Tatoj, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, specjalność gramatyka kontrastywna hiszpańsko-polska. Od początku związana z językiem hiszpańskim na Uniwersytecie Śląskim: jako studentka nowo powstałego kierunku, asystent naukowo-dydaktyczny, a obecnie adiunkt w Zakładzie Studiów Iberyjskich i Latynoamerykańskich (dawniej Zakład Hispanistyki).   Zainteresowania badawcze: porównywanie różnych pól semantycznych języka hiszpańskiego i polskiego na bazie gramatyki kognitywnej oraz glottodydaktyka ze szczególnym uwzględnieniem roli kompetencji interkulturowej w nauczaniu języka hiszpańskiego Polaków. Jest współredaktorką pięciu monografii wydanych w Polsce i w Hiszpanii, autorką 18 artykułów i rozdziałów w monografiach naukowych opublikowanych w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, materiałów dla nauczycieli, a także raportu na temat nauczania języka hiszpańskiego w sekcjach dwujęzycznych w Polsce. [16.05.2018]

Polityka zagraniczna Polski wobec Ameryki Łacińskiej w okresie pozimnowojennym

Justyna Łapaj-Kucharska

Praca, pt.: „Polityka zagraniczna Polski wobec Ameryki Łacińskiej w okresie pozimnowojennym”, poświęcona jest analizie polityki zagranicznej Polski wobec wybranych państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów w okresie pozimnowojennym. Monografia w kompleksowy sposób ukazuje charakter relacji polsko-latynoamerykańskich, ze szczególnym uwzględnieniem relacji bilateralnych z wybranymi państwami tego regionu, tj.: Brazylią, Argentyną, Chile, Meksykiem, Kolumbią i Wenezuelą. Stosunki dwustronne ukazane zostały na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej, kulturalnej oraz naukowej. W pracy pojawiają się także odwołania do stosunków Polski z innymi państwami Ameryki Łacińskiej, jak np. Kuby, Peru, Panamy czy Ekwadoru. Choć zasadnicza część pracy poświęcona jest relacjom dwustronnym po 1989/1990 roku, a zwłaszcza po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, to w pracy pojawiły się również odniesienia do wcześniejszych okresów polityki Polski wobec Ameryki Łacińskiej z podziałem na ich najbardziej charakterystyczne etapy, ukazujące elementy ciągłości i zmiany w stosunkach dwustronnych. Relacje Polski z państwami latynoamerykańskimi ukazano zarówno w wymiarze dwu-, jak i wielostronnym. Praca jest pierwszą w literaturze przedmiotu, która w kompleksowy sposób prezentuje charakter relacji polsko-latynoamerykańskich w okresie pozimnowojennym. Monografia ta, kierowana jest do osób, których zainteresowania koncentrują się wokół polityki zagranicznej Polski na kierunkach pozaeuropejskich, z powodzeniem może zostać wykorzystana, jako podstawa do opracowania poszerzonej strategii RP w odniesieniu do krajów tego regionu, a także przez różnego rodzaju think-tanki zajmujące się opracowywaniem materiałów o charakterze doradczym w zakresie polityki zagranicznej RP, jak również przez społeczność akademicką (naukowców, dydaktyków oraz studentów) w celu poszerzenia wiedzy na temat stosunków Polski z krajami Ameryki Łacińskiej.   Justyna Łapaj-Kucharska, doktor nauk społecznych, adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych, w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorka artykułów naukowych osadzonych w zagadnieniach stosunków międzynarodowych, dotyczących między innymi: Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu i polityki zagranicznej Polski. Uczestniczka kilku grantów uczelnianych i projektów naukowo-badawczych poświęconych zróżnicowanej tematyce z pogranicza mediów, teoretycznych aspektów demokracji, funkcjonowania Unii Europejskiej oraz relacji międzynarodowych. Od 2010 roku członkini kolegium redakcyjnego Czasopisma UŚ „Pisma Humanistyczne”, od 2015 roku figurującego na liście B czasopism punktowanych MNiSW. Od 2013 r. pełni funkcję redaktora tematycznego oraz zastępcy redaktora naczelnego Pism Humanistycznych. Od 2007 roku zaangażowana w działalność o charakterze organizacyjnym. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Koła Naukowego Stosunków Międzynarodowych UŚ, w ramach którego współorganizowała szereg studencko-doktoranckich konferencji naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym z udziałem licznych ekspertów ze świata nauki, kultury, biznesu i polityki. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół polityki zagranicznej Polski, Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu (ze szczególnym uwzględnieniem państwa Izrael), kultury żydowskiej, stosunków międzynarodowych (ze szczególnym uwzględnieniem Korei Północnej) oraz psychologicznych aspektów terroryzmu. Wybrane publikacje: - Selected aspects of Polish-Mexican relations on the political, economic and cultural-scientific level in the 21st century, “Ad Americam. Journal of American Studies. vol. 19” (Kraków 2018). - Stosunki australijsko-izraelskie w latach 1948-2013. Polityka Zagraniczna Australii w XXI wieku. Red. A. Kandzia-Poździał (Katowice 2017). - Sytuacja Polaków osadzonych w ekwadorskich więzieniach za przemyt narkotyków w kontekście kryzysu wymiaru sprawiedliwości w Ekwadorze, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” (Katowice 2016). - Brazylia w polskiej polityce zagranicznej w drugiej dekadzie XXI wieku. Stosunki Polski z mocarstwami w drugiej dekadzie XXI wieku. Red. K. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk (Katowice 2016). - Specyfika polsko-izraelskich stosunków kulturalnych po 1990 roku. „Polityka i Społeczeństwo” (Rzeszów 2013). - Międzynarodowy wymiar konfliktu bliskowschodniego. „Szkice o Państwie i Polityce”, Zeszyt XII (Katowice 2012). - Korea Północna i problem praw człowieka. Bezpieczny świat wielu narodów i kultur. Przewodnik dla nauczycieli. Red. A. Gomóła, M. Kądziela. (Będzin 2011). - Szabat i koszerność, źródłem uświęcenia w żydowskim życiu religijnym. „Pisma Humanistyczne: Wokół spraw żydowskich”. Zeszyt VIII (Katowice 2011). [23.01.2020]

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

Krystyna Kleszczowa

Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest Słownik gniazdowy polskich partykuł M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Otwarte zakończenie. Wybór współczesnego dramatu czarnogórskiego

Red. Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch, Leszek Małczak

W antologii Otwarte zakończenie zaprezentowano wybór współczesnych dramatów czarnogórskich w opracowaniu krytycznym. Wszystkie zawarte w tomie teksty powstały w ciągu ostatnich dwóch dekad i uzupełniają obraz współczesnego dramatopisarstwa europejskiego. Na kształt tej twórczości wpływ miały osiągnięcia przedstawicieli i przedstawicielek starszych generacji twórców rodzimych, a także praktyka artystów zachodnioeuropejskich. W drodze artystycznych negocjacji powstała jednak odrębna jakość. Prezentowane w dramatach treści, mimo specyfiki i kolorytu lokalnego, mają ładunek uniwersalny i rezonują z rzeczywistością w ujęciu globalnym. Problematyka tych utworów obejmuje m.in. słabo rozpoznane w Polsce czarnogórskie realia antropologiczno-kulturowe, fakty historyczne aktualizowane w kontekście współczesnych wydarzeń oraz relacje Czarnogóra - Jugosławia i Czarnogóra - Europa. Warto zaznaczyć, że antologia stanowi prawdopodobnie pierwszy na świecie wybór dramatu czarnogórskiego w przekładzie na język obcy.

W poszukiwaniu "dobrego życia". U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia. Wyd. 2

Wojciech Kaute

Książka Wojciecha Kautego pod tytułem W poszukiwaniu „dobrego życia”. U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia jest pracą z zakresu historii idei politycznych. Autor podejmuje w niej, wykorzystując termin wprowadzony przez Arystotelesa, fundamentalne dla humanistyki zagadnienie: czym jest „dobre życie” i jak rzutuje ono na kształt państwa. To kluczowe zagadnienie poddane jest analizom, prowadzonym od greckich narodzin namysłu nad człowiekiem i polityką aż po refleksję doby współczesnej. Analizy te, ugruntowane w ontyczno-epistemicznych podstawach zachodniego myślenia, ukazują czytelnikowi całą głębię ewolucji poglądów na temat człowieka i jego miejsca w strukturze świata, roli jednostki oraz koncepcji państwa i prawa. Ogromną zaletą książki Wojciecha Kautego jest oryginalne, autorskie, ujęcie całokształtu analiz. Autor prowadzi czytelnika tropem własnych interpretacji. Dzięki temu praca staje się niezwykle intrygującą i inspirującą próbą syntetycznego ujęcia europejskiej historii idei politycznych. Książka adresowana jest przede wszystkim do filozofów polityki oraz do historyków doktryn politycznych i myśli politycznej. Nie ulega jednak wątpliwości, że fundamentalność podjętego zagadnienia czyni ją niezwykle wartościową dla każdego humanisty.

Ryzyko uzależnienia młodzieży szkolnej od narkotyków. Strategie profilaktyczne i interwencyjne podejmowane w środowisku lokalnym

Iwona Malorny

Książka traktuje o sytuacjach, w których młodzież szkolna podejmuje zachowania ryzykowne, związane z problemem używania narkotyków. Autorka zwróciła uwagę nie tylko na pewne prawidłowości i uwarunkowania dotyczące tego problemu, ale również wskazała na określone strategie profilaktyczne oraz interwencyjne, wyznaczające właściwy kierunek mający, na celu zapobieganie zjawisku narkomanii, jak również  podejmowaniu działań, w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia osoby, która jest pod wpływem narkotyku. W książce został zamieszczony również autorski projekt pt. "SPA – Soma i Psyche w Arteterapii uzależnień", który zawiera scenariusze zajęć, będące pomocą metodyczną dla osób prowadzących zajęcia z młodzieżą, nie tylko o charakterze terapeutycznym, ale także w zakresie profilaktyki zachowań ryzykownych, w tym w szczególności w profilaktyce uzależnień.

The Echoing Myth. British Biblical Rewritings in Context, 1980s-2010s

Ewa Rychter

Książka jest poświęcona wybranym współczesnym brytyjskim powieściom, które przepisują (powtarzają w formie echa) dwa mity biblijne i mit Biblii. Niniejsze studium postrzega rewizje biblijne autorstwa Winterson, Burgessa, Roberts, Crace’a, Alderman i Pullmana jako krytyczne refleksje nad współczesnymi sposobami rozumienia brytyjskiej tożsamości narodowej, relacji między kobietami oraz tradycji liberalnej. Powieści te krytycznie przyglądają się biblijnym mitom/mitowi Biblii, próbując tak je zrewidować, aby wykorzystać je do mniej dogmatycznego, bardziej płynnego wyobrażenia wspólnoty. Taka słaba, samoświadoma i krytyczna rewizja mitów biblijnych wyłaniająca się w tych powieściach jest nazwana „the echoing myth”.

Józef Pieter: Światopogląd humanisty

Ewa Pieter-Kania

Światopoglądem humanisty nawiązuję do Problemów humanisty z roku 1973. W Problemach… przedstawiłem skrótowo – i przeważnie w układzie chronologicznym – założenia (poniekąd również metody i wyniki) prac badawczych i naukowo-pisarskich, jakie realizowałem w ciągu mej kariery naukowej od roku 1930. Wobec tego, że w ich obrębie niemało czasu i miejsca poświęciłem sprawie powstawania zagadnień filozoficznych, start do Światopoglądu humanisty wydaje się zrozumiały, przynajmniej w przekonaniu autora. Jednakże rzecz ta nie tylko stąd się wywodzi. Jak to dość szczegółowo wyjaśniałem w Problemach humanisty, podnietę istotną do mych studiów uniwersyteckich stanowił niepokój światopoglądowy, który ostro przeżywałem w trzech ostatnich klasach gimnazjum klasycznego (1921–1924). Rezultat sprowadzał się do wniosku, że studiować muszę przede wszystkim filozofię, i to niezależnie od wartości praktycznej spodziewanego dyplomu akademickiego. Z góry wiedziałem, że nawet dyplom doktora filozofii na niewiele mi się przyda w przyszłej pracy zawodowej, a więc że oprócz filozofii wybrać trzeba będzie jakiś kierunek studiów, dzięki któremu miałbym zabezpieczoną pracę nauczyciela w szkole średniej. Zgodnie z tym faktycznie odbyłem studia dwukierunkowe (filozoficzne i historyczne), uzupełnione później pedagogicznymi; studia filozoficzne –z głodu wiedzy czy z potrzeby serca, historyczne i pedagogiczne – ze względów bytowych. [fragment Wstępu]

Od epistemologii do krytycznej analizy dziejów. Studium filozofii Léona Brunschvicga

Marta Ples-Bęben

Książka jest próbą syntetycznego ujęcia filozofii Léona Brunschvicga (1869–1944), niegdyś wpływowej, a dziś zapomnianej postaci francuskiej sceny filozoficznej. System Brunschvicga stanowi połączenie namysłu epistemologicznego z refleksją historiozoficzną, co znajduje odzwierciedlenie w układzie niniejszej pracy. W jej kolejnych rozdziałach analizowane są leżące u podstaw badanej koncepcji założenia teoriopoznawcze, rozwiązania metodologiczne wynikające z ich przyjęcia oraz sposoby zastosowania tych rozwiązań do badań nad dziejami zachodniej kultury. Ważnym celem pracy jest odniesienie koncepcji filozoficznej Brunschvicga do kontekstu historycznofilozoficznego i ukazanie jej powiązań między innymi z filozofią krytyczną Immanuela Kanta i z Heglowskim idealizmem. Głównym zamierzeniem książki jest pokazanie związku między poszczególnymi elementami składającymi się na koncepcję filozoficzną Léona Brunschvicga. Prace pochodzące z różnych okresów twórczości francuskiego filozofa, pozornie dotyczące odległych od siebie obszarów problemowych (teorii poznania, form życia duchowego ludzkości, dziejów poszczególnych form ducha), są kolejnymi etapami realizacji jednego projektu, którego punkt wyjścia został określony przez Brunschvicga na samym początku jego drogi filozoficznej. Projekt ten, ufundowany na założeniach wypracowanych w rozprawie La modalité du jugement, to krytyczna refleksja nad historią ludzkiej myśli, mająca umożliwić namysł nad poznaniem i przejawiającym się w dziejach wiedzy rozumem. W ten sposób, w filozofii Brunschvicga transcendentalizm, rozumiany jako krytyczna refleksja nad poznaniem, łączy się z badaniem dziejów rozumu, przejawiającego się we wszelkiej ludzkiej działalności.

Retos contemporáneos de la enseñanza de ELE en Europa: tendencias y perspectivas generales

Red. Cecylia Tatoj, Raúl Fernández Jódar, Rafael Sergio Balches Arenas

W niniejszej publikacji, kierowanej zarówno do naukowców, jak i do praktyków, czyli obecnych i przyszłych nauczycieli, znajdziemy omówienie różnych metod i narzędzi wykorzystywanych w nauczaniu języka hiszpańskiego. W ten sposób czytelnik może poszerzyć swoją wiedzę na temat dydaktyki, nabrać nowej perspektywy oraz rozbudować swój warsztat pracy nauczyciela. Warto dodać, że tematy podjęte przez Autorów, nie ograniczają się do specyfiki nauczania Polaków, dlatego niniejsza monografia, może mieć zastosowanie w każdym kraju, w którym naucza się języka hiszpańskiego jako obcego.