Porozmawiajmy o inflacji. 14 odpowiedzi na najważniejsze pytania

Stephen D. King

Czym właściwie jest inflacja? Co do niej doprowadziło? Czy możemy jej jakoś zaradzić? Nareszcie powstała książka, w której autor rzeczowo opisuje dzisiejszą sytuację ekonomiczną. Stephen D. King, znany analityk i jeden z pierwszych ekonomistów, którzy ostrzegali przed nawrotem inflacji, omawia najważniejsze zagadnienia związane z tym zjawiskiem. Umieszcza je w perspektywie historycznej i uczy, jak wyciągać wnioski z przeszłości, żeby poprawić naszą przyszłość. Porozmawiajmy o inflacji zawiera przekrojową analizę błędów i nieporozumień wynikających z niewłaściwej oceny sytuacji. Przedstawia również środki zaradcze, które należy niezwłocznie wdrożyć, abyśmy mogli uporać się z politycznymi i społecznymi wstrząsami wywołanymi przez inflację. To nie tylko doskonale napisany i niezastąpiony opis inflacji dla laików, lecz także oryginalny wkład w bardzo żywą i aktualną debatę. Błyskotliwe, jasne i zwięzłe ujęcie tematu. Stephen D. King wyjaśnia, czym jest inflacja, opowiada o przyczynach i skutkach, nakreśla perspektywę historyczną i diagnozuje obecną sytuację na rynkach finansowych. Doskonała lektura na dzisiejsze czasy. Maciej Samcik, redaktor naczelny serwisu Subiektywnie o finansach, dziennikarz ekonomiczny

Game Theory in Jurisprudence

Wojciech Załuski

Game theory is a branch of mathematics which studies strategic interactions, i.e., interactions which involve more than one agent and in which each agent makes her decision while striving to predict the decisions of other agents. Game theory has been successfully applied in many areas of both the natural and social sciences, and it is the belief of this book’s author – Wojciech Załuski – that it can also be gainfully invoked in the area of legal philosophy. In this book, Załuski analyzes such legal-philosophical concepts as legal interpretation, justice, legal rights, contract, tort and property law through the lens of game theory. Since the book does not assume any previous knowledge of game theory, it appeals mainly to its conceptual rather than the technical side, and intertwines game-theoretical analysis with the philosophical, it will be accessible to a wider circle of readers interested in legal and moral philosophy.

Niedomknięty bilans wszechświata

Tadeusz Pabjan

Czym jest ciemna energia? Jakie obiekty lub cząstki tworzą ciemną materię? Skąd wiadomo, że wszechświat składa się głównie z ciemnej materii i jest wypełniony ciemną energią?   Z czego składa się wszechświat? Jeszcze nie tak dawno fizycy sądzili, że dobrze znają odpowiedź na to pytanie, i że potrafią dokładnie zidentyfikować wszystkie obiekty, które dają swój wkład do całkowitej masy wszechświata. Problem pojawił się wtedy, gdy obserwacje astronomiczne dostarczyły dowodów na obecność znacznych ilości dodatkowej, niewidocznej materii i na przyspieszenie ekspansji wszechświata rozpychanego tajemniczą energią, która jest równoważna masie. Po przeprowadzeniu wstępnych oszacowań okazało się, że wszystkie znane do tej pory postaci materii to tylko wierzchołek gigantycznej góry lodowej. Co znajduje się pod powierzchnią wody? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest na kartach tej książki.  

Co pożera wszechświat? I inne zagadki kosmosu

Paul Davies

Czy przestrzeń ma prędkość, a czas – kształt? Czy możliwa jest podróż w czasie i powstawanie czegoś z niczego? Czy nasz kosmos jest jedynym wszechświatem, a Ziemia jedynym miejscem, gdzie istnieje życie? Kilkanaście lat temu w gwiazdozbiorze Erydanu odkryto dziwnie pusty fragment nieba, który zgodnie z obecnymi modelami kosmologicznymi nie powinien istnieć – zupełnie jakby coś ,,pożarło” kawałek wszechświata. Czym jest ta gigantyczna pustka i jak powstała? To tylko jedna z wielu zagadek, z którymi zmagają się współcześni kosmologowie. Choć dzięki postępom fizyki i astronomii potrafimy prześledzić życie i śmierć gwiazd, usłyszeć drgania czasoprzestrzeni i dostrzec łunę Wielkiego Wybuchu, kosmos wciąż kryje przed nami wiele tajemnic, na czele z tą najważniejszą – jak powstał wszechświat i życie. Najnowszą książkę Paula Daviesa czyta się jak najlepszą powieść kryminalną. Słynny fizyk gra w niej rolę detektywa, który błyskotliwie i z gawędziarską swadą prowadzi nas od zagadki do zagadki, proponuje i rozważa możliwe odpowiedzi, ale i stawia kolejne znaki zapytania. Przejrzyste, pełne wiedzy i dowcipu wprowadzenie do wielkich pytań współczesnej fizyki i kosmologii, w którym opisane są nie tylko triumfy, ale także sprawy nierozwiązane. Paul Davies w najlepszym wydaniu! Ian Stewart, autor książki Liczby natury

Otchłań. Ukryte życie oceanów i grożące mu niebezpieczeństwa

Helen Scales

Marzymy o odkryciu nowych galaktyk. Fantazjujemy o życiu, które może istnieć na pobliskich planetach. Tymczasem tuż obok nas, pod powierzchnią oceanów, znajduje się świat, o którym wciąż wiemy bardzo niewiele. Nic dziwnego – jest to świat ciemny, lodowaty i niegościnny, w którym na człowieka pozbawionego wyrafinowanych zabezpieczeń czeka tylko śmierć. Dzięki Helen Scales możemy zanurzyć się w tę tajemniczą otchłań, nie opuszczając bezpiecznego zacisza własnego domu. Staniemy tam oko w oko ze zwierzętami o najczarniejszej na świecie skórze i wabiącymi swe ofiary oszałamiająco kolorowym pokazem świetlnym. Spotkamy cuchnące ryby, przerażająco żarłoczne organizmy, stworzenia pławiące się we wrzącej, przesyconej truciznami wodzie i tańczące włochate kraby. "Otchłań" to świadectwo istnienia ukrytego przed naszymi oczami, fascynującego świata pełnego niezliczonych i niewyobrażalnych form życia, a także przestroga przed nadmierną eksploatacją oceanów i dramatyczny apel o ich ochronę.

Przetrwają najżyczliwsi. Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa?

Brain Hare, Vanessa Woods

Najpopularniejsza interpretacja teorii ewolucji Karola Darwina głosi, że przetrwają tylko najsilniejsi. Dlatego prześcigamy się w wymyślaniu nowych rodzajów broni, nowych sztuk walki i sposobów obrony. Czy słusznie? Brian Hare i Vanessa Woods rozprawiają się z błędnym rozumieniem myśli Darwina. Wyjaśniają, że z ewolucyjnego punktu widzenia najkorzystniejszą strategią jest przyjaźń. Opisują dotychczasowe odkrycia naukowe i eksperymenty psychologiczne, wyciągają wnioski z własnych badań nad zdolnością współpracy u różnych gatunków zwierząt oraz nad relacjami ludzi z psami. Przyglądają się także mrocznej stronie ludzkiej natury. Analizując przyczyny wojen i ludobójstw, zastanawiają się, jak to możliwe, że jesteśmy najbardziej tolerancyjnym, a jednocześnie najokrutniejszym gatunkiem na Ziemi. Szukając odpowiedzi na to pytanie, należy cały czas pamiętać o tym, co tak naprawdę miał na myśli Darwin: sekret naszego przetrwania leży nie w tym, ilu wrogów pokonaliśmy, lecz w tym, ilu przyjaciół udało nam się zdobyć.

Zegary Wszechświata. Atom. Historia, jakiej nie znacie

David J. Helfand

Atomy są niewyobrażalnie małe. Potrzeba ich aż 15 trylionów, by mogło powstać jedno ziarenko maku. W dodatku prawie nic w nich nie ma, ponieważ ponad 99,9999999999% ich zawartości stanowi pusta przestrzeń. David J. Helfand odtwarza z pomocą atomów całą historię Wszechświata, począwszy od pierwszej mikrosekundy jego istnienia, która upłynęła 13,8 miliarda lat temu. Pokazuje, że dzięki wykorzystaniu detektorów i reaktorów, mikroskopów i teleskopów możemy odczytać opowieści zapisane w tych maleńkich drobinach i znaleźć odpowiedzi na intrygujące pytania. Czy średniowieczny modlitewnik wystawiony na sprzedaż jest autentyczny? Jaki klimat panował na Ziemi przed pojawieniem się na niej człowieka? Dlaczego wyginęły dinozaury? Zegary Wszechświata, są żywą, niezwykle interesującą opowieścią detektywistyczną o najmniejszych elementach składowych naszego świata, dzięki którym możemy odkryć tajemnice związane z wydarzeniami z zamierzchłej przeszłości, lepiej zrozumieć teraźniejszość, a nawet zajrzeć w przyszłość.

Wolna wola. Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze czyny?

Daniel C. Dennett, Gregg D. Caruso

Twoje stanowisko, Dan, jest jak węgorz - za każdym razem, kiedy je uchwycę, a przynajmniej tak mi się wydaje, wymyka mi się z rąk, skarży się Gregg D. Caruso. Tak właśnie się dzieje, kiedy filozofowie usiłują sklasyfikować wszystkie izmy, odparowuje Daniel C. Dennett. Dwóch znakomitych filozofów ściera się - życzliwie, ale bez merytorycznej taryfy ulgowej - w epistolarnej dyskusji o tym, czy jesteśmy kukiełkami na linkach przypadku, czy mamy życie pod niejaką choćby kontrolą. Sceptycznie spoglądający na ideę wolnej woli Caruso spotyka się z reprezentującym pogląd przeciwny Dennettem. Ten pierwszy, analityk z temperamentu, szuka równo ciętych definicji. Ten drugi, głową i sercem darwinista, wskazuje, że analogowy świat nie operuje w trybie binarnym. Próbując rozstrzygnąć problem wolnej woli i związanej z nią odpowiedzialności moralnej, Dennett i Caruso ponoszą oczywiste fiasko. Nie zdoławszy przekonać adwersarza do swoich poglądów przegrywają, ale ze wspaniałym efektem. Poglądy którego z nich mają solidniejszą konstrukcję? Decyzja należy do wolnej woli Czytelnika.

Wokół procesu Dreyfusa. Jednostka - Ideologia - Polityka

Anna Budzanowska, Tomasz Pietrzykowski

Proces i walka o rehabilitację Alfreda Dreyfusa należy do najsłynniejszych skandali w historii wymiaru sprawiedliwości, który wstrząsnął Francją przełomu XIX i XX wieku i zogniskował zainteresowanie całej Europy.   Fascynujący esej A. Budzanowskiej i T. Pietrzykowskiego ukazuje jej mniej znane oblicze – wydarzenia, które stało się katalizatorem kształtowania obrazu nowoczesnej sceny politycznej jako konfliktu pomiędzy ideologicznymi narracjami konserwatywnej prawicy i środowisk lewicowo-liberalnych. Los wplecionej w tryby tego konfliktu jednostki stanowi punkt wyjścia dla refleksji nad relacjami prawa, polityki oraz uniwersalnych mechanizmów instrumentalizacji prawdy w ideologicznie zdominowanej debacie publicznej.   Lektura Wokół procesu Dreyfusa okazuje się zaskakująco aktualna także w realiach współczesnych polskich sporów ideologiczno-politycznych wokół modelu państwa, ochrony wolności obywatelskich i ich relacji do zideologizowanych wizji racji stanu.

Naturalism, Normativity and Explanation

Robert Audi

This book critically examines philosophical naturalism, evaluates the prospects for naturalizing such normative properties as being a reason, and proposes a theory of action-explanation. This theory accommodates an explanatory role for both psychological properties such as intention and normative properties such as having an obligation or being intrinsically good. This overall project requires distinguishing philosophical from methodological naturalism, arguing for the possibility of a scientifically informed epistemology that is not committed to the former, and freeing the theory of action-explanation from dependence on the reducibility of the mental to the physical. The project also requires distinguishing explanatory power from causal power. Explanations - at least of the kinds central in both science and everyday life - are conceived as constitutively aimed at yielding understanding; the book sketches a view of understanding that clarifies the nature of explanation; and, partly in the light of this relation, it provides a broad account of causal power on which psychological properties can possess it without being reducible to physical properties. The book concludes with an account of how, especially in the normative domain, explanations can be a priori. They may use a priori generalizations to provide understanding of what they explain, and they may clarify a priori propositions, or both. They may achieve these aims not only in logic and pure mathematics, but also in the realm of moral and other normative phenomena. The overall result is to show how philosophical understanding of both natural and normative phenomena is possible through integration with a scientific habit of mind that does not require a narrow empiricism in epistemology or a reductive naturalism in metaphysics or the theory of explanation.

Lew w salonie. Jak koty oswoiły człowieka i przejęły władzę nad światem

Abigail Tucker

Przetłumaczony na 13 języków bestseller New York Timesa, który zdobył także tytuł Najlepszej książki naukowej przyznawany przez Library Journal i Forbesa.   Koty rządzą w ciemnych zaułkach, na bezludnych antarktycznych wyspach i w naszych sypialniach. Najwyraźniej przejęły też internet: wiralowe kocie filmiki z łatwością osiągają ponad 10 milionów wyświetleń. Ale jak udało im się zdobyć władzę nad światem? W przeciwieństwie do psów, człowiek nie ma z nich żadnego praktycznego pożytku. Jak łowcy gryzoni są tak naprawdę żałośnie nieudolne, a ponadto stanowią zagrożenie dla wielu ekosystemów. Ale i tak je kochamy. Aby lepiej zrozumieć tych puszystych obcych w naszych szeregach, Abby Tucker wyrusza na spotkanie z hodowcami, aktywistami i naukowcami, którzy poświęcili im swoje życie. Odwiedza laboratoria, w których bada się kocie kości wydobyte z pierwszych ludzkich osad, przemierza odludne zakątki Florydy w poszukiwaniu kotów swobodnie buszujących w dziczy i spędza trochę czasu z Lil Bub, jedną z największych kocich celebrytek. Świeże spojrzenie na podobne Sfinksowi stworzenie, które nic sobie nie robi z przyjętych reguł udomowienia. Abigail Tucker przeprowadza dowcipne, błyskotliwe i wnikliwe badanie istoty kociego geniuszu. Naprawdę wspaniała książka – lektura obowiązkowa dla każdego, kto trzyma lwa w swoim salonie. - Dr. Brian Hare, autor bestsellerowego Psiego geniuszu

Wiedza wrodzona. Czyli co łączy pisklę i noworodka

Giorgio Vallortigara

Dlaczego właściwie tak bardzo lubimy ożywiać przedmioty? Inne istoty żywe wywołują w nas silniejsze emocje niż rzeczy, wyjaśnia neuronaukowiec, Giorgio Vallortigara. Dlatego rysujemy uśmiechnięte buźki na zamarzniętej szybie, denerwujemy się na zepsutą lodówkę, boimy się rzuconej na krzesło sterty ubrań, bo w ciemności przypomina czającego się napastnika. Robimy to wszystko, mimo że nikt nas tego nie uczył. Vallortigara wykorzystuje swoje wieloletnie badania nad kurczętami, żeby zidentyfikować i opisać arsenał wrodzonych instynktów, którym dysponujemy od urodzenia. Tłumaczy, skąd bierze się wiedza i po co nam te wszystkie na pozór niepotrzebne odruchy. Zdarzyło Ci się kiedyś obrazić na samochód, który zepsuł się na środku drogi albo zwyzywać dzwoniący rano budzik? W takim razie ta książka jest właśnie dla Ciebie.

Metazoa. Od szklanych gąbek i morskich smoków do ukrytej krainy umysłu

Peter Godfrey-Smith

Wyobraź sobie wycieczkę do zielonego lasu, gdzie wszystkie drzewa kichają i kaszlą, wyciągają kończyny i bacznie Cię obserwują swoimi niewidzialnymi oczami. Widzisz pozostałości wczesnych form zwierzęcego życia. Odwiedzasz swoich dalekich kuzynów – gąbki, osłonice i koralowce, będących produktami tej samej ewolucyjnej historii, która dała początek człowiekowi. Pasjonat nurkowania, filozof i badacz, Peter Godfrey-Smith, w poszukiwaniach pierwszych śladów świadomości łączy relacje ze swoich podwodnych wypraw z refleksjami filozoficznymi i najnowszymi odkryciami biologicznymi. Zaciera granicę między lądem a oceanem, przeplatając historie szklanych gąbek, miękkich koralowców, morskich smoków, boksujących krewetek, ośmiornic i ryb ze światem owadów, ptaków i ssaków takich jak my. Obserwuje i opisuje zachowania każdego z tych zwierząt oraz ich interakcje z otaczającym je światem. Z ich pomocą szuka odpowiedzi na odwieczne pytanie o początki umysłu. Tak właśnie powstała Metazoa, książka, która wypełnia lukę między umysłem i ciałem, skupiając się na jednym z najważniejszych problemów filozoficznych – na pochodzeniu świadomości. Jest to opowieść równie bogata i różnorodna, jak tętniące w oceanach życie.

Świat poza fizyką. Powstanie i ewolucja życia

Stuart A. Kauffman

Wśród szacunkowych stu miliardów układów planetarnych w znanym wszechświecie ewoluujące życie z pewnością występuje w obfitości. Ta ewolucja jest w każdym przypadku procesem „stawania się”. Od czasów Newtona używamy fizyki, aby dokonywać oceny rzeczywistości. Lecz sama fizyka nie jest w stanie powiedzieć nam, skąd pochodzimy, jak się tu znaleźliśmy i dlaczego nasz świat wyewoluował od organizmów jednokomórkowych do niezwykle złożonej biosfery. Najnowsza książka Stuarta Kauffmana zawiera wyjaśnienia – wykraczające poza wnioski płynące z praw fizyki – przejścia od złożonego środowiska chemicznego do reprodukcji molekularnej, metabolizmu i wczesnych protokomórek oraz dalszej ewolucji w kierunku tego, co uznajemy za ż y c i e. To wspaniała niewielka książka dotycząca klasycznego pytania: „Czym jest życie?”. - P. K. Strother, „Choice” Niniejsza książka jest kulminacją całego życia poświęconego rozważaniu wzajemnych oddziaływań między fizyką i biologią oraz poszukiwaniu głębszego poziomu rzeczywistości. Kauffmann porusza szerokie spektrum tematów i przedstawia radykalną wizję transformacji od materii do życia i od życia do umysłu. To dzieło będzie inspiracją dla kolejnego pokolenia naukowców - Paul Davies

Liczby nadrzeczywiste. Jak dwoje byłych studentów nakręciło się na czysta matematykę i odnalazło pełnię szczęścia

Donald E. Knuth

50 lat temu wybitny angielski matematyk John H. Conway przy użyciu dwóch niepozornych reguł skonstruował nowy, zadziwiający system liczbowy, rozszerzający zbiór liczb rzeczywistych o obiekty nieskończenie wielkie i nieskończenie małe, a także o niewyobrażalne bogactwo ich kombinacji. Zainspirowany tym odkryciem Donald E. Knuth postanowił opisać je w możliwie przystępnej formie „matematycznej powiastki”, w której dwójka byłych studentów – Alice i Bill – usiłuje przeniknąć tajemnice liczb Conwaya. Po drodze bohaterowie przeżywają radości i smutki towarzyszące twórczemu uprawianiu matematyki, a Czytelnik ma rzadką okazję zajrzeć za kulisy wielkiego matematycznego odkrycia, które wciąż skrywa przed badaczami wiele sekretów. Fascynujący popis matematycznego prestidigitatorstwa. Conway kładzie pusty kapelusz na stole standardowej teorii mnogości, wymawia dwie proste reguły-zaklęcia, po czym sięga w niemal całkowitą pustkę i wyciąga nieskończenie bogaty, misternie utkany liczbowy gobelin […]. Każda liczba rzeczywista jest w nim otoczona mrowiem liczb nowego typu, które leżą bliżej niej niż jakakolwiek inna „rzeczywista” wartość. System Conwaya jest iście „nadrzeczywisty”.

Faith and Reason in Russian Thought

Teresa Obolevitch, Paweł Rojek (eds)

 In Russian culture there was neither Scholasticism nor Renaissance, and the problem of faith and reason was formulated most of all on the ground of Patristic tradition. This collection of essays explores various dimensions of this alternative Russian account. It shows peculiarities of Orthodox interpretation of faith, traces the interrelations between Eastern and Western thinkers, and investigates the heritage of Russian religious philosophy, with a special attention to Pavel Florensky, Sergius Bulgakov and Georges Florovsky.   Contributors:   Andrei Bronnikov, Sergei Khoruzhy, Svetlana Klimova, Anna Kurkiewicz, Andrey Maidansky, Olga Morozova, Alexei V. Nesteruk, Sergey Nizhnikov, Teresa Obolevitch, Paweł Rojek, Peter Rusnák, Marina U. Savel’eva, Walter Sisto, Tomas Sodeika, Lina Vidauskytė, Janna Voskressenskaia.

Połącz kropki

Łukasz Lamża

Połącz kropki zaprasza do przedziwnego świata najnowszych technologii - tak szeroko, jak żadna dotychczas książka na polskim rynku wydawniczym. Inżynieria genetyczna, automatyczna synteza chemiczna, nanoroboty medyczne, uczenie maszynowe, autonomiczne drony militarne, synteza organów in vitro... Publikacja wprowadza w podstawy tych wynalazków, prezentując jednocześnie stan ich rozwoju, aż do ostatnich miesięcy i tygodni. Pięć głównych sekcji daje wgląd w pięć wielkich wizji przyszłości: „Twój robot”, „Twój świat”, „Twoje dane”, „Twoje ciało” i „Twój umysł”. Autor, dziennikarz naukowy Łukasz Lamża, rozkłada przed Czytelnikami „kropki” - cegiełki składające się na świat najnowocześniejszej technologii. Tylko od ich fantazji zależy, jak połączą te kropki i jaki wyłoni się z tego obraz przyszłości.

Książka, której nikt nie przeczytał

Owen Gingerich

Z przyjemnością informuję, że mylą się ci, którzy utrzymują, że O obrotach sfer niebieskich Mikołaja Kopernika to książka, której nikt nie przeczytał. Na uzyskanie pewności w tej sprawie potrzebowałem blisko dziesięciu lat, a kolejne trzydzieści lat zajęło mi staranne udokumentowanie wpływu tego dzieła. Koniec końców miałem do czynienia z egzemplarzami, których właścicielami byli: święci, heretycy, nicponie, muzycy, gwiazdy filmowe, lekarze i maniakalni bibliofile. Jednak najbardziej interesujące są kopie należące niegdyś do astronomów i pokryte ich notatkami. Ukazują one długotrwały proces akceptowania heliocentrycznego kosmosu jako fizycznie realnego opisu świata. Są świadectwem fascynujących bitew, prowadzonych przez astronomów między sobą, jak również działań Kościoła, próbującego pogodzić się z nową rzeczywistością. Wyłania się z nich pasjonująca opowieść o tym, w jaki sposób bardzo zaawansowany matematycznie traktat z XVI wieku rozpoczął rewolucję może nawet większą niż reformacja i jak egzemplarze tego dzieła przeobraziły się w symbole kultury warte miliony dolarów.

Ewolucja i stworzenie

Ernan McMullin

Doktryna stworzona przez Darwina od początku była zapowiedzią filozoficznych emocji. Jej powstanie stawiało pod znakiem zapytania ustalone od wieków metafizyczne dogmaty. Zadrżały bezpieczne podstawy niezmiennego porządku rzeczy. Doszło do zgorszenia artystotelików i purytańskiej Anglii. Czy nie ma ucieczki od tragicznej historii ewolucji? A może gdzieś pod jej powierzchnią tli się światełko nadziei? W swojej książce Ernan McMullin dowodzi, że traktowanie ewolucji i stworzenia jako dwóch wykluczających się idei jest wyrazem niezrozumienia tych pojęć. Głębokość historycznej refleksji, rzeczowość i szerokość spojrzenia Autora sprawiają, że każdy Czytelnik da się porwać tej filozoficznej odysei. 

Philosophy in Neuroscience

Bartosz Brożek, Jerzy Vetulani, Bram Heerebout, Marcin Siwek, ...

A collection of essays dealing with the fundamental issues in neuroscience from methodological and philosophical perspectives. The Reader will learn about the methodological difficulties connected with the use of neuroscientific experiments in philosophical argumentation and about the nature of scientific explanation in neuroscience. In addition, the collection includes case studies of several issues lying at the intersection of neuroscience and philosophy such as: theory of mind, self-consciousness, self-deception, depression and morality.

Filozofia ekonomii

Marcin Gorazda

Dlaczego nie można przewidzieć kryzysów ekonomicznych? Czy filozofowie mogą pomóc w ich przewidywaniu? Jaki świat ukrywa się za skomplikowanymi teoriami ekonomii? Na te oraz na szereg innych pytań podejmuje próby odpowiedzi filozofia ekonomii, dziedzina w zasadzie dotychczas nieobecna w polskiej nauce i literaturze. Autor wprowadza nas stopniowo w problemy ekonomii, przedmiotu jej badań i stosowanych metod, począwszy od filozofów starożytnych (którzy niewiele mieli do powiedzenia, a jak już mówili to niezbyt trafnie) poprzez średniowiecznych scholastyków (którzy wbrew potocznym mniemaniom mieli szereg trafnych obserwacji), merkantylistów, fizjokratów i klasyków ekonomii. Kluczowa jednak część poświęcona jest myśli nowożytnej i współczesnej. Znajdziemy w niej zarówno omówienie poglądów filozofów społecznych, niekoniecznie kojarzonych z ekonomią jak Augusta Comte’a czy Johna Stuarta Milla, jak też ekonomistów tworzących w ramach znanych szkół ekonomicznych jak K. Marksa, T. Veblena, A.F Hayeka, czy A. Marshalla, M. Friedmana, D. Kahnemana. Katalog zamyka przegląd stanowisk współczesnych filozofów nauki.

Nowa teoria czasu. Punkt Janusa

Julian Barbour

Historia jest ścieżką, która wije się przez przestrzeń kształtów ‒ pisze Julian Barbour w swojej nowej opowieści o wszechświecie. Podążając tą ścieżką, nie dojdziemy, jak sugeruje większość teorii kosmologicznych, do smutnego końca, czyli śmierci cieplnej. Opowieść Barboura jest dowodem oświeconej nadziei, z którą ten znakomity brytyjski fizyk i kosmolog spogląda w daleką przyszłość. Wszechświat widziany jego oczami nie jest osuwaniem się w degradację i Wielkie Otępienie, a wielkim stawaniem się, dążeniem ku pięknu. W wyjątkowej, naukowej, ale też zaskakująco osobistej książce Barbour zdaje relację z trwającego blisko pół wieku procesu budowania teorii, która podsuwa odpowiedź na pytanie o naturę czasu. W jego teorii kształtów kosmos jest względem owego czasu symetryczny. Żaden kierunek nie zostaje wyróżniony. Nie ma początku ani końca. W swoich poszukiwaniach Barbour przemierza zapomniane terytoria nauki. Historia nie jest dla niego cmentarzem możliwości, a przestrzenią potencjalnie rewolucyjnych inspiracji. Również w tym sensie dla Juliana Barboura czas zdaje się istnieć inaczej, niż zwykliśmy sądzić.

Świadomość i mózg. Odczytywanie kodu naszych myśli

Stanislas Dehaene

Czy można dokładnie określić, kiedy u noworodków wykształca się świadomość? Co decyduje o wyjątkowej potędze ludzkiego umysłu, ale jednocześnie naraża go na takie choroby psychiczne jak schizofrenia? Czy odkrycie tego brakującego składnika pozwoli nam stworzyć rozumnego robota? Stanislas Dehaene daje nam całościowy obraz stanu badań nad świadomością. Relacjonuje efekty wykorzystania rezonansu elektromagnetycznego oraz eksperymenty związane ze złudzeniami optycznymi. Bada język naszych myśli i kody, jakimi posługuje się nasz mózg, żeby je zapisać. Przedstawia także nowatorską teorię globalnej neuronowej przestrzeni roboczej, która zakłada, że każdy neuron ma swoją własną, wyjątkową funkcję. Wyjaśnia, że świadomość jest jak rzecznik prasowy dużej instytucji z personelem stu miliardów neuronów, na bieżąco wybierających, które informacje są dla nas najważniejsze. Gdyby nie ona, zgubilibyśmy się w nawałnicy bodźców, które codziennie docierają do naszego mózgu. Ta fantastyczna maszyna biologiczna pracuje w twoim mózgu również w tej chwili, czyniąc z Ciebie najbardziej wyjątkowe zwierzę na Ziemi – człowieka.   Znakomita praca Stanislasa Dehaene’a jest najlepszym współczesnym ujęciem świadomości, z jakim się zetknąłem. Jej autor, światowej klasy uczony, opracował pionierski zestaw eksperymentów w celu poznania świadomości, czym zrewolucjonizował tę dziedzinę badań. Ta książka to po prostu petarda. Otwiera zupełnie nowy świat przed szerokimi kręgami odbiorców. Eric Kandel, autor Zaburzonego umysłu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny

Matematyczne zasady filozofii naturalnej

Isaac Newton

Principia są gruntownym podsumowaniem XVII-wiecznej wiedzy na temat podstawowych praw mechaniki, rozbudowanym następnie o wyniki własnych przemyśleń, badań teoretycznych, eksperymentów i astronomicznych obserwacji Isaaca Newtona. W jego czasach nie prowadzono jeszcze algebraicznych rachunków w takiej formie, jakiej dziś powszechnie używamy − królowały metody geometryczne, polegające na przekładaniu wartości wielkości fizycznych na długości odcinków i łuków, konstruowaniu z nich odpowiednich figur geometrycznych, badaniu relacji zachodzących między elementami tych figur i budowaniu w ten sposób dowodów twierdzeń. Ślady tego podejścia pozostały do dziś w postaci graficznego obrazu wektora jako strzałki i szkolnej metody sumowania wektorów. Podobne do współczesnych rachunki algebraiczne znajdujemy u Newtona w formie zaczątkowej i w zapisie niekiedy trudnym w odbiorze dla współczesnego czytelnika. Kolejne (trzy) oryginalne łacińskie wydania Principiów różnią się między sobą – Newton stopniowo rozszerzał wykład i zmieniał niektóre jego fragmenty. Wydanie trzecie uznawane jest za jego „ostatnie słowo”, i ten tekst (w angielskim tłumaczeniu Andrew Motte’a z roku 1729) stał się podstawą polskiego przekładu autorstwa Sławomira Brzezowskiego. Dr Sławomir Brzezowski – ukończył fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat z fizyki teoretycznej uzyskał w Zakładzie Teorii Pola Instytutu Fizyki UJ. Jest emerytowanym wykładowcą UJ.