Historia Peru. Dzieje niepodległej republiki

Marta Kania

Seria Studia Latynoamerykańskie Uniwersytetu Jagiellońskiego, tom 20 Książka jest znakomita w swoim stylu. Jest historią kraju w okresie, którego granice chronologiczne narzucają się. Jest wykładem dobrze zorganizowanym na osi czasu, z dominacją dziejów politycznych, acz uwzględniającym historię gospodarczą oraz historię kultury. Autorka opiera się na ogromnym zapleczu źródeł i opracowań przerobionych w większości poza Polską. Zna kraj swego zainteresowania. Musiała zainwestować w pisanie gigantyczną pracę. Co ważne, napisała książkę, którą dobrze się czyta, wciągającą. Małe sprawy często służą jej jako ciekawe przybliżenie wielkich. Z recenzji prof. dr hab. Marcina Kuli Książka jest rzetelnie przygotowanym, systematycznym wykładem dziejów niepodległego Peru pokazującym procesy polityczne, gospodarcze i społeczne zachodzące w ciągu dwustu lat historii państwa oraz ich tło. W opowieść o historii politycznej Autorka wplata wiele wątków, faktów, opowieści przybliżających czytelnikom kraj i jego specyfikę i urozmaicających narrację. Imigracja chińska, eksploatacja złóż guano, boom kauczukowy, złożone i zmieniające się relacje między ludnością rdzenną a państwem to tylko niektóre z nich. Bogactwo informacji miejscami wręcz zadziwia. Z recenzji dr hab. Bogumiły Lisockiej-Jaegermann

Po prostu polski. Podręcznik do nauki języka polskiego dla uchodźców z Ukrainy

Anna Gaudy, Marta Gołębiowska, Nina Matyba

Podręcznik Po prostu polski został napisany z myślą o uchodźczyniach i uchodźcach z Ukrainy, rozpoczynających naukę języka polskiego jako obcego od podstaw. Stanowi wartościową i oczekiwaną nowość na rynku wydawniczym. Celem materiałów dydaktycznych jest wprowadzenie w polskie realia za pomocą podstawowych struktur językowych używanych w różnych sytuacjach życia codziennego. Wielkim atutem opracowania jest nauczanie różnych sprawności językowych w sposób zintegrowany oraz poszerzanie niezbędnego (życiowo) słownictwa przy minimalnym zanurzeniu w system gramatyczny polszczyzny. To nowatorski podręcznik ukierunkowany komunikacyjnie i działaniowo, który nie tylko ma służyć nauce języka polskiego, ale także pełni rolę przewodnika po języku i kulturze kraju zamieszkania tej szczególnej grupy uczących się. Podręcznik do nauki języka polskiego dla uchodźców z Ukrainy Marty Gołębiowskiej, Niny Matyby, Anny Gaudy jest pracą wyjątkową. Powstał bowiem w wyniku bardzo dużego zaangażowania Autorek w prowadzenie kursów dla wielu osób z Ukrainy uciekających na przełomie zimy i wiosny 2022 przed wojną i szukających pomocy - w tym także językowego wsparcia - we Wrocławiu. (...) Dzięki temu powstała książka dla osób, które nie tylko nie mają wiedzy metajęzykowej, ale też nie mają czasu na jej przyswajanie w trudnym momencie swojego życia. Autorki w zręczny sposób prezentują bogaty materiał językowy, który może być wyuczony i zastosowany w podstawowych sytuacjach, z którymi mierzą się przybysze z ogarniętej wojną Ukrainy. z rec. dr hab. Anny Majewskiej-Tworek Redaktor serii: dr hab. Anna Żurek pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim jako badaczka i dydaktyczka, kieruje Szkołą Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców UWr, jest pomysłodawczynią serii wydawniczej "Glotto-Logo", poświęconej zagadnieniom związanym z nauczaniem języka polskiego jako obcego, drugiego, odziedziczonego, a także z wielojęzycznością i logopedią. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia z zakresu: teorii akwizycji języka, bilingwizmu, etykiety językowej, dydaktyki i metodyki języka polskiego jako obcego, komunikacji międzykulturowej oraz edukacji dzieci z doświadczeniem migracyjnym (w tym uchodźczym). Autorki: mgr Marta Gołębiowska - polonistka, glottodydaktyczka, zastępczyni dyrektora Szkoły Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców Uniwersytetu Wrocławskiego. Interesuje się metodyką nauczania języka polskiego osób z pierwszym językiem wschodniosłowiańskim oraz problematyką interferencji językowej i kulturowej w kształceniu cudzoziemców. Autorka wielu artykułów dotyczących kształcenia językowego obcokrajowców oraz przewodnicząca i egzaminatorka państwowych egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego. Współautorka zestawu zadań egzaminacyjnych dla osób przygotowujących się do egzaminu państwowego na poziomie B1 pt. Testy na 4 pory roku (2022). mgr Nina Matyba - polonistka, lektorka języka polskiego jako obcego i egzaminatorka na państwowych egzaminach certyfikatowych. Głównymi kierunkami jej zainteresowań są: metodyka nauczania języka polskiego z wykorzystaniem gier językowych oraz nowe technologie w glottodydaktyce polonistycznej. Współautorka skryptów oraz zbiorów gier dla studentów Full-Times Studies na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 2015 roku zdobywa doświadczenie w uczeniu grup na różnych poziomach zaawansowania językowego oraz pochodzących z różnych krajów i kręgów kulturowych. mgr Anna Gaudy - polonistka, rusycystka, lektorka języka polskiego jako obcego i egzaminatorka na państwowych egzaminach certyfikatowych. Główne kierunki jej zainteresowań to metodyka nauczania języka polskiego jako obcego osób z pierwszym językiem wschodniosłowiańskim oraz wykorzystanie gier i zabaw na zajęciach językowych. Jest współautorką e-booka RozGADAJ się po polsku. W wolnych chwilach tworzy materiały edukacyjne w postaci krótkich lekcji w mediach społecznościowych. Nauczaniem języka polskiego jako obcego zajmuje się od 2017 roku.

Eseje nie całkiem polskie

Tokimasa Sekiguchi

Jeśli istnieje coś takiego jak międzykulturowa przestrzeń intelektualna, w której prowadzony jest organiczny dialog kultur, to szlak takiego dialogu nie przebiega chaotycznie, lecz wytyczają go mistrzowie, myśliciele, przywódcy duchowi, za którymi podążają inni. Pan Profesor Tokimasa Sekiguchi jest takim właśnie mistrzem dialogu międzykulturowego. Pan Profesor odchodzi w tym roku z tokijskiej polonistyki i fakt ten oznacza dla nas zakończenie epoki powstawania i bujnego rozwoju tej polonistyki. Wiele się zmieni, jednak jestem pewna, że Pan Profesor będzie nadal pełnił rolę naszego mistrza w sferze intelektualnej. Teksty naukowe autorstwa Pana Profesora pisane w języku polskim otwierają polskim czytelnikom oczy na nowe widzenie własnej kultury, albo każą zrewidować stereotypowość widzenia świata. Mam na myśli takie znaczące teksty jak wykład Azja nie istnieje lub rozprawę poświęconą poezji Wisławy Szymborskiej pt. Radykalność i otwartość liryki Wisławy Szymborskiej – lektura heterodoksyjna. Pierwszy z nich, gdzie Autor obala zasadność istnienia pojęcia Azja, prezentując szeroką gamę argumentów, od filozoficznych po kulinarne, zasługuje na zamieszczenie w polskim podręczniku uniwersyteckim lub nawet licealnym, gwoli lepszej edukacji międzykulturowej młodego pokolenia Polaków. W drugim tekście odczytanie poezji Szymborskiej z perspektywy kultury japońskiej pozwala Autorowi zauważyć w światopoglądzie poetki cechy znane z filozofii buddyjskiej i udowodnić słuszność takiej tezy. Taka radykalność niemożliwa jest dla rodzimego badacza, ograniczanego antropocentryzmem naszej kultury. Jak doskonale wiemy, Pan Profesor jest mistrzem słowa i wielokrotnie mieliśmy okazję podziwiać Jego doskonałą polszczyznę. Chcialabym przypomnieć pewne wydarzenie, w którym Pan Profesor odegrał ważną rolę jako tłumacz z języka polskiego na japoński. W dniu 28 lutego 2011 roku na scenie Narodowego Teatru Nō w Tokio pokazano spektakl „Stroiciel fortepianu – Chopin Nō”, inscenizację sztuki napisanej zgodnie z regułami klasycznego teatru japońskiego Nō, autorstwa Jadwigi M. Rodowicz. Było to wydarzenie artystyczne najwyższej rangi, unikalne, ponieważ w Tokio odbył się tylko jeden spektakl. Tekst dramatu, stosunkowo krótki i oszczędny w warstwie fabularnej, natomiast bogaty na poziomie metafor i poetyckości sformułowań, obfitował w nawiązania do listów Chopina oraz cytaty z klasyki (np. „Dziady”) podobnie jak bywa to w przypadku klasycznych sztuk japońskich, w których odwołania do zasobów wcześniejszej tradycji są zabiegiem pożądanym, a nawet niezbędnym. Przekład dramatu na język japoński wyszedł spod pióra Pana Profesora. Podczas trwania spektaklu na minimonitorach, w które wyposażone są wszystkie miejsca na widowni Narodowego Teatru Nō, wyświetlano tekst w dwóch językach: japońskim i polskim, co pomagało znacznie w zrozumieniu treści. Japoński tekst dramatu był także w całości zamieszczony w programie spektaklu. Wielkie wrażenie wywarł na mnie tekst japoński, pełen dostojeństwa i pasji, napisany szlachetnym, klasycznym językiem. Był on integralną częścią tego niezwykłego, mistycznego spektaklu, a również przykładem niedościgłego kunsztu translatorskiego Pana Profesora.(...) Renata Sowińska-Mitsui   z: Spotkania Polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia – Rocznik 2012/2013. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Seulu, Seul 2013, Wydawnictwo Dahye, ISSN:2287-9668 Eseje nie całkiem polskie zostały przygotowane jednak z myślą o polskich czytelnikach. Nie mają japońskiego pierwowzoru. W oryginale pisane po polsku, już w pierwszym zamyśle były przeznaczone dla polskojęzycznego odbiorcy. Śmiałe sądy, nieoczekiwane konkluzje, ciekawe odkrycia – to wszystko gwarantuje ten zbiór. Niezwykła wartość esejów leży w ich unikatowości. Nowatorskie spojrzenie z zewnątrz na polską kulturę i zakorzenioną w niej literaturę, stwarza okazję na odczytanie jej na nowo i dostrzeżenie wartości tkwiącej często poza utworami wieszczów. Kreatywność i duża odwaga w myśleniu autora sprawia, że podejmuje on często tematy wielkie, trudne i niekiedy obrazoburcze z polskiego punktu widzenia. W jednym z tekstów stwierdza: chcę powiedzieć coś niezwykle prostego. „Azja” jako taka nie istnieje i niepotrzebny jest termin „Azja” jako koherentna kategoria geograficzna mająca swoje odpowiednie elementy składowe w rzeczywistości. Następnie logicznie i konsekwentnie uzasadnia swoją tezę, przeprowadzając dodatkowo genezę powstania tego niefortunnego terminu. W. Szymborska jest bardzo bliska autorowi, znajome jest jej pragnienie metamorfozy, czyli wczuwania się w inne byty i istoty, jej wręcz buddyjskie wyczulenie na świat Natury nie poddający się ludzkim kryteriom, jej niechęć do wszelkich generalizacji. Autor z jednakową łatwością i swobodą porusza się wśród pism japońskich założycieli szkół buddyzmu, jak i „ciężkich norwidów” polskiej poezji, co daje czytelnikowi niezwykłą szansę na intelektualną podróż w przestrzeni międzykulturowej. Eseje nie całkiem polskie to lektura obowiązkowa dla każdego polonisty, japonisty, a także tych, którzy zawsze chcą wiedzieć więcej. Anna Surmacz-Ikeda  

Działalność literacka polskiego środowiska pijarskiego w dobie Oświecenia

Henryk Bogdziewicz

WPROWADZENIE I. CZĘŚĆ WSTĘPNA Zakon Szkół Pobożnych (Pijarów) na ziemiach polskich Szkoły pijarskie w Galicji Wschodnie Szkoły pijarskie na terenach zaboru pruskiego Szkolnictwo pijarskie w Galicji Zachodniej Okres Księstwa Warszawskiego Królestwo Polskie (Kongresowe) Odrodzenie Prowincji i wkład pijarów do nauki i kultury polskiej Filozofia Nauki matematyczno-techniczne Nauki przyrodnicze Historia, prawo i nauki społeczne Wychowanie – pedagogika II. PIJARSCY PISARZE (POECI, PROZAICY, TEORETYCY LITERATURY)  W OKRESIE OŚWIECENIA Obecność pijarów w środowisku pisarskim polskiego Oświecenia Prezentacja źródeł Polscy pijarzy odnotowani w Scriptores Horany’ego oraz Vita et scripta Bielskiego  Lista Elżbiety Aleksandowskiej  Lista ekspijarów  Wykaz nazwisk pijarów-literatów oraz tytułów ich utworów  Prezentacja materiałów z archiwów zagranicznych dotyczących literariów pijarów polskich  Rękopisy i starodruki w języku polskim znajdujące się w Miejskim Archiwum w Levoči  Rękopisy i starodruki znajdujące się w Wiedniu  Opis materiałów z archiwum w Nitrze  Wiersze z rożnych kolegiów pijarskich autorstwa anonimowego zakonnika lub ucznia  Biblioteka OO. Kapucynów w Krakowie  III. TEORETYCY LITERATURY ZE ŚRODOWISKA PIJARSKIEGO  IV. PROZAICY PIJARSCY V. TWORCZOŚĆ POETYCKA PIJAROW OKRESU OŚWIECENIA  Przegląd form gatunkowych  Poezja okolicznościowa + panegiryki  Wiersze o tematyce patriotycznej  Wiersze dydaktyczno-moralizatorskie i religijne  Bajki  Sielanka, ekloga, pasterka  Wiersze o sobie samym  Wiersze innych poetów o pijarach  Charakterystyka zebranego materiału  Tematyka i forma zebranego materiału piśmienniczego  Wiersze okolicznościowe  Wiersze o tematyce patriotycznej  Wiersze o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim  Bajki  Sielanki  Wiersze o sobie samym – liryka osobista  Wiersze innych poetów na cześć pijara lub do niego skierowane  PODSUMOWANIE  Tendencje ideowe w twórczości poetyckiej pijarów  Konwencje gatunkowe utworów pijarskich poetów  Sztuka poetycka w twórczości pijarskich poetów  BIBLIOGRAFIA INDEKS  

Od Kaukazu po Sudety. Studia i szkice o poznawaniu i zamieszkiwaniu gór dalekich i bliskich

Ewa Grzęda

Monograficzny tom Od Kaukazu po Sudety. Studia i szkice o poznawaniu i zamieszkiwaniu gór dalekich i bliskich pod redakcją Ewy Grzędy jest owocem wieloletniej współpracy badaczy z różnych akademickich ośrodków polskich i zagranicznych, zintegrowanych wokół Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską. Książka ukazuje się jako drugi tom Serii Górskiej wydawanej przez Universitas. Tytuł Od Kaukazu po Sudety… sugeruje szeroki, wykraczający daleko poza granice Europy, zasięg geograficzny problematyki omawianej w zbiorze. Tematyka studiów prezentowanych w niniejszym tomie oscyluje wokół zagadnień związanych z różnymi aspektami życia codziennego i duchowego społeczności zamieszkujących obszary górskie o zróżnicowanym klimacie oraz różnych aspektów poznawania – a w ślad za tym opisywania – wybranych pasm i łańcuchów górskich (między innymi egzotycznych gór Kaukazu i Ałtaju oraz Alp, Karpat i Sudetów), z uwzględnieniem ich specyfiki zarówno geograficzno-przyrodniczej, jak i kulturowej, w różnych okresach historycznych. Temat zamieszkiwania, podobnie jak poznawania gór, został tu potraktowany szeroko i wieloaspektowo. Rozważania autorów odnoszą się i do mieszkańców rdzennych (autochtonicznych), i do tych, którzy z rozmaitych powodów – niekiedy nawet politycznych – na krótszy lub dłuższy czas osiedlali się na obszarach górskich i w jakimś stopniu przyczynili się do ich zagospodarowywania, albo dokonywali tam różnego typu eksploracji. Autorzy ujętych w tomie szkiców reprezentują kilka pokoleń badaczy uprawiających różne dyscypliny nauk humanistycznych, co sprawia, że publikacja ma charakter interdyscyplinarny. Seria Górska jest odpowiedzią na rosnące zainteresowanie górami, jak również wieloaspektową, szeroką recepcję przestrzeni i kultury górskiej w literaturze, sztuce i życiu społecznym. W ostatnich dziesięcioleciach w nauce światowej pojawiły się odrębne studia poświęcone przestrzeni górskiej – mountain studies, prowadzone przede wszystkim z perspektywy ekologicznej, potwierdzające znaczenie gór, widzianych jako enklawy przyrodniczo-kulturowe, w aspekcie rozwoju i przetrwania współczesnej cywilizacji. W tym wymiarze wyraźnie rysuje się potrzeba rozszerzenia tej perspektywy o pogłębioną refleksję z obszaru szeroko pojętej humanistyki i dziedzin jej pokrewnych, historia poznania, eksploracji i zdobycia gór (alpinizm, andynizm, himalaizm) stanowi bowiem bardzo ważny element historii cywilizacji i kultury. W serii prezentowane będą najnowsze prace naukowe o charakterze monograficznym, jednego bądź wielu autorów, łączące doświadczenia literaturoznawcze z badaniami z zakresu antropologii kultury, psychologii i socjologii oraz historii poznania i zdobycia gór. Nie oznacza to jednak wykluczenia z serii prac z zakresu nauk przyrodniczych i innych obszarów badań. W ramach serii planowane są także wznowienia dziewiętnastowiecznych i dwudziestowiecznych zapomnianych dzieł dotyczących gór, o wybitnej wartości poznawczej, przekłady ważnych pozycji zagranicznych z tego zakresu oraz edycje krytyczne wybranych dzieł z obszaru eseistyki i beletrystyki.

Filozofia polityki współcześnie

Jolanta Zdybel, Lech Zdybel

Na niniejszy tom składają się wybrane teksty referatów wygłoszonych na VIII Polskim Zjeździe Filozoficznym (Warszawa, 15-20 września 2008) przez uczestników obrad Sekcji Filozofii Społeczeństwa i Polityki, a także teksty innych Autorów, którzy zgodzili się wziąć udział w swoistej debacie poświęconej „kondycji” współczesnej filozofii polityki oraz specyfice dzisiejszej praktyki politycznej. Filozofia polityki ma tradycję sięgającą V wieku p.n.e., a jej narodziny w starożytnej Grecji to zarazem początek w ogóle naukowej wiedzy o polityce. Jej twórcy i klasycy uważani są bowiem za prekursorów m.in. politologii i socjologii polityki. Po okresie zastoju (w pierwszej połowie XX w.) filozofia polityki jest dziś w rozkwicie. Twierdzi się nawet, że stanowi ona wręcz swoisty „barometr” zmian i napięć zachodzących w politycznej rzeczywistości. Wstęp oraz część pierwsza tomu poświęcone są analizie cech charakterystycznych  uprawianej współcześnie filozofii polityki: jej wartości poznawczych, związków z tzw. naukami szczegółowymi i empirycznymi o polityce oraz związków z polityką uprawianą w polskich realiach. Część druga podejmuje kwestię znaczenia nowożytnych idei filozoficznych (m.in. demokracji, sprawiedliwości, praworządności) oraz wybranych koncepcji filozoficzno-politycznych (np. liberalizmu, konserwatyzmu) dla współczesnej praktyki politycznej i politycznego dyskursu. W części trzeciej zaprezentowane są problemy (takie m.in., jak: transnarodowość, globalizm, ekonomiczna nierówność i społeczna niesprawiedliwość, wielokulturowe wspólnoty), z którymi musi zmierzyć się dziś polityka oraz analizowane są różne koncepcje, teorie, projekty i formuły życia społecznego, których zastosowanie w praktyce dawałoby szansę prowadzenia polityki efektywnej – na miarę  społeczno-kulturowych wyzwań współczesności.   

Ikoniczność znaku: słowo - przedmiot - obraz - gest

Elżbieta Tabakowska

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów stanowiących pokłosie piątego międzynarodowego sympozjum zatytułowanego Iconicity in Language and Literature („Ikoniczność w języku i w literaturze”), które odbyło się w Krakowie w marcu 2005 roku.

Ameryka Barańczaka

Sylwia Karolak, Ewa Rajewska

O twórczości Stanisława Barańczaka – poetyckiej, eseistycznej, translatorskiej, historyczno- i krytycznoliterackiej, a także translatologicznej, w tym krytycznoprzekładowej – wiele już zostało powiedziane i napisane. Istnieje jednak jeszcze jeden jej aspekt, przez ponad trzy dekady stanowiący jej niezbywalny kontekst, a niejednokrotnie i temat, w dodatku bardzo niejednoznaczny: Ameryka. W biografię Barańczaka wpisana jest bowiem wyraźna cezura, niezwykle istotna dla podejmowanych w tej książce rozważań. Poznańskie życie stanowi etap pierwszy. W Poznaniu Barańczak urodził się w 1946 roku, tutaj chodził do szkoły, założył rodzinę, podjął pracę, zajął się krytyką literacką, translacją i jej teorią, wreszcie, last but not least, pisał wiersze. W roku 1981 zaczyna się natomiast etap drugi – harvardzki, bostoński, amerykański. Okres ten, obejmujący niemal połowę życia poety, trwać będzie do roku 2014 – do jego śmierci. Ze Wstępu   Niniejsza książka jest znakomitym wprowadzeniem do istotnego problemu twórczości jednego z najwybitniejszych twórców polskiej literatury nowoczesnej. Znajdziemy w niej teksty poświęcone poezji, przekładom, krytyce literackiej i listopisarstwu, a także odniesienia do pracy dydaktycznej Stanisława Barańczaka, kontynuującego wielką tradycję poetów-nauczycieli literatury i kultury polskiej za granicami kraju. Ten właśnie aspekt – ujęcie różnorodności jego amerykańskich „dni i prac” – wydaje mi się w tej konstelacji szkiców o Barańczaku bardzo ważny. dr hab. Jarosław Fazan   dr hab. Ewa Rajewska – literaturoznawczyni, translatolożka i tłumaczka literacka. Opublikowała m.in. książki Dwie wiktoriańskie chwile w Troi, trzy strategie translatorskie. „Alice’s Adventures in Wonderland” i „Through the Looking Glass” Lewisa Carrolla w przekładach Macieja Słomczyńskiego, Roberta Stillera i Jolanty Kozak (2004), Stanisław Barańczak – poeta i tłumacz (2007) oraz Domysł portretu. O twórczości oryginalnej i przekładowej Ludmiły Marjańskiej (2016). dr Sylwia Karolak – literaturoznawczyni. Autorka książki Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał (2014). Współredagowała Ślady II wojny światowej i Zagłady w najnowszej literaturze polskiej (2016) oraz Stulecie poznańskiej polonistyki (1919–2019) (2018). Publikowała w „Czasie Kultury”, „Poznańskich Studiach Polonistycznych”, „Slavii Occidentalis”, „Politei” i tomach zbiorowych.