Intymne - prywatne - publiczne

red. Ewa Wąchocka

Książka Intymne – prywatne – publiczne, zbiór esejów o współczesnej scenie teatralnej, pokazuje możliwości wykorzystania kategorii socjologiczno-filozoficznych i antropologicznych do refleksji nad teatrem i dramatem. Interpretacyjnym zwornikiem prezentowanego ujęcia jest przekonanie o wyraźnej współzależności między światem życia codziennego, myślą badawczą oraz praktyką artystyczną. Zmiany, jakie w ostatnich dwóch stuleciach dokonały się w sferze życia społecznego, w istotny sposób wpłynęły na funkcjonowanie całej kultury, nieodwracalnie  przekształcając  relację między tym, co publiczne, a tym, co intymne. Nietrwałość i niestabilność takich pojęć, jak „intymne”, „prywatne”, „publiczne”, to nie tylko signum temporis zmieniającego się świata, lecz także rodzaj poręcznego klucza do skomplikowanych przemian świadomościowych, które są coraz bardziej zauważalne i domagają się komentarza. Na kształt tytułowej triady, zwłaszcza w ostatnich kilkudziesięciu latach, ogromny wpływ miało przekształcenie się współczesnych zbiorowości w „społeczeństwa medialne”, które niejednokrotnie wymuszają taki, a nie inny charakter życia intymnego, prywatnego i publicznego. Zamieszczone w książce analizy obejmują zarówno teksty dla teatru, spektakle teatralne, jak i performans oraz wybrane formy widowiskowe. Ich problematyka często wykracza poza ciasno zakreślone ramy opisu i interpretacji artefaktów. To nie tylko odczytanie doświadczeń i charakterystycznych zjawisk przedstawianych we współczesnej sztuce, ale również próba odpowiedzi na pytanie, jak te różnorodne formy wypowiedzi współuczestniczą w cyrkulacji między prywatnym i/lub intymnym oraz publicznym, uwyraźniając dynamikę zachodzących na naszych oczach zmian. Recenzja książki ukazała się na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 2 (207) luty 2016 (recenzja dostępna pod adresem: https://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3255:intymne-prywatne-publiczne&catid=286&Itemid=30).

Kompetencje do prowadzenia edukacji kulturalnej

red. Katarzyna Olbrycht, Barbara Głyda, Agnieszka Matusiak

Tematyką książki są kompetencje osób realizujących edukację kulturalną w różnych miejscach i rolach. Autorzy zebranych w niej tekstów pokazują w jak wielu kontekstach można, warto a nawet trzeba dziś mówić o kompetencjach realizatorów współczesnej edukacji kulturalnej. Książka zawiera wyniki badań i analizy dotyczące kompetencji kształconych w ramach studiów akademickich i różnych form doskonalenia zawodowego, kompetencji wykorzystywanych i najbardziej przydatnych w działaniach osób podejmujących edukację kulturalną, kompetencji oczekiwanych przez pracodawców oraz środowiska, w których prowadzone są takie działania, kompetencji postulowanych przez prowadzących takie działania, wreszcie zdobywanych przez nich poprzez różne doświadczenia osobiste, zawodowe, doświadczenia przekładające się na różne ich biografie. Prezentowana książka pokazuje problem kompetencji w kontekście podejmowania i pełnienia roli realizatora edukacji kulturalnej przez osoby o różnej profesji - animatorów społecznych i kulturalnych, instruktorów różnego rodzaju zajęć związanych z kulturą, osób pracujących w instytucjach oświatowych i wychowawczych, wreszcie - pracowników instytucji kultury zatrudnionych na różnych stanowiskach, menadżerów kultury, pracowników mediów, pracowników szkół wyższych. Redaktorzy mają nadzieję, że prezentowany tom okaże się inspiracją do dalszych badań, do projektowania i modernizowania programów kształcenia oraz doskonalenia osób prowadzących edukację kulturalną, ale także do szukania nowych form działania w tej specyficznej, tak ważnej dziś dziedzinie edukacji. [25.11.2014]

The timing of tone group constituents in the advanced Polish learner's English pronunciation

Andrzej Porzuczek

Książka Andrzeja Porzuczka poświęcona jest analizie relacji czasowych pomiędzy elementami frazy intonacyjnej w wymowie angielskiej zaawansowanego ucznia polskiego. Celem autora było wykazanie i opisanie różnic w tym zakresie między polskim uczniem a rodzimym użytkownikiem języka angielskiego oraz ich interpretacja w kontekście glottodydaktycznym. Część teoretyczna pracy (rozdziały 1—3) omawia historię i stan badań nad prozodią języka mówionego oraz metodologię akustycznych badań mowy. Część praktyczna natomiast (rozdziały 4—7) przedstawia oparte na dyskusji z części teoretycznej założenia metodologiczne, hipotezy badawcze oraz materiał językowy wybrany do analizy, po czym autor w sposób wyczerpujący prezentuje i omawia wyniki swoich badań. Autor zaobserwował m.in.: wyraźnie dłuższy czas trwania elementów nieakcentowanych w wymowie Polaków oraz większą u rodzimych użytkowników języka angielskiego tendencję do wyrównywania czasu trwanie stopy rytmicznej. Badania nie wykazały z kolei wyraźnych różnic w bezwzględnej długości samogłosek i sylab akcentowanych (z wyjątkiem sylab akcentowanych na końcu frazy, gdzie są one znacznie dłuższe w wymowie rodowitych Anglików). Przedstawione w pracy Andrzeja Porzuczka rezultaty badań oraz wykorzystanie zastosowanych w nich metod mogą posłużyć do identyfikacji konkretnych problemów w przyswajaniu obcej wymowy, jak również wprowadzić element obiektywizmu do zazwyczaj impresjonistycznej oceny warstwy prozodycznej wymowy języka obcego.

O języku i stylu "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem

Aleksander Wilkoń

Praca Aleksandra Wilkonia należy do typu rozpraw stylistyczno-językowych. Nawiązuje do rozpraw monograficznych wywodzących się z europejskiego nurtu badań strukturalistów i wprowadza nowoczesne metody analiz i interpretacji tekstów artystycznych.

Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości

Katarzyna Majdzik

Książka pt. Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości porusza fundamentalny problem nauki o przekładzie, jakim jest relacja autor–tłumacz. Posiłkując się interdyscyplinarnym warsztatem badawczym oraz szerokim zapleczem filozoficznym, przedstawia Autorka koncepcję przekładu (procesu) jako dialogu międzykulturowego oraz przekładu (tekstu) jako dzieła powstałego w wyniku spotkania dwóch podmiotowości, a więc dwóch osobowości, kultur, języków i strategii tekstowych. Tak rozumiany „styk podmiotowości” zakłada relacyjny i dynamiczny charakter przekładu, którego ontologia jest „ruchoma”. Każdy przekład (tekst) funkcjonujący w ramach choćby tylko założonej teoretycznie serii translatorycznej zbliża się do oryginału-prototypu. Ruch ten oznacza ścieranie się idei, interpretacji oraz wzajemne „oświetlanie” tekstów. Badanie relacji przekład–oryginał umożliwia zatem śledzenie owego ruchu idei, a także daje wgląd w tekstową genezę zmian translatorskich; wyznacza horyzont badania obecności Innego w przekładzie i stosunku tłumacza do kategorii obcości. Praca stanowić ma wkład w teorię i filozofię przekładu; na nowo oświetla rudymentarne problemy translatologii oraz rozszerza wcześniejsze ustalenia tej dziedziny. Skierowana jest przede wszystkim do przekładoznawców oraz slawistów zainteresowanych najnowszą literaturą chorwacką.

Powszechny system ochrony praw człowieka. Podsumowanie dekad

red. Magdalena Półtorak, red. Ilona Topa

Opracowanie poświęconej jest zaprezentowaniu osiągnięć i aktualnych wyzwań, jakie są udziałem oenzetowskiego systemu ochrony praw człowieka, w tym zwłaszcza roli ONZ w kształtowaniu systemowej ochrony praw jednostki. Publikacja stanowi próbę refleksji nad ochroną traktatową, a zwłaszcza międzynarodowo chronionym substratem poszczególnych praw, podlegającym wpływom zmieniającej się rzeczywistości oraz skutecznością mechanizmów kontrolnych, jak również prezentuje rolę Rady Praw Człowieka. Zasadniczym celem Autorów jest  przede wszystkim zbadanie aktualnego stanu ochrony praw człowieka w wymiarze powszechnym oraz jej skuteczności w kontekście współczesnych wyzwań i zagrożeń. Publikacja skierowana jest do wszystkich osób zainteresowanych problematyką ochrony praw człowieka.   Magdalena Półtorak, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół problematyki ochrony praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem równości płci w sferze publicznej oraz sytuacji uchodźczyń. Jest m.in. autorką ponad czterdziestu publikacji naukowych (w tym monografii Kobiety – kwoty – polityka. Gwarancje równości płci w Unii Europejskiej, Warszawa 2015), członkinią Grupy Polskiej ILA  oraz EuroGender Network, a także uczestniczką międzynarodowych projektów badawczych (Close the Deal-Fill the Gap, OMNIA). [sierpień 2019] Ilona Topa, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół międzynarodowego prawa praw człowieka, międzynarodowego prawa karnego i zagadnień sprawiedliwości okresu przejściowego, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji ofiar przestępstw. Jest autorką kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym monografii Międzynarodowa administracja terytorialna. Prawo – praktyka – dylematy  (Katowice-Bydgoszcz 2012). [sierpień 2019]

Obecność sztuki teatralnej w codzienności życia społecznego. Nowe obszary zainteresowań pedagogiki społecznej

Teresa Wilk

Książka prezentuje obecność i zaangażowanie sztuki teatralnej w codziennym życiu społecznym. W celu zobrazowania stałej obecności teatru/działań teatralnych w perspektywie codzienności zaprezentowano – w zarysie – konstytuowanie się sztuki teatralnej zarówno w przestrzeni międzynarodowej, jak i w Polsce. Orientacja na powszechną obecność/dostępność teatru w każdej epoce historycznej stała się asumptem do zaprezentowania jego roli w praktyce społecznej w kontekście pedagogiki społecznej. To próba ukazania możliwości włączenia sztuki w obszar pedagogicznych zadań. Zasadniczy cel opracowania to ukazanie, że teatr „wyrósł” z określonych potrzeb minionych pokoleń, będąc formą ekspresji, wyrażania uczuć, środkiem komunikacji oraz formą zaspokajania wielu potrzeb. Czerpiąc tematykę z codzienności ludzkiej egzystencji, z czasem teatr spełniał coraz więcej funkcji społecznych, edukacyjnych i emocjonalno-estetycznych. Pełniąc owe funkcje, stawał się w kolejnych epokach istotnym instrumentem w praktyce społecznej: w procesach edukacji i wychowania, doświadczania rzeczywistości, kształtowania postaw moralnych, systemu wartości zarówno w przeszłości, jak i obecnie.  Niezależnie od typu teatru (klasyczny, alternatywny czy amatorski) możliwe jest pełne zaangażowanie w życie społeczne, w konstruowanie pozytywnych obrazów oraz „korygowanie”/akcentowanie negatywnych zjawisk w codziennej przestrzeni społecznej. Tym samym sztuka teatralna, jak również działania okołoteatralne stają się formą profilaktyki i kompensacji przestrzeni społecznej.  Książka adresowana jest do studentów pedagogiki, socjologii, polityki społecznej, wiedzy o teatrze oraz organizacji i stowarzyszeń, instytucji społecznych i kulturalno–oświatowych, które działają w środowiskach lokalnych zaangażowanych w edukację i rewitalizację zorientowane na zintegrowane projektowanie i rozwiązywanie problemów społecznych.

Wiedza ekonomiczna, praca, przedsiębiorczość, konsumpcja. Świadomość ekonomiczna polskich studentów

Urszula Swadźba, Rafał Cekiera, Monika Żak

Książka jest efektem badań i analiz trzech autorów zajmujących się problematyką związaną ze świadomością ekonomiczną (pracą, przedsiębiorczością, mobilnością za pracą, konsumpcją). W niniejszej publikacji uwaga została skoncentrowana na młodym pokoleniu – studentach polskich i ich świadomości ekonomicznej. Książka adresowana jest do naukowców zajmujących się tą problematyką, praktyków społecznych oraz studentów. Autorzy swoją analizę oparli na przeprowadzonych badaniach socjologicznych. Badania te były częścią szerszego projektu zrealizowanego wśród studentów wyższych uczelni czterech krajów partnerskich Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji, i Węgier. Zostały one wsparte finansowo w ramach Visegrad Standard Grant: „The economic awareness of the young generation of Visegrad countries” nr. 21420008. W monografii najpierw omówione są założenia teoretyczne badań. Przedstawiona jest definicja i rozumienie świadomości ekonomicznej oraz metodologiczne podstawy badań. W następnych rozdziałach, zgodnie z modelem teoretycznym badań Autorzy przedstawiają: system wartości i wiedzę ekonomiczną studentów, wartość pracy i jej cechy,  mobilność wewnętrzną i zagraniczną w celu podjęcia pracy, przedsiębiorczość, wartość pieniędzy i oszczędności, postawy wobec bogactwa i biedy oraz konsumpcję. Wyniki badań porównywane są do wyników badań studentów krajów Grupy Wyszehradzkiej. W Zakończeniu zarysowany jest syntetyczny stan świadomości ekonomicznej polskich studentów. Następnie skonstruowane typy studentów, uwzględniając różne elementy świadomości ekonomicznej.