"Romanica Silesiana" 2016, No 11. T. 2: Miedo

red. Ewelina Szymoniak

W drugim tomie numeru Romanica Silesiana poświęconemu zagadnieniu strachu zebrano teksty, w których podjęta tematyka ukazana została na tle literatury oraz kinematografii iberoamerykańskiej. Wśród analizowanych w szkicach twórców znaleźli się: Amado Nervo, Emilia Pardo Bazan, Hector Abad Faciolonce, Jorge Diaz, Francisco Nieva, Pablo De Santis, Jaume Balaguero, Amando Ossorio. W zbiorze zamieszczono również osiem recenzji, prezentujących  interesujące publikacje z literaturoznawstwa romanistycznego ostatnich lat.

Podręczniki do muzyki i plastyki dla uczniów szkół podstawowych. Analiza lingwistyczno-statystyczna

Anna Łobos

Monografia na temat podręczników do muzyki i plastyki wzbogaca wiedzę pedagogiczną i językoznawczą dotyczącą teorii podręcznika szkolnego. Efekty badań lingwistyczno-statystycznych nad podręcznikami szkolnymi do przedmiotów artystycznych mają walor naukowy i praktyczny. Można je wykorzystać zarówno do pogłębionych badań w ramach konkretnych dziedzin nauki (językoznawstwa, pedagogiki), jak i podczas prac nad nowymi podręcznikami, by były one dostosowane do kompetencji czytelniczych ucznia, zachęcały go do samodzielnej lektury i wspierały proces uczenia się. Interdyscyplinarny charakter opracowania, a także szerokie ujęcie problemu podręczników do przedmiotów artystycznych sprawiają, że monografia może zainteresować pedagogów, językoznawców, nauczycieli i studentów, a także autorów oraz wydawców podręczników.

Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje. T. 2: Z perspektywy nowego stulecia

red. Elżbieta Dutka, Marta Tomczok

W pracy zgromadzono szkice o charakterze analitycznym i interpretacyjnym, poświęcone wybranym utworom polskim XX i XXI wieku. W pierwszej części tomu przedstawiono istotne tradycje dla prozy minionego stulecia (romantyczną, sienkiewiczowską, kresową), ale także zaproponowano nowe spojrzenie na twórczość Zofii Kossak-Szczuckiej i Stanisława Vincenza. Druga grupa tekstów wprowadza refleksję na temat bardzo popularnych twórców wieku XX, ale z perspektywy znacznie mniej znanych obszarów ich działalności (proza Andrzeja Bursy – Zabicie ciotki, „lektury” Ryszarda Kapuścińskiego – fascynacja Herodotem, Conradem i Malinowskim, rozmowy z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim). W kolejnej części omówiona została kontynuacja twórczości Piotra Wojciechowskiego (Próba listopada), Bronisława Świderskiego (Asystent śmierci), Mariana Pankowskiego (Była Żydówka, nie ma Żydówki). W zakończeniu przedstawiono próby oglądu literatury z punktu widzenia antropologii kultury, stawiającej pytania o koncepcję człowieka i sposób jej prezentacji w prozie, na przykładzie interpretacji autobiograficznego pisarstwa Edwarda Balcerzana (przede wszystkim książki Zuchwalstwa samoświadomości) i wybranych powieści historycznych, które łączą podobne wątki z przeszłości (tajemnicze życie Katarzyny Radziejowskiej i jej wpływ na historię). Publikacja jest adresowana do szerokiego grona osób zainteresowanych literaturą polską: literaturoznawców, historyków, antropologów, nauczycieli, studentów, uczniów szkół średnich oraz wszystkich chcących zgłębić wiedzę na wskazane tematy. [10.08.2012]

Intymne - prywatne - publiczne

red. Ewa Wąchocka

Książka Intymne – prywatne – publiczne, zbiór esejów o współczesnej scenie teatralnej, pokazuje możliwości wykorzystania kategorii socjologiczno-filozoficznych i antropologicznych do refleksji nad teatrem i dramatem. Interpretacyjnym zwornikiem prezentowanego ujęcia jest przekonanie o wyraźnej współzależności między światem życia codziennego, myślą badawczą oraz praktyką artystyczną. Zmiany, jakie w ostatnich dwóch stuleciach dokonały się w sferze życia społecznego, w istotny sposób wpłynęły na funkcjonowanie całej kultury, nieodwracalnie  przekształcając  relację między tym, co publiczne, a tym, co intymne. Nietrwałość i niestabilność takich pojęć, jak „intymne”, „prywatne”, „publiczne”, to nie tylko signum temporis zmieniającego się świata, lecz także rodzaj poręcznego klucza do skomplikowanych przemian świadomościowych, które są coraz bardziej zauważalne i domagają się komentarza. Na kształt tytułowej triady, zwłaszcza w ostatnich kilkudziesięciu latach, ogromny wpływ miało przekształcenie się współczesnych zbiorowości w „społeczeństwa medialne”, które niejednokrotnie wymuszają taki, a nie inny charakter życia intymnego, prywatnego i publicznego. Zamieszczone w książce analizy obejmują zarówno teksty dla teatru, spektakle teatralne, jak i performans oraz wybrane formy widowiskowe. Ich problematyka często wykracza poza ciasno zakreślone ramy opisu i interpretacji artefaktów. To nie tylko odczytanie doświadczeń i charakterystycznych zjawisk przedstawianych we współczesnej sztuce, ale również próba odpowiedzi na pytanie, jak te różnorodne formy wypowiedzi współuczestniczą w cyrkulacji między prywatnym i/lub intymnym oraz publicznym, uwyraźniając dynamikę zachodzących na naszych oczach zmian. Recenzja książki ukazała się na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 2 (207) luty 2016 (recenzja dostępna pod adresem: https://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3255:intymne-prywatne-publiczne&catid=286&Itemid=30).

Powszechny system ochrony praw człowieka. Podsumowanie dekad

red. Magdalena Półtorak, red. Ilona Topa

Opracowanie poświęconej jest zaprezentowaniu osiągnięć i aktualnych wyzwań, jakie są udziałem oenzetowskiego systemu ochrony praw człowieka, w tym zwłaszcza roli ONZ w kształtowaniu systemowej ochrony praw jednostki. Publikacja stanowi próbę refleksji nad ochroną traktatową, a zwłaszcza międzynarodowo chronionym substratem poszczególnych praw, podlegającym wpływom zmieniającej się rzeczywistości oraz skutecznością mechanizmów kontrolnych, jak również prezentuje rolę Rady Praw Człowieka. Zasadniczym celem Autorów jest  przede wszystkim zbadanie aktualnego stanu ochrony praw człowieka w wymiarze powszechnym oraz jej skuteczności w kontekście współczesnych wyzwań i zagrożeń. Publikacja skierowana jest do wszystkich osób zainteresowanych problematyką ochrony praw człowieka.   Magdalena Półtorak, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół problematyki ochrony praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem równości płci w sferze publicznej oraz sytuacji uchodźczyń. Jest m.in. autorką ponad czterdziestu publikacji naukowych (w tym monografii Kobiety – kwoty – polityka. Gwarancje równości płci w Unii Europejskiej, Warszawa 2015), członkinią Grupy Polskiej ILA  oraz EuroGender Network, a także uczestniczką międzynarodowych projektów badawczych (Close the Deal-Fill the Gap, OMNIA). [sierpień 2019] Ilona Topa, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół międzynarodowego prawa praw człowieka, międzynarodowego prawa karnego i zagadnień sprawiedliwości okresu przejściowego, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji ofiar przestępstw. Jest autorką kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym monografii Międzynarodowa administracja terytorialna. Prawo – praktyka – dylematy  (Katowice-Bydgoszcz 2012). [sierpień 2019]

Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości

Katarzyna Majdzik

Książka pt. Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości porusza fundamentalny problem nauki o przekładzie, jakim jest relacja autor–tłumacz. Posiłkując się interdyscyplinarnym warsztatem badawczym oraz szerokim zapleczem filozoficznym, przedstawia Autorka koncepcję przekładu (procesu) jako dialogu międzykulturowego oraz przekładu (tekstu) jako dzieła powstałego w wyniku spotkania dwóch podmiotowości, a więc dwóch osobowości, kultur, języków i strategii tekstowych. Tak rozumiany „styk podmiotowości” zakłada relacyjny i dynamiczny charakter przekładu, którego ontologia jest „ruchoma”. Każdy przekład (tekst) funkcjonujący w ramach choćby tylko założonej teoretycznie serii translatorycznej zbliża się do oryginału-prototypu. Ruch ten oznacza ścieranie się idei, interpretacji oraz wzajemne „oświetlanie” tekstów. Badanie relacji przekład–oryginał umożliwia zatem śledzenie owego ruchu idei, a także daje wgląd w tekstową genezę zmian translatorskich; wyznacza horyzont badania obecności Innego w przekładzie i stosunku tłumacza do kategorii obcości. Praca stanowić ma wkład w teorię i filozofię przekładu; na nowo oświetla rudymentarne problemy translatologii oraz rozszerza wcześniejsze ustalenia tej dziedziny. Skierowana jest przede wszystkim do przekładoznawców oraz slawistów zainteresowanych najnowszą literaturą chorwacką.

The timing of tone group constituents in the advanced Polish learner's English pronunciation

Andrzej Porzuczek

Książka Andrzeja Porzuczka poświęcona jest analizie relacji czasowych pomiędzy elementami frazy intonacyjnej w wymowie angielskiej zaawansowanego ucznia polskiego. Celem autora było wykazanie i opisanie różnic w tym zakresie między polskim uczniem a rodzimym użytkownikiem języka angielskiego oraz ich interpretacja w kontekście glottodydaktycznym. Część teoretyczna pracy (rozdziały 1—3) omawia historię i stan badań nad prozodią języka mówionego oraz metodologię akustycznych badań mowy. Część praktyczna natomiast (rozdziały 4—7) przedstawia oparte na dyskusji z części teoretycznej założenia metodologiczne, hipotezy badawcze oraz materiał językowy wybrany do analizy, po czym autor w sposób wyczerpujący prezentuje i omawia wyniki swoich badań. Autor zaobserwował m.in.: wyraźnie dłuższy czas trwania elementów nieakcentowanych w wymowie Polaków oraz większą u rodzimych użytkowników języka angielskiego tendencję do wyrównywania czasu trwanie stopy rytmicznej. Badania nie wykazały z kolei wyraźnych różnic w bezwzględnej długości samogłosek i sylab akcentowanych (z wyjątkiem sylab akcentowanych na końcu frazy, gdzie są one znacznie dłuższe w wymowie rodowitych Anglików). Przedstawione w pracy Andrzeja Porzuczka rezultaty badań oraz wykorzystanie zastosowanych w nich metod mogą posłużyć do identyfikacji konkretnych problemów w przyswajaniu obcej wymowy, jak również wprowadzić element obiektywizmu do zazwyczaj impresjonistycznej oceny warstwy prozodycznej wymowy języka obcego.

O języku i stylu "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem

Aleksander Wilkoń

Praca Aleksandra Wilkonia należy do typu rozpraw stylistyczno-językowych. Nawiązuje do rozpraw monograficznych wywodzących się z europejskiego nurtu badań strukturalistów i wprowadza nowoczesne metody analiz i interpretacji tekstów artystycznych.