Romanica Silesiana. No 6: Postcolonialisme et fait littéraire

Zuzanna Szatanik

Rédacteur en chef Krzysztof Jarosz, avec la collaboration de Buata B. Malela, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, Andrzej Rabsztyn   Kolejny tom Romanica Silesiana poświęcony został tematyce postkolonialnej w literaturze kanadyjskiej, latynoamerykańskiej, włoskiej i francuskiej. Autorzy zmierzyli się z trudnymi, nierzadko pionierskimi problemami, podejmując zagadnienia nadal bolesne w sensie społecznym, politycznym, a także czysto ludzkim. Inspiracją przedstawionych rozważań i analiz była lektura utworów takich pisarzy, jak: Chateaubriand, Victor Hugo, Tahar Ben Jelloun (L’Écrivain public i L’Enfant de sable), Jean-Luc Raharimanan (Za. Roman), Sergio Kokis (trylogia Saltimbanques, Kaléidoscope brisé i Le Magicien), Gail Scott (My Paris), Erminia Dell'Oro (L’abbandono. Una storia eritrea), Cristina Ali Farah (Madre piccola), Igiaba Scego (Oltre Babilonia), Renato Prada Oropeza (Mientras cae la noche), Horacio Castellanos Moya, Ricardo Piglia, Edmundo Paz Soldán, Rodrigo Rey Rosa, Daniel Moyano, Ananda Devi, Albert Cohen, Piotr Rawicz.

"Słowo to cały człowiek". Studia i szkice o twórczości Mickiewicza

Marek Piechota

Publikacja zawiera wybór pisanych na przełomie wieków XX i XXI prac Autora o Mickiewiczu, wyrosłych z przeróżnych inspiracji. Zostały one zgrupowane w pięciu częściach: Filomackie spełnienia i rozczarowania; Motywy, inspiracje, fenomeny; Dopowiedzenia o ideach, relacjach, milczeniu; Z problemów edytorskich i ściśle filologicznych oraz Poliglotyzm wieszcza. Są to najczęściej rezultaty ogólnopolskich i międzynarodowych sesji naukowych, w których Autor brał udział (w Cieszynie, Gdańsku, Katowicach, Ostrawie, Ustroniu, Wilnie) w latach 1994–2008. Większość rozdziałów stanowią znacznie rozbudowane w stosunku do pierwodruków wersje, co zaznaczono w Nocie bibliograficznej.

Wieki Stare i Nowe. T. 9 (14)

red. Sylwester Fertacz, Agata Aleksandra Kluczek

Tom 9 (14) „Wieków Starych i Nowych”, parametryzowanego czasopisma Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego, jest adresowany nie tylko do zawodowych historyków, lecz także do wszystkich osób interesujących się historią powszechną, Polski i regionalną. Tom zawiera dwa artykuły dotyczące historiografii rzymskiej pierwszych wieków naszej ery autorstwa badaczy reprezentujących odpowiednio białostockie i warszawskie środowisko naukowe – Michała Norberta Faszczy i Roberta Suskiego. Ponadto opracowanie Doroty Malczewskiej-Pawelec z Katowic na temat pisarstwa historycznego Łucji Charewiczowej, jednej z niewielu kobiet w Polsce zajmujących się w okresie międzywojennym badaniami naukowymi, w dodatku z zakresu historii regionalnej, oraz artykuł doktoranta z katowickiego środowiska naukowego – Łukasza Burchackiego – o budzącej wciąż żywe zainteresowanie historii budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W niniejszym tomie zamieszczono również artykuły recenzyjne i recenzje, autorstwa historyków z Katowic i Rzeszowa, dotyczące trzech najnowszych wydawnictw naukowych.

Jakość pracy a stan więzi społecznych. Monografia poświęcona pamięci prof. Władysława Jachera w dziesiątą rocznicę śmierci

red. Łukasz Trembaczowski

Monografia powstała w oparciu o publikacje uczestników konferencji pod tym samym tytułem, zorganizowanej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego dla upamiętnienia prof. Władysława Jachera w dziesiątą rocznicę śmierci. Tematyka publikacji skoncentrowana jest w obszarze zainteresowań badawczych prof. W. Jachera (choć nie jest ograniczona do jego myśli). Artykuły zaprezentowane w tomie stanowią analizę aktualności dorobku prof. Jachera (np. tekst prof. Mariańskiego), poszerzają zakres rozumienia poszczególnych zagadnień (np. problem więzi konfliktowych), analizują granice aplikacji dotychczasowych teorii w kontekście przemian (np. koncepcja moralnej transgresji w kontekście sztucznej inteligencji i gospodarki zalgorytmizowanej), rozważają potencjał nowych zastosowań dotychczasowych koncepcji (np. rozszerzenia pojęcia pracy na klientów fanów i użytkowników), prezentują wyniki bieżących badań empirycznych (np. badania U. Swadźby nad motywacjami podejmowania pracy przez studentów z krajów grupy wyszehradzkiej) oraz przywracają pamięć o zapoznanym dorobku (tekst poświęcony badaniom społecznego świata rzeki Odry). Główne obszary zainteresowań znalazły odzwierciedlenie w strukturze treściowej monografii podzielonej na 3 części: problematykę więzi społecznych, socjologię pracy oraz część zatytułowaną obrzeża myśli prof. Jachera (tematyka problemowo-regionalna).

Fenomenologiczne wątki w psychologii poznania. Badania Danuty Gierulanki nad przyswajaniem pojęć i rozumieniem tekstu

Maria Anna Zając

W opracowaniu przede wszystkim dokonano rekonstrukcji wyników badań empirycznych Danuty Gierulanki i ukazano bogactwo związanych z nimi wątków teoretycznych, a także przedstawiono jej warsztat badawczy, oparty na innym ideale obiektywności naukowej w stosunku do dominującego w psychologii poznawczej. Ukazano również poglądy metateoretyczne D. Gierulanki, które – rozproszone i rzadko formułowane expresis verbis – wspierały jej prace psychologiczne i ucieleśniały ideał wolności badań naukowych w czasach tak bardzo niesprzyjających jego realizacji. D. Gierulanka nawiązując wprost do filozoficznych koncepcji Husserla i Ingardena, uzyskała wyniki teoretyczne, w pełni porównywalne z późniejszymi rezultatami psychologii poznawczej i kognitywistyki. Jej prace, zwłaszcza dotyczące procesu przyswajania pojęć, niewątpliwie torowały drogę współczesnemu pluralistycznemu podejściu w psychologii. Zasługują na to, aby nie tylko ocalić je od zapomnienia, ale podjąć zawarte w nich myśli i idee, cenne dla psychologii poznania i sposobu jej uprawiania, aby pokazać ich żywotność i siłę oraz dalszą ich fenomenologiczną perspektywę, ku której konsekwentnie od samego początku się zwracały i perfekcyjnie rozwijały.

Od Wydziału Propagandy Filmowej do Centralnego Urzędu Kinematografii. Pierwsza dekada partyjno-państwowego monopolu w polskim kinie

Ewa Gębicka

Książka traktuje o polskim kinie jako instytucji życia społecznego kształtowanej pod wpływem czynników politycznych, ekonomicznych i artystycznych. Autorka koncentruje się na infrastrukturze twórczości filmowej oraz praktykach wytwarzania i rozpowszechniania filmów. Badając wpływ polityki na materialne wyposażenie kina, postawy twórców i widzów, kształt systemów produkcji, dystrybucji i eksploatacji filmów oraz charakter występujących między nimi powiązań, zmierza do wyłonienia podstawowych prawidłowości funkcjonowania tej instytucji w warunkach państwowego monopolu i partyjnego dyktatu.

Wypowiedzi zalecające w książce dawnej i współczesnej

Bożena Mazurkowa, red. Mariola Jarczykowa

Łaskawy Czytelniku, masz przed sobą książkę pożyteczną i starannie przygotowaną, w której zgromadzono rozprawy Uczonych z wielu polskich ośrodków akademickich, prezentujących różne dyscypliny naukowe, zajmujących się dziełami na przestrzeni tysiącleci (od starożytności do XXI wieku). Artykuły uporządkowane chronologicznie uświadamiają jak doskonalono sztukę promowania publikacji, jak korzystano z doświadczeń poprzedników, jak wprowadzano odbiorców do lektury dzieła. Ufamy, że czas spędzony z tą książką w ręku będzie czasem przyjemnym i pełnym inspirujących myśli towarzyszących słowom Autorów. Z tym bądź łaskaw.

Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M.R. James

Jacek Mydla

Książka Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M. R. James poświęcona jest opowiadaniom o duchach Montague Rhodesa Jamesa (1862-1936) i literaturze "gotyckiej", które bada się za pomocą narzędzi teorii narracji. Stosując te narzędzia, Jacek Mydla opisuje technikę narracyjną klasycznej opowieści o duchach, gatunku literackiego, którego M. R. James jest jednym z najznamienitszych przedstawicieli. Za motyw przewodni uznana została kategoria dystansu, która spaja analizy i uzasadnia podział książki na dwie części. Część I koncentruje się na ideologicznym znaczeniu dystansu, które ożywiało powstanie i przyszły rozwój gotyku literackiego w Anglii "oświeceniowej" (druga połowa XVII wieku) i wiktoriańskiej (druga połowa XIX wieku). Część II analizuje użycie przez M. R. Jamesa szerokiej gamy zabiegów dystansujących, których głównym celem jest przekształcenie czytelników w ghost-seers (po polsku: "widzący ducha"), kategoria w powszechnym użyciu we współczesnej literaturze przedmiotowej. Celem monografii jest stworzenie platformy do spotkania między teorią narracji a opowieścią o duchach. Mydla pokazuje, że takie spotkanie i dialog mogą być produktywne i w ten sposób usiłuje wypełnić lukę w badaniach spowodowaną okolicznością, iż teoria narracji przez znaczny okres swojego rozwoju koncentrowała się na realistycznej fikcji literackiej. Motywacją, która przyświeca podjętym analizom jest pragnienie oszacowania, w jakim stopniu teoria narracji może zostać produktywnie zastosowana do gatunków takich jak opowieść tajemnicza (mystery story), opowieść grozy (terror fiction) i opowieść osobliwa (weird fiction) oraz, bardziej ogólnie, do gotyku literackiego. M. R. James z powodzeniem uczynił opowiadanie o duchach wybraną prowincją swojej działalności pisarskiej (która zajmowała go przez ponad dwadzieścia lat), co może oznaczać, że opowieść o duchach jest gatunkiem posługującym się własną retoryką narracyjną.