Literatura w terapii - warsztaty otwarte

Anna Bautsz-Sontag

Publikacja stanowi kontynuację poprzedniej książki autorki Literatura w terapii dzieci. Autorka poddaje refleksji pracę biblioterapeutyczną, którą zajmuje się jako psycholog i psychoterapeuta. Wskazuje na zasadnicze elementy procesu biblioterapeutycznego, jakimi są budowanie relacji terapeutycznej, konstruowanie w toku procesu terapeutycznego rozumienia oraz budowanie zmiany terapeutycznej. Autorka podkreśla, iż działania biblioterapeutyczne, aczkolwiek skupione wokół tekstu literackiego, zasadzają się na relacji terapeutycznej, zatem ich kluczową formułą powinna być regularność i systematyczność spotkań biblioterapeutycznych oraz stałość osoby terapeuty – znającego i rozumiejącego pacjenta, do którego kieruje działania biblioterapeutyczne. Wobec tak sformułowanego założenia dotyczącego pracy terapeutycznej z wykorzystaniem literatury autorka przedstawia działania biblio-edukacyjne oraz biblio-terapeutyczne sensu strice, wskazując różnice między nimi. Pierwszy rozdział pracy zawiera omówienie obszarów współcześnie uprawianej biblioterapii. Autorka dokonuje subiektywnego przeglądu oraz oceny tekstów literackich wykorzystywanych w pracy biblioterapeutycznej – bajek terapeutycznych, opowiadań dla dzieci, baśni. W rozdziale drugim – kluczowym dla meritum namysłu biblioterapeutycznego autorki – zaprezentowane są trzy perspektywy pracy terapeutycznej: rozumienie, relacja oraz zmiana. Autorka nie tylko definiuje i omawia owe perspektywy, ale też ukazuje ich znaczenie w jakości pracy terapeutycznej. W rozdziale trzecim autorka dokonuje przełożenia na biblioterapeutyczny proces założeń odnoszących się do terapii w ogóle – zatem przedstawia, w jaki sposób rozumienie, relacja oraz zmiana wpisują się w proces biblioterapeutyczny. Oddana do rąk czytelników publikacja zawiera również część praktyczną, rozdział czwarty – w nim autorka przedstawia propozycje biblioterapeutycznych warsztatów otwartych. Formuła warsztatów otwartych zasadza się na założeniu przekładu intersemiotycznego. Proces ten jest w pracy opisany i zaprezentowany w postaci przykładowych warsztatów kierowanych zarówno do dzieci, jak i dorosłych. Publikacja łączy w sobie namysł teoretyczny nad współcześnie uprawianą biblioterapią oraz prezentację praktycznych propozycji realizacji biblioterapeutycznych, opartych na doświadczeniach autorki w pracy z pacjentami w toku procesu terapeutycznego. Dedykowana jest osobom zajmującym się zawodowo terapią dzieci oraz wszystkim zainteresowanym biblioterapią.

Dzień dobry! Podręcznik do nauki języka polskiego dla początkujących. Poziom podstawowy A1. Cz. 1. Wyd. 6. poprawione

Aleksandra Janowska, Magdalena Pastuchowa

Przedstawiamy nowe wydanie podręcznika „Dzień dobry”, z powodzeniem stosowanego od kilku już lat na wielu uczelniach prowadzących lektoraty języka polskiego jako obcego. Zgodnie z sugestiami lektorów i studentów postanowiłyśmy podzielić książkę na dwie części. Pierwsza (lekcje 1 – 48) obejmuje swoim zakresem certyfikacyjny poziom podstawowy A1, druga zaś poziom A2. W stosunku do wcześniejszych wydań zmienione zostały tylko lekcje powtórzeniowe, układ pozostałych pozostawiłyśmy bez zmian. Podręcznik „Dzień dobry” jest efektem naszych kilkuletnich doświadczeń w pracy ze studentami rozpoczynającymi naukę języka polskiego. Jest to ten etap w uczeniu się języka polskiego, który wymaga szczególnego zaangażowania z obu stron – studenta i nauczyciela. Im więcej zatem będzie do ich dyspozycji materiałów dydaktycznych – podręczników, zbiorów gier językowych czy ćwiczeń gramatycznych – tym lepiej. Nasz podręcznik przeznaczony jest dla uczniów, którzy nie mają dużych doświadczeń w uczeniu się gramatyki – nawet języka ojczystego. Komentarz językowy został więc ograniczony do minimum; terminologię wprowadzamy w wypadkach, naszym zdaniem, absolutnie niezbędnych. Przyjęłyśmy również zasadę niewprowadzania języka-medium, co znacznie rozszerza krąg odbiorców – z podręcznika mogą korzystać przedstawiciele różnych grup etnicznych. Podkreślmy jednak, iż nie jest to samouczek – konieczny jest tu nauczyciel prowadzący, który będzie potrafił wyjaśnić zjawiska gramatyczne oraz sprawdzić i ocenić poprawność wypowiedzi. /fragment wstępu/

Linguarum Silva. T. 4: W kręgu zagadnień języka i tekstu

red. Barbara Mitrenga

Czwarty tom „Linguarum Silva” zatytułowany W kręgu zagadnień języka i tekstu składa się z trzech części. W pierwszej z nich – W kręgu zagadnień historii języka i dawnych tekstów – znalazło się pięć artykułów poświęconych historycznojęzykowym analizom wybranych grup słownictwa, rekonstrukcji językowego obrazu Boga w XVI-wiecznej homiletyce Piotra Skargi oraz badaniom staropolskiej legendy o świętej Dorocie. Druga część tomu, zatytułowana W kręgu zagadnień współczesnego języka i tekstów kultury, zawiera cztery artykuły, które jako materiał badawczy wykorzystują współczesną leksykę i/lub typowe dla obecnych czasów – szeroko rozumiane – teksty kultury: istniejące w przestrzeni mediów elektronicznych teksty określane jako legendy miejskie, memy internetowe oraz reklamy telewizyjne. W trzeciej części tomu (W kręgu teoretycznych i praktycznych zagadnień języka) zamieszczono dwa artykuły poświęcone rozważaniom na temat ekonomiczności środków językowych oraz opisowi metody antropometrycznej w badaniach artykulacji polskich samogłosek. Teksty opublikowane w niniejszym tomie są w znacznym stopniu zróżnicowane (m.in. metodologicznie, materiałowo, pod względem przyjętej przez autorów poszczególnych tekstów perspektywy oglądu danych językowych, stopnia szczegółowości opisu), co uznać należy za walor tej publikacji, gdyż prezentuje różnorodne zainteresowania naukowe pokolenia młodych polskich lingwistów. Tom adresowany jest zarówno do językoznawców, maturzystów, studentów i doktorantów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników, którym bliska jest tematyka prezentowanych artykułów.

Polska prowincja paulinów od XVII wieku do 1864 roku. Dzieje gospodarcze: klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie

Jacek Szpak

Głównym celem książki jest wyjaśnienie gospodarczych podstaw funkcjonowania klasztoru i sanktuarium paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Dotychczas funkcjonowało przekonanie, że sanktuarium i klasztor mógł działały dzięki darowiznom i ofiarom wiernych przybywających na Jasną Górę. Dzięki tej książce czytelnik może się przekonać, że sytuacja była bardziej skomplikowana. Otóż największa część środków materialnych była pozyskiwana z własnej działalności gospodarczej prowadzonej przez paulinów w gospodarstwach rolnych (folwarkach). Wyjaśniono także skąd brały się owe gospodarstwa. Część z nich została nadana przez fundatora, ks. Władysława Opolczyka, przez Władysława Jagiełłę, magnatów i szlachtę, ale również sami paulini prowadzili akcję osadniczą lub kupowali dobra. W książce przedstawiono także wiele wydarzeń i zjawisk społecznych i ekonomicznych jakie rozgrywały się w rejonie Częstochowy, Kłobucka, Pajęczna czy Brzeźnicy. Autor starał się również uwypuklić ludzki wymiar wszelkiej działalności społecznej i gospodarczej. Stąd umieszczono liczne nazwiska imiona, zawody oraz pochodzenie osób zaangażowanych w szeroko rozumianą działalność gospodarczą, artystyczną, religijną czy społeczną, które były związane z funkcjonowaniem klasztoru i sanktuarium jasnogórskiego. Dotyczy to zarówno osób duchownych, jak i świeckich, których potomkowie być może mieszkają dotąd w miejscowościach, o których ta książka opowiada. Czytelnik może się również dowiedzieć jak wyglądało życie codzienne ludzi żyjących w XVII, XVIII i XIX wieku. Czym się oni zajmowali i z jakimi problemami się borykali. Książka zapewne pozwoli czytelnikowi skonstatować, że człowiek jako istota myśląca i czująca nie zmienił się w ciągu wieków.

Wprowadzenie do prawa środowiska

Ryszard Mikosz

Praca przedstawia najważniejsze zagadnienia systemowe dotyczące prawnej regulacji odnoszącej się do środowiska, w szczególności jego ochrony. W sposób syntetyczny omówione zostały w niej: normatywne definicje „środowiska” i „ochrony środowiska”, źródła prawa środowiska (ze szczególnym uwzględnieniem konstytucyjnych podstaw ochrony środowiska), prawa przysługujące w odniesieniu do środowiska, podmioty wykonujące zadania w zakresie gospodarowania środowiskiem oraz jego ochroną, podstawowe rodzaje (typy) instrumentów prawnych służących gospodarowaniu środowiskiem i jego ochronie, niektóre konsekwencje zgodnego z prawem oddziaływania na środowisko oraz ważniejsze instrumenty odpowiedzialności za naruszenia przepisów dotyczących środowiska.

Wzory kultury antycznej. Reguły zachowania starożytnych Greków i Rzymian

red. Julia Doroszewska, Marek Job, Tomasz Sapota

Tytuł niniejszej publikacji świadomie nawiązuje do prac słynnej amerykańskiej antropolożki Ruth Benedict, która do nauk o kulturze wprowadziła pojęcie „wzoru kulturowego”. W badanych przez siebie kulturach wskazywała ona na specyficzne dla ich uczestników reguły myślenia i zachowania oraz wpływ owych reguł na wytwarzanie określonych postaw i reakcji w życiu codziennym i, co za tym idzie, na kształtowanie i sposoby realizacji norm kulturowych charakterystycznych dla danej grupy lub społeczeństwa. Termin „wzór kulturowy” odsyła nas zatem do skomplikowanego uniwersum norm i wartości, które funkcjonują zawsze na dwóch różnych poziomach: deklaratywnym i realizacyjnym. Przyglądanie się normom na pierwszym z wymienionych poziomów ukazuje nam istnienie w świadomości zbiorowej typów idealnych, do których każda jednostka powinna dążyć. Odkrycie natomiast drugiego, realizacyjnego poziomu pozwala zweryfikować, na ile to, co pozostaje w sferze postulatu, jest rzeczywiście realizowane i przestrzegane. (fragment wstępu)

Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku

Agnieszka Nęcka

Rozmowy (o ile takie się dziś zdarzają) na temat polskiej literatury „nowej i najnowszej” zdominowane bywają głównie przez określenia typu: „medialne ustawki”, „wydmuszkowe dziennikarstwo”, dominujący dyskurs medialny, mainstream i celebryctwo czy podążanie za koniunkturami oraz obowiązującymi modami. Żyjemy, jak przekonuje Mariusz Sieniewicz, w epoce egocentryzmu i hipochondrii: „wszyscy jesteśmy hipochondrykami. Dopadło nas neurotyczne przewrażliwienie na swoim punkcie, do głosu coraz silniej dochodzi narcyzm i domaga się ekspresji, nierzadko nadekspresji, co skutkuje kakofoniczną wrzawą przekrzykujących się «ja»”. Nic dziwnego, że dzisiejsza krytyka jawnie opowiada się za autorskością, uintymnieniem swojego fachu. Czytanie tedy ma być „sprawą prywatną i osobną, tzn. innym czytaniem innego (tekstu), poprzez które ujawnia się Inny (czytający)”. Wykorzystując niejako ów „triumf podmiotowości”, składam coś na kształt dziennika moich lektur. W tym dzienniku, oczywiście, znalazła się tylko część książek, które dane mi było przeczytać. Łączy je przede wszystkim data publikacji. Wszystkie one pojawiły się na polskim rynku wydawniczym między 2009 a 2014 rokiem. Tym razem jednak powrót do książek z ostatniego pięciolecia wiąże się nie tyle z potrzebą podsumowania czy ponownego przemyślenia własnych niegdysiejszych rozpoznań, ile z próbą pokazania zniuansowania najnowszej rodzimej prozy. Stąd tytuł niniejszego tomu – Polifonia – który nawiązuje do sfery życzeniowej, mającej swe źródło w tęsknocie za wielogłosowością, a zatem większym zróżnicowaniem ówczesnej mapy literackiej. Wśród najnowszych publikacji można dostrzec takie, w których na plan pierwszy wysuwają się echa metafizyki lub rezonanse autobiograficzne. Wychwycić można takie, które zostały zdominowane przez reminiscencje Historii, pogłosy lęków, brzmienia miłości, odgłosy podróży (zarówno tej realnej, jak i metaforycznej) czy próby wyobraźni. Nie jest, oczywiście, tak, że poszczególne zbiory prozatorskie da się łatwo sklasyfikować. Większość z nich pobrzmiewa różnymi nutami. Niemniej, w każdym z nich można wyczuć głos nadrzędny, który dopełniany jest tonami pobocznymi. Obok książek i pisarzy, którzy należą do głównego nurtu (na przykład Olga Tokarczuk, Andrzej Stasiuk, Michał Witkowski czy Jerzy Pilch), szukam przeto takich, którzy sytuują się na obrzeżach (między innymi Marek Ławrynowicz, Piotr Bednarski, Wioletta Grzegorzewska, Adam Ubertowski lub Maciej Gierszewski). W efekcie w Polifonii… znaleźli się reprezentanci różnych generacji twórczych i odmiennych praktyk pisarskich. Intrygują mnie zarówno lepsze, jak i słabsze warsztatowo propozycje, te, które zachwycają, i te, które męczą, te, które inspirują, i te, które stają się powodem zadumy, te będące wyzwaniem lekturowym, jak i te, których interpretacja nie przysparza problemów. Tworząc indywidualny „zapis lekturowych przygód”, staram się unikać hierarchizacji, choć mam świadomość, że już sam wybór lektur pod takową hierarchizację podpada. Złudzeniem jest myślenie, zgodnie z którym poszczególne tytuły mogą istnieć samodzielnie lub równoprawnie. Większość z nich mocno bowiem została zakotwiczona w (zwykle traumatycznych) doświadczeniach bliskich każdemu człowiekowi. W rezultacie prozy odzwierciedlają nie tylko kondycję współczesnego społeczeństwa, ale również diagnozują nasze „tu i teraz”. (Od autorki)

Otwarte zakończenie. Wybór współczesnego dramatu czarnogórskiego

Red. Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch, Leszek Małczak

W antologii Otwarte zakończenie zaprezentowano wybór współczesnych dramatów czarnogórskich w opracowaniu krytycznym. Wszystkie zawarte w tomie teksty powstały w ciągu ostatnich dwóch dekad i uzupełniają obraz współczesnego dramatopisarstwa europejskiego. Na kształt tej twórczości wpływ miały osiągnięcia przedstawicieli i przedstawicielek starszych generacji twórców rodzimych, a także praktyka artystów zachodnioeuropejskich. W drodze artystycznych negocjacji powstała jednak odrębna jakość. Prezentowane w dramatach treści, mimo specyfiki i kolorytu lokalnego, mają ładunek uniwersalny i rezonują z rzeczywistością w ujęciu globalnym. Problematyka tych utworów obejmuje m.in. słabo rozpoznane w Polsce czarnogórskie realia antropologiczno-kulturowe, fakty historyczne aktualizowane w kontekście współczesnych wydarzeń oraz relacje Czarnogóra - Jugosławia i Czarnogóra - Europa. Warto zaznaczyć, że antologia stanowi prawdopodobnie pierwszy na świecie wybór dramatu czarnogórskiego w przekładzie na język obcy.