Książka o teorii względności

Witold Kruczek, Jędrzej Stanisławek

Osoby z pokolenia obecnych doktorantów i młodych doktorów hasło "Kruczek" jednoznacznie kojarzy się z trzema-czterema latami łez wypłakanych w liceum nad niebieskim (lub czerwonym!) dwutomowym zbiorem zadań z fizyki, który stał się drzwiami otwierającymi drogę do zrozumienia tej dziedziny nauki. Rola tego zbioru była dla nas jako uczniów wręcz symboliczna - dlatego zdobyta na studiach informacja, że "Kruczek" to nie tylko nazwa zbioru, ale że jego autor to żywa postać, emerytowany pracownik Politechniki Warszawskiej, była zaskakująca. [...] Na początku 2022 roku na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej nadarzyła się okazja, aby z dr. Witoldem Kruczkiem spotkać się osobiście - zorganizowaliśmy obchody jego setnych urodzin! Podczas spotkania widać było, że wśród przybyłych darzony jest wielkim szacunkiem - wśród studentów z lekkim niedowierzaniem, że właśnie rozmawiają z człowiekiem urodzonym w czasach, o których pisało się sprawdziany na lekcjach historii, walczącym w II wojnie światowej, gdy był w ich wieku, a wśród profesorów padały podziękowania za świetną dydaktykę, którą im zapewniał, gdy byli studentami. Według ich relacji sale wykładowe na zajęciach z dr. Kruczkiem zawsze były wypełnione, ponieważ z niezwykłą energią prezentował fizykę w praktyce - poprzez pokazy i doświadczenia. [...] Książka o szczególnej teorii względności Witolda Kruczka miała swego poprzednika w języku francuskim. Podczas wykładów w Algierii dr Kruczek napisał skrypt w postaci maszynopisu. Niektóre rysunki pochodzą z tamtego opracowania. Kilka lat temu podjął się rozszerzenia wcześniejszej wersji, jednak nie trafiło ono wówczas do druku. Na przeszkodzie stanęła epidemia, brak zewnętrznego wsparcia, po części wahania samego dr. Kruczka. Opóźnienie, o którym mowa, miało swoje negatywne następstwo: utrudniło korektę tekstu. Dr Kruczek ma obecnie kłopoty ze wzrokiem. Mimo wszystko problem korekty udało się rozwiązać. Jędrzej Stanisławek Książka ta została napisana na podstawie moich wykładów z Podstaw Fizyki, które prowadziłem w latach 1970/1980 na wydziałach Elektroniki, Mechaniki Energetyki i Lotnictwa (tzw. MEiL) i Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej (tzw. FTiMS) Politechniki Warszawskiej oraz zajęć seminaryjnych, które organizowali moi studenci L'Ecole Nationale Politechnique w Algierze w latach 1985-1991. Wykładałem tam Mechanikę Ośrodków Ciągłych zaś seminaria z Teorii Względności prowadzone były nadprogramowo z powodu wielkiego zainteresowania i na prośbę studentów. Chciałbym tu zwrócić uwagę na pewien fakt, który w istotny sposób zaważył na tej książce. Chodzi mianowicie o to, że już na samym początku wykładów umówiłem się ze studentami, że każdy z nich ma prawo w każdej chwili przerwać mi wykład i zadać pytanie i prosić o lepsze i głębsze objaśnienie omawianego problemu. Ogromna liczba pytań - niekiedy mających już twórczą cechę - zmuszała mnie do bardzo wnikliwego i głębokiego opracowania nie tylko treści, ale i dydaktycznej formy tematu. Teoria względności obfituje w pojęcia, sprzeczne z codziennym doświadczeniem człowieka, który z tą piękną teorią się spotyka po raz pierwszy. Wymaga ona od uczącego się całkowitej przebudowy wyobraźni fizycznej... Teoria względności jest w swej istocie teorią geometryczną, gdy - przynajmniej do dziś - uczniowie przez cały czas wdrażani są do myślenia wyłącznie analitycznego i nie wymaga to odnoszenia się geometrycznego. Mając to na uwadze, umieściłem w książce wiele rysunków, które mają na celu poruszyć wyobraźnię czytelnika i spowodować, że zobaczy on w fizyce, oprócz związków przyczynowo-skutkowych przedstawionych w pięknych równaniach różniczkowych Newtona, Lagranga, Hamiltona, wymagającą myślenia analitycznego geometrię, która przenika całą fizykę i która pozwala nam zobaczyć boską logikę całej jej konstrukcji. Witold Kruczek

Nanomateriały węglowe w technologii elektroniki drukowanej

Marcin Słoma

W opracowaniu przedstawiono najważniejsze osiągnięcia w dziedzinie szeroko pojętej nanotechnologii w elektronice z zastosowaniem nanomateriałów węglowych, poczynając od opisu procesów ich syntezy, przez narzędzia badawcze stosowane do oceny ich właściwości, a kończąc na praktycznych i potencjalnych zastosowaniach w elektronice. Autor skupił się na przedstawieniu światowych osiągnięć w dziedzinie badań i zastosowania nanomateriałów węglowych w technice drukowanej. W książce zawarto krytyczną analizę aspektu zastosowania nanomateriałów węglowych, których niespotykane wcześniej właściwości elektroniczne, mechaniczne, termiczne, optyczne, chemiczne i biologiczne sugerowały niemal nieograniczone możliwości aplikacyjne, co rozbudzało marzenia o zastosowaniach mogących zrewolucjonizować nasz świat technologii i nauki. Próby wykorzystania tych wyjątkowych możliwości wymagają jednak całkiem nowych rozwiązań technicznych, technologicznych i badawczych.   Książka powinna być zrozumiała dla studentów stopnia magisterskiego, posiadających wiedzę z zakresu matematyki, fizyki, chemii i inżynierii materiałowej. Może być także przydatna dla naukowców z innych obszarów badań oraz kadry dydaktycznej jako podręcznik do zajęć z zakresu nowych technologii elektronicznych.

Zarządzanie komunikacją i wiedzą w planowaniu cywilnym oraz zarządzaniu kryzysowym

Katarzyna Rostek, Michał Wiśniewski, Radosław Jan Zając

Celem tego podręcznika, który jest trzecim w serii, jest wskazanie możliwości zintegrowanego podejścia, łączącego zarządzanie komunikacją i wiedzą w organizacji w perspektywie planowania cywilnego i zarządzania kryzysowego. Jest on wynikiem kilku lat pracy naukowej, badawczej oraz weryfikacji praktycznej, zarówno w jednostkach administracji publicznej, jak i w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą. Podręcznik składa się z pięciu rozdziałów, w których zaprezentowano wzajemne zależności procesów komunikacji i zarządzania wiedzą (rozdział 1), przedstawiono klasyczny model zarządzania wiedzą, rekomendowany do wskazanych zastosowań (rozdział 2), ale zaproponowano również nowy model ATENA (rozdział 3), który integruje podejście do komunikacji i wiedzy. Jako uzupełnienie tych rozważań, w rozdziale 4 została przedstawiona metodyka wykorzystywania danych i informacji gromadzonych w obydwu procesach, a w rozdziale 5 zaproponowano model oceny i doskonalenia systemu zarządzania komunikacją i wiedzą w organizacji. Obydwa rozdziały mają na celu pokazanie czytelnikowi, że proces zarządzania komunikacją i wiedzą nie stanowi celu sam w sobie, a uzasadnieniem jego istnienia są inne procesy organizacji, jak efektywne wspomaganie decyzji zarządczych, poprawnie prowadzona i stale rozwijana analityka organizacyjna, a przede wszystkim jak najlepsza realizacja procesów głównych. Z drugiej strony, żeby proces zarządzania komunikacją i wiedzą był w stanie spełniać swoje zadania i cele, musi być cały czas poddawany ocenie i doskonaleniu.

Strategie optymalne w mechanice lotu i biomechanice

Ryszard Maroński

W monografii przedstawiono podstawowe pojęcia rachunku wariacyjnego i teorii sterowania optymalnego. Zagadnienia teoretyczne omówiono na konkretnych przykładach. Pokazano, że zagadnienie minimalizacji nagrzewania korpusu rakiety jest podobne do zagadnienia minimalizacji czasu w zjeździe narciarskim. Rozpatrzono zagadnienia minimalizacji czasu przeskoku szybowca pomiędzy kominami oraz czasu w biegach lekkoatletycznych i pływaniu. Przeanalizowano zagadnienia minimalizacji zużycia paliwa przez samochód i studencki pojazd rekordowy. Rozważono zagadnienie minimalizacji zużycia energii w kolarstwie. Dla dwóch modeli wzrostu komórek nowotworowych przeanalizowano zagadnienie minimalizacji toksycznego efektu w chemioterapii.

Geometria wykreślna

Wacław Mierzejewski

Część wstępna opracowania zawiera wskazówki praktyczne, przypomnienie relacji równoległości i prostopadłości oraz pojęcie rzutu równoległego. W części głównej podano merytoryczne treści dotyczące metody rzutowania prostokątnego na dwie i więcej rzutni. Zaletą podręcznika jest stopniowanie trudności w zamieszczonych przykładach - zawsze ilustrowanych rysunkiem. Podręcznik został napisany z myślą o studentach mechanikach, ale może być wykorzystywany na innych kierunkach studiów politechnicznych.

Ergonomia. Projektowanie-diagnoza-eksperymenty

Ewa Górska

W podręczniku, w sposób przystępny i wszechstronny, została przedstawiona problematyka ergonomii w procesach projektowych, badaniach diagnostycznych i działaniach menedżerskich oraz codziennym życiu. Układ i treść książki odpowiadają nowoczesnemu modelowi kształcenia studentów uczelni technicznych, szczególnie kierunków związanych z budową maszyn, technologią, organizacją produkcji i zarządzaniem. Dużą korzyść może ona także przynieść inżynierom, projektantom, konstruktorom i organizatorom pracującym w zakładach przemysłowych, w biurach projektowych, działach konstrukcyjnych oraz w służbach bezpieczeństwa i higieny pracy.  W opracowaniu omówiono: genezę ergonomii, jej rozwój, znaczenie i charakter działań, określanych jako ergonomia korekcyjna i koncepcyjna; zasady projektowania stanowiska pracy zgodne z tradycyjnym podejściem do projektowania technicznego i rozwiązania, które są wynikiem zastosowania wytycznych i zaleceń charakterystycznych dla projektowania ergonomicznego; technikę diagnozy ergonomicznej, stanowiącą podstawę oceny stanu istniejącego; zasady nowoczesnego kształtowania organizacji pracy, w tym aspekty techniczne, organizacyjne i ekonomiczne oraz psychologiczne i społeczne, zwiększające partycypację człowieka w procesie pracy; nowe nurty w badaniach ergonomicznych, dotyczące jakości życia, np. ergonomię mieszkania, ergonomię wyrobu, likwidację barier w funkcjonowaniu ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także różnego typu działania ergonomiczne w systemach zarządzania jakością.

Nowoczesne metody immobilizacji substancji aktywnych stosowanych w inżynierii chemicznej, materiałowej i środowiska

Sabina Wilkanowicz

Celem powstania niniejszej książki było zestawienie aktualnej wiedzy na temat metod unieruchamiania różnych substancji aktywnych - katalizatorów, enzymów, związków aktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych, antymikrobiologicznych, antykorozyjnych, a nawet drobnoustrojów, które mogą być stosowane w różnych procesach przemysłowych opartych na technologii chemicznej, biotechnologii, inżynierii chemicznej czy nanotechnologii. Zestawienie tej wiedzy jest ważne, ponieważ pomaga zobrazować zainteresowanym, jakie są najlepsze możliwości immobilizacji wybranych składników aktywnych, o konkretnych właściwościach i zastosowaniu. W opracowaniu omówiono i porównano najczęściej stosowane techniki immobilizacji mechanicznej, stanowiące największe zainteresowanie naukowców oraz przemysłu (na przykład freeze-drying czy spray drying), a także techniki, które dopiero zaczynają podbijać przemysł (electrospinning, solution blow spinning czy electro-blow spinning). Dokładne przedstawienie tych technik pozwoli nie tylko na zrozumienie zasad ich działania, ale także da możliwość praktycznego rozpatrzenia, która metoda może być wykorzystywana, aby w najlepszy z możliwych sposobów unieruchamiać i ochraniać konkretne związki aktywne czy inne materiały. Książka stanowi, jak dotąd, jedyne źródło informacji o tak szerokim spektrum, opisujące zarówno dostępne i znane techniki immobilizacji, jak i zestawienie materiałów stosowanych jako nośniki substancji aktywnych. Ponieważ większość monografii wydawanych w tej tematyce skupia się albo na poszczególnych technikach immobilizacji, albo konkretnych związkach aktywnych (na przykład tylko na enzymach) i metodach ich unieruchamiania, dlatego opracowanie może ułatwić czytelnikowi nie tylko zrozumienie metod immobilizacji mechanicznej, ale także porównać i wybrać tę, która umożliwi uzyskanie najlepszego efektu prac badawczych.

Laboratory of Fluid Mechanics

Lech Knap

Laboratory of Fluid Mechanics