Zarządzanie strategiczne. Ocena potencjału strategicznego przedsiębiorstwa

Grażyna Gierszewska, Michael Jaksa

Książka jest II tomem serii „Zarządzanie strategiczne” W drugim tomie podręcznika zaprezentowano wybrane metody służące do sprawdzenia, jakie zasoby i sposoby budowania potencjału strategicznego organizacji są najbardziej skuteczne. Wybrano nie tylko sprawdzone i skuteczne narzędzia analizy strategicznej wnętrza przedsiębiorstwa, ale ukazano także ich różnorodność. Omówiono m.in. macierze portfelowe, których celem jest stworzenie zrównoważonych aktywów organizacji, oraz ogólną ideę analizy portfelowej służącej do diagnozy otoczenia i rynku oraz wnętrza organizacji istniejącego w przedsiębiorstwie portfela produkcji, aż do zbudowania portfela docelowego. Następnie zapoznano czytelników ze Zrównoważoną (Strategiczną) Kartą Wyników, która jest uważana za jeden z najpopularniejszych modeli pomiaru wydajności biznesowej i zarządzania pomiarem osiągnięć wydajności. SKW podkreśla potrzebę integracji finansowych i niefinansowych miar wyników, z jednoczesnym powiązaniem strategii i pomiaru wyników, a cztery jej perspektywy: finansowa, klienta, procesów wewnętrznych, rozwoju, pozwalają na ocenę realizacji strategii z różnych punktów widzenia i uwzględnienie interesów wszystkich grup zaangażowanych w działalność przedsiębiorstwa. Kolejnym omawianym w opracowaniu narzędziem analizy poprawności działań podejmowanych przez przedsiębiorstwo w celu wytworzenia wartości i budowania przewagi konkurencyjnej jest łańcuch wartości. Założeniem podstawowym modelu łańcucha wartości jest podział działalności przedsiębiorstwa na strategicznie istotne czynności, aby móc określić miejsca powstawania kosztów i zysków oraz potencjalne źródła przewag konkurencyjnych. Łańcuch wartości to sekwencja działań przekształcania zasileń, technologii i pracy ludzi na produkty finalne. Składa się on z funkcji podstawowych i pomocniczych oraz marży (zysku). Działalność podstawowa może być przedprodukcyjna, produkcyjna i sprzedaży, natomiast działalność pomocnicza koncentruje się w każdym przedsiębiorstwie na innych elementach. Kolejna zaprezentowana metoda to bilans strategiczny przedsiębiorstwa, czyli „teoretycznie prosta” metoda oceny potencjału strategicznego, wymagająca jednak skrupulatnego przestrzegania założeń analizy, czyli: wyodrębnienia obszarów analizy potencjału, określenia czynników/elementów organizacyjnych w ramach poszczególnych obszarów, zdefiniowania skali ocen i charakteru oceny, wyszczególnienie kluczowych czynników sukcesu w obszarach oceny itp. Następnie omówiono analizę SWOT, czyli metodę integrującą wszystkie istotne informacje uzyskane w trakcie diagnozowania organizacji i szacowania zmian w otoczeniu w procesie zmierzającym do sformułowania strategii. Jest to metoda bardzo trudna, gdyż wymaga udzielenia odpowiedzi dotyczących profilu działalności przedsiębiorstwa, zakresu jego działania, określenia klientów i ich potrzeb oraz orientacji naczelnego kierownictwa organizacji. Niezbędna jest też identyfikacja makrootoczenia i otoczenia konkurencyjnego organizacji oraz ich ocena w kategoriach szans i zagrożeń. To są podstawy do dokonania diagnozy oraz oceny słabych i mocnych stron organizacji, a także określenia wewnętrznych zasobów przedsiębiorstwa, którymi będzie ono dysponowało w przyszłości. Kolejnym krokiem jest sformułowanie wariantów strategicznych oraz określenie działań i taktyk, które musi podjąć przedsiębiorstwo, aby zrealizować cele strategiczne. Całościowy plan strategiczny wieńczy analizę. Ponieważ zarządzanie strategiczne jest procesem formułowania i wdrażenia strategii, w którym wyróżnia się: etap analizy strategicznej, etap oceny pozycji strategicznej przedsiębiorstwa oraz zdefiniowanie lub redefiniowanie misji oraz strategii i ustalenie celów strategicznych, końcowym etapem jest formułowanie i wybór strategii oraz jej wdrażanie. Z tego powodu podręcznik wieńczą modele strategii. Zaprezentowano modele „klasyczne” – strategie konkurencji M.E. Portera, macierz H. Ansoffa – oraz zbiór różnych strategii zbudowanych według kryterium pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa w sektorze i prognozy jego wzrostu. Pokazano także poszukiwania nowych rozwiązań w budowaniu przyszłości przedsiębiorstwa, odwołując się do metafor strategicznych i opisując modele strategii „nieoczywistych”.

Zrównoważony rozwój jednostek samorządu terytorialnego oraz przyczyny spowolnienia realizacji celów strategicznych

Eugeniusz Sobczak

Autorzy rozdziałów: 1. Agnieszka Tomczak, Wydział Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej 2. Alfreda Kamińska, Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie 3. Eugeniusz Sobczak, Michał Staniszewski, Wydział Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej 4. Elżbieta Kotowska, Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie 5. Waldemar Kunz, Akademia Pomorska w Słupsku   Monografia jest jedenastą kolejną publikacją na temat zrównoważonego społeczno-gospodarczego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego wydawaną przez Oficynę Wydawniczą Politechniki Warszawskiej. Świadczy to o kształtującym się ośrodku badawczym integrującym wiele zespołów badawczych.

Prognozowanie satelitarnego sygnału nawigacyjnego w lotnictwie cywilnym

Karolina Krzykowska-Piotrowska

W monografii podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: jak ułatwić wybór techniki nawigacji operatorowi statku powietrznego, uwzględniając czynniki warunkujące dokładność, ciągłość, dostępność i wiarygodność sygnału satelitarnego. W rezultacie opracowano autorską metodę prognozowania wartości parametrów satelitarnego sygnału nawigacyjnego wykorzystywanego w transporcie lotniczym za pomocą sztucznych sieci neuronowych, uwzględniając wybrane warunki atmosferyczne. W metodzie zaproponowano trzy etapowy proces prognozowania sygnału, umożliwiając jednocześnie prowadzenie odrębnych badań dla każdego z etapów.   W opracowaniu przeanalizowano i oceniono przyczyny ograniczonego zastosowania systemów satelitarnych w lotnictwie, biorąc pod uwagę bariery w aspektach prawnych, ekonomicznych i technicznych; opisano wykorzystanie wnioskowania rozmytego do oceny wpływu warunków atmosferycznych na parametry nawigacyjnego sygnału satelitarnego; przeprowadzono weryfikację badań za pomocą statystycznej metody Hellwiga; zaproponowano prognozę wartości parametrów sygnału satelitarnego, a w ramach weryfikacji modeli porównano wyniki prognozy z rzeczywistymi danymi pochodzącymi z warszawskiej stacji pomiarowej.   Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań wskazują na dalsze ich kierunki w obszarze rozwoju nawigacyjnych systemów satelitarnych. Zdaniem autorki powinny one koncentrować się wokół rozbudowy modeli rozmytych o nowe zmienne wejściowe dotyczące innych błędów sygnału, badania wartości parametrów sygnału satelitarnego w czasie rzeczywistym czy stworzenia dedykowanej aplikacji dla bezzałogowych statków powietrznych, automatycznie decydującej o wyborze techniki nawigacji.

Engineering Calculations and Their Programming: PTC®MathCAD Prime®3.0

Robert Gajewski

W opracowaniu opisano program PTC MathCAD Prime 3.0, który jest jednym z pakietów komputerowego wspomagania warsztatu studenta i inżyniera, umożliwiającym obliczenia numeryczne i symboliczne oraz ich wizualizację. Książka zawiera coś więcej niż zwykłą instrukcję korzystania z programu. Treść instruktażowa została wzbogacona licznymi przykładami obliczeń oraz omówieniem sposobu ich programowania.

Projektowanie systemów i urządzeń kierowania i sterowania ruchem kolejowym. Projekt budowlany urządzeń stacyjnych. Publikacja z załącznikami

Krzysztof Grochowski, Kamil Jóźwik, Juliusz Karolak, Paweł Wontorski

Brak nowych publikacji z zakresu teorii i praktyki projektowania systemów oraz urządzeń kierowania i sterowania ruchem kolejowym (ksr) utrudnia w Polsce kształcenie młodej kadry i podnoszenie kwalifikacji pracującym zawodowo projektantom. Zauważalny jest również brak szczegółowych przepisów i norm dotyczących tak specyficznego działania, jakim jest projektowanie urządzeń ksr. Dotyczy to również przepisów zarządców infrastruktury działających w kolejnictwie polskim, ponieważ istniejące dokumenty są często ogólnikowe, nie zawierają wielu istotnych elementów, a w ich treści znajduje się niepoprawna terminologia. W projektach wykonywanych przez różne jednostki projektowania oraz w dokumentacjach różnych producentów stosowana jest odmienna terminologia i symbolika. Konieczne jest jej uaktualnienie, ujednolicenie i przedstawienie w dostępnych powszechnie publikacjach. Propozycje mogą oczywiście podlegać dyskusji i dalszym uzasadnionym zmianom, ale tym bardziej muszą być przedstawione. Między innymi taką rolę ma spełnić niniejsze opracowanie, w którym stosowana jest terminologia i symbolika zgodna z formalnymi zasadami i zwyczajami, o ile jest obecnie poprawna i zrozumiała. Opracowanie uwzględnia podejście prezentowane w innych publikacjach.   W publikacji dokonano próby omówienia zasad projektowania mających zastosowanie przy opracowywaniu projektu budowlanego elektrycznych urządzeń sterowania ruchem kolejowym (srk) dla określonego obiektu (posterunku ruchu). Przedstawione zostały podstawowe zagadnienia dotyczące tworzenia (projektowania) nowych i przebudowy (modernizacji lub odnowienia) istniejących urządzeń.   Opracowanie zostało przygotowane dla potrzeb dydaktycznych, dlatego przedstawia również rozwiązania starsze, dające możliwość wprowadzenia czytelników w zasady obowiązujące we współczesnej technice ksr, będące często pochodną tych rozwiązań. Schematy, rysunki i przykłady dobrano tak, aby przedstawić (tam, gdzie jest to wskazane) przypadki odbiegające od sytuacji podstawowych, ale spotykane w praktyce. Ze względu na objętość opracowania pominięto rozwiązania nietypowe (jednostkowe), występujące sporadycznie, oraz rozwiązania wycofywane z eksploatacji w bliskim horyzoncie czasowym.

Metodyka kształtowania systemów dystrybucji ładunków w aspekcie oceny efektywności procesów przewozowych

Emilian Szczepański

Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszej monografii jest metodyka kształtowania systemów dystrybucji ładunków w aspekcie oceny efektywności procesów przewozowych, a w szerszym sensie – procesów realizowanych w systemach dystrybucji celem realizacji dostawy do odbiorcy. Poza wskazanymi relacjami efektywność będzie rozumiana jako miara oceny systemu dystrybucji ładunków w ujęciu kosztowym, technicznym i środowiskowym.   Rozważając systemy dystrybucji ładunków należy mieć na uwadze wiele aspektów tej działalności. System dystrybucji ładunków to układ elementów, którego celem jest przemieszczanie ładunków w sposób odpowiednio zorganizowany i efektywny. Na efektywność przewozu ma wpływ wiele czynników – to nie tylko pojazdy, kierowcy i ładunki, ale także infrastruktura czy regulacje prawne. Realizacja usługi musi być oceniana, a ocena ta powinna uwzględniać zależności wszystkich elementów i wieloaspektowość problemu. Jedne aspekty oceny dotyczą zasobochłonności, inne wydajności, a jeszcze inne oceny jakości. Dotyczy to również zagadnień negatywnego oddziaływania transportu na otoczenie.

25 lat Wydziału Fizyki PW

Jerzy E. Garbarczyk

Niniejsza monografia jest w pewnym sensie kontynuacją książki Fizyka na Politechnice Warszawskiej - od Zakładów i Katedr przez Instytut do Wydziału, wydanej przez Oficynę Wydawniczą PW w 2015 roku, z okazji 100-lecia Odnowienia Tradycji Politechniki Warszawskiej. Ze względu na limitowany nakład książka ta trafiła jedynie do wąskiego grona odbiorców, dlatego w obecnej monografii z myślą o młodszym pokoleniu, zwięźle przypomniano historię fizyki na Politechnice Warszawskiej. Ogólna wymowa nowej monografii jest jednak inna niż poprzedniej. Za punkt wyjścia przyjęto dosyć oczywiste założenie, że siłą napędową nauki na uczelni, w tym przypadku fizyki na Wydziale Fizyki, są profesorowie posiadający tytuł naukowy. Droga do tego tytułu wymagała dużej pracy - profesorowie prowadzili badania naukowe na wysokim poziomie, publikowali wyniki w czasopismach o światowym zasięgu, zdobywali granty, rozwijali współpracę międzynarodową, tworzyli zespoły naukowe i kształcili swoich następców. Sami mieli przy tym swoich nauczycieli i mistrzów. W tym miejscu należy doprecyzować, że w monografii chodzi o profesorów, którzy uzyskali tytuł naukowy w ciągu ostatnich 25 lat a zatem w pierwszym ćwierćwieczu istnienia Wydziału Fizyki PW. Naukowe, i nie tylko naukowe, losy wcześniejszych pokoleń profesorów opisane są we wspomnianej już pozycji Fizyka na Politechnice Warszawskiej. Niezależnie od tego, w tej książce sporo uwagi poświęca się korzeniom naukowym. W przypadku niektórych profesorów korzenie te sięgają końca XIX wieku.

Ilościowe metody analizy incydentów w ruchu lotniczym

Jacek Skorupski

Myślą przewodnią monografii było przedstawienie współczesnych metod ilościowej analizy zdarzeń w transporcie lotniczym. Zaliczają się do nich zarówno metody klasyczne, które po dostosowaniu do stanu obecnej wiedzy są cały czas z powodzeniem stosowane, jak i metody całkiem nowe, w tym kilka autorskich opracowanych w ramach badań autora.   W części wstępnej: scharakteryzowano system zapewniania bezpieczeństwa w ruchu lotniczym, zaproponowano nowe spojrzenie na problematykę analiz bezpieczeństwa, omówiono znaczenie analiz zdarzeń lotniczych jako narzędzia poprawy bezpieczeństwa transportu oraz rolę przypisaną poważnym incydentom lotniczym, których analiza może mieć kluczowe znaczenie w planowaniu proaktywnych działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa transportu lotniczego.   W drugiej części przedstawiono teoretyczne podstawy nowych metod ilościowej analizy zdarzeń, niezbędne do zrozumienia ich istoty oraz możliwości stosowania; problematykę analizy ryzyka z uwypukleniem stosowanych modeli i metod jego szacowania, a także modele przyczynowe stosowane do analizy przyczyn wypadków lotniczych, których przegląd uzupełniono o kilka nowszych, dopiero zdobywających popularność. Można się spodziewać, że niedługo także one znajdą się w głównym nurcie, ponieważ wykorzystują najnowsze zdobycze teorii bezpieczeństwa złożonych systemów antropotechnicznych.