Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 9

red. Jan Iwanek, Mieczysław Stolarczyk, współudz. Marian Mitręga

Kolejny, dziewiąty już, tom prezentowanego wydawnictwa jest wyjątkowy z tego względu, że geneza jego powstania wiąże się z pamięcią o Pani Profesor Lucynie Frąckiewicz. Zebrane przez Redaktorów artykuły są spójne tematycznie, dotyczą bowiem szeroko pojętego problemu ubóstwa, marginalizacji i wykluczenia społecznego. Zostały one pomieszczone w czterech blokach tematycznych. W bloku pierwszym „Ubóstwo, marginalizacja, wykluczenie społeczne – aspekty teoretyczne i praktyczne”, przedstawiono artykuł R. Janika o roli interwencjonizmu państwowego w powstaniu welfare state w XX wieku, A. Lipskiego dotyczący debaty nad wykluczeniem społecznym, J. Sztumskiego o marginesie społecznym w ujęciu socjologicznym, R. Jończego na temat wpływu zagranicznej migracji zarobkowej na poziom życia na przykładzie wsi województwa opolskiego, R. Rauzińskiego, T. Sołdry-Gwiżdż, K. Szczygielskiego o grupach szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, M. Baron-Wiaterek traktujący o systemowych podstawach pomocy osobom niepełnosprawnym, B. Kołaczek na temat znaczenia świadczeń społecznych w zapobieganiu ubóstwu dzieci, P. Jusko dokonał analizy sytuacji społecznej i pomocy społecznej w Republice Słowackiej, a J. Jarosiński opisuje kwestie ruchu zawodowego wobec problemów wykluczenia i marginalizacji w środowisku kolejarskim.                                           W bloku „Przeciwdziałanie ubóstwu dzieci i młodzieży oraz międzypokoleniowemu przekazywaniu biedy” M. Barátová i L. Lojdová zajęły się kwestią rodziny jako formą ochrony przed ubóstwem dzieci, M. Kowalewicz skupiła się na kwestii samookreślenia się zawodowego i technologii innowacyjnych w rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych, A. Odlerová zestawiła problematykę rozbieżności światów ludzi młodych i starych.              Blok „Partnerska współpraca podmiotów polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu” zawiera tekst J. M. Zabielskiej o wykluczeniu społecznym w świetle pracowników opieki społecznej. Tekst M. Klimka traktuje o rozwiązywaniu problemów społecznych jako formie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. O ważności instytucji mniejszości niemieckiej pisze K. Łukaniszyn, a B. Jarosiński przedstawia znaczenie małych firm jako lekarstwa na złą koniunkturę na rynku pracy. „Czynniki warunkujące wykluczenie społeczne grup szczególnego ryzyka” to ostatni blok tomu. O wykluczeniu społecznym osób starszych pisze T. Zbyrad. Wykluczenia cyfrowego osób starszych dotyczą artykuły B. Janeczko i S. Czopko. Z. Wajda prezentuje genogram – narzędzie w pracy terapeutycznej z zagrożonymi wykluczeniem społecznym. J. Maciaszek dowodzi, że wykluczenie w jednej sferze życia generuje podobne sytuacje w innych sferach – na zasadzie błędnego koła. L. Vavrinčiková analizuje funkcjonowanie instytucji zwolnienia warunkowego, a A. Majewska zajmuje się reintegracją zawodową osób długotrwale bezrobotnych i wykluczonych.

Członkowie rodziny jako ofiary poważnych naruszeń praw człowieka. Studium z zakresu prawa międzynarodowego praw człowieka oraz międzynarodowego prawa karnego

Małgorzata Myl

Społeczność międzynarodowa boryka się obecnie z wieloma trudnymi wyzwaniami, m.in. ze znaczną skalą naruszeń praw człowieka, z nieustannymi konfliktami zbrojnymi oraz rosnącą liczbą ofiar. Waga tych problemów zmusza do refleksji nad zadaniami stojącymi przed ową społecznością i nad rolą prawa międzynarodowego. Za jedne z głównych sprawdzianów skuteczności tego prawa należy uznać zapobieganie poważnym naruszeniom praw człowieka, a w razie ich wystąpienia – ochronę ofiar. Społeczność międzynarodowa powinna dążyć do zminimalizowania szkód i traumy tych osób, a także do zapewnienia im sprawiedliwości oraz właściwej ochrony i realizacji ich praw. Tematem książki jest sytuacja prawna członków rodziny jako ofiar poważnych naruszeń praw człowieka. Główną kanwę przeprowadzonych badań stanowią regulacje prawa międzynarodowego praw człowieka i praktyka międzynarodowych organów ochrony tych praw. Uwagę skierowano także na międzynarodowe prawo karne. Badania miały na celu zrekonstruowanie standardu ochrony członków rodziny jako ofiar poważnych naruszeń praw człowieka oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy istniejący stan prawny jest wystarczający, czy konieczne są określone zmiany. Prezentowana monografia to pierwsze w polskiej literaturze naukowej całościowe ujęcie sytuacji prawnej członków rodziny jako ofiar poważnych naruszeń praw człowieka na gruncie prawa międzynarodowego praw człowieka i międzynarodowego prawa karnego.

Dzień dobry! Podręcznik do nauki języka polskiego dla początkujących. Poziom podstawowy A1. Cz. 1. Wyd. 6. poprawione

Aleksandra Janowska, Magdalena Pastuchowa

Przedstawiamy nowe wydanie podręcznika „Dzień dobry”, z powodzeniem stosowanego od kilku już lat na wielu uczelniach prowadzących lektoraty języka polskiego jako obcego. Zgodnie z sugestiami lektorów i studentów postanowiłyśmy podzielić książkę na dwie części. Pierwsza (lekcje 1 – 48) obejmuje swoim zakresem certyfikacyjny poziom podstawowy A1, druga zaś poziom A2. W stosunku do wcześniejszych wydań zmienione zostały tylko lekcje powtórzeniowe, układ pozostałych pozostawiłyśmy bez zmian. Podręcznik „Dzień dobry” jest efektem naszych kilkuletnich doświadczeń w pracy ze studentami rozpoczynającymi naukę języka polskiego. Jest to ten etap w uczeniu się języka polskiego, który wymaga szczególnego zaangażowania z obu stron – studenta i nauczyciela. Im więcej zatem będzie do ich dyspozycji materiałów dydaktycznych – podręczników, zbiorów gier językowych czy ćwiczeń gramatycznych – tym lepiej. Nasz podręcznik przeznaczony jest dla uczniów, którzy nie mają dużych doświadczeń w uczeniu się gramatyki – nawet języka ojczystego. Komentarz językowy został więc ograniczony do minimum; terminologię wprowadzamy w wypadkach, naszym zdaniem, absolutnie niezbędnych. Przyjęłyśmy również zasadę niewprowadzania języka-medium, co znacznie rozszerza krąg odbiorców – z podręcznika mogą korzystać przedstawiciele różnych grup etnicznych. Podkreślmy jednak, iż nie jest to samouczek – konieczny jest tu nauczyciel prowadzący, który będzie potrafił wyjaśnić zjawiska gramatyczne oraz sprawdzić i ocenić poprawność wypowiedzi. /fragment wstępu/

Otwarte zakończenie. Wybór współczesnego dramatu czarnogórskiego

Red. Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch, Leszek Małczak

W antologii Otwarte zakończenie zaprezentowano wybór współczesnych dramatów czarnogórskich w opracowaniu krytycznym. Wszystkie zawarte w tomie teksty powstały w ciągu ostatnich dwóch dekad i uzupełniają obraz współczesnego dramatopisarstwa europejskiego. Na kształt tej twórczości wpływ miały osiągnięcia przedstawicieli i przedstawicielek starszych generacji twórców rodzimych, a także praktyka artystów zachodnioeuropejskich. W drodze artystycznych negocjacji powstała jednak odrębna jakość. Prezentowane w dramatach treści, mimo specyfiki i kolorytu lokalnego, mają ładunek uniwersalny i rezonują z rzeczywistością w ujęciu globalnym. Problematyka tych utworów obejmuje m.in. słabo rozpoznane w Polsce czarnogórskie realia antropologiczno-kulturowe, fakty historyczne aktualizowane w kontekście współczesnych wydarzeń oraz relacje Czarnogóra - Jugosławia i Czarnogóra - Europa. Warto zaznaczyć, że antologia stanowi prawdopodobnie pierwszy na świecie wybór dramatu czarnogórskiego w przekładzie na język obcy.

Polska prowincja paulinów od XVII wieku do 1864 roku. Dzieje gospodarcze: klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie

Jacek Szpak

Głównym celem książki jest wyjaśnienie gospodarczych podstaw funkcjonowania klasztoru i sanktuarium paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Dotychczas funkcjonowało przekonanie, że sanktuarium i klasztor mógł działały dzięki darowiznom i ofiarom wiernych przybywających na Jasną Górę. Dzięki tej książce czytelnik może się przekonać, że sytuacja była bardziej skomplikowana. Otóż największa część środków materialnych była pozyskiwana z własnej działalności gospodarczej prowadzonej przez paulinów w gospodarstwach rolnych (folwarkach). Wyjaśniono także skąd brały się owe gospodarstwa. Część z nich została nadana przez fundatora, ks. Władysława Opolczyka, przez Władysława Jagiełłę, magnatów i szlachtę, ale również sami paulini prowadzili akcję osadniczą lub kupowali dobra. W książce przedstawiono także wiele wydarzeń i zjawisk społecznych i ekonomicznych jakie rozgrywały się w rejonie Częstochowy, Kłobucka, Pajęczna czy Brzeźnicy. Autor starał się również uwypuklić ludzki wymiar wszelkiej działalności społecznej i gospodarczej. Stąd umieszczono liczne nazwiska imiona, zawody oraz pochodzenie osób zaangażowanych w szeroko rozumianą działalność gospodarczą, artystyczną, religijną czy społeczną, które były związane z funkcjonowaniem klasztoru i sanktuarium jasnogórskiego. Dotyczy to zarówno osób duchownych, jak i świeckich, których potomkowie być może mieszkają dotąd w miejscowościach, o których ta książka opowiada. Czytelnik może się również dowiedzieć jak wyglądało życie codzienne ludzi żyjących w XVII, XVIII i XIX wieku. Czym się oni zajmowali i z jakimi problemami się borykali. Książka zapewne pozwoli czytelnikowi skonstatować, że człowiek jako istota myśląca i czująca nie zmienił się w ciągu wieków.

Wprowadzenie do prawa środowiska

Ryszard Mikosz

Praca przedstawia najważniejsze zagadnienia systemowe dotyczące prawnej regulacji odnoszącej się do środowiska, w szczególności jego ochrony. W sposób syntetyczny omówione zostały w niej: normatywne definicje „środowiska” i „ochrony środowiska”, źródła prawa środowiska (ze szczególnym uwzględnieniem konstytucyjnych podstaw ochrony środowiska), prawa przysługujące w odniesieniu do środowiska, podmioty wykonujące zadania w zakresie gospodarowania środowiskiem oraz jego ochroną, podstawowe rodzaje (typy) instrumentów prawnych służących gospodarowaniu środowiskiem i jego ochronie, niektóre konsekwencje zgodnego z prawem oddziaływania na środowisko oraz ważniejsze instrumenty odpowiedzialności za naruszenia przepisów dotyczących środowiska.

Wzory kultury antycznej. Reguły zachowania starożytnych Greków i Rzymian

red. Julia Doroszewska, Marek Job, Tomasz Sapota

Tytuł niniejszej publikacji świadomie nawiązuje do prac słynnej amerykańskiej antropolożki Ruth Benedict, która do nauk o kulturze wprowadziła pojęcie „wzoru kulturowego”. W badanych przez siebie kulturach wskazywała ona na specyficzne dla ich uczestników reguły myślenia i zachowania oraz wpływ owych reguł na wytwarzanie określonych postaw i reakcji w życiu codziennym i, co za tym idzie, na kształtowanie i sposoby realizacji norm kulturowych charakterystycznych dla danej grupy lub społeczeństwa. Termin „wzór kulturowy” odsyła nas zatem do skomplikowanego uniwersum norm i wartości, które funkcjonują zawsze na dwóch różnych poziomach: deklaratywnym i realizacyjnym. Przyglądanie się normom na pierwszym z wymienionych poziomów ukazuje nam istnienie w świadomości zbiorowej typów idealnych, do których każda jednostka powinna dążyć. Odkrycie natomiast drugiego, realizacyjnego poziomu pozwala zweryfikować, na ile to, co pozostaje w sferze postulatu, jest rzeczywiście realizowane i przestrzegane. (fragment wstępu)

Silesian Journal of Legal Studies. Contents Vol. 4

red. Barbara Mikołajczyk

Silesian Journal of Legal Studies vol. 4 jest kolejnym numerem wydawnictwa ciągłego powołanego do życia uchwałą Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. W Silesian Journal of Legal Studies są publikowane teksty w językach angielskim, francuskim, niemieckim i hiszpańskim. Numer czwarty Silesian Journal of Legal Studies zawiera artykuły dotyczące różnych dziedzin prawa – prawa konstytucyjnego, międzynarodowego prawa człowieka, karnego międzynarodowego i administracyjnego. Teksty dotyczą aktualnych problemów prawnych pojawiających się na gruncie prawa krajowego (teksty administracyjne), ale przede wszystkim europejskiego. Silesian Journal of Legal Studies vol. 4 zawiera spis wybranych, ważniejszych monografii autorstwa pracowników Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego za rok 2011. Dołączono także wykaz konferencji zorganizowanych na Wydziale Prawa i Administracji. Wykazy te mają na celu promocje Wydziału i zapoznanie społeczności akademickiej z działalnością naukową Wydziału. Autorami tekstów są nie tylko Polacy – pracownicy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, ale także naukowcy z innych polskich i zagranicznych uniwersytetów. Publikacja jest adresowana do szerokiego grona czytelników w Polsce i za granicą. Zakłada się, że czytelnikami będą prawnicy – tak teoretycy jak i praktycy – specjalizujący się w różnych dziedzinach prawa. Publikacja może też być cennym źródłem wiedzy dla magistrantów i doktorantów.