Studia bibliologiczne. T. 20: Z życia książki. Ochrona i konserwacja zbiorów bibliotecznych oraz konteksty. Prace dedykowane Profesorowi Leonardowi Ogiermanowi

red. Anna Tokarska

Jubileuszowy, 20. tom Studiów bibliologicznych, dedykowany Profesorowi Leonardowi Ogiermanowi, dotyczy rzadkiej w opracowaniach bibliotekoznawczych tematyki konserwacji książki. Zaawansowanie prac i znaczący dorobek naukowy w tym zakresie jest wyróżnikiem charakterystycznym dla Instytutu BIN UŚ na tle ogólnopolskim i międzynarodowym, a zaprezentowany materiał, zgodny z zainteresowaniami Profesora, jest interdyscyplinarny. Omawiane zagadnienia dotyczą badań z pogranicza chemii i mikrobiologii, a także bibliologii, czytelnictwa i bibliofilstwa. Opracowanie, zawierające 22 wieloaspektowe artykuły reprezentantów ogólnopolskiego środowiska naukowego, z przewagą badaczy z Uniwersytetu Śląskiego, jest prezentacją artykułów ważnych dla realizacji procesu naukowo- dydaktycznego ze względu na treść i zaproponowaną metodologię. 20. tom Studiów bibliologicznych jest interdyscyplinarny i aktualny zwłaszcza obecnie, kiedy przechowanie i udostępnienie dziedzictwa piśmiennictwa narodowego należy do zadań priorytetowych w polityce kulturalnej i informacyjnej w Polsce.

Literatura popularna. T. 3: Kryminał

red. Ewa Bartos, Katarzyna Niesporek

Monografia zbiorowa Literatura popularna T.3: Kryminał jest trzecim tomem z serii zapoczątkowanej przez publikację książki Literatura popularna T.1: Dyskursy wielorakie. Nie zapominając o ważnych pracach na temat kryminału Stanisława Barańczaka, Jerzego Siewierskiego, Bernadetty Darskiej, Mariusza Kraski, Mariusza Czubaja, Tadeusza Cegielskiego, Rogera Cailloisa, Stanko Lesica, a także o – w całości poświęconych kryminałowi – „Tekstach” z 1973 roku czy „Czasie Kultury” z 2010, trzeci tom badań nad literaturą popularną chcemy poświęcić właśnie temu gatunkowi. Kryminał stanowił i stanowi intelektualną zagadkę dla czytelnika oraz stawia wyzwania jego badaczom. Mimo niesłabnącej jego popularności i zwiększonego zainteresowania nim krytyków, wciąż sytuuje się na peryferiach współczesnego literaturoznawstwa. Artykuły umieszczone w tej książce są próbą refleksji nad tym zjawiskiem kultury.

Jednostki języka w systemie i w mowie

red. Andrzej Charciarek, Henryk Fontański, Jolanta Lubocha-Kruglik

Wyzwaniem teoretycznym i praktycznym dla językoznawców jest opis funkcjonowania języka w warunkach komunikacji międzykulturowej – w tym wypadku polsko-rosyjskiej – w której dużą rolę, obok językowych różnic systemowych, odgrywa specyficzny uzus stosowania środków językowych właściwy danej nacji, odzwierciedlający specyficzny językowy obraz świata i obraz ten kształtujący. W artykułach zgromadzonych w prezentowanym zbiorze analizowane są i opisywane jednostki języka – głównie rosyjskiego i polskiego – różnych poziomów: morfologicznego, leksykalno-frazeologicznego i składniowego, zarówno w ich potencjach systemowych, jak i w zastosowaniach komunikacyjnych. W zbiorze znalazły się też teksty poświęcone współczesnym narzędziom i metodom badania języka, w szczególności językoznawstwu korpusowemu.

Metafizyka dla neurotyka. Czym jest i czym mógłby być coaching filozoficzny?

Marcin Fabjański

Seria: Studia Philosophica Silesiensia (3), ISSN 2720-1120   Książka  dotyczy założeń, praktyki i wyzwań stojących przed nową dziedziną jaką jest coaching filozoficzny. Autor proponuje w niej między innymi definicję coachingu filozoficznego, jako coachingu zaangażowanego etycznie i metafizycznie, co odróżnia go  od wszystkich innych odmian coachingu. Od filozofii, zwłaszcza żywej, takiej, jaką uprawiano w greckim i rzymskim antyku oraz – w tym samym czasie – w Indiach i Chinach, przejął odwagę pytania o rzeczy fundamentalne: sens życia, ludzką skończoność, nasze miejsce w Kosmosie, źródła dobrego życia.

En busca de la imaginería y la atmósfera de la obra original en la traducción

Joanna Wilk-Racięska

Autorka proponuje analizę tak nieuchwytnej wydawałoby się rzeczy jak opis atmosfery tekstu źródłowego w tekście docelowym. Zadanie to prowadziło stosunkowo niedawno do formułowania zdawkowych i subiektywnych uwag, które z naukowością nic, albo niewiele miały wspólnego, bowiem nie istniały wyspecjalizowane środki językowe do tworzenia i odtwarzania autorskich wyobrażeń, które tworzą literacki klimat. Jednak tej publikacji udało się uniknąć tego niebezpieczeństwa dzięki propozycjom kognitywistów. Punktem wyjścia jest przekonanie, że pisarze - mając do dyspozycji jedynie znaki językowe - tworzą obrazy utrwalane przed oczami czytelników. Narzędzia badawcze służące do analizy dzieła literackiego i jego przekładu zostały przedstawione w części pierwszej. Natomiast część II to aplikacja owych "narzędzi" do przekładów dokonanych przez doświadczonych tłumaczy [na język angielski, francuski, polski i rosyjski] i krytyczny komentarz rezultatu ich pracy. La autora se propone analizar algo tan elusivo como una descripción de la atmósfera del texto de origen en el texto de destino. Hace relativamente poco tiempo, esta tarea ha llevado a la formulación de comentarios superficiales y subjetivos que nada o poco tienen que ver con la ciencia, ya que no existian medios lingUisticos especializados para crear y recrear ideas originales que creen una atmósfera literaria. No obstante, la publicación logró evitar este peligro gracias a las propuestas de los cognitivistas. El punto de partida es la convicción de que los escritores, al disponer unicamente de signos lingUisticos, crean imagenes grabadas ante los ojos de los lectores. Pensamos con imagenes, no con palabras. La autora lo detalla en la Parte II, al tiempo que en la Parte I describe las "herramientas poeticas cognitivas para analizar una obra literaria". La antes citada Parte II es la aplicación de estas "herramientas" a las traducciones realizadas al ingles, frances, ruso y polaco por traductores experimentados, mas un comentario critico sobre el resultado de su trabajo.

Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego. T. 15

red. Maksymilian Pazdan

W piętnastym tomie Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego znalazło się opracowanie dotyczące formy rozrządzeń na wypadek śmierci po wejściu w życie rozporządzenia spadkowego nr 650/12 z 4 lipca 2012 r. Poza tym czytelnik znajdzie artykuły omawiające problematykę przepisów wymuszających swoje zastosowanie jako instrumentu służącego ochronie strony słabszej w przypadku umów ubezpieczenia, jak i prawa właściwego dla przeniesienia akcji w obrocie zorganizowanym. Godne polecenia jest także teoretycznoprawne opracowanie poświęcone metodzie analizy funkcjonalnej w prawie prywatnym międzynarodowym. Piętnasty tom czasopisma zamyka opinia prawna dotycząca dziedziczenia po obywatelu Wenezueli zamieszkałym w Polsce.

Fundusze unijne zmieniają Polskę? Analiza ewaluacji projektów unijnych na przykładzie województwa śląskiego

Rafał Muster, Dorota Nowalska-Kapuścik, Monika Szpoczek-Sało, Krystyna Faliszek, ...

Niniejsza monografia wieloautorska to druga już publikacja poświęcona badaniom ewaluacyjnym. O ile w pierwszej książce: Wprowadzenie do badań ewaluacyjnych. Aspekty teoretyczne i praktyczne na podstawie doświadczeń badawczych, pod redakcją Krystyny Faliszek (Toruń 2013), problematyka badań ewaluacyjnych analizowana jest raczej od strony teoretycznej, o tyle w niniejszym tomie autorzy skoncentrowali się na ukazaniu zagadnień związanych z prowadzeniem badań ewaluacyjnych od strony praktycznej. W książce położono nacisk między innymi na praktyczne aspekty realizacji badań ewaluacyjnych projektów współfinansowanych ze źródeł unijnych na obszarze województwa śląskiego. Zamierzeniem autorów było ukazanie praktycznych kwestii dotyczących realizacji badań mających na celu diagnozę efektów podjętej interwencji zewnętrznej w ramach projektów realizowanych na terenie województwa śląskiego. Publikacja może okazać się przydatna zarówno studentom, rozpoczynającym dopiero zgłębianie wiedzy na temat badań ewaluacyjnych, jak i praktykom, którzy realizując różnorodne programy i projekty finansowane (lub współfinansowane) ze środków unijnych, muszą umieć bądź przygotować, bądź też ocenić, czy ewaluacja przeprowadzona przez zewnętrznych ekspertów została przygotowana i zrealizowana zgodnie z zasadami rzetelności badawczej.

Przekłady Literatur Słowiańskich 2015. T. 6. Cz. 1: Wolność tłumacza wobec imperatywu tekstu

red. Bożena Tokarz

Tom 6, część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest wątpliwej wolności decyzji translatorycznych tłumacza, niewytrzymującej konfrontacji z tekstem wyjściowym. Przekład istnieje bowiem jako tekst „związany” nawet jeżeli staje się aktywnym elementem kultury docelowej. Wolność tłumacza sprowadza się do względnej wolności wyboru, przekraczania granic własnej kultury oraz do odkrywania obcej literatury i kultury. Granice jego wolności wyznaczają: intencja tekstu, paradygmat kulturowy, określający sposób myślenia i narzędzia kierujące postrzeganiem i rozumieniem sensu świata, system językowy oraz patronat wraz z instytucjami pośredniczącymi w komunikacji literackiej. Przebiegają one po stronie kultury wyjściowej i po stronie kultury docelowej, dlatego nie można badać przekładu wyłącznie w perspektywie kultury docelowej, ponieważ pogłębia proces niezrozumienia i przeczy chęci porozumienia. Tłumacz, szukając podobieństwa z tym, co rodzime, ograniczony jest przez imperatyw kategoryczny tekstu oryginału. Choć oczywista jest zależność tego, co postrzegamy od subiektywnego punktu widzenia postrzegającego, na który składają się jego wiedza, wrażliwość, wartości preferowane oraz przekonania, przekład uzależniony jest od rzetelności tłumacza, wynikającej z jego kompetencji. Rzetelność odnosi się do tekstu, w którym zawarta jest osoba ludzka, kultura, intencja i artysta. W spełnieniu obowiązku rzetelności pomaga pomysłowość tłumacza na poziomie językowym w sytuacjach braku odpowiednika znaczeniowego, a także w przypadku istnienia odpowiedników niedokładnych. Autorzy artykułów zebranych w niniejszym tomie podejmują sygnalizowane zagadnienia w dwóch kręgach tematycznych: granic wolności tłumacza i ich przekraczania oraz rozumienia przekładu jako naśladowania wzorca, a więc tekstu „związanego” czy „tekstu drugiego stopnia”. Artykuły są uporządkowane w dwóch częściach zatytułowanych: Granice i Naśladowanie. W części pierwszej znalazły się prace, w których omawiane są granice instytucjonalne, myślowe i językowe. Naśladowanie w tłumaczeniu rozumieją autorzy szeroko: jako inspirację artystyczną, jako respektowanie tekstu i kultury wyjściowej w świetle kultury docelowej, w perspektywie metatekstowej, jako zachowanie denotatywno-konotatywnej informacji o kulturze wyjściowej lub trzeciej kulturze oraz w perspektywie odbiorcy kultury docelowej. Autorzy dostrzegając manipulacyjną funkcję patronatu, poetyki i psychosfery obecne w kulturze przyjmującej, badają przekład, nie eliminując oryginału.