Powojenna twórczość pomnikowa Xawerego Dunikowskiego 1945-1964

Karolina Tomczak

Studium Powojenna twórczość pomnika Xawerego Dunikowskiego 1945−1964 analizuje złożoną problematykę powstawania monumentów tego twórcy w rzeczywistości polskiego państwa komunistycznego oraz ich wartość formalną i tematyczną. Monograficzny opis trzech najważniejszych prac, czyli Pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny (1946−1955), Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie (1949−1954) i projektów Pomnika Bohaterów Warszawy (1956−1958), przybliża realia ich powstawania, przebieg prac projektowych i wykonawczych, towarzyszące im relacje z władzą oraz zmienny proces formo- i sensotwórczy każdego z nich. Jednocześnie szczególnemu oglądowi zostaje poddany kształt finalnych prac na zasadzie odczytania ich wartości artystycznej, symboliki i proweniencji stylistycznej. Opis wybranych dzieł dopełnia panoramiczna analiza formalno-tematyczna pozostałych monumentów istniejących zwłaszcza w propozycjach projektów i szkiców, które artysta realizował aż do śmierci, m.in. Pomnika Młot i Sierp (projekt, 1953), Pomnika Józefa Stalina (projekt, 1954) czy też Pomnika Żołnierza Polskiego (realizacja, 1963). Zakreślenie problematyki, tematyki i artystycznych założeń socrealizmu pozwala dojrzeć odmienną jakość powojennej sztuki Dunikowskiego. Ambiwalentny stosunek do władzy samego twórcy uniemożliwia jednak jednoznaczną ocenę jej nośności ideologicznej. Natomiast niezaprzeczalna wirtuozeria formalna przypomina o symbolistyczno-awangardowym rodowodzie tej kreacji, jednocześnie korespondującym ze sztuką współczesną. Wieloaspektowe spojrzenie na twórczość pomnikową Dunikowskiego opiera się na dogłębnych badaniach zwłaszcza materiałów archiwalnych w warszawskiej Królikarni i szczecińskiej Książnicy Pomorskiej. Nie proponuje jednoznacznych odpowiedzi, ale bogaty przegląd różnorodnej sztuki monumentalnej tej wybitnej a tym samym przewrotnej osobowości "wieloepokowego" twórcy, ukształtowanego w Młodej Polsce i realizującego się w międzywojniu, który dopełnił swoje dzieło w równie wartościowym artystycznie okresie powojennym − o czym zapomniano w wyniku unieważniania sztuki istniejącej w przestrzeni zideologizowanej (palinodii). Rozprawa przypomina więc o tej unikalnej twórczości, dokładnie ją opisuje, kontekstualizuje i reinterpretuje.

The upland mixed fir coniferous forest

Alicja Barć, Andrzej Brzeg, Aldona K. Uziębło, Stanisław Wika

Monografia stanowi wieloaspektowe studium badawcze obejmujące zagadnienia rozmieszczenia, warunków występowania, zmienności, tendencji rozwojowych oraz zagrożeń wyżynnego jodłowego boru mieszanego; cennego, endemicznego zbiorowiska leśnego o ograniczonym na terenie Polski zasięgu. Opracowanie zawiera obszerny przegląd literatury związanej z omawianą tematyką, bogato udokumentowaną geobotaniczną charakterystykę płatów omawianego zbiorowiska na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej  oraz analizę procesów regeneracji drzewostanu jodłowego. Szczególnie cennym elementem pracy są wskazania ochronne zredagowane dla fitocenoz jedlin reprezentujących różne stopnie zachowania i degeneracji. Publikacja jest adresowana do fitosocjologów, leśników, ekologów, fitogeografów i siedliskoznawców. Może stanowić również źródło cennych informacji dla specjalistów przygotowujących plany ochrony (dla rezerwatów, parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000), opracowania ekofizjograficzne i prognozy do planów zagospodarowania przestrzennego, jak również raporty o oddziaływaniu inwestycji na środowisko. Zespół w składzie: dr Alicja Barć, dr hab. prof. nadzw. UAM Andrzej Brzeg, dr hab. Aldona K. Uziębło, prof. dr hab. Stanisław Wika został uhonorowany Medalem im. Profesora Zygmunta Czubińskiego za monografię: “The upland mixed fir coniferous forest Abietetum albae Dziubałtowski 1928 in the central part of the Cracow-Częstochowa Upland – differentiation, regional specificity, structure, dynamics and maintenance”, wydaną przez Wydawnictwo UŚ w Katowicach. Medal zostanie wręczony na posiedzeniu plenarnym na najbliższym Ogólnopolskim Zjeździe PTB w Lublinie, który odbędzie się w dniach: 27.06.2016–3.07.2016.   Medal im. Profesora Zygmunta Czubińskiego – jest wyróżnieniem honorowym, przyznawanym za wybitne prace naukowe mające charakter regionalnych monografii geobotanicznych, których podstawą jest oryginalna koncepcja naukowa. Kapituła, która składa się z 7 osób nadaje Medal raz na 3 lata. Wraz z medalem wręczany jest dyplom. Medal został ustanowiony w 2000 roku podczas Walnego Zebrania Członków Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Jego Pomysłodawcą był prof. Janusz Bogdan Faliński. Po raz pierwszy wyróżnienia wręczono w 2001 roku na Ogólnopolskim Zjeździe PTB w Poznaniu.  

Kontynenty. T. 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy

Marian Kisiel, Janusz Pasterski

Twórczość Andrzeja Buszy należy z pewnością do najbardziej zadziwiających zjawisk we współczesnej literaturze polskiej. Wynika to przede wszystkim z oryginalności i odrębności jego uniwersalnej wizji świata, rozpoznawalnej dykcji poetyckiej czy charakterystycznego układu problemów i zagadnień, ale również ze szczególnego statusu tego twórcy, który jest pisarzem dwujęzycznym i literacko usytuowanym pomiędzy co najmniej dwoma tradycjami kulturowymi (dobrze to ilustruje pojęcie „inbetweenness”), a także z jego złożonej biografii, rozpisanej na wiele etapów wychodźczej, a później emigracyjnej drogi życia. Poeta, prozaik, tłumacz, krytyk, historyk literatury angielskiej, conradysta – pozostaje jednym z ostatnich a zarazem najciekawszych twórców powrześniowej emigracji niepodległościowej. Urodzony w Krakowie w 1938 roku, opuścił z rodzicami Polskę 17 września następnego roku, czas wojny spędził na Bliskim Wschodzie, a w latach 1947–1965 przebywał w Anglii, gdzie ukończył filologię angielską (University College w Londynie). W roku 1965 osiedlił się w Kanadzie i został wykładowcą, a później profesorem literatury angielskiej w University of British Columbia w Vancouver. W latach 1958–1962 był członkiem zespołu redakcyjnego londyńskich pism literackich: „Merkuriusz Polski – Życie Akademickie”, „Kontynenty – Nowy Merkuriusz” i „Kontynenty”, oraz grupy poetyckiej skupionej wokół tego środowiska. Jest laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1962), Fundacji im. Władysława i Nelli Turzańskich (2005) oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą (2013). Opublikował między innymi osiem tomów poetyckich, kilkanaście opowiadań, wiele przekładów poezji polskiej na język angielski (we współpracy z Bogdanem Czaykowskim – w tym utwory Białoszewskiego, Iwaszkiewicza, Jastruna, Miłosza, Wierzyńskiego), monografię o tak zwanym polskim zapleczu Josepha Conrada i wpływie literatury polskiej na jego pisarstwo oraz sporo artykułów poświęconych twórczości autora Jądra ciemności. (...)

Polskie wybory 2014-2015. Kontekst krajowy i międzynarodowy - przebieg rywalizacji - konsekwencje polityczne. T. 1

red. Mariusz Kolczyński

Opracowania zawarte w niniejszym tomie odnoszą się do trzech podstawowych grup zagadnień: strategicznego ukierunkowania poszczególnych kampanii, roli pełnionej w strategiach komunikacyjnych przez media masowe oraz personalizacji kampanii (ze szczególnym uwzględnieniem ekspozycji kampanijnej kobiet pełniących rolę liderów politycznych/twarzy kampanii). (fragment wstępu)

Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Warsztat diagnostyczny pedagoga praktyka

Ewa Wysocka

Proponowana publikacja stanowi drugą, uzupełniającą część monografii, dotyczącej diagnozy pozytywnej w resocjalizacji (Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny, UŚ, Katowice 2015). Autorka przedstawia w niej model diagnozy w ujęciu komplementarnym, jednak akcentującym podejście pozytywne do procesu poznania jednostki niedostosowanej społecznie. Wychodząc od ogólnych koncepcji człowieka i jego wychowania, proponuje model integralny, wielowymiarowy procesu jego stawania się oraz adekwatny do przyjętych założeń teoretycznych model diagnozy jego potencjałów. Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza jest rozbudowaną w stosunku do poprzedniej publikacji (2015) prezentacją założeń teoretyczno-metodologicznych diagnozy pozytywnej w resocjalizacji, zaś druga zawiera propozycje konkretnych modeli diagnozy indywidualnych właściwości i potencjałów człowieka, które należy zidentyfikować i wykorzystać w procesie wewnętrznej przemiany lub w procesie wspierania rozwoju jednostki. Druga część ma zatem wymiar bardziej praktyczny, obejmując modele diagnozy osobowości w ujęciu poznawczym i uzupełniające rozpoznanie modele diagnozy istotnych cech osobowości ważnych dla oceny niedostosowania społecznego, a także modele badania potencjału kreacyjnego jednostki wyznaczające wprost przebieg procesu rozwoju – procesu „stawania się” człowieka. Szczególny walor metodologiczny i jednocześnie metodyczno-praktyczny tej publikacji wiąże się z przedstawieniem w aneksie konkretnych i rozbudowanych diagnoz przypadków, dokonanych z wykorzystaniem wybranych narzędzi, które mogą służyć jako przykład modelowego postępowania diagnostycznego służącego bezpośrednio diagnozie projektującej. Zaprezentowane teoretyczne podejście pozytywne do diagnozy dla potrzeb resocjalizacji wraz z jego egzemplifikacją i konkretyzacją w formie przedstawienia modelowych rozwiązań w obszarze postępowania diagnostycznego, może być przydatne w rozwijaniu świadomości metodologicznej i diagnostycznej zarówno teoretyków jak i praktyków, zajmujących się edukacją i reedukacją. Podkreślić należy, że na polskim rynku wydawniczym nie ma kompleksowego opracowania obejmującego przedmiot, założenia teoretyczne i metodologiczne, oraz propozycje rozwiązań metodologicznych (zestaw technik i narzędzi) diagnozy resocjalizacyjnej w ujęciu pozytywnym.   Ewa Wysocka, Prof. UŚ dr hab. nauk humanistycznych, pedagog i psycholog, pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Śląskiego i Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Teorii Wychowania (UŚ) i Zakładzie Psychoprofilaktyki (AJD). Specjalizuje się w problematyce młodzieży, metodologii oraz diagnostyce psychopedagogicznej. Autorka, współautorka i redaktorka 22 opracowań zwartych i ponad 350 artykułów. Do najważniejszych książek zalicza: Młodzież a religia. Społeczny wymiar religijności młodzieży (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000); Religijność a tolerancja – obszary zależności (Wydawnictwo Nomos, Kraków 2000); Człowiek a środowisko życia – podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy (Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2007); Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008/2009); Doświadczanie życia w młodości – problemy, kryzysy i strategie ich rozwiązywania (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009/2010); „Kim jestem i kim mogę się stać”. Niektóre problemy okresu dorastania związane z wyborem zawodu (Ministerstwo Edukacji Narodowej, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011); Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2001; współautor A. Nowak); Diagnoza psychopedagogiczna (Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006; współautor E. Jarosz); Dzieci i młodzież w niegościnnym świecie – zagrożenia rozwojowe i społeczne (redakcja; Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2012); Diagnostyka pedagogiczna, Oficyna Impuls, Kraków 2013), Diagnoza pozytywna w resocjalizacji, Wyd. UŚ, Katowice 2015). Autorka wielu wystandaryzowanych narzędzi diagnostycznych do oceny różnych wymiarów funkcjonowania młodego pokolenia, m. in. wykorzystywanych w doradztwie zawodowym. Laureatka Nagrody im. Profesor Ireny Lepalczyk Łódzkiego Towarzystwa Naukowego za pracę badawczą z zakresu pedagogiki społecznej (2010) oraz Nagrody Indywidualnej II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2011). [maj 2018]

Kościół w sferze publicznej: Natanek, Nergal, Boniecki. Wybrane studia przypadków

Adam Warzecha

Relacje pomiędzy Kościołem rzymskokatolickim i sferą publiczną odgrywają ważną rolę w polskim życiu społeczno–politycznym. Ostatnio sytuacja Kościoła stała się jednak bardziej złożona. Książka stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytania o przyczyny tej sytuacji. Czytelnik dowiaduje się w jaki sposób polski Kościół funkcjonuje komunikacyjnie w sferze publicznej i jakie strategie dyskursywne stosuje. W badaniu zastosowano Krytyczne Public Relations (KPR), oryginalne i prezentowane po raz pierwszy interdyscyplinarne podejście badawcze, łączące aparaty pojęciowe public relations (PR) i Krytycznej Analizy Dyskursu (KAD). Zastosowano je do analizy bardziej i mniej utrwalonych w polskim Kościele przejawów semiozy komunikacyjnej typu public relations. Uzyskano w ten sposób odpowiedź na pytanie w jaki sposób zmaterializowała się ona w wielorakich „twardych” kościelnych strukturach społecznych (instytucje, stanowiska, funkcje, strategie, procedury itp.) i jak operacjonalizowana jest w „miękkich”, nietrwałych, choć konkretnych i dynamicznych zdarzeniach komunikacyjnych. W tym celu zbadano studia przypadków ks. Piotra Natanka, Adama „Nergala” Darskiego i ks. Adama Bonieckiego.

Literatura popularna. T. 2: Fantastyczne kreacje światów

red. Ewa Bartos, red. Dominik Chwolik, red. Paweł Majerski, red. Katarzyna Niesporek

Monografia zbiorowa Literatura popularna T. 2: Fantastyczne kreacje światów jest drugim tomem serii zapoczątkowanej przez publikację książki Literatura popularna T. 1: Dyskursy wielorakie. Publikacja składa się z 26 tekstów będących ważnym głosem w badaniach nad fantastyką. Autorzy szkiców zamieszczonych w tomie nie tyko przyglądają się literaturze fantastycznej i jej fenomenowi, ale również temu, co szeroko określane jest mianem fantastyki, a co stanowi problem zarówno przy okazji przyporządkowania do tej dziedziny literatury, jak i przy określeniu reguł rządzących kreacją świata przedstawionego.

Gustaw Morcinek - w 120‑lecie urodzin

red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Jacek Lyszczyna

Książka Gustaw Morcinek – w 120-lecie urodzin przynosi osiemnaście artykułów poświęconych utworom pisarza i faktom związanym z jego biografią. Jest ona pokłosiem sesji, zorganizowanej w styczniu 2011 r. na Uniwersytecie Śląskim w 120. rocznicę urodzin pisarza. Pomieszczone tu artykuły dotyczą mniej znanych, trudno dostępnych dziś utworów prozaika. Autorzy tekstów skupili się na związkach jego twórczości z sytuacją na Śląsku w okresie przedwojennym, na wojennych losach pisarza i jego życiu oraz twórczości w Polsce Ludowej. Podjęli w ten sposób próbę wyjaśnienia fenomenu jego pisarstwa i pozycji najwybitniejszego śląskiego prozaika XX wieku. Książka adresowana jest do wszystkich miłośników pisarstwa Gustawa Morcinka zainteresowanych Śląskiem i jego kulturą, uczniów i studentów.