Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 1 (2011)

Dorota Filipczak

The first issue of Text Matters, published in 2011 and supervised by its editor-in-chief, Professor Dorota Filipczak, consists of two main sections. The first one, entitled "Women and Authority," contains thirteen texts exploring, in its editor's words, "the relationship between women and authority, vested in literary and philosophical texts." The authors come from different backgrounds: philosophy, theology, literature, while their articles concern the works of authors as varied as Michele Le Doeuff, Jane Urquhart, Laurence Sterne, Michele Roberts, Iris Murdoch, Virginia Woolf, Ian McEwan, Muriel Spark, Denise Levertov, Mary Dorcey, Carol Shields, Sylvia Plath, and Janet Frame. One of the analyses is devoted to the male/female relations in selected late medieval and early modern English texts. In the second section, named "Word/Image/Sound," there are six scholarly articles that cover the following topics: the oeuvre of Rudy Wiebe, close connections between artistry and religion, the postcolonial aspects of Michael Haneke's Hidden, the use of Ulster dialects in the poetry of Tom Paulin and Michael Longley, the role of dance in Brian Friel's Molly Sweeney, and, finally, the depiction of ambiguity and paradox in Ian McEwan's Saturday. Additionally, the volume includes an overview of book tributes to Professor Andrzej Kopcewicz, a look at the current state of American newspapers, a review of The Body (edited by Ilona Dobosiewicz and Jacek Gutorow), as well as two conversations: between Jared Thomas and Teresa Podemska-Abt, and Pamela Sue Anderson and Alison Jasper.

Reinhardt, Schlemmer i inni. Studia i szkice o dramacie i teatrze niemieckojęzycznym

Małgorzata Leyko

Główna wartość książki leży nie tyle w oryginalności stawianych tez, ile w prezentacji nieznanych faktów i ich powiązań, w rysowaniu zapoznanego pejzażu kulturowego, którego obecność była niezwykłe ważna także dla polskiego teatru XX wieku. [...] Jest to bardzo cenna publikacja. Autorka opisuje zarówno twórczość pierwszorzędnych postaci dwudziestowiecznego teatru, wciąż słabo u nas znanych (Reinhardt Schlemmer), jak i proponuje nowe spojrzenie na zjawiska i osoby prezentowane u nas wielokrotnie (Brecht, Turrini). Ponadto ukazuje mało dotąd poznane wątki polsko-niemieckie - wczesne role Poli Negri, niemieckie interakcje Leona Schillera czy Ryszarda Ordyńskiego. Prof. dr hab. Tomasz Kubikowski Książka składa się z trzech logicznie skomponowanych części. Pierwsza dotyczy aktywności Maxa Reinhardta jako wybitnego artysty i skutecznego menedżera. W zakres tego kręgu tematycznego wchodzą wyjątkowo cenne artykuły dotyczące kontekstów polskich. [...] Drugi korpus tekstów składa się z dogłębnych analiz twórczości Oskara Schlemmera połączonych z doskonałymi opisami rekreacji Baletu triadycznego i Tańców Bauhausu. Trzecia część ma charakter "eklektyczny" (Piscator, Wolf, Brecht, Bausch, Jonke, Turrini, Nestroy). [...] Atrakcyjność publikacji wynika z nowego naświetlenia wielu aspektów historii teatru niemieckojęzycznego oraz wprowadzenia do polskiego dyskursu naukowego działalności artystycznej takich twórców, jak Reinhardt, Schlemmer czy Gert Jonke. Dr hab. Marek Podlasiak, prof. UMK

Antysemicki rumuński rząd Octaviana Gogi i Alexandru Cuzy w opinii polskojęzycznej prasy II Rzeczypospolitej (1937-1938)

Jacek Walicki

Książka przedstawia, jak pewien zapoznany i krótki epizod z dziejów Rumunii został zaprezentowany przez polską prasę codzienną. Powstanie rządu Gogi-Cuzy było zaskoczeniem dla obserwatorów polityki owego czasu i wynikało z dalekosiężnych planów politycznych dążącego do dyktatury króla Karola II, a zagrożonego w swej władzy przez dynamiczny, faszystowski ruch Żelaznej Gwardii Corneliu Codreanu. Sprawowanie rządów znalazło się w rękach innej, równie radykalnej, ale słabszej i skłóconej z Codreanu partii. Książka przedstawia obrazy wydarzeń w Rumunii, jakie dla swych czytelników tworzyły dzienniki różnorakich opcji politycznych: od socjalistycznego „Robotnika”, poprzez chadeckie „Polonię” i „Głos Narodu”, prawicowy „Kurier Warszawski”, do oenerowskiego „ABC” i konserwatywnego „Czasu”. Uwzględniona jest również prasa obozu rządzącego („Gazeta Polska”) i polskojęzyczne dzienniki żydowskie (np. „Nasz Przegląd”, „Nowy Dziennik”). Oprócz szczegółowego przedstawienia antysemickiej polityki rządu – stanowiącej oś jego działania – w publikacji omówiono też inne zagadnienia działalności gabinetu Gogi-Cuzy, takie jak polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna czy też budzące zrozumiałe zainteresowanie polskiej prasy stosunki polsko-rumuńskie. Książkę zamyka rozdział przedstawiający upadek rządu i opinie polskie o jego całościowej działalności.

Sociologie des mondes ruraux en Pologne et en France : terrains et études

Josette Debroux, Anna Matuchniak-Mystkowska, Paweł Starosta

La publication presentee au lecteur est le resultat d'une collaboration entre des sociologues de l'Universite de Lyon II et de l'Universite de Lodz. Toutefois, des sociologues ruraux reconnus representant les centres universitaires de Varsovie, Cracovie et Torun ont ete invites a travailler conjointement. L'analyse du milieu rural dans la societe polonaise et francaise contemporaines decoule a la fois de l'importance de cet element structurel pour les deux pays et de la volonte de poursuivre la longue tradition de cooperation. Le volume s'ouvre sur deux textes portant sur la sociologie rurale, son institutionnalisation, et sa situation actuelle d'abord en Pologne, puis en France. lls sont suivis d'une presentation synthetique de la dynamique de la structure sociale dans les zones rurales de Pologne entre 1991 et 2015. Les textes suivants eclairent, chacun a leur maniere, differents aspects actuels des mondes ruraux en France et en Pologne. Sont successivement abordes : la question de la qualite de vie des agriculteurs polonais a l'ere de la mondialisation, le phenomene de la periurbanisation en France analyse a partir des trajectoires sociales des populations qui s'installent dans le periurbain, la transformation des relations de voisinage dans les communes rurales periurbaines francaises situees en zone periurbaine, les activites innovantes des ONG au sein des structures socio-spatiales locales, les transformations de la culture folklorique au centre de la Pologne. Le volume se termine par un texte consacre a l'analyse de la participation civique des habitants des zones rurales en Pologne et en France sur la base des donnees issues de l'Enquete sociale europeenne.

Filozofia fizyki. Krótkie Wprowadzenie 33

Dawid Wallace

KRÓTKIE WPROWADZENIE - książki, które zmieniają sposób myślenia! Filozofia fizyki zajmuje się najważniejszymi teoriami współczesnej fizyki - teorią kwantów, teoriami przestrzeni, czasu i symetrii oraz fizyką termiczną - i ich zadziwiającymi implikacjami pojęciowymi. Głębsze zrozumienie tych teorii pomaga nie tylko fizyce, wskazując drogę do nowych teorii i nowych zastosowań, lecz także filozofii, dostrzegając, jak zmienia się nasz światopogląd w świetle tego, czego uczymy się z fizyki. * Interdyscyplinarna seria KRÓTKIE WPROWADZENIE piórem uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliża aktualną wiedzę na temat współczesnego świata i pomaga go zrozumieć. W atrakcyjny sposób prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. - od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. To publikacje popularnonaukowe, które w formule przystępnej, dalekiej od akademickiego wykładu, prezentują wybrane kwestie. Książki idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje. Najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje. Opiekę merytoryczną nad polską edycją serii sprawują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego: prof. Krystyna Kujawińska Courtney, prof. Ewa Gajewska, prof. Aneta Pawłowska, prof. Jerzy Gajdka, prof. Piotr Stalmaszczyk.

W-obec śmierci. Studium intymności sytuacji granicznej

Anna Walczak

Myślenie autorki ma początek w miejscach, gdzie spotyka cierpienie innego i na nie odpowiada. Z tego myślenia zrodzonego z bólu niepewności, świadomości tragiczności, nieodwracalności ludzkiego losu, nieuchronności wyrasta jej poznanie. Jest to szczególny rodzaj poznania: taki, który rzuca światło, wydobywa z cienia tych, od których często odwracamy wzrok; którzy żyjąc, umierają. którzy towarzysząc umierającym, żyją. Jej pismo wychodzi z siebie; wskazuje drogę do tego, co nie-do-pomyślenia, a przecież jest. Czy to w geście przeciwko śmierci, czy naprzeciw śmierci, autorka pisze, by słowem nawiązać więź pomiędzy umownie nazwanymi tu Pierwszym w-obec śmierci i Drugim. Publikacja jest oryginalna w podstawowym sensie tego słowa; zaczyna się od początku, konsekwentnie zbliżając się do początku. Nazwijmy, ostrożnie, ten początek życiem, a wtedy jasne się stanie, że praca jest również życiodajna. Takie książki, jak ta, winny być obowiązkową lekturą dla wszystkich, którzy chcieliby uczyć się bycia dla dobra innego. Inny, zwłaszcza ten, który znajduje się w-obec śmierci, czeka na drugiego, który będzie uważnym czytelnikiem jego u-bywania i dobrym krytykiem swoich u-przedzeń. Z recenzji dr hab. prof. UJ Małgorzaty Opoczyńskiej Książka jest nomen omen intymnym studium obcowania ze śmiercią. gdzie poznajemy sposoby, jak śmierć może manifestować się i objawiać w doświadczeniu osób - umierającej i będącej świadkiem/towarzyszem tej sytuacji granicznej oraz odniesień tej sytuacji granicznej do ciała i cielesności. Zajmowanie się tak zniuansowanymi i delikatnymi kwestiami/sytuacjami/uczuciami wymaga nie lada finezji językowej, a szerzej - metodologicznej. Taką ofertę składa nam, realizuje i w pełni wywiązuje się z niej autorka. Wprost i pośrednio odwołuje się ona do aktualnego stanu badań ze spektrum wielu dziedzin. To wielka wartość tej książki, która napisana jest profesjonalnym/gęstym, ale czytelnym dla wytrawnego i zorientowanego w temacie czytelnika stylem analizy fenomenologicznohermeneutyczno-egzystencjalnej, czasem z piękną literacką. odautorską nutą. Brak takiej, a nawet analogicznej czy zbliżonej publikacji na rynku polskim i światowym - chodzi tu o treść i jej autorskie ujęcie, lecz także styl myślowy zastosowany w pracy. Odwołując się do paradygmatu śladu wykorzystanego w publikacji, może ona zostawić po sobie ów (silny/znaczący) ślad na rynku naukowym; równie ważny jest jej wymiar aplikacyjny w obszarze edukacji, psychologii, medycyny, socjologii, psychoterapii oraz nauk o kulturze. Z recenzji dr. hab. prof. UKSW w Warszawie Andrzeja Pankalli

Germanica des 16. Jahrhunderts in der Universitätsbibliothek Łódź. Katalog der Bestände. Band 2

Jakub Gortat, Heinrich Hofmann, Tomasz Ososiński

In der Zeit zunehmender Digitalisierung von Bibliotheksbeständen rückt das alte Buch als materielles Zeugnis einer Jahrhunderte überdauernden Lesekultur und als Zeuge wechselnder historischer Gegebenheiten neu in den Fokus der Betrachtung. Bücher können Geschichten erzählen, die weit über die in ihnen enthaltenen Texte hinausgehen. Sie tragen Spuren ihrer früheren Besitzer und der sich wechselnden Interessen an Texten und an Buchbesitz. In besonderer Weise gilt dies für Bücher, die im Kontext von konfessionellen, politischen und wirtschaftlichen Veränderungen, durch Säkularisierungswellen oder Kriege aus Sammlungen herausgerissen und in neue Sammlungen gestellt worden sind. Ein faszinierendes Beispiel einer solchen ‚neuen’ Sammlung sind die Germanica, d.h. die deutschsprachigen Frühdrucke des 16. Jahrhunderts in der Universitätsbibliothek Łódź. Der vorliegende Katalog bietet eine ausführliche Exemplarbeschreibung dieser Bestände mit dem Ziel, weitergehende interdisziplinäre Forschung anzuregen und zu ermöglichen.

Trwałość i zmienność procesów starzenia się i starości

Bogusława Urbaniak, Marek Chałas, Piotr Szukalski, Rafał Zimny, ...

Truizmem jest mówienie o tym, że ludność świata coraz bardziej się starzeje. Na ulicy, w pracy, w bankach i w polityce coraz częściej spotykamy osoby starsze. Ale właściwie kogo mamy na myśli, używając tego pojęcia? Czy utarte przed wieloma laty określenie odnoszące się do osób, które z racji wieku usuwają się z życia społecznego, stają się mniej lub bardziej niesamodzielne, nazywane w mediach staruszkami, choć ukończyły dopiero 60 lat życia, pozostaje nadal aktualne? Jeśli tak, to w jakim zakresie, bo na procesy starzenia się człowieka nieco inaczej patrzy geriatra, psycholog, demograf czy polityk społeczny. Odzwierciedlenie naszego stosunku do starości i ludzi starszych znajdziemy w używanym języku, w polszczyźnie. Rozważaniom nad dylematami związanymi z definiowaniem człowieka starszego, tym instytucjonalnym i potocznym, jest poświęcona prezentowana monografia. Jest to pierwsza w polskim piśmiennictwie publikacja, w której autorzy, reprezentujący różne dziedziny nauki, próbują odnieść się do - z jednej strony - pewnych uniwersalnych cech procesów starzenia się człowieka, a z drugiej - wskazać na zachodzące współcześnie zmiany, które mają wpływ na weryfikację tradycyjnych ujęć w definiowaniu człowieka starszego. Książka jest adresowana przede wszystkim do tych, którzy w swojej pracy zawodowej stykają się z osobami starszymi jako klientami, współpracownikami, pacjentami, podopiecznymi. Składa się z sześciu rozdziałów, w których autorzy podejmują m.in. kwestie podwójnego starzenia się ludności, eufeminizowania starości i ageizmu.