Categories and Units in Language and Linguistics

Janusz Badio

The papers in this volume concern different linguistic categories from a variety of perspectives. The first and second papers by Janusz Badio deal with evaluation in EFL written stories and the linguistic coding of events in agreement with their variable salience in conceptualisation. The chapter by Alan Cienki analyses gesture units to draw conclusions about language in general. Kamila Ciepiela looks at the category of identity as a product and process. Craig Callender presents a chapter on the perception and the nature of the phoneme followed by a chapter by Henryk Kardela, who discusses how meanings and forms are fused into single morphological units. Krzysztof Kosecki turns the readers’ attention on the prototype of narrative and emotion in E. Hemingway’s story Cat in the Rain and on the analysis of Thomas Mann’s The Magic Mountain. Przemysław Krakowian's interesting article explains the role of Multi Facet Rash Analysis in tests of oral production. Ourania Papadima expertly overviews the very important categories of second language pedagogy, ESP and EAP. Jana Richterova provides an analysis of resource books for advanced learners of English. Nezrin Samedova-Hajiyeva’s chapter centres on the grammatical category of aspect. Last, Jacek Waliński describes the categorization of directional verbs in English.

Zaburzenia sprawności leksykalno-semantycznej w otępieniu alzheimerowskim na tle starzenia się fizjologicznego

Justyna Antczak-Kujawin

Głównym celem monografii jest ocena sprawności leksykalno-semantycznej oraz analiza językowych strategii zastępczych występujących w przypadku deficytów leksykalno-semantycznych u osób w różnych fazach rozwojowych otępienia w przebiegu choroby Alzheimera. W badaniach, których wyniki zostały omówione w publikacji, wzięło udział sześćdziesiąt osób, w tym trzydzieści osób w wieku senioralnym z otępieniem alzheimerowskim oraz trzydzieści osób starzejących się fizjologicznie. Byli to pacjenci domów pomocy społecznej. Oceny rozumienia i aktualizowania leksemów oraz frazeologizmów, charakteryzujących się wysoką frekwencją użycia w języku polskim, dokonano przy użyciu autorskiego narzędzia diagnostycznego. Badanym osobom zaproponowano następujące zadania diagnostyczne: 1) rozpoznawanie zilustrowanych nazw desygnatów, 2) nazywanie tzw. konfrontacyjne z wykorzystaniem ilustracji przedstawiających różne przedmioty, miejsca, osoby, organizmy, zjawiska, czynności, cechy istot żywych, rzeczy, 3) nazywanie tzw. oralne na podstawie usłyszanej definicji wyrazu, 4) etykietowanie, czyli dopasowywanie związku frazeologicznego do opisu jego znaczenia, 5) aktualizowanie struktury frazeologizmu poprzez uzupełnianie zdań z tzw. "luką" właściwym składnikiem frazeologizmu, 6) wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu. Przeprowadzone badania miały charakter longitudinalny (podłużny). Taka strategia badawcza umożliwiła zarejestrowanie postępujących objawów zaburzeń sprawności leksykalno-semantycznych u osób z otępieniem alzheimerowskim w fazie łagodnej i umiarkowanej oraz ewentualnych trudności leksykalno-semantycznych u osób w wieku podeszłym bez objawów otępienia, zaobserwowanych u badanych na przestrzeni trzech lat.

Stosowanie nietypowych form zatrudnienia z naruszeniem prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych - diagnoza oraz perspektywy na przyszłość

Tomasz Duraj

Monografia stanowi podsumowanie jubileuszowej V Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu "Nietypowe stosunki zatrudnienia" zorganizowanej na Wydziale Prawa UŁ z inicjatywy prof. UŁ dra hab. Tomasza Duraja w dniach 1-2 grudnia 2022 r. przez Centrum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia oraz Studenckie Forum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ, a także Okręgowy Inspektorat Pracy w Łodzi. Dynamiczny rozwój nietypowych form zatrudnienia prowadzi do prekaryzacji rynku pracy, generując niepewność i brak stabilności zatrudnienia wykonawców pracy zarobkowej. Skutkuje to znacznym obniżeniem standardów w zakresie: ochrony życia i zdrowia, ochrony wynagrodzenia za pracę, ochrony godności i dóbr osobistych czy ochrony przed dyskryminacją i nierównym traktowaniem. Mając na uwadze tę sytuację, a także uwzględniając fakt, że bardzo często nietypowe formy zatrudnienia wykorzystywane są z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, autorzy publikacji zastanawiają się nad przyczynami tego stanu rzeczy. Celem monografii jest próba sformułowania konstruktywnych wniosków de lege ferenda, które pozwolą na skuteczną egzekucję przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Istnieje bowiem pilna potrzeba podjęcia przez polskiego ustawodawcę konkretnych działań służących wzmocnieniu mechanizmów prawnych w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych w związku ze stosowaniem nietypowych form zatrudnienia. Zdaniem prof. WSAiB dr hab. Joanny UnterschUtz "niezaprzeczalny walor proponowanej publikacji stanowi próba wychwycenia nieprawidłowości, czy wręcz naruszeń prawa związanych ze stosowaniem szeroko rozumianych nietypowych form zatrudnienia (...). Dobrą decyzją Redaktora jest uzupełnienie tekstów dotyczących prawa pracy i ubezpieczeń społecznych o te, związane z karnym prawem zatrudnienia, w ramach którego ustawodawca ingeruje w stosunki zatrudnienia w celu ochrony praw osób pracujących". Z kolei prof. UR dr hab. Aneta Kowalczyk wskazuje, że o wyjątkowości monografii "przesądza wieloaspektowość prezentowanych rozważań. Dzięki temu porządkuje ona ugruntowaną już wiedzę oraz ukazuje innowacyjne podejście do omawianej problematyki, dając jednocześnie przyczynek do dalszych rozważań i otwartej dyskusji".

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 5 (2015)

Jadwiga Maszewska

The aim of the main sections of issue 5 (2015), edited by Jadwiga Maszewska, is to draw attention to the growing significance of collecting, archiving, and publishing. As Jeremy Braddock argues in Collecting as Modernist Practice, the material collection and the anthology should both be considered as an "authored work," and, following Bourdieu, a "system of positions." The history of collecting and publishing in the 20th century-"from Peggy Guggenheim to the Harry Ransom Center in Austin, TX"-illustrates a widespread development and framing of how literary and cultural materials are received. Publishers, editors, librarians, and curators have all played a fundamental role in authoring and shaping the reception, preservation, and influence of textual and cultural objects. Thus, the fifth issue of Text Matters is organized, for the most part, around the themes of collecting, anthologizing, and publishing in the context of North American literature and cultural practice, with special emphasis on the visual arts. Among the topics addressed are actual sites and institutions, such as the Yiddish Book Center in Amherst, Massachusetts, or the Toronto-based Coach House Press; archival practices, e.g. the problem of preserving works created in the ephemeral digital media; the anthologizing impulse, for instance in the wake of tragedies such as 9/11; and literary representations or figures of the archive, e.g. in post-apocalyptic fiction. The special section entitled "Exhibitions" concerns artistic practices variously connected to the city of Łódź, the journal's home, and includes discussions of works by Mieke Bal and Michelle Williams Gamaker. The final section involves conversations with influential translation theorist Sherry Simon and foremost Polish Americanist Agnieszka Salska.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 1 (2011)

Dorota Filipczak

The first issue of Text Matters, published in 2011 and supervised by its editor-in-chief, Professor Dorota Filipczak, consists of two main sections. The first one, entitled "Women and Authority," contains thirteen texts exploring, in its editor's words, "the relationship between women and authority, vested in literary and philosophical texts." The authors come from different backgrounds: philosophy, theology, literature, while their articles concern the works of authors as varied as Michele Le Doeuff, Jane Urquhart, Laurence Sterne, Michele Roberts, Iris Murdoch, Virginia Woolf, Ian McEwan, Muriel Spark, Denise Levertov, Mary Dorcey, Carol Shields, Sylvia Plath, and Janet Frame. One of the analyses is devoted to the male/female relations in selected late medieval and early modern English texts. In the second section, named "Word/Image/Sound," there are six scholarly articles that cover the following topics: the oeuvre of Rudy Wiebe, close connections between artistry and religion, the postcolonial aspects of Michael Haneke's Hidden, the use of Ulster dialects in the poetry of Tom Paulin and Michael Longley, the role of dance in Brian Friel's Molly Sweeney, and, finally, the depiction of ambiguity and paradox in Ian McEwan's Saturday. Additionally, the volume includes an overview of book tributes to Professor Andrzej Kopcewicz, a look at the current state of American newspapers, a review of The Body (edited by Ilona Dobosiewicz and Jacek Gutorow), as well as two conversations: between Jared Thomas and Teresa Podemska-Abt, and Pamela Sue Anderson and Alison Jasper.

Reinhardt, Schlemmer i inni. Studia i szkice o dramacie i teatrze niemieckojęzycznym

Małgorzata Leyko

Główna wartość książki leży nie tyle w oryginalności stawianych tez, ile w prezentacji nieznanych faktów i ich powiązań, w rysowaniu zapoznanego pejzażu kulturowego, którego obecność była niezwykłe ważna także dla polskiego teatru XX wieku. [...] Jest to bardzo cenna publikacja. Autorka opisuje zarówno twórczość pierwszorzędnych postaci dwudziestowiecznego teatru, wciąż słabo u nas znanych (Reinhardt Schlemmer), jak i proponuje nowe spojrzenie na zjawiska i osoby prezentowane u nas wielokrotnie (Brecht, Turrini). Ponadto ukazuje mało dotąd poznane wątki polsko-niemieckie - wczesne role Poli Negri, niemieckie interakcje Leona Schillera czy Ryszarda Ordyńskiego. Prof. dr hab. Tomasz Kubikowski Książka składa się z trzech logicznie skomponowanych części. Pierwsza dotyczy aktywności Maxa Reinhardta jako wybitnego artysty i skutecznego menedżera. W zakres tego kręgu tematycznego wchodzą wyjątkowo cenne artykuły dotyczące kontekstów polskich. [...] Drugi korpus tekstów składa się z dogłębnych analiz twórczości Oskara Schlemmera połączonych z doskonałymi opisami rekreacji Baletu triadycznego i Tańców Bauhausu. Trzecia część ma charakter "eklektyczny" (Piscator, Wolf, Brecht, Bausch, Jonke, Turrini, Nestroy). [...] Atrakcyjność publikacji wynika z nowego naświetlenia wielu aspektów historii teatru niemieckojęzycznego oraz wprowadzenia do polskiego dyskursu naukowego działalności artystycznej takich twórców, jak Reinhardt, Schlemmer czy Gert Jonke. Dr hab. Marek Podlasiak, prof. UMK

Antysemicki rumuński rząd Octaviana Gogi i Alexandru Cuzy w opinii polskojęzycznej prasy II Rzeczypospolitej (1937-1938)

Jacek Walicki

Książka przedstawia, jak pewien zapoznany i krótki epizod z dziejów Rumunii został zaprezentowany przez polską prasę codzienną. Powstanie rządu Gogi-Cuzy było zaskoczeniem dla obserwatorów polityki owego czasu i wynikało z dalekosiężnych planów politycznych dążącego do dyktatury króla Karola II, a zagrożonego w swej władzy przez dynamiczny, faszystowski ruch Żelaznej Gwardii Corneliu Codreanu. Sprawowanie rządów znalazło się w rękach innej, równie radykalnej, ale słabszej i skłóconej z Codreanu partii. Książka przedstawia obrazy wydarzeń w Rumunii, jakie dla swych czytelników tworzyły dzienniki różnorakich opcji politycznych: od socjalistycznego „Robotnika”, poprzez chadeckie „Polonię” i „Głos Narodu”, prawicowy „Kurier Warszawski”, do oenerowskiego „ABC” i konserwatywnego „Czasu”. Uwzględniona jest również prasa obozu rządzącego („Gazeta Polska”) i polskojęzyczne dzienniki żydowskie (np. „Nasz Przegląd”, „Nowy Dziennik”). Oprócz szczegółowego przedstawienia antysemickiej polityki rządu – stanowiącej oś jego działania – w publikacji omówiono też inne zagadnienia działalności gabinetu Gogi-Cuzy, takie jak polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna czy też budzące zrozumiałe zainteresowanie polskiej prasy stosunki polsko-rumuńskie. Książkę zamyka rozdział przedstawiający upadek rządu i opinie polskie o jego całościowej działalności.

Sociologie des mondes ruraux en Pologne et en France : terrains et études

Josette Debroux, Anna Matuchniak-Mystkowska, Paweł Starosta

La publication presentee au lecteur est le resultat d'une collaboration entre des sociologues de l'Universite de Lyon II et de l'Universite de Lodz. Toutefois, des sociologues ruraux reconnus representant les centres universitaires de Varsovie, Cracovie et Torun ont ete invites a travailler conjointement. L'analyse du milieu rural dans la societe polonaise et francaise contemporaines decoule a la fois de l'importance de cet element structurel pour les deux pays et de la volonte de poursuivre la longue tradition de cooperation. Le volume s'ouvre sur deux textes portant sur la sociologie rurale, son institutionnalisation, et sa situation actuelle d'abord en Pologne, puis en France. lls sont suivis d'une presentation synthetique de la dynamique de la structure sociale dans les zones rurales de Pologne entre 1991 et 2015. Les textes suivants eclairent, chacun a leur maniere, differents aspects actuels des mondes ruraux en France et en Pologne. Sont successivement abordes : la question de la qualite de vie des agriculteurs polonais a l'ere de la mondialisation, le phenomene de la periurbanisation en France analyse a partir des trajectoires sociales des populations qui s'installent dans le periurbain, la transformation des relations de voisinage dans les communes rurales periurbaines francaises situees en zone periurbaine, les activites innovantes des ONG au sein des structures socio-spatiales locales, les transformations de la culture folklorique au centre de la Pologne. Le volume se termine par un texte consacre a l'analyse de la participation civique des habitants des zones rurales en Pologne et en France sur la base des donnees issues de l'Enquete sociale europeenne.