Symbole pożarły rzeczywistość

Bronisław Łagowski

Oddajemy czytelnikowi już drugi w „Bibliotece Kuźnicy” tom rozważań Bronisława Łagowskiego. Były pisane w okresie od żałoby po śmierci papieża do katastrofy smoleńskiej. Autor rozprawia się z poglądami na wydarzenia, jakie zachodziły w tym okresie i wcześniej, przeciwstawia się fałszywej polityce historycznej, a przede wszystkim dąży do odnowienia tradycji realizmu politycznego w Polsce. Posługuje się nieraz pojęciami filozofii polityki, stroniąc jednak od teoretycznego żargonu.   Zagraniczni pisarze polityczni w swoich wzmiankach o Polsce podkreślają nieraz polski brak poczucia rzeczywistości, rozmaicie tę wadę nazywając. Nic w tym osobliwego. Widział to Dmowski, widzieli krakowscy stańczycy, a także Aleksander Bocheński, Ksawery Pruszyński, Stanisław Stomma czy Stefan Kisielewski, żeby nie sięgać dalej, w głąb historii. Ten stereotyp jest prawdziwy, ale trzeba dodać dwa słowa, na czym polega. Najogólniej powiedziałbym, że jest to stawianie wyżej w ontologicznej hierarchii uświęconych symboli i mitów niż rzeczywistości.   Bronisław Łagowski

Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko-żydowskie w edukacji polonistycznej

Agnieszka Kania

Jak uczyć patriotyzmu, który jest „oparty na odpowiedzialności za wspólnotę, niewykluczający nikogo, krytyczny wobec historii i zachowujący szacunek dla dziedzictwa przodków” (Jerzy  Nikitorowicz)? Gdzie we współczesnej edukacji polonistycznej znaleźć miejsce dla dziedzictwa polsko-żydowskiego jako znaczącego elementu polskości? Czy w trudnej sytuacji społeczno-politycznej Europy i świata w XXI wieku odrabiamy lekcję daną nam przez historię w wieku XX? Niniejsza książka to swoista kontynuacja rozpoznań poczynionych przez autorkę w poprzedniej rozprawie, odnosząca się do kulturowej teorii narodu jako bardziej inkluzyjnej niż teoria etniczna.   Doświadczenia Agnieszki Kani z realizacji projektów edukacyjnych (także międzynarodowych) i twórcze podejście do osiągnięć dydaktyki zagranicznej (głównie amerykańskiej) zaowocowały szczególnie obficie w tych fragmentach książki, które wprowadzają praktyczną wizję edukacji na wskroś humanistycznej, budującej wizerunek człowieka zdolnego wznieść się ponad identyfikację narodową. Fundamentem takiej edukacji Autorka czyni – dostępne wszak uczniom i afirmowane przez nich – przeświadczenie o naturalnej, przyrodzonej nam wszystkim różnorodności, odmienności ludzi. Kluczowe dla tej filozofii edukacji jest rozpoznanie, że kategoria „inności” dotyczy w pierwszym rzędzie nas samych, a jej świadomość pozwala na otwarcie się na drugiego człowieka i pozbycie się lęku. Witold Bobiński

Padania. Od źródeł idei do próby stworzenia nowego narodu w północnych Włoszech

Małgorzata Maria Fijał

Jakie byłyby konsekwencje, gdyby idea stworzenia niezależnej nacji w północnych Włoszech stała się rzeczywistością? Monografia Padania. Od źródeł idei do próby stworzenia nowego narodu w północnych Włoszech to wnikliwe studium narodzin i rozwoju koncepcji Padanii - projektu oddzielenia północnych regionów Włoch od reszty kraju. Autorka dogłębnie analizuje historię idei odrębnej tożsamości kulturowej i etnicznej mieszkańców Północy, która stała się podstawą politycznego ruchu separatystycznego. Książka odkrywa ideologiczne źródła tego zjawiska, ukazując rolę mitów, symboli, terytorium oraz pamięci historycznej w budowaniu padańskiej świadomości. To nowatorskie ujęcie, łączące perspektywę politologiczną z kulturoznawczą, ukazuje specyfikę padańską w kontekście dążenia do stworzenia tożsamości narodowej, która, mimo związku z zachodnioeuropejskimi wartościami politycznymi, poszukiwała swoich korzeni w nacjonalizmie kulturowym, charakterystycznym dla regionów Europy Środkowej i Wschodniej.