"Chowanna" 2014. T. 1 (42): Jakość życia młodego pokolenia w perspektywie psychopedagogicznej i społecznej

red. Ewa Syrek, Ewa Wysocka

Red. naczelny Ewa Syrek, red. części monograficznej Ewa Wysocka Prezentowany Czytelnikowi tom jest w jego części monograficznej próbą przedstawienia sposobu doświadczania życia i oceny jego jakości w sposób wielowymiarowy (holistyczny), interdyscyplinarny (ujęcie psychopedagogiczne i społeczne), a także uwzględniający wyznaczniki opisujące (wymiary i poziom) oraz czynniki determinujące (kulturowe, psychologiczne, społeczne) kształt świata i życia dostępnego młodemu pokoleniu. Młode pokolenie, współcześnie epatowane ideologią sukcesu, wzmacnianą ideologią egalitaryzmu i uprawomocnianą ideą indywidualizmu, a przy tym traktowane jako kategoria kulturowo i społecznie najbardziej znacząca (terror młodości, nadzieja świata) ma prawo żywić przekonanie, że żyje w świecie wielkich możliwości, które nie są niczym ograniczane. Dowodzą tego stwierdzane przez socjologów cechy funkcjonowania tego pokolenia, a głównie: wzrost aspiracji edukacyjnych i statusowych, wzrost oczekiwań związanych z jakością życia (poziom życia), pragmatyzm i „pierwotny” optymizm, aktywne postawy zawodowe i życiowe. Część monograficzną niniejszego tomu „Chowanny” stanowią opracowania zróżnicowane, w różny sposób funkcjonalnie powiązane z jakością życia: opracowania teoretyczne, analizy empiryczne, doniesienia z badań i próby konstruowania warsztatu pomiaru jakości życia młodego pokolenia, przygotowane przez osoby z różnych ośrodków naukowych i o różnym doświadczeniu badawczym (głównie młode, ze względu na przedmiot zainteresowań, jakim jest młode pokolenie). Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły, których autorzy rozważają między innymi postawy wobec osób jąkających się, uwarunkowania rozwoju ludzkiej potencjalności, ekshibicjonizm społeczny w przestrzeni wirtualnej, jakość życia osób z niepełnosprawnością intelektualną.

"Rodzina suwerenna - Kościół domowy". W nurcie współczesnej myśli prawnej Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce

Andrzej Pastwa, Wojciech Góralski

Oddawana do rąk Czytelnika książka pomyślana jest jako pomoc mająca służyć pogłębieniu znajomości rodziny jako instytucji, której pomyślność niesie z sobą „szczęście osoby i społeczności ludzkiej oraz chrześcijańskiej”, jak to wyraził Sobór Watykański II. Publikacja ta, ukazująca rodzinę jako byt suwerenny i Kościół domowy, sytuująca się w nurcie współczesnej myśli prawnej Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce, zawiera sześć rozdziałów poświęconych fundamentalnym problemom i kwestiom dotyczącym różnych aspektów owej podstawowej komórki życia społecznego, wyrastającej na gruncie małżeństwa, które Jezus Chrystus podniósł do godności sakramentalnej. Badania, skoncentrowane wokół wzorcowej idei Kościoła domowego – i zarazem uwzględniające prawdę o instytucji rodziny jako „związku naturalnym, pierwotnym w sto­sunku do państwa czy jakiejkolwiek innej wspólno­ty” (Karta praw rodziny) – w pełni potwierdzają hipotezę o paradygmatycznej roli wymienionej idei w poszukiwaniu dróg i środków skutecznej hic et nunc ochrony/promocji rodziny i jej niezbywalnych praw. Do takich wniosków upoważnia zawarta w książce próba odpowiedzi na pytanie, jakie faktory rzeczywistości pastoralnej w Polsce pozwalają patrzeć na przyszłość rodziny z nadzieją i jak – korzystając z „narzędzia”, jakim jest synodalna duszpastersko-prawna odpowiedzialność za podstawową komórkę Kościoła i społeczeństwa – wzmacniać dostrzegane pozytywne trendy. Autorzy wyrażają nadzieję, że praca ta pomoże – w jakiejś mierze – w pogłębionym spojrzeniu na instytucję rodziny oraz jej misję w Kościele i w świecie, a także zachęci do podejmowania działań zmierzających do jej ochrony przed współczesnymi zagrożeniami.

Dialog o Śląsku. O (nie)zmienności obrazu krainy i jej mieszkańców w polskich syntezach dziejów narodowych epoki zaborów (studium historiograficzne)

Dorota Malczewska-Pawelec

W pracy podjęto refleksję nad obecnością śląskich odniesień w polskich narracjach syntetycznych (tj. syntezach naukowych, popularnonaukowych, podręcznikach szkolnych, specjalnych pozycjach adresowanych „do ludu”) doby zaborów. Rozważania koncentrują się przede wszystkim na czterech wyróżnionych obszarach problemowych: postrzeganiu Śląska, wkładzie tej dzielnicy w rozwój średniowiecznego państwa polskiego, przyczynach jej utraty w XIV wieku oraz śląskich postaciach. Szczególnie interesujące wydają się wątki dotyczące sposobów przedstawiania i oceny śląskich Piastów. Praca zawiera także bardziej ogólne rozważania dotyczące roli polskiej historiografii w kształtowaniu zbiorowych wyobrażeń dziewiętnastowiecznych Polaków na temat nadodrzańskiej krainy. Jedną z kluczowych kwestii, jakie postawiła sobie jej autorka, jest odpowiedź na pytanie: Czy polscy historycy pielęgnowali pamięć o Śląsku w swoich narracjach i czy „widzieli” go w granicach przyszłego odrodzonego państwa polskiego? Publikacja adresowana jest do historyków, w tym zwłaszcza do badaczy dziejów historiografii i dziejów Śląska, studentów historii i innych nauk humanistycznych oraz wszystkich zainteresowanych problematyką śląską w przeszłości.

La figure du Juif errant dans la prose française du XXe siècle

Paweł Kamiński

Monografia stanowi semiologiczną oraz semio-pragmatyczną analizę postaci Żyda wiecznego tułacza na podstawie pięciu wybranych francuskich utworów prozatorskich, datujących się na XX wiek. Nadrzędnym przedmiotem badawczym pracy jest określenie stopnia, w jakim predesygnacja konwencjonalna przekłada się na analizowane dwudziestowieczne realizacje prozatorskie, których kanwa literacka osnuta jest wokół nieśmiertelnego włóczęgi, oraz zweryfikowanie, czy aksjomat o  „śmierci mitu” jest istotnie uzasadniony i czy nadal obowiązuje we współczesnej literaturze francuskiej. W publikacji wykazano również sieć korelacji, jakie zachodzą w procesie czytelniczym między analizowaną postacią a odbiorcą. Istotnym wektorem badań była zatem próba wglądu w system narracyjny tak, aby określić, w jakim stopniu i czy w ogóle zastosowane w tekstach zabiegi narratorskie determinują ewentualny antysemicki wydźwięk i odbiór Tułacza.

Monstruarium nowoczesne

Mikołaj Marcela

Książka Monstruarium nowoczesne podejmuje temat potworności we współczesnej kulturze. Za cel bierze sobie analizę pięciu najpopularniejszych monstrów kultury nowoczesnej: wampirów, zombie, duchów / widm / zjaw, obcych oraz cyborgów / androidów. We wszystkich przypadkach odczytuję potworne figury jako swego rodzaju de-monstracje konkretnych lęków (ale i pragnień) społecznych, politycznych, gospodarczych czy kulturowych, które rozbudzają nowoczesną wyobraźnię, tworząc historie o zagrażających jej monstrach. Książka adresowana jest do osób zainteresowanych badaniami nad potwornością (studentów i wykładowców rozmaitych kierunków), ale również popkulturą, bowiem podstawę do analizy stanowią klasyki literatury grozy, jak również popularne filmy, seriale i teledyski. Monstruarium nowoczesne jest więc zarówno opowieścią o potworach, ale także o tym, jak kultura popularna i nowoczesne media opowiadają o monstrach. Cechą wyróżniającą tę pracę są liczne odwołania do najnowszych tekstów popkultury. Wersja elektroniczna zmieniona

Epiderma liścia - metody analizy wzrostu i kształtu komórek

Joanna Elsner

Praca przedstawia wybrane współczesne metody wizualizacji i analizy kształtu komórek roślinnych na przykładzie komórek epidermy i kierowana jest do szerokiego grona studentów zainteresowanych biologią rozwoju roślin. Pierwsza część pracy przybliża różnorodność kształtów komórek właściwych epidermy liścia. W części tej opisano szereg metod umożliwiających obserwację i badanie struktury na poziomie komórkowym i subkomórkowym. W drugiej części pracy przedstawiono w jaki sposób można wykorzystać mikroskop fluorescencyjny, skanujący laserowy mikroskop konfokalny oraz skaningowy mikroskop elektronowy wraz z programami do obróbki danych cyfrowych, jako narzędzia do wizualizacji i ilościowej analizy kształtu oraz obliczenia szybkości wzrostu komórek epidermy.

Socio-Cultural and Linguistic Aspects of Roma Education

Hristo Kyuchukov

Książka jest pierwszą od 20 lat w Europie próbą przekazania wiedzy na temat kwestii edukacji romskiej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Składa się z trzech części: historii edukacji romskiej, psycholingwistyki romskiej i edukacji o Holokauście Romów.  Pierwsza część książki poświęcona jest zagadnieniom edukacyjnym Romów i ich rozwojowi w ciągu ostatnich 20 lat w Europie. Autor przedstawia w niej niektóre spostrzeżenia i poglądy dotyczące edukacji romskiej, rozwój funkcji romskich mediatorów szkolnych oraz przegląd procesu wprowadzania edukacji języka romskiego w Bułgarii. W drugiej części omówiono przede wszystkim kwestie edukacji językowej dzieci romskich - przyswajanie języka romskiego oraz problemy związane z nauką drugiego języka przez dzieci romskie. W trzeciej części przedstawiono kwestie edukacji o holokauście Romów jako części edukacji historycznej romskich dzieci. Kwestie społeczno-kulturowe i językowe są ważne dla edukacji dzieci romskich, a dzięki nowym koncepcjom książka może być bardzo pomocna dla studentów w zakresie edukacji międzykulturowej, psychologii edukacyjnej i działalności społecznej.

Podstawy poznawcze procesu kształcenia

Ewa Szadzińska

W pracy przedstawiono podstawy poznawcze procesu kształcenia w aspekcie teoretycznym oraz praktycznym. Zaprezentowano stan wiedzy o procesie kształcenia w dydaktyce ogólnej. Poszukiwania badawcze skoncentrowano na podstawach poznawczych – niezbędnym, istniejącym w każdym procesie elemencie decydującym o przebiegu procesu kształcenia. W jego określeniu znaczenie ma związek ucznia będącego podmiotem z przedmiotem jego poznania. Odwołano się do uznawanych w dydaktyce aspektów poznania: aksjologicznego – decydującego o ukierunkowaniu procesu według wartości poznawczych, społecznego – wskazującego stosunek wiedzy do rzeczywistości, filozoficznego – opisującego właściwości świata i ich reprezentacje poznawcze, psychologicznego – określającego czynności indywidualnego poznawania. Przedstawiono teoretyczne i metodologiczne założenia badania podstaw poznawczych. Uzasadniono przeprowadzanie badań dwufazowo. W pierwszej, teoretycznej fazie zrekonstruowano rodzaje czynności ucznia oraz nauczycieli, cechy ich przedmiotu poznania oraz zamieszczono opis czynności poznawczych ujętych w psychologii i logice. W drugiej fazie badań – empirycznej – przedstawiono wyniki badań nad wykorzystaniem przekształcania wiedzy do opisu przebiegu procesu kształcenia w praktyce edukacyjnej w gimnazjum. Opisano dominujące typy przekształcania wiedzy w praktyce edukacyjnej oraz ich związek ze zróżnicowaniem indywidualnych doświadczeń poznawczych uczniów. Przedstawiono sposób konstruowania teoretycznego modelu poznania oraz jego wykorzystanie do waloryzacji procesu kształcenia w praktyce edukacyjnej. Ukazano perspektywę badań nad podstawami poznawczymi procesu kształcenia.