Wokół koncepcji dobra we współczesnym neoarystotelizmie anglosaskim: normatywność, działanie, praktyki

Piotr Machura

Praca poświęcona jest naturze dobrego życia. Zastosowanie odnowionej w połowie XX wieku myśli Arystotelesa pozwala tu uchwycić i przezwyciężyć zarówno miałkość propozycji „przemysłu szczęścia”, jak i akademickiej filozofii. Autor interpretuje koncepcję starożytnego filozofa przy użyciu współczesnych narzędzi filozoficznych wskazując jak ich zastosowanie pozwala uchwycić węzłowe problemy życia (jak pytanie o szczęście i sens) oraz wskazać te metody myślenia, które umożliwiają krytyczny namysł nad rzeczywistością społeczną. Pytanie o dobro jest zatem zarówno o to, jak kształtować własne życie, ale też jak myśleć o relacjach z ludźmi, z innymi istotami oraz jak współdziałać w dążeniu do dóbr wspólnych. Te ostatnie okazują się przy tym nie tylko dobrami publicznymi, infrastrukturalnymi, ale przede wszystkim formami kooperacji i współżycia.

Sarmackie theatrum. T. 5: Między księgami

red. Maria Barłowska, Marzena Walińska

Publikowany piąty tom wydawnictwa Zakładu Historii Literatury Baroku i Dawnej Książki zgodnie ze swym tytułem – Między księgami – odnosi się do szeroko pojmowanego procesu powstawania książki w okresie staropolskim, jej kolejnych edycji, ramy wydawniczej itp. Artykuły pomieszczono w trzech częściach. Autorzy omawiają w nich takie kwestie, jak: wybór i umiejscowienie w książce elementów ramy literacko-wydawniczej oraz wpływ wzajemnych oddziaływań autorów, nakładców, tłumaczy, drukarzy, a także rytowników i czytelników na kształtowanie się owej ramy; pierwodruk Kupca M. Reja i przyczyna różnych rozwiązań transkrypcyjnych w dawniejszych wydaniach; problem odbiorcy dzieła; zagadka autorstwa Muzy gór wielickich; przekłady P. Kochanowskiego w świetle współczesnych mu wydań Orlanda Szalonego i Jerozolimy wyzwolonej; edycja, poetyka i recepcja Wojska serdecznych afektów H. Falęckiego; problem staropolskich kradzieży literackich; rękopiśmienne i drukowane dedykacje do Biblii gdańskiej; charakter i funkcje elementów ramy wydawniczej tomików poetyckich W. Kochowskiego; treść i funkcje przypisów w młodzieńczej twórczości A. Mickiewicza; mechanizmy przygotowywania i odczytywania tekstów klasyków w renesansie; model lektury intensywnej propagowany w De ratione libros cum profectu legendi F. Sacchiniego; dzieje recepcji poradnika medytacji hiszpańskiego franciszkanina D. de Estella. Na osobną uwagę zasługuje artykuł na temat inskrypcji dotyczących bibliotek i książek, pomieszczonych w zbiorze N. Chytraeusa. Rozprawa ta ma charakter źródłowy, podaje teksty omawianych transkrypcji w wersji oryginalnej i przekładzie polskim.

Kohabitacja w Polsce i na Słowacji. Studium socjologiczne w środowiskach studenckich

Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz

„Tematyka podjęta w pracy jest stale aktualna, chociaż samo zjawisko kohabitacji rozwija się zauważalnie od lat 60. XX wieku. Niemniej rozpowszechnianie kohabitacji rządzi się prawami regulowanymi przez warunki społeczne i kulturowe państw. Kohabitacja jako zjawisko budzi ogromne zainteresowanie w całym świecie, prognozy wskazują na tendencje wzrostowe. Niewątpliwym walorem pracy są badania porównawcze przeprowadzone w dwóch państwach – Słowacji i Polsce. Jak wiadomo, z przyczyn technicznych, takie badania na ogół są nie do wykonania. Autorka pracy jak się okazuje poradziła sobie i badania przeprowadziła.” (Z recenzji prof. dr hab. Anny Kwak). Postępujące procesy indywidualizacji, sekularyzacji i emancypacji oraz dążenie młodych ludzi do samorealizacji i osiągnięcia sukcesów w życiu zawodowym sprawia, że życie w związku kohabitacyjnym staje się coraz bardziej popularną, społecznie akceptowaną oraz coraz częściej wybieraną formą życia. Książka skierowana jest do studentów i pracowników nauk społecznych (np. socjologów i pedagogów), a także młodzieży oraz ich rodziców.

"Wyższa kultura duchowa". Program i działalność Polskiego Towarzystwa Teozoficznego na Śląsku Cieszyńskim (1919-1931)

Kamila Gęsikowska

Seria: Historia i Teoria Kultury (2), ISSN 2719-9010 Książka poświęcona jest programowi i działalności Polskiego Towarzystwa Teozoficznego na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919–1931 (okres największej aktywności, także wydawniczej, tej organizacji). Stowarzyszenie to, działające przez większą część swego istnienia po czeskiej stronie granicy i formowane przez lokalne uwarunkowania historyczno-kulturowe, wypracowało szczególny program, którego istotnym punktem było zagadnienie „wyższej kultury duchowej”.

Studia Artystyczne. Nr 1: Sztuka w przestrzeniach współczesności

Ryszard Solik

Podjęte przez autorów „Studiów Artystycznych” próby analizy wybranych aspektów rzeczywistości stały się podstawą do tworzenia dyskursów nad miejscem i rolą sztuki we współczesności. Ideą wydawnictwa niniejszego numeru jest wielowymiarowe i interdyscyplinarne ukazanie sztuki, a w tym: muzyki, sztuk plastycznych, grafiki i gier komputerowych w różnych jej aspektach. W publikacji znajdują się następujące obszary tematyczne: teoretyczne rozważania o sztuce, jej projektowanie, wykonanie i interpretacja artystyczna, percepcja, innowacyjne trendy uprawiania sztuki oraz propagowania edukacyjnej i wychowawczej roli sztuki w szeroko rozumianym środowisku życia człowieka. Numer pierwszy publikacji nosi tytuł: „Studia Artystyczne”. Sztuka w przestrzeniach współczesności. Jest pracą zbiorową, wydawnictwem ciągłym z rocznym trybem druku. Każdy kolejny numer będzie posiadał własny podtytuł zgodny z treścią zawartych w nim tekstów. Układ publikacji jest działowy i dzieli zamieszczone w nim teksty na części tematyczne. W części pierwszej znajdują się rozprawy teoretyczne o sztuce, w drugiej opis doświadczeń i rozważań o praktyce wykonawczej sztuki, trzecia część skupia myślenie o edukacyjnych uwarunkowaniach kształcenia artystycznego na różnych poziomach kształcenia. Całość tomu zamyka Dodatek Artystyczny prezentujący najważniejsze osiągnięcia artystyczne i naukowe pedagogów Instytutu Muzyki i Instytutu Sztuki Wydziału Artystycznego w danym roku kalendarzowym. Publikacja ta jest wynikiem współpracy naukowej i artystycznej pedagogów Wydziału Artystycznego z partnerskimi ośrodkami naukowymi w kraju i spoza granic. Odbiorcami publikacji mogą być: nauczyciele akademiccy kierunków artystycznych i pedagogiczno-artystycznych, artyści profesjonalni i nieprofesjonalni, muzycy, dyrygenci, studenci, pracownicy instytucji oświatowych i kulturalno-oświatowych, muzea, biblioteki, działacze artystycznego ruchu amatorskiego, pasjonaci sztuką współczesną. 

Dokument i kreacja artystyczna jako dopełniające się formy obrazowania rzeczywist

red. Witold Jacyków, Karolina Tomczak

Publikacja Dokument i kreacja artystyczna jako dopełniające się formy obrazowania rzeczywistości to zbiór autorskich tekstów, które w sposób odmienny i wieloaspektowy poruszają uniwersalną i nadal nurtującą relację między dokumentem i kreacją, sygnalizując jednocześnie różnorodne rozumienie tych pojęć. Proponuje każdemu czytelnikowi, zainteresowanemu zwłaszcza sztuką współczesną, aktualne rozważania teoretyczne, jak i unikalne efekty działań artystycznych, skupione na analizie specyfiki dokumentalnej i kreacyjnej zwłaszcza fotografii, ale również innych dyscyplin artystycznych, w tym obecnej heterogenicznej sztuki postmedialnej. W tekstach teoretycznych przeważa stałe podkreślanie zacierania granicy między realnością a kreacją, dokumentem a iluzją, prawdą a fałszem, obiektywizmem fotografii a malarskością obrazu. Obecność fotografii prasowej w sztuce pop-artystów wyraźnie dowodzi przenikania się obiektywnej codzienności z kreacją artystyczną, a także niejednoznaczności samego medium fotografii dokumentującej, która odrzuca pojęcia prawdy i interpretacji, nieadekwatne w  epoce cyberkultury (Giełdoń-Paszek). Problematyka zapisu zanikającej rzeczywistości i ludzkiego życia, historii i pamięci oraz możliwości artystycznej transformacji świadectwa dotyczy wielomedialnych instalacji Christiana Boltańskiego (Tomczak). Niejednoznaczność i płynność pojęć ‘dokument’ i ‘kreacja’ uzmysławia także kontekstualność i dyskursywność ich doświadczania (Solik). Działaniom artystycznym, opatrzonym komentarzem wyjaśniającym, towarzyszy zaznaczanie nieuniknionej gry artysty z rzeczywistością, czego wynikiem jest rezygnacja z konkretu na rzecz wyrażenia niezdefiniowanego stanu ducha (Maciuszkiewicz), ograniczenie naturalnej malarskości pejzaży Islandii do ich materialności uwydatnionej w czarno-białej fotografii (Jaworska), a także przybliżenie zjawiska „fotografii ciągłej”, która dokumentuje kontekst właściwego momentu fotograficznego zapisu i jednocześnie kreuje nową jakość performatywno-znaczeniową (Kukuczka). Ponadto ze szkicowym przybliżeniem historii relacji fotografii artystycznej i dokumentalnej współgra opis oscylowania między piktorializmem a dokumentem w autorskiej twórczości fotograficznej (Jacyków).

Polityka z twarzą. Personalizacja parlamentarnych kampanii wyborczych w Polsce w latach 1993-2011

Marek Mazur

W pracy rozważany jest proces personalizacji polskich kampanii wyborczych, czyli rosnącej roli liderów politycznych w dyskursie wyborczym kosztem koncentracji na partiach i problemach politycznych, w latach 1993–2011. Unikalny charakter, w sensie naukowym, mają zaprezentowane badania empiryczne, dotyczące personalizacji w ujęciu medialnym (analiza zawartości Gazety Wyborczej i Rzeczpospolitej) oraz strategicznym (analiza zawartości telewizyjnych audycji wyborczych). Wyniki studiów potwierdzają tezę personalizacji w rozumieniu wzrostu roli liderów politycznych w warstwie prezentacji polityki. Publikacja skierowana jest nie tylko do przedstawicieli nauk humanistycznych (medioznawców, politologów, socjologów) zajmujących się tematyką komunikowania politycznego, ale także tych spośród studentów i obserwatorów polityki, których interesują przemiany współczesnej demokracji w kontekście kampanii wyborczych.

Sarmackie theatrum. T. 8: W poszukiwaniu nowości

red. Maria Barłowska, Marzena Walińska

Kolejny, już ósmy tom Sarmackiego theatrum zbiera artykuły przygotowane jako wynik namysłu nad kategorią nowości w dawnej literaturze. W perspektywie retorycznej poszukiwano rozumienia istoty novitas i analizowano funkcjonowanie topiki. W ujęciach faktograficznych przedstawione zostały odkrycia utworów z XVII w. zachowanych w rękopisach i nieznanych drukach, sformułowano hipotezy na temat autorstwa i opisano stosowane przez twórców strategie perswazyjne. Poddano także oglądowi sposoby funkcjonowania nowości z punktu widzenia dawnego czytelnika i rynku wydawniczego.