Rzeczy ludzi średniowiecza. W domu

Anna Marciniak-Kajzer

Książka jest pierwszą z planowanej serii prac o rzeczach jakich używali ludzie w późnym średniowieczu na terenie Europy, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Jest też próbą pokazania, że ludzie w tej epoce dbali o estetykę i wygodę życia, a otaczające ich przedmioty były nie tylko użyteczne ale też bywały piękne. Jest to obraz barwnego średniowiecza widzianego z perspektywy zabytków archeologicznych, dzieł sztuki i źródeł pisanych.

Metodologie językoznawstwa 4. Od dialektologii do dialektyki

Piotr Stalmaszczyk

W maju 2004 r. Zakład Teorii Języka i Metodologii Językoznawstwa (obecnie Zakład Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego w Instytucie Anglistyki UŁ) zorganizował seminarium naukowe poświęcone metodologii szeroko pojętych badań nad językiem. Intencją organizatorów było przedstawienie najważniejszych podejść we współczesnych badaniach językoznawczych, a do wygłoszenia wykładów zaproszeni zostali wybitni przedstawiciele reprezentujący językoznawstwo generatywne i kognitywne, teorię relewancji i gramatykę konstrukcji, badacze różnych odmian semantyki i pragmatyki, a także logicy i filozofowie, których badania koncentrują się wokół analiz języka. Spotkanie zaowocowało m.in. publikacją poświęconą podstawom teoretycznym metodologii językoznawstwa. To pierwsze seminarium miało być pierwotnie spotkaniem jednorazowym, ale dyskusje po kolejnych wykładach dobitnie pokazały, że istnieje środowiskowa potrzeba szerokiej wymiany myśli, zarówno pomiędzy samymi językoznawcami (reprezentującymi różne podejścia teoretyczne i różne filologie), jak i przedstawicielami innych dyscyplin. Tak powstała inicjatywa organizowania co dwa lata seminariów podejmujących tematykę metodologiczną i wydawania kolejnych publikacji z tego zakresu. Najnowszy tom nosi podtytuł Od dialektologii do dialektyki. Ta umowna klamra tematyczna obejmuje badania dotyczące słowotwórstwa w gwarach, rozważania dotyczące rodowodu współczesnej pragmatyki, schematów argumentacyjnych w racjonalnej dyskusji, socjolingwistycznych refleksji nad narracją osobistą oraz metodologii badań w przekładzie audiowizualnym. Dwa rozdziały dotyczą problematyki języka migowego: stanu badań nad językami migowymi w kontekście metodologicznym językoznawstwa kognitywnego drugiej generacji oraz analizy suprasegmentalnych wykładników negacji w polskim języku migowym.  

Perswazja w wybranych medytacjach siedemnastowiecznych z klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu

Katarzyna Kaczor-Scheitler

Przedmiotem badań i materiałową podstawą prezentowanej monografii są medytacje zamieszczone w dwóch siedemnastowiecznych kodeksach rękopiśmiennych: Pobudkach do zakonnego życia Teresy Petrycówny, wnuczki renesansowego uczonego Sebastiana Petrycego, oraz Kontemplacyi męki i śmierci Chrystusa Pana i Odkupiciela naszego ku naśladowaniu i używaniu dusze nabożnej z inszemi bardzo uciesznemi według czasu kontemplacyjami i naukami. Pisanej Roku Pańskiego 1662 anonimowej norbertanki. Autorka dysertacji wykazała, że obydwa przekazy wiązały się z kulturą retoryczną siedemnastowiecznego społeczeństwa i powstały w celu perswazyjnym – by kształtować postawy odbiorców rozważań. Zasadniczym narzędziem takiej perswazji było powoływanie się na argument z autorytetu, czyli Biblię, pisma Ojców i Doktorów Kościoła, pisarzy starożytności chrześcijańskiej, siedemnastowieczną literaturę ascetyczno-mistyczną, żywoty świętych, a także egzempla. W zakresie elocutio zaprezentowane zostały słowne formy oddziaływania na odbiorców (literackie środki stylistyczne, wyszukane koncepty oraz obrazy-symbole), sposoby mające nakłonić ich do kształtowania właściwych postaw bądź do podjęcia określonego działania. Norbertańskie medytacje analizowane były z różnych punktów widzenia: jako tekst perswazyjny, jako siedemnastowieczna proza medytacyjna usytuowana w konkretnym obszarze literatury religijnej i pozostająca w związku z innymi dziełami, jako świadectwo ówczesnej religijności i duchowości autorek, wreszcie jako wyraz udziału zakonnic w staropolskiej kulturze literackiej.  

Pochwała złotego środka, czyli o rozwiązaniach pośrednich w gospodarce przestrzennej

Mariusz E. Sokołowicz

Współcześnie w społeczeństwach i gospodarkach nie docenia się wystarczająco dobrodziejstw płynących z rozwiązań pośrednich. Gdy wymaga się od nas bycia najlepszymi, a każde miasto czy region mają ambicje, by stać się największymi, rośnie ryzyko przekroczenia i tak już mocno naruszonych granic wzrostu i frustracji, co znajduje ujście w napięciach politycznych. Odpowiedzią na te zjawiska może być powrót do kultury umiaru - ,,złotego środka" i rozwiązań pośrednich - między doskonałością a bylejakością, bogactwem a biedą, centralizacją a rozproszeniem, władzą a wolnością. Jest to antidotum na skrajności prowadzące do napięć i kryzysów. Laboratoriami tych zmian mogą być samorządy lokalne oparte na wspólnotach działających na rzecz dóbr wspólnych i dyskutujących o wspólnej przyszłości. Autor monografii przekonuje, że przeciętni ludzie są kluczem do współczesnego rozwoju, w tym dalszego rozwoju samorządności terytorialnej. Tytułowa pochwała złotego środka to w gruncie rzeczy pochwała: potencjału wiedzy zwykłych obywateli w zarządzaniu terytorialnym, umiaru w zaspokajaniu potrzeb i korzystaniu z zasobów, klasy średniej jako stabilizatora procesów społecznych, miast plasujących się w środku hierarchii osadniczej jako dobrych miejsc do życia oraz wspólnot lokalnych w gospodarowaniu najbliższą im przestrzenią.

Zarządzanie publiczne w lokalnym sektorze kultury

Wawrzyniec Rudolf

Lokalny sektor kultury to tysiące instytucji kultury (IK) w Polsce - teatrów, muzeów, domów kultury, galerii czy bibliotek. W zdecydowanej większości podmioty te są prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego (JST), z których największe znaczenie mają duże ośrodki miejskie, gdzie koncentrują się funkcje kulturalne całych regionów. W monografii skupiono się na dwóch alternatywnych modelach zarządzania w lokalnym sektorze kultury - rynkowym i relacyjnym. Autor opisuje relację organizator (JST)-dyrektorzy IK, która odgrywa kluczową rolę w prowadzeniu lokalnej polityki rozwoju kultury. Celem książki jest rozpoznanie tej zależności w świetle dwóch teorii: agencji i stewarda. Jakościowe studia przypadków zostały oparte na wywiadach pogłębionych z kilkudziesięcioma przedstawicielami administracji samorządowej oraz niemal wszystkimi menedżerami kultury z wybranego miasta. Badania przeprowadzono w Łodzi, która współcześnie pozycjonuje się jako miasto kultury i sztuki oraz stara się intensywnie włączać kulturę w trajektorię swojego rozwoju. Przywołane opinie środowiska menedżerów kultury jednoznacznie wskazują na potrzebę zredefiniowania popularnego w wielu polskich miastach rynkowego modelu zarządzania sektorem kultury w kierunku szerszego oparcia go na współdziałaniu i zaufaniu.

Utwory dramatyczne - komedie i dramy

Wincenty Ignacy Marewicz, Anna Petlak

Po ukazaniu się Zbiorów poetyckich Wincentego Ignacego Marewicza nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego w 2018 roku ta sama oficyna drukarska wydaje kolejne utwory autora, tym razem - dramatyczne: trzy komedie i dwie dramy, sztuki skupiające w sobie różne tendencje literacko-estetyczne. Ten literat drugiego planu nie przestaje pobudzać do badań i refleksji naukowej, jakby dopominając się o usytuowanie go we właściwym miejscu na mapie literackiej czasów stanisławowskich. Obecne wydanie krytyczne dramatów Marewicza spełnia wszelkie wymogi edytorstwa naukowego z zakresu wydań utworów oświeceniowych. [...] Sposób opracowania o ujęciu analityczno-interpretacyjno-problemowym poszerza wiedzę o epoce, a w szczególności odsłania ciekawe obszary życia teatralnego końca XVIII wieku. Można sądzić, że wydobyte z annałów bibliotecznych utwory sceniczne Marewicza trafią do rąk badaczy okresu, a w szczególności do teatrologów, jak też do nieprofesjonalistów zainteresowanych kulturą literacką XVIII wieku. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Maksimowicz Opiniowany tom, który powstał dzięki wielkiemu nakładowi pracy i akrybii twórczej, jest jedyną edycją naukową poświęconą utworom dramatycznym Wincentego Ignacego Marewicza. [...] Służy nie tylko pogłębieniu wiedzy na temat jego dorobku literackiego, zastosowanych przez Marewicza rozwiązań literackich i estetycznych, mechanizmów i technik opisu świata, podejmowanych motywów czy sposobu prezentacji bohaterów. Krytyczne opracowanie utworów wzbogaca powszechną wiedzę o literaturze i kulturze polskiego wieku świateł. Publikacja jest dowodem tego, że twórczość Wincentego Ignacego Marewicza trafiła do rąk Edytora o wysokich umiejętnościach warsztatowych, wrażliwego na słowo, rzetelnego i skrupulatnego w poszukiwaniu prawdy o tekście / prawdy tekstu. Z recenzji dr hab. Aleksandry Norkowskiej, prof. UKW

Niepełnosprawność i praca. Wymiary, konteksty, perspektywy

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Marta Sałkowska, ...

Monografia jest kolejną pozycją wydaną pod patronatem Sekcji Socjologii Niepełnosprawności PTS. Książka powstała w ramach serii monografii naukowych wydawanych przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Jest poświęcona zagadnieniom pracy osób z niepełnosprawnościami. W monografii podejmowane są wątki odnoszące się do różnych form aktywizmu i mobilizacji osób z niepełnosprawnościami w odniesieniu do szeroko rozumianej pracy, w tym pracy zdalnej, cyfryzacji pracy, ale również problematyki prekaryzacji i nierówności w pracy oraz pracy nieodpłatnej, w tym pracy opiekuńczej - ujętych w kontekście uwarunkowań rzeczywistości (post)pandemicznej. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Książka ma się bowiem stać obiektem zainteresowań zarówno przedstawicieli nauki, jak i praktyków, zwłaszcza osób zatrudnionych w jednostkach pomocy społecznej, instytucjach pomocowych, a także organizacjach pozarządowych i rządowych, których jednym z zasadniczych obszarów działania jest diagnozowanie sytuacji osób z niepełnosprawnościami i projektowanie zmian mających na celu aktywizację tego środowiska.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 13 (2023)

Małgorzata Myk, Mark Tardi

Issue 13 (2023), entitled "Literary and Visual Extremities" and edited by Małgorzata Myk and Mark Tardi, explores the notion of extremity in diverse types of artistic practice, from strictly literary to visual/performative. Eleven scholarly texts, collected in five subsections ("Extreme Borders," "Extreme Ecologies," "Limits," "Extreme Forms," and "Memory in Extremis") deal with the works by Lara Haddad, Divya Victor, Allison Cobb, Adam Dickinson, Jorie Graham, Clark Coolidge, Barbara Guest, Susan Howe, Emmett Williams, Roman Stańczak, Dennis Cooper, Kazuo Ishiguro, and Jordan Harrison. The volume continues with the "Artistic Collaborations" section, supervised by Justyna Stępień and Joanna Kosmalska. It consists of six articles that discuss Matthew Barney's Redoubt, Colum McCann's Apeirogon, Richard A. Carter's Waveform, the notion of multilingualism in Polish migrant theatre, and, finally, the Spirals artistic project. The next section, "Grief/Trauma/Social Unrest," centers on the portrayal of mourning in selected US-American TV series, grief memoirs, the depiction of toxic masculinity in Teddy Wayne's Loner, and representations of working-class communities in British cinema. The final section, "Continuities," examines literature concerned with the ecological future, Harry Styles's music videos, the notion of abjection in Richard Matheson's I Am Legend, and nation-building in India in the early 20th century, as demonstrated by the press from this period. Additionally, issue 13 contains two reviews: of Cormac McCarthy's The Passenger and Caroline Young's Crazy Old Ladies: The Story of Hag Horror.