Publisher: Wydawnictwo UNIVERSITAS
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS zostało założone w 1989 roku przez pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Universitas jest jednym z najważniejszych i najwyżej cenionych wydawnictw naukowych w Polsce. Specjalizuje się w publikowaniu książek naukowych i popularnonaukowych z dziedziny humanistyki, ze szczególnym uwzględnieniem historii i teorii literatury, historii sztuki, nauki o języku. Do naszych czołowych serii wydawniczych należą Horyzonty Nowoczesności, Język Polski dla Cudzoziemców, Krytyka XX i XXI wieku, Klasycy estetyki polskiej, Klasycy współczesnej myśli humanistycznej, Dziennikarstwo i świat mediów oraz seria Estetyczna. Możemy się również poszczycić licznymi publikacjami z dziedziny historii sztuki, a także historii i estetyki fotografii. Do grona naszych autorów zaliczyć możemy m.in. Stanisława Cata-Mackiewicza, prof. Władysława Bartoszewskiego, prof. Michała Głowińskiego, Adama Michnika, prof. Henryka Markiewicza, prof. Andrzeja Walickiego, prof. Stanisława Waltosia, prof. Franciszka Ziejkę.
129
Ebook

Dyskurs oświeceniowy. Filozofia ks. Antoniego Jakuba Wiśniewskiego SchP (1718-1774)

Agnieszka Smolińska

Prezentowana książka przedstawia myśl filozoficzną ks. Antoniego Jakuba Wiśniewskiego SchP (1718-1774), który w swych pierwszych dziełach używał terminu "philosophia recentiorum". W późniejszym okresie jego działalności naukowej można dostrzec cechy filozofii Oświecenia. Termin "dyskurs" w pierwszym członie tytułu książki nie oznacza dialogu, lecz jest określeniem służącym do prezentacji poglądów pijarskiego filozofa, który nie wymaga drugiej strony. Filozofię autora poprzedza europejska myśl naukowa i jej popularyzacja na gruncie polskim. Książka przybliża Wiśniewskiego na tle zakonu pijarów i epoki oraz jego dorobek naukowy. Przedstawiono teorię wiedzy filozoficznej i filozofię nauki w ujęciu pijarskiego filozofa. Ukazano relacje między wiarą a rozumem. Publikacja obszernie omawia tematykę filozofii teoretycznej Wiśniewskiego: ontologię, filozofię przyrody, psychologię racjonalną i antropologię, teologię naturalną oraz logikę. W dziedzinie logiki ukazano także zagadnienia związane z gramatyką filozoficzną. Novum stanowi spojrzenie na osiągnięcia filozofa w zakresie językoznawstwa. Ostatni rozdział książki został poświęcony filozofii praktycznej Wiśniewskiego. Omówiono w nim poglądy w zakresie etyki, polityki i ekonomiki. Pijarski filozof wyraźnie łączył filozofię z ideałami wychowawczymi doby Oświecenia. Książka wzbogaca wiedzę o kulturze filozoficznej w Polsce czasów saskich i polskim Oświeceniu.

130
Ebook

"Piękne widoki, panowie, stąd macie". O kinie polskiego sockonsumpcjonizmu

Justyna Jaworska

"Piękne widoki, panowie, stąd macie” to cytat z Rewizji osobistej, filmu Witolda Leszczyńskiego i Andrzeja Kostenki z 1973 roku. Tymi słowy sarkastyczna turystka zwraca się do celników, którzy przeszukują na granicy wypchany towarami bagażnik jej fiata. Przed celnikami otwiera się konsumpcyjny raj do oclenia... Ale też 1973 rok w Polsce Gierka to niejako punkt widokowy, z którego rozpościera się wspaniała perspektywa. Justyna Jaworska przygląda się w tej książce polskim filmom obyczajowym z pierwszej połowy lat siedemdziesiątych jako obrazom sockonsumpcjonizmu. Zastanawia się, w jaki sposób w tym stosunkowo rzadko opisywanym okresie względnej prosperity, między kinem „małej stabilizacji” a Kinem Moralnego Niepokoju, przedstawiano na ekranie dylematy polskiej codzienności. Analizuje kilka wybranych przykładów, w tym Dzięcioła Jerzego Gruzy, Dziewczyny do wzięcia Janusza Kondratiuka czy Anatomię miłości Romana Załuskiego, i szuka w nich śladów aspiracji materialnych, pretensji kulturowych, imitacji i zapożyczeń, słowem polskiej „niedojakości” (czyli bylejakości, ale z ambicjami). Opowieść zamyka opis występu zespołu ABBA w telewizyjnym „Studio 2” jesienią 1976 roku, w apogeum propagandy sukcesu.   Sockonsumpcjonizm był zjawiskiem z gruntu paradoksalnym: próbą pogodzenia socjalistycznego etosu z kapitalistycznym stylem życia. Jego pęknięcia oddawało kino, które nie zawsze budziło uznanie krytyki – równie paradoksalne, niespójne i pełne „słabych obrazów”. Ta słabość, czasem nieintencjonalna, czasem zamierzona, ale niezmiennie frapująca jako rodzaj oporu wobec zastanych konwencji, stanowi osobny przedmiot namysłu autorki. W ten sposób historia kultury przeplata się w tej książce z refleksją nad strategią estetyczną kina, którą można by nazwać „kłirowaniem Peerelu”.   Książka dostała Nagrodę im. Bolesława Michałka dla najlepszej książki o tematyce filmowej - 2018/2019.   Justyna Jaworska (ur. 1975) wykłada w Zakładzie Filmu i Kultury Wizualnej w Instytucie Kultury Polskiej UW. Jej książka Cywilizacja „Przekroju”. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym  (WUW, 2008) została nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii eseju. Autorka pracuje też w piśmie „Dialog”, gdzie redaguje dział dramaturgii polskiej.

131
Ebook

Sytuacja Norwida - sytuacja Baudelaire'a. Paralele nowoczesności

Magdalena Siwiec

Książka Magdaleny Siwiec jest pierwszą tak obszerną propozycją komparatystycznej lektury twórczości Norwida i Baudelaire’a. Punktem wyjścia zaproponowanego zestawienia poetów, urodzonych w tym samym 1821 roku, jest ich szczególna, jak ją nazwał Paul Valéry, sytuacja wymuszająca  konieczność określenia się i wobec romantycznych wieszczów, i wobec budzącej ambiwalentne reakcje nowoczesności. Interpretacje utworów literackich, esejów krytycznych, listów Baudelaire’a i Norwida podporządkowane są zagadnieniom takim jak: dialog z tradycją, z wielkimi poprzednikami, diagnoza związanego z postępem wyobcowania, problematyka wielkomiejska, świadomość kształtowania nowego pola literackiego, a także hamletyzm, melancholia i jej poetologiczne manifestacje. Te interpretacje, a także analizy wypracowanych przez obu pisarzy nowych rozwiązań estetycznych, koncepcji ułomnego piękna, strategii ironicznych oraz ich postaw wobec aksjologii i zagadnień etycznych  pozwalają dostrzec różnice, ale i wspólnotę twórczości tych „klasyków naszej moderny”, wyznaczających przyszłe kierunki w literaturze. Magdalena Siwiec, dr hab., prof. UJ, kieruje Katedrą Komparatystyki Literackiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek: Romantyzm, czyli inter esse (2017, nagroda „Literatury na Świecie”), Romantyczne koncepcje poezji. Poeta i Muza – relacja w stanie kryzysu (Alfred de Musset i Juliusz Słowacki) (2012), Romantyzm i zatrzymany czas (2009), Orfeusz romantyków. Mit o Orfeuszu w twórczości Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval w kontekście epoki (2002) oraz Sen w twórczości Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval (1998). Członkini redakcji naukowej „Ruchu Literackiego” oraz serii „Studia romantyczne” IBL PAN. Nareszcie. Po wielu latach spekulacji, przypuszczeń, rozważań, twierdzeń pozbawionych argumentów, przeczuć, polski czytelnik otrzymuje książkę, w której po raz pierwszy tak szeroko rozpatrzony został związek twórczości Cypriana Norwida z dziełem Charles’a Baudelaire’a. (…) kwestia możliwych relacji między Baudelaire’em a Norwidem powracała [w badaniach] nieustannie, choć nikt nie odważył się zgłębić tego problemu i wyciągnąć wszystkich konsekwencji z porównawczej analizy ich twórczości. W tym sensie najnowsza książka Magdaleny Siwiec jest przełomowa i trudno przecenić jej znaczenie. (…) Tak, porównanie nie jest dowodem, niemniej przyjęta przez Magdalenę Siwiec strategia pozwala dostrzec, w jaki sposób (czasami tożsamy, czasami zupełnie odmienny) Baudelaire oraz Norwid reagowali na kryzys wynikający z konieczności rewizji haseł romantycznych oraz z potrzeby skonstruowania nowych ram dla poezji, która mierzyć się musi z wyzwaniami nowoczesności.  (z recenzji prof. dra hab. Piotra Śniedziewskiego)  

132
Ebook

Autor jako marka. Literatura w kulturze audiowizualnej społeczeństwa informacyjnego

Dominik Antonik

Książka stanowi próbę opisu literatury, która powstaje i funkcjonuje w audiowizualnej kulturze społeczeństwa informacyjnego. Wnioski na temat współczesnego życia literackiego, specyfiki obiegu literatury i możliwości, przed jakimi stają pisarze, formułowane są na podstawie analizy twórczości Jacka Dehnela i Michała Witkowskiego, których twórczość w szczególny sposób korzysta z możliwości zapewnianych przez infrastrukturę technologiczną współczesnego typu kultury i charakterystycznych dla niego zachowań odbiorczych konsumentów. Powieści, publicystyka, marketing i szeroko pojęta aktywność pisarzy w sferze publicznej ukazane są jako rozproszone składniki transmedialnej przestrzeni autorskiej kreacji, którą interaktywny czytelnik może przemierzać w dowolnym kierunku. Kluczową figurą dla takiego modelu twórczości jest marka autorska, która wyłania się z serii medialnych przepływów i integruje rozproszoną przestrzeń literatury, nadając jej wartość i tożsamość. Dominik Antonik, doktorant w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ. Zajmuje się teorią literatury i kultury, bada najnowszą polską literaturę i jej związki ze sferą publiczną. Przygotowuje rozprawę doktorską o statusie i funkcji autora we współczesnej kulturze. Publikował m.in. w „Tekstach Drugich”, „Res Publice Nowej”, „Wielogłosie” i „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”.  

133
Ebook

Sieci wiedzy. Teoria zarządzania między nauką a praktyką

Karolina J. Dudek

Jak można nauczyć się zarządzania? Czy wiedza zdobywana w trakcie studiów jest przydatna? Co trzeba wiedzieć, żeby móc uchodzić za profesjonalistę? By odpowiedzieć na te pytania, Karolina J. Dudek analizuje opowieści studentów i absolwentów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Jakich dokonywali wyborów? Czego i gdzie się uczyli? Czego nauczyło ich życie organizacyjne? To nie tylko barwne opisy pierwszych doświadczeń zawodowych, lecz także wiele praktycznych porad i przestróg. Wnikliwa analiza pokazuje struktury wiedzy ludzi odpowiedzialnych za procesy ekonomiczne i gospodarcze. Autorka proponuje nowatorskie ujęcie pojmowania i badania wiedzy profesjonalnej, wykorzystujące koncepcje uczenia się przez doświadczenie oraz wiedzy wytwarzanej przez zbiorowości w sieciach wiedzy. „Istotnym walorem książki jest wejście na pola badawcze, które w warunkach polskich są słabo rozpoznane, a jej cele i sposób ich realizacji mają w znacznej mierze charakter nowatorski. Wyróżnia ją dobra konstrukcja, osadzenie w perspektywicznych podejściach teoretycznych, duża kultura metodologiczna i interesująca analiza empiryczna. Wynikiem badań jest rekonstrukcja wiedzy akademickiej konfrontowanej z językiem i narracją „wiedzy ukrytej” tworzonej w dużych korporacjach gospodarczych, która ma istotne konsekwencje także dla przyszłości nauki i dydaktyki zarządzania oraz standardów corporate governance w przedsiębiorstwach”. prof. dr hab. Krzysztof Jasiecki

134
Ebook

Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych

praca zbiorowa

„Współczesne muzeum narracyjne związane jest ze zmianami w muzealnictwie światowym, jakie zaszły na przełomie ostatniej dekady XX wieku i początku XXI stulecia. Do zadań muzeum narracyjnego należą nie tylko zbieranie, konserwacja i przechowywanie oraz prezentowanie i promowanie informacji o zbiorach. Mecenasi lub twórcy ekspozycji wykazują ambicję opowiedzenia związanej z ekspozycją całościowej historii. Jej celem jest nie tylko prowadzenie narracji, ale też zaproszenie do dyskusji na temat prezentowanego wydarzenia czy zjawiska. W związku z tym rozszerza się zasób metod eksponowania przedmiotów z zastosowaniem zarówno tradycyjnych (na przykład scenografia), jak i nowoczesnych technik prezentacji, w tym wirtualizacji przekazu. Twórcy ekspozycji narracyjnej odwołują się jednocześnie do poznawania poprzez zmysły (wzrok, dotyk, dźwięk, zapach), ale także przywiązują wagę do roli emocji w odbiorze. Koncentracja tych celów, metod i bodźców, a także intencje twórców, by stworzyć wielowątkową narrację, pozwalają mówić o narracyjności muzeum” (fragment książki).   Tom Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych to prezentacja wyników badań i doświadczeń naukowców, ale też praktyków podejmujących kwestię współczesnego muzealnictwa historycznego w Polsce w ujęciu narracyjnym. Jego wyjątkowość polega na interdyscyplinarności podejść poszczególnych autorów. Czytelnik znajdzie tu teksty zawierające muzeologiczne, historyczne, socjologiczne, politologiczne, psychologiczne aspekty problemu tworzenia i funkcjonowania muzeów narracyjnych.   Celem autorów jest prezentacja doświadczeń z „narracją w muzeum” wielu polskich współczesnych muzeów historycznych, które powstały w ostatnich latach właśnie jako narracyjne. Pomysł opracowania niniejszej publikacji zrodził się w czasie dyskusji w gronie polskich muzeologów i praktyków. Zostali oni zainspirowani fenomenem tak zwanego boomu muzealnego w Polsce ‒ niewątpliwie narracyjne muzea historyczne to jedno z najciekawszych zjawisk we współczesnej kulturze.    Niniejszy tom nie podsumowuje ani tym bardziej nie zamyka dyskusji o współczesnym muzealnictwie narracyjnym. Na kartach tej pracy zbiorowej czytelnicy znajdą także szereg postulatów badawczych, które należałoby podjąć w przyszłości.  Wstęp, Jan Ołdakowski 

135
Ebook

Raport o stanie komunikacji społecznej w Polsce (sierpień 1980-13 grudnia 1981)

Walery Pisarek

Jerzy Mikułowski Pomorski, Obraz kryzysu komunikowania masowego PRL odczytany po ćwierci wieku Walery Pisarek, Słowo wstępne Walery Pisarek, Wstęp     I. Przemiany świadomości społeczeństwa polskiego    II. Zainteresowania społeczne a sposoby ich zaspokajania   III. Postawy wobec mediów    IV. Selekcja odbiorcza mediów     V. Prasa jako informator i komentator bieżących wydarzeń    VI. Rynek informacji prasowo-radiowo-telewizyjnej   VII. Pozaoficjalne kanały komunikacji społecznej  VIII. Dziennikarze i ich rola w komunikacji społecznej    IX. Polityka redakcyjna w prasie, radiu i telewizji     X. Główne problemy polityki informacyjnej         (sierpień 1980-grudzień 1981)    XI. Podsumowanie    ANEKS (oprac. Sylwester Dziki)      I. Kalendarium ważniejszych wydarzeń       31 VIII - 31 XII 1980        1 I - 13 XII 1981   II. Deklaracje, dokumenty, wystąpienia oficjalne      1. Uchwały, dyskusje sejmowe      2. Uchwały partyjne, wypowiedzi kierownictwa, oceny i rezolucje organizacji PZPR      3. Uchwały, wypowiedzi kierownictwa, rezolucje ZSL      4. Uchwały, wypowiedzi kierownictwa, rezolucje SD      5. Deklaracje rzecznika Rządu PRL, oceny przedstawicieli Rządu      6. Stanowisko Kościoła katolickiego i ugrupowań katolickich      7.Uchwały, rezolucje, oświadczenia NSZZ "Solidarność"      8. Uchwały, rezolucje, oświadczenia SDP, zespołów dziennikarskich i Rady SDP      9. Varia   Indeks nazwisk

136
Ebook

Materia(ł) fotografii. Obrazy środowiska przyrodniczego we współczesnych praktykach wizualnych

Marianna Michałowska

Tematem książki są technologiczne i kulturowe przemiany, w które jest uwikłana fotografia, a także ślad, jaki technika zostawia w środowisku przyrodniczym. Autorka śledzi je na tle współczesnych koncepcji "humanistyki ekologicznej", takich jak studia ekokulturowe, literaturoznawcza ekokrytyka czy badania nad wizualną kulturą ekologiczną. Nurty te - ważne w dobie gwałtownych przeobrażeń środowiska - są jednak tylko tłem rekonstrukcji artystycznych opowieści o świecie. Łączą się w nich codzienne praktyki fotograficznej dokumentacji, naukowe podejście do rzeczywistości oraz działania twórcze i eksperymentalne. W narracjach o plastiku, betonie, roślinach, wodzie i energii artyści krytycznie analizują ludzkie dziedzictwo odciśnięte w materiałach, żywych organizmach i rzeczach. Kształtują one wyobraźnię i wrażliwość przyrodniczą odbiorców przekazów medialnych, jakże istotną dla myślenia o naturokulturowej tkance otaczającego nas świata.