Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny. Tom 2: L-Ż

Aneta Bołdyrew, Agnieszka Wałęga

Prezentowany słownik biograficzny jest poświęcony działaczkom i działaczom oświatowym, którzy w Królestwie Polskim uczestniczyli w ruchu społecznym związanym z szeroko rozumianą oświatą. Przełom XIX i XX w. charakteryzowały przeobrażenia natury politycznej i społecznej, a także oświatowej, sprzyjające budowaniu tożsamości narodowej mieszkańców tego zaboru. Był to okres tworzenia ruchu obywatelskiego, w którym brali udział przedstawiciele różnych narodowości, orientacji politycznych, wyznań, zawodów, osoby w różnym wieku i miejscu zamieszkania. Mimo istniejących ograniczeń politycznych działacze kulturalno-oświatowi odgrywali kluczową rolę w zachowaniu i rozwijaniu polskiej toż- samości, kultury i języka. Słownik zawiera biogramy 676 osób, opracowanych na podstawie bogatej literatury przed- miotu oraz polskich i zagranicznych źródeł archiwalnych. Jest wartościowym opracowaniem ukazującym wysiłek społeczeństwa zaboru rosyjskiego walczącego o prawo do samostanowienia i redukowania opóźnień cywilizacyjnych. Z pewnością zainteresuje przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych oraz reprezentantów lokalnych środowisk zaangażowanych w pracę kulturalno-oświatową na rzecz budowania wspólnoty kulturowej. Z opinii prof. dr. hab. Andrzeja Meissnera Niniejszy słownik przedstawia osoby powszechnie znane - polityków, twórców kultury, uczonych - ukazując ich często mniej znaną działalność na rzecz nowoczesnej edukacji i upowszechniania nauki. Prezentuje także grono społeczników działających w lokalnych wspólnotach, budujących z dala od centrów instytucje oświaty i kultury, inspirujących wartościowe lokalne przedsięwzięcia. Są to kwestie istotne nie tylko z punktu widzenia regionalnego, ale także ogólnonarodowego dziedzictwa. [...] W biogramach zachowano właściwe proporcje między stopniem szczegółowości i skrupulatnością informacji a uniknięciem pułapki popadnięcia w prymat detaliczności. [...] Biogramy, napisane w sposób zwięzły i klarowny, oparte zostały na solidnej i wszechstronnej analizie źródeł i literatury. Wielką zaletą pracy jest wykorzystanie bardzo szerokiej bazy źródeł rękopiśmiennych różnego typu - źródeł instytucjonalnych, memuarystyki, epistolografii. [...] Pozwoliło to na przygotowanie przemyślanego, obszernego i bogatego treściowo opracowania. [...] Wartościowe są zestawienia źródeł drukowanych i opracowań w zestawieniach bibliograficznych uzupełniających główną część każdego biogramu. W efekcie słownik nabiera charakteru opracowania bio-bibliograficznego, przygotowanego według aktualnych standardów dla tego rodzaju publikacji. Z recenzji dr. hab. Janusza R. Budzińskiego, prof. AP

Psychologia sztucznej inteligencji

Tony Prescott

PSYCHOLOGIA WSZYSTKIEGO Z jakiego powodu ludzie są zafascynowani psychologią i tym, co napędza ich do działania? Dlaczego myślimy i zachowujemy się w konkretny sposób? Pewnie mieliśmy okazję spotkać siedzących w fotelu psychologów twierdzących, że znają odpowiedzi na te pytania i ludzi, którzy zastanawiają się, czy psychologowie potrafią powiedzieć, o czym te osoby myślą. Psychologia Wszystkiego to seria książek obalających pseudonaukę i mity dotyczące najpoważniejszych życiowych pytań. Ta wciągająca, bogata w informacje i intrygująca seria odkrywa czynniki psychologiczne, które nami kierują, poczynając od podświadomych pragnień i awersji, a kończąc na naturalnych instynktach społecznych. Każda książka została napisana przez eksperta w danej dziedzinie sprawdzającego, jak wiedza oparta na badaniach wypada w porównaniu z mądrościami ludowymi i pokazującego, w jaki sposób psychologia może naprawdę ubogacić nasze rozumienie współczesnego życia. Przyglądając się poprzez psychologiczną soczewkę szerokiemu wachlarzowi bieżących tematów - takich jak seks, moda czy teorie spiskowe - Psychologia Wszystkiego sprawi, że spojrzysz na wszystko z nowej perspektywy. *** Czym jest sztuczna inteligencja (SI)? W jaki sposób oddziałuje na społeczeństwo? Czy ma większą moc niż inteligencja człowieka? Autor publikacji odkrywa wszystkie aspekty relacji łączących psychologię ze sztuczną inteligencją. Zastanawia się, w jakim stopniu SI przypomina ludzi i czy może posiadać jakąś formę samoświadomości. Poprzez analizę podobieństw między mózgami a komputerami prezentuje, w jaki sposób systemy SI zostały opracowane na wzór ludzkiej inteligencji. Omawia obecne ograniczenia związane z SI oraz metody ich przezwyciężania w przyszłości. Bada również niektóre z etycznych i społecznych zagrożeń, między innymi stronniczość algorytmów czy konsekwencje, jakich doświadczymy w przyszłości, jeśli w ważnych aspektach życia SI przewyższy człowieka. Z Psychologii sztucznej inteligencji dowiemy się, co tak naprawdę znaczy być człowiekiem oraz jak SI wpływa i będzie wpływać na ludzkość pod każdym względem. W SERII UKAZAŁY SIĘ: Psychologia sztuki, George Mather Psychologia prześladowań w szkole, Peter K. Smith Psychologia teorii spiskowych, Jan-Willem van Prooijen Psychologia diety, Jane Ogden Psychologia poradnictwa terapeutycznego, Marie Percival Psychologia żałoby, Richard Gross Psychologia ogrodnictwa, Harriet Gross Psychologia mózgu nastolatka, John Coleman Psychologia pamięci, Megan Sumeracki, Althea Need Kaminske

Проблемы кодификации русских служебных слов

Aleksandr Tsoi

Słowniki języka rosyjskiego są głównym naukowym źródłem informacji o jego leksyce. Stanowią normatywną podstawę leksykograficzną dotyczącą morfologii, składni, semantyki, stylistyki, funkcjonowania wyrazów, terminów i pojęć. Określenie problemów kodyfikacji wyrazów funkcyjnych – partykuł, przyimków i spójników – umożliwia więc teoretykom i praktykom leksykografii prowadzenie bardziej ukierunkowanej pracy w zakresie przedruku istniejących słowników, a także projektowania i opracowywania nowych. W książce przedstawiono analizę zagadnień związanych z normatywnym opisem wyrazów funkcyjnych w słownikach objaśniających i specjalistycznych. Na podstawie zebranych faktów językowych i leksykograficznych zaproponowano nowe rozwiązania, a także zasady kodyfikacji przyimków, spójników i partykuł w zależności od typu słownika.

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 5: Rozmowy jak przy kawie

Mariusz Goss

Historia miast przeżywa obecnie rozkwit, o czym świadczą liczne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Oddawana w ręce Czytelników wielotomowa publikacja, będąca efektem prac licznego zespołu autorskiego, ma na celu zaradzić temu niedostatkowi. Piąty tom dziejów Łodzi jest zbiorem tematycznych rozmów o historii miasta. Pokazujemy, jak zmieniał się jego przestrzenny obraz i jaką mozaikę stylów znajdujemy na Piotrkowskiej. Tak jak mieszkańcy innych miast, chwalimy się legendami sięgającymi średniowiecza lub czasów naszych prapradziadków. Wędrując po Łodzi, podglądamy mieszkańców w codziennym życiu: pracujących, krzątających się po podwórkach Księżego Młyna, pielących grządki w ogródkach, kupujących na targowiskach lub w centrach handlowych. Przypatrujemy się wysiłkom lekarzy w szpitalach fundowanych przez przemysłowców, ale też na dzisiejszej porodówce w Matce Polce. Udajemy się w podróż do początków łódzkiej kinematografii, wspominamy Ziemię obiecaną i spacerujemy po Alei Gwiazd, towarzyszymy sportowcom w halach, na torze kolarskim, na stadionach ŁKS i Widzewa. Zaglądamy też do bardziej mrocznych miejsc: więzienia przy Gdańskiej, okupacyjnych obozów; nie zapominamy o gehennie małych więźniów z Przemysłowej i o pomordowanych na Radogoszczu.

Migracje do korzeni. Wybory tożsamościowe Polaków ze Wschodu na studiach w kraju przodków

Marcin Gońda

Monografia, oparta na danych empirycznych o charakterze narracyjnym, jest próbą zastosowania koncepcji "migracji do korzeni" (roots migration) do opisu mobilności edukacyjnej młodych członków polskiej diaspory z państw byłego ZSRR. Autor odtwarza w niej biograficzny wymiar migracji studentów do jedynie częściowo znanej im Polski, z której pochodzi rodzina lub jej niektórzy członkowie. Kraj przodków i jego mieszkańcy jednak nie zawsze okazują się takie, jaki ich obraz kreowała rodzina, szkoła czy Kościół w miejscu urodzenia. Doświadczenia pobytu w Polsce istotnie wpływają na przemiany tożsamości zbiorowej i poczucie przynależności narodowej badanej młodzieży. Książka powinna zainteresować nie tylko specjalistów od migracji, socjologów czy historyków, lecz także tych wszystkich, którym bliski jest los rodaków na Wschodzie. Stanowi ona istotny wkład w badania nad migracjami powrotnymi i edukacyjnymi do Polski, zwłaszcza poprzez wykorzystanie perspektywy biograficznej do analizy doświadczeń życiowych młodych jednostek w pozornie znanej im ojczyźnie.

Aktywność asystentów rodziny. Analiza narracji w ujęciu transwersalnym

Izabela Kamińska-Jatczak

Monografia zawiera rozważania dotyczące aktywności asystentów rodzinnych. Autorka podejmuje próbę połączenia teorii naukowej - transwersalnej analizy aktywności Jeana-Marie Barbiera - z rozważaniami asystentów z pola praktyki. Jest to jednocześnie przykład wykorzystania koncepcji metateoretycznej do podejmowania refleksji nad praktyką. Publikacja może zaciekawić zarówno teoretyków, jak i refleksyjnych praktyków zajmujących się pracą socjalną z rodziną. Pierwsi mogą odnaleźć propozycję holistycznego i transwersalnego podejścia do analizowania aktywności, w którym uwzględniono różne jej przestrzenie, a drudzy - przykłady słownictwa, za pomocą którego będą mogli opisywać to, co robią w praktyce, nadając swoim wypowiedziom intencję naukową. Książka jest adresowana do osób poszukujących pogłębionego, naukowego namysłu nad praktyką pracy socjalnej.

Zdarzenia artystyczne jako impuls transformujący miasto na przykładzie Łodzi po 1989 r

Błażej Filanowski

W ramach serii "Nauka Sztuki - Sztuka Nauki" publikowane są prace promujące perspektywę badawczą, w której twórczość naukowa i artystyczna to komplementarne, wzajemnie nieredukowalne sfery aktywności, które mimo swej autonomii mogą się z jednej strony kreatywnie inspirować, a z drugiej - ukazywać nowe ścieżki indywidualnego oraz kulturowo-cywilizacyjnego rozwoju. Seria ma służyć inicjowaniu, rozwijaniu i popularyzowaniu interdyscyplinarnych badań humanistycznych, wymagających wypracowywania precyzyjnego warsztatu teoretyczno-metodologicznego i rzetelnej analizy materiału badawczego. Poruszając w swojej publicystyce zagadnienie potencjału wiedzy o mieście przekazywanej w artystycznej formie, zauważyłem, że jest to problem niedostatecznie rozpoznany nie tylko w kontekście łódzkiej walki o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Skłoniło mnie to do sformułowania pytań badawczych: jaką wiedzę o zachodzących w mieście procesach możemy zdobyć dzięki uczestnictwu w zdarzeniach artystycznych? Jak - ewentualnie - mogą one wpływać na miasto, stawać się impulsami do jego zmiany? Ze Wstępu Analiza przemian kulturowych w Łodzi staje się, zgodnie z intencją autora, opowieścią o artystach-challengerach, "naruszających istniejący porządek" bez pewności powodzenia swojej misji i świadomych możliwej katastrofy. To szczególnie ważne w pytaniu o wpływ działań kulturowych na kształtowanie życia i obrazu miast. Przypadek Łodzi staje się tu jednocześnie modelem i wyjątkiem, tym bardziej wartościowym, że dotyczącym konkretnej lokalności. Z recenzji dr hab. Marianny Michałowskiej, prof. UAM

Warsztaty z Geografii Turyzmu. Tom 10. Krajoznawstwo a turystyka

Jolanta Wojciechowska, Marzena Makowska-Iskierka

Publikacja jest dziesiątym tomem w serii "Warsztaty z Geografii Turyzmu" wydawanej przez Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Zawiera teksty z zakresu trzech działów wiedzy: krajobrazu, krajoznawstwa i turystyki. Lektura tych prac uzmysławia wielość relacji, jakie zachodzą między wymienionymi dziedzinami - zarówno w obszarze poznawczym, dydaktycznym, jak i badawczym. Duża część artykułów zaprezentowanych w tej monografii (z działów: krajobraz i krajoznawstwo) została przygotowana na VII Kongres Krajoznawstwa Polskiego, który miał się odbyć w 2020 roku w Łodzi, ale z powodu pandemii wywołanej koronawirusem został przeniesiony na rok 2022. Opublikowane tutaj prace stanowią więc jedną z form upamiętnienia tego wydarzenia.