Dzieje lisowczyków. W czterech tomach: tom I

Maurycy Dzieduszycki, Wojciech Dębołęcki

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Dzieje lisowczyków. W czterech tomach. Lisowczycy, lisowczyki (początkowa nazwa straceńcy, również chorągiew elearska) formacja lekkiej jazdy polskiej o charakterze utrzymującego się z łupów wojska najemnego. Oparta na wzorach ustrojowych konfederacji wojskowych, sformowana została w 1614 roku pierwotnie jako konfederacja żołnierska pod wodzą pułkownika Aleksandra Józefa Lisowskiego herbu Jeż. Zawiązki tej formacji powstały już jednak w czasie służby Lisowskiego u Dymitra II Samozwańca w latach 16071611. Dwutysięczny oddział lisowczyków brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej 16091618. Od śmierci Lisowskiego w 1616 r. dowodzeni byli przez pułkownika Stanisława Czaplińskiego. Od 1619 r. ich dowódcą był Walenty Rogowski[2]. W czasie wypraw moskiewskich przeprowadzili szereg operacji zaczepnych na terytorium Carstwa Rosyjskiego, rozbijając w grudniu 1617 r. pod Kaługą wojska rosyjskie kniazia Dymitra Pożarskiego. Ich łupiestwo spowodowało m.in. obłożenie tej formacji klątwą, która jednak po pewnym czasie została zdjęta. Celem utworzenia oddziałów lisowczyków było odciążenie skarbu Rzeczypospolitej od obowiązku wypłacania im żołdu. Werbowano ich, zapewniając im pełną swobodę zagarniania łupów wojennych, które były ich jedynym wynagrodzeniem za służbę. Formacja była złożona z najemników różnej narodowości, głównie Polaków, Litwinów i Rusinów. Dowódców obierali sobie sami za pomocą głosowania. Podobnie jak cała jazda narodowego autoramentu, dzielili się na towarzyszy, pocztowych oraz czeladź ciurów, tworzących oddzielne chorągwie, które brały udział w manewrach, a czasami w boju (co było nowością w wojskach polskich). Pułk lisowczyków (zazwyczaj ponad 1000 ludzi) dzielił się na chorągwie, z czego dwie (czarna i czerwona) podlegały bezpośrednio dowódcy. Pułki dowodzone były przez pułkowników z pomocą oboźnego, sędziego i strażnika. Chorągwie prowadzone były przez rotmistrzów z pomocą porucznika i chorążego. Specjalizowali się w zagonach na terytorium wroga, walczyli bez taborów, zaopatrując się w terenie, na którym operowali. Poruszali się podobnie jak Tatarzy, komunikiem, tzn. nie mieli wozów, tylko po kilka koni do jazdy wierzchem, a wyposażenie i żywność przewozili na koniach jucznych. Specyficzny był sposób dosiadania przez nich koni stali w strzemionach, pochylając się nad koniem, aby maksymalnie mu ulżyć i wykorzystać jego możliwości (podobnie jeżdżą dzisiejsi dżokeje). Powodowało to również zwiększenie siły zamachu bronią sieczną lub obuchową (cios z przysiadu), ułatwiało obracanie się w celu wystrzelenia pocisku, jak również przesiadanie się na innego konia w biegu. Ich siodła były niewielkich rozmiarów. Charakteryzowali się błyskawicznym przemieszczaniem, wynikającym ze sposobu jazdy, stosowaniem podstępów i forteli wojennych, niezwykłą odwagą oraz straszliwym pustoszeniem i rabowaniem terenów, na których przebywali. Ich wyszkolenie jeździeckie i bojowe wzbudzało podziw cudzoziemców. Wyróżniali się dzielnością, ale także okrucieństwem i szczególnym zamiłowaniem do rabunku, który został na stałe przypisany do zasad działania tej formacji (np. mieli zwyczaj zabijać każdego napotkanego przechodnia, żeby nie pozostawiać świadków). Cieszyli się wielką sławą w Europie jako niezrównana w szybkości jazda (pokonywali dziennie do 150 km). Ich uzbrojenie i ubiór były niemal całkowicie dowolne i zależne od stopnia zamożności konkretnego żołnierza. Nosili pełniące funkcję miękkiej zbroi pikowane żupany, baczmagi (skórzane buty), czapki typu kołpak i charakterystyczne obcisłe spodnie. Nie używali metalowych zbroi, niektórzy nosili misiurki lub kolety, korzystali też ze zdobycznych kałkanów. Uzbrojenie zaczepne składało się z szabli (obowiązkowo), łuku refleksyjnego chowanego w sajdaku (pokrowiec na łuk z kołczanem), ewentualnie krótkich pik lub rohatyn. Zamiennie z łukami czasami używano pistoletów, rusznic, arkebuzów lub bandoletów. Oficerowie posiadali dodatkowo nadziak bądź czekan i niekiedy koncerz lub pałasz troczony przy siodle, zazwyczaj pod lewym kolanem. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lisowczycy).

Zbrodnia i inne opowiadania

Antoni Lange

Zbiór opowiadań opowiadających o minionym już świecie schyłku XIX i początków XX wieku, czasów wojny światowej, rewolucji, przewrotów mistrza pióra - poety, tłumacza, mistyka, dziennikarza, powieściopisarza, człowieka obdarzonego niezliczonymi talentami - Antoniego Lange.

Batmendy. Powieść perska

Jean-Pierre Claris de Florian

Jean-Pierre Claris de Florian (ur. 6 marca 1755 w Sauve, zm. 13 września 1794 w Sceaux) – francuski poeta. Szczególną sławę zdobył dzięki swoim bajkom. (Za Wikipedią) Jedną z nich jest ta oto - „Batmendy. Powieść perska”. Zachęcamy do lektury. Mimo archaicznego języka (a może właśnie dlatego?) zasługuje by się z nią zapoznać.

Ilko Szwabiuk

Abgar Sołtan

Kajetan Abgarowicz pseudonim Abgar Sołtan (1856-1909) polski dziennikarz, powieściopisarz i nowelista pochodzenia ormiańskiego, reprezentant gawędy szlacheckiej. Twórczość Abgarowicza mieściła się w nurcie popularnej beletrystyki romansowej i przygodowej. Wśród współczesnych mu czytelników cieszyła się powodzeniem. Abgarowicz interesował się życiem Rusinów i przyczynił się do popularności kultury huculskiej w Polsce. Niniejsza publikacja to piękna i zarazem smutna opowieść o życiu biedoty. Jest to obrazek z życia ludu huculskiego w Galicji.

Troilus i Kresyda

William Shakespeare

Sztuka jest osadzona w realiach wojny trojańskiej i ma dwa główne wątki. Pierwszy z nich opowiada historię Kresydy i Troilusa - księcia trojańskiego. Troilus uwiódł Kresydę, po czym wyznał jej miłość. Jednak podczas wymiany jeńców wojennych Kresyda została oddana do Grekom w niewolę. Troilus idzie za nią do obozu Greków, jednak widząc ją z Diomedesem uznaje za niegodną zainteresowania. W drugim wątku Odyseusz i Nestor próbują nakłonić Achillesa do powrotu do walki... (Za Wikipedią).

Święty Cyryl biskup aleksandryjski i walka o bóstwo chrystusowe

Andrzej Sarwa, Jan Badeni

Święty Cyryl biskup aleksandryjski i walka o bóstwo chrystusowe w v wieku. Nestoriusz w obronie Jezusowego człowieczeństwa. Wielkie spory chrystologiczne w starożytności chrześcijańskiej. Bohaterami opisywanego tutaj sporu są Św. Cyryl Aleksandryjski i uznany za heretyka Nestoriusz. Fragment opracowania: Kto to był Nestoriusz? Z rodzinnego miasta Germanicji w Syrii, przybył on za młodu do Antiochii, gdzie odznaczył się niebawem wymową, a bardziej może niż właściwą wymową, miłym i dźwięcznym głosem. Kazania i sława nader umartwionego życia zjednały mu wziętość, a gdy pod koniec r. 427 umarł biskup konstantynopolitański Sisinnius, obrano na tę godność Nestoriusza. Lud upatrywał w nim drugiego Jana Chryzostoma. W pierwszym kazaniu, powiedzianym w Konstantynopolu, wystąpił gwałtownie przeciw heretykom: ˝Uwolnij ziemię od heretyków, cesarzu! wołał do obecnego Teodozjusza a dam ci za to niebo; pomóż mi zwyciężyć kacerzy, a dopomogę ci w wojnie przeciw Persom˝. Ale już w tej epoce pozornej gorliwości, rzucał pierwsze nasiona przyszłej herezji...

Paolo Giordano Orsini. Postać rzymskiego baroku

Kazimierz Chłędowski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Paolo Giordano Orsini (1541-1585) był włoskim szlachcicem i pierwszym księciem Bracciano. Syn Girolamo Orsini i Francesca Sforza, był wnukiem ze strony ojca Felice della Rovere (nieślubnej córki papieża Juliusza II) i Gian Giordano Orsiniego, a po stronie matki hrabiego Bosio Sforzy i Costanzy Farnese, nieślubnej córki papieża Pawła III. Paolo w dniu 3 września 1558 r. poślubił Isabellę de Medici, córkę Cosimo I de Medici, wielkiego księcia Toskanii, w Poggio a Caiano. Paolo Giordano mieszkał głównie w Rzymie i swoim zamku na Bracciano, a nie z żoną, która przebywała głównie we Florencji. W 1571 wziął udział w bitwie pod Lepanto. 16 lipca 1576 r. Jego żona niespodziewanie zmarła w willi Medyceuszy w Cerreto Guidi podczas wakacji myśliwskich. Według jej brata, wielkiego księcia Francesca I de Medici, zdarzyło się to kiedy rano myła włosy... Oficjalna wersja wydarzeń nie była przyjmowana przez wszystkich, a ambasador Ferrary, Ercole Cortile, posiadł informację, że Isabella została uduszona w południe przez jej męża, na dodatek w obecności kilku. Dlaczego ta kobieta zginęła? Jaki był prawdziwy powód jej śmierci? Ile jeszcze tajemniczych zgonów towarzyszyło bohaterowi opowieści? Kto na tym zyskiwał, a kto tracił? Jak wyglądało życie wyższych sfer Rzymu w epoce baroku? Zapraszamy do lektury!

Biały książę. Czasy Ludwika Węgierskiego

Józef Ignacy Kraszewski

"Biały książę: czasy Ludwika Węgierskiego" to powieść historyczna Józefa Ignacego Kraszewskiego, której akcja toczy się po śmierci Kazimierza Wielkiego, w czasach panowania Ludwika Węgierskiego. W Wielkopolsce rośnie opozycja wobec rządów króla, sprzeciwiająca się faworyzowaniu Małopolan. Zbuntowani wielmoże planują detronizację Ludwika i osadzenie na tronie Władysława Białego, byłego księcia gniewkowskiego, który wiedzie spokojne życie zakonnika. Jego niestały i awanturniczy charakter prowadzi jednak do porażki tego planu. Na tle burzliwych wydarzeń politycznych pojawia się także wątek miłosny związany z ambitną Frydą Bodczanką, która traci nadzieję na sukces z powodu słabości Władysława.