"Wortfolge. Szyk Słów" 2017, nr 1

red. Robert Rduch

Czasopismo naukowe „Wortfolge. Szyk Słów”, wydawane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, będzie się ukazywać raz w roku w wersji drukowanej i elektronicznej. Niemiecko-polski tytuł oznacza, że periodyk stawia sobie za cel nie tylko przedstawianie i upowszechnianie problemów literatury, języka i kultury niemieckojęzycznego obszaru językowego, lecz także pośredniczenie w wymianie myśli między humanistyką niemiecką i polską oraz komparatystyczne podejście do prezentowanych zagadnień. Czasopismo będzie miało charakter interdyscyplinarny, ale pozostanie wierne podstawowym obszarom filologii: językoznawstwu i literaturoznawstwu. Skierowane jest przede wszystkim do przedstawicieli humanistyki uniwersyteckiej oraz wszystkich zainteresowanych literaturą, kulturą i językiem niemieckim.

"Chowanna" 2017. T. 2 (49): Zagadnienie oporu w perspektywie interdyscyplinarnej - między emancypacją a stagnacją

red. Ewa Bielska, Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 2/2017 „Chowanny” pod redakcją Ewy Bielskiej została zatytułowana Zagadnienie oporu w perspektywie  interdyscyplinarnej –  między emanacją a stagnacją. Jej celem jest utworzenie interdyscyplinarnego forum wymiany refleksji dotyczącej kategorii oporu. Efektem współpracy z licznym gronem badaczy tejże problematyki reprezentujących dyscypliny takie, jak psychologia, socjologia, pedagogika, jest możliwość zaprezentowania zróżnicowanych kontekstów ulokowania refleksji nad oporem we współczesnych naukach społecznych. Egzemplifikacje dotyczą tutaj refleksji w studiach z zakresu psychologii klinicznej, psychoterapii, teorii i praktyki profesji pomocowych,  studiów z zakresu resocjalizacji i szeroko rozumianej teorii i praktyki związanej z treatment (czy też differentia treatment). Podjęte rozważania problematyki oporu odnoszą się także do socjologicznego ujęcia praktyk kulturowych o charakterze kontestacji, oporu wobec zmiany w przestrzeni edukacyjnej oraz oporu wobec normatywnych matryc kulturowych. Część tekstów rozporoszonych tomu tematycznie odnosi się m.in. do takich zagadnień, jak stosunek studentów pedagogiki do wybranych instytucji kontroli społecznej, satysfakcja młodzieży akademickiej ze sposobu funkcjonowania jej rodziny pochodzenia, medialne wzory kultury zdrowotnej, aktywność fizyczna, percepcja lęku przed śmiercią, zdrowotne i społeczne zagrożenia wynikające z uzależnień od czynności, pojęcie uzależnienia w środowisku lokalnym, peryferie społeczne jako przestrzeń profilaktyki zachowań ryzykownych, kulturowe źródła dydaktyki szkolnej, osobisty w perspektywie modelu elastyczności psychologicznej.

"Żywoty świętych ten Apollo pieje". Studia nad tradycją mitologiczną w literaturze staropolskiej

Marzena Walińska

Książka jest zbiorem artykułów podejmujących problematykę recepcji mitologii klasycznej w literaturze staropolskiej (XVI-XVII w.). Zawiera zarówno teksty wcześniej drukowane, dokumentujące wieloletnie studia autorki nad zagadnieniem, jak i prace nowe. Tytułowy cytat wskazuje na część II wydawnictwa poświęconą mitologizmom w wybranych obszarach barokowej literatury religijnej. Na materiale m. in. pastorałek dramatycznych i kaznodziejstwa autorka pokazuje, jak elementy tradycji antycznej funkcjonują w literaturze szkolnej, popularnej oraz użytkowej, a przede wszystkim zupełnie odmiennej pod względem ideowym. Na pozostałe części książki składają się studia określające rolę mitologii oraz formy jej wykorzystania w twórczości autorów renesansowych: Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego (część I) oraz ukazujące problematykę z perspektywy kształtowania języka poetyckiego: motywy mitologiczne w strukturze toposów, ich rola w poetyckim „kodowaniu” oraz w dyskursie miłosnym (część III).

Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. T. 1: Problemy teoretyczno-praktyczne

red. Stanisław Michalczyk, Katarzyna Brzoza

Przedmiotem studiów zaprezentowanych w publikacji są teoretyczne oraz praktyczne aspekty komunikowania lokalno-regionalnego. Szkice oraz opracowania otwierające niniejszy tom obejmują ustalenia teoretyczne w obszarze komunikowania lokalnego. Kolejne artykuły prezentujące wyniki badań empirycznych dotyczą wielu elementów procesu komunikowania lokalno-regionalnego tj. zawartości przekazu medialnego, audytorium mediów lokalno-regionalnych, dziennikarstwa lokalno-regionalnego. Integralną częścią pracy zbiorowej są teksty poświęcone uwarunkowaniom zagranicznym komunikowania lokalno-regionalnego zaprezentowane na przykładzie Rosji, Niemiec, Hiszpanii, Ukrainy, Australii oraz Łotwy. Książka ma wyraźnie medioznawczy charakter. Publikacja kierowana jest do osób zainteresowanych komunikowaniem lokalno-regionalnym w wymiarze teoretyczno-empirycznym czyli środowiska naukowego, studentów dziennikarstwa ale także praktyków, a więc osób związanych zawodowo z rynkiem mediów lokalno-regionalnych.

Sześcian zaklęty w kuli

Ewa Dąbek-Derda

  Sześcian zaklęty w kuli to analiza twórczości Jerzego Juka Kowarskiego – jednego z najwybitniejszych polskich scenografów – pod kątem rozumienia i kształtowania przestrzeni teatralnej. Punkt wyjścia rozważań stanowi Etienne’a Souriau koncepcja sześcianu i kuli jako dwóch podstawowych modeli sztuki scenicznej, a w sprzeczności kubicznej i sferycznej zasady organizacji przestrzeni jawi się istota teatru. Teatralne przestrzenie podporządkowane liczbie oraz kształtom figur geometrycznych (kwadratom, okręgom, punktom, trójkątom, a zwłaszcza bryłom idealnym: sześcianowi i kuli) ujawniły potencjał: sferyczny tkwiący w zamknięciu scenicznego sześcianu, oraz kubiczny – w otwartości teatralnych kul. Scenografie Kowarskiego prócz napięcia budowanego pomiędzy sferyczną i kubiczną potencją przestrzeni wyróżniają się również wpisywaniem w teatralną rzeczywistość tajemnych znaków, obecność zakodowanej w nich tajemnicy. W poszukiwaniu właściwych form scenografii, Juk Kowarski tworzy przestrzenie o takiej potencji, które zasługują na miano mobilu – swoistej machiny do grania, kumulującej w sobie wszystkie energie i sensy inscenizacji.

Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś. T. 2

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Autopromocja w przestrzeni publicznej stała się w ostatnich latach niezwykle sprawnym narzędziem działań zmierzających do osiągnięcia określonych celów zarówno przez rozmaite instytucje, jak i same jednostki. Jednak aby móc w sposób właściwy, a więc z określonym skutkiem, wypromować siebie czy wytwory własnego umysłu, należy znać pewne mechanizmy rządzące współczesnym rynkiem. Zbiór przedłożonych artykułów składających się na tom Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś jest próbą ukazania autopromocji jako kategorii żywo obecnej w różnych dziedzinach naszego życia. Interesujące będzie zatem pokazanie różnych technik autopromocyjnych, które śmiało mogą zostać włączone do dobrych praktyk komunikacyjnych. Skoncentrowanie na tym co dawniej ma na celu przybliżenie miejsc w przeszłości, w których owe praktyki były wykorzystywane, dając początek wszelkim obecnie stosowanym mechanizmom. Ujęcie synchroniczne i diachroniczne ma zatem uświadomić czytelnikowi, że autopromocja i autoprezentacja to kategorie, których we współczesnym świecie, tak mocno zanurzonym w kulturze mediów, nie sposób uniknąć. Co więcej, nie można ignorować ich wagi. Należy pogłębiać wiedzę na ich temat, aby stawać się z jednej strony świadomym odbiorcą, z drugiej zaś profesjonalnym i intencjonalnym nadawcą komunikatów autopromocyjnych.

Literatura i granice. Szkice o literaturze XX i XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Katarzyna Gutkowska-Ociepa, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i granice. Szkice o literaturze XX i XX wieku składa się z 12 artykułów poświęconych w większości granicom przedstawionym w literaturze, a jeśli wychodzą poza świat tekstu, to przede wszystkim poruszają zagadnienia podmiotowości i relacji autora do dzieła oraz jego samoświadomości. Zbiór stanowi więc klasyczną pozycję literaturoznawczą, z wyraźnym profilem historycznoliterackim i obejmuje analizy i interpretacje różnorodnych formalnie tekstów tak odmiennych autorów, jak m.in. Czechowicz, Witkacy, Dąbrowska Mrożek, Pustkowiak, Ligocka czy Iwasiów. Każdy interesujący się literaturą, antropologią czy historią czytelnik znajdzie tutaj próby udzielenia odpowiedzi na pytanie o granice literackości i tożsamości, rozmaitych (obyczajowych, językowych, emocjonalnych, narodowych) norm i ich przekroczeń. Wszystkie zaś ukazują ważną prawidłowość: że istnienie lub wyznaczenie jednej granicy nieuchronnie pociąga za sobą tworzenie się, narastanie, przeplatanie innych granic. I odwrotnie – przekroczenie jednej z niech całą mocą uwydatnia istnienie kolejnych, których konfiguracja się zmienia, ale które istnieć nigdy nie przestają.

Przekaz treści z zakresu kultury w kształtowaniu kompetencji komunikacyjnej (na podstawie nauczania języka rosyjskiego skierowanego do Polaków)

Izabela Nowak

Autorka koncentruje się w pracy na przekazie treści z zakresu kultury w procesie nauczania języka rosyjskiego jako obcego. W centrum uwagi stawia komunikację jako czynnik nadrzędny, determinujący podejście do nauczania, w tym przekaz treści z zakresu kultury, a osobę uczącą się języka obcego traktuje jako podmiot, którego wyjściowy ogląd świata i system wartości zostały ukształtowane przez ojczysty język i rodzimą kulturę. W części badawczej zaproponowano koncepcję organizacji materiału, którego oś stanowi termin badawczy leksykultura. Zbadano obecność leksykultur pod kątem ich doboru, sposobu wprowadzenia i działań metodycznych skierowanych do ucznia. Za podstawę analizy posłużyły wybrane podręczniki do nauczania języka rosyjskiego jako obcego.