Leczenie zaburzeń czynności tarczycy w gabinecie lekarza specjalisty - rola lewotyroksyny

Katarzyna Bornikowska, Wojciech Zgliczyński

Syntetyczna sól sodowa lewoskrętnej tyroksyny jest leczeniem pierwszego wyboru niedoczynności tarczycy, jednej z najczęstszych chorób układu dokrewnego, niezależnie od jej przyczyny, w każdej grupie wiekowej. Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne wraz z Europejskim Towarzystwem Tyreologicznym, Amerykańskim Towarzystwem Tyreologicznym i Amerykańskim Stowarzyszeniem Endokrynologów Klinicznych nie rekomenduje stosowania preparatów suszonej tarczycy, trijodotyroniny czy preparatów złożonych tyroksyny z trijodotyroniną. Celem leczenia jest uzyskanie biochemicznej i klinicznej eutyreozy monitorowanej za pomocą stężenia TSH i/lub FT4. Dzienna dawka lewotyroksyny zależy od wielu czynników, m.in. etiologii i ciężkości hipotyreozy, wieku, masy ciała, ciąży czy chorób współistniejących. Lewotyroksyna może być także stosowana w terapii skojarzonej w chorobie Gravesa-Basedowa. Obecnie nie zaleca się rutynowego stosowania syntetycznej soli sodowej lewoskrętnej tyroksyny u pacjentów z wolem wieloguzkowym obojętnym, gdyż zwiększa ryzyko osteoporozy u kobiet po menopauzie oraz migotanie przedsionków u chorych po 60. r.ż.

Zespół jelita nadwrażliwego w czasie epidemii. Obserwacje po 2 latach pandemii

Maria Janiak

Zespół jelita nadwrażliwego pozostaje wciąż najczęstszą przyczyną zgłaszalności pacjentów do gabinetów gastroenterologicznych. Okres epidemii i związane z nim poczucie braku bezpieczeństwa chorych, utrudniony bezpośredni kontakt z lekarzem prowadzącym, gorsze przeżywanie izolacji wyrażające się nieprzestrzeganiem przez pacjentów zasad dystansu społecznego prowadziły do pogłębienia dolegliwości i w konsekwencji do pogorszenia jakości życia. Mnogość objawów u chorych z zespołem jelita nadwrażliwego uniemożliwia poddawanie ich terapii tylko jednym lekiem. W postaci biegunkowej od ponad 60 lat zastosowanie wciąż znajduje mebeweryna.

Częstość rytmu serca

Jacek Lewandowski, Artur Mamcarz

Częstość rytmu serca (...) to pozycja wyjątkowa. Podręcznik dla lekarzy praktyków stanowi unikalne opracowanie prezentujące przegląd aktualnej wiedzy na temat sposobu kontroli i optymalnych wartości docelowych częstości rytmu serca w wybranyxch jednostkach chorobowych. Autorzy nie tylko przedstawiają rozproszone dotychczas informacje w oparciu o fakty i obowiązujace zalecenia towarzystw naukowych, lecz także umiejętnie uwzględniają własne doświadczenia, konfrontując je z obserwacjami innych lekarzy. Redaktorzy, wybitni i doświadczeni klinicyści, dołożyli starań, dzięki którym otrzymują Państwo wartościowy,na wysokim poziomie naukowym i świetny pod względem dydaktycznym podręcznik, opracowany z myślą o przydatności w codziennej pracy zawodowej. Z pewnością wypełni on lukę w krajowym piśmiennictwie dotyczącym optymalnej kontroli rytmu serca, powszechnie uznawanej za istotny czynnik ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Nadciśnienie tętnicze u kobiet

Agnieszka Olszanecka, Danuta Czarnecka

Nadciśnienie tętnicze występuje u ponad 1/3 dorosłych kobiet w Polsce. To najczęstsza choroba układu sercowo-naczyniowego w żeńskiej części populacji wymaga więc gruntownej wiedzy niezbędnej dla każdego lekarza praktyka. Nadciśnienie tętnicze u kobiet to wachlarz problemów związanych między innymi z ograniczeniem w wyborze leków u pacjentek w wieku rozrodczym. Oddzielną kwestią jest postępowanie u pacjentek ciężarnych i w okresie laktacji. Krakowska grupa wybitnych specjalistów opracowała ten znakomity podręcznik uwzględniający specyfikę nadciśnienia tętniczego u kobiet. Autorzy prezentują nie tylko najnowsze wytyczne towarzystw naukowych, w tym wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2018 r. , lecz także bardzo rzetelny przegląd aktualnego piśmiennictwa. W oparciu o te dane oraz swoje bogate doświadczenie kliniczne wskazują, jak nowocześnie diagnozować oraz skutecznie i bezpiecznie leczyć nadciśnienie tętnicze u kobiet w różnym wieku.

Gastroprotekcja w trakcie przewlekłej terapii NLPZ - co wiemy po ponad 120 latach obserwacji?

Michał Lipiński

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stanowią grupę preparatów często stosowanych przez lekarzy praktykujących w zakresie różnych specjalizacji. Szerokie spektrum działań niepożądanych przewlekłej terapii NLPZ obejmuje głównie, choć nie tylko, działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Ustalenie ryzyka powikłań gastrologicznych u takich chorych jest ważnym elementem planowania takiej terapii, która pozwala lekarzowi określić konieczność stosowania przez pacjenta inhibitorów pompy protonowej w ramach gastroprotekcji. W artykule podano kryteria takiej oceny oraz sposób prowadzenia odpowiedniej profilaktyki wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego u pacjentów w trakcie przewlekłej terapii NLPZ.

Mianseryna - miejsce i rola w leczeniu depresji

Tadeusz Parnowski

Podstawową grupą leków stosowanych w terapii zaburzeń depresyjnych są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, jednak nie we wszystkich przypadkach mogą one zostać zastosowane. Ograniczenia w przyjmowaniu leków z tej grupy występują np. u pacjentów z chorobami kardiologicznymi. Dodatkowo u części pacjentów występuje oporność na inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. W takich sytuacjach zaleca się stosowanie starszych preparatów, przeważnie w ramach leczenia skojarzonego. W pracy przedstawiono przypadki zastosowania mianseryny należącej do starszej generacji leków przeciwdepresyjnych.

Rola wczesnej diagnozy i leczenia stwardnienia rozsianego

Mariola Świderek-Matysiak

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest uważane za najczęstszą nabytą chorobę demielinizacyjną ośrodkowego układu nerwowego. SM jest chorobą, na którą zapadają ludzie młodzi, najczęściej między 20. r.ż. a 40. r.ż. Diagnostyka SM jest złożona, należy w niej uwzględnić przeszłość chorobową, wywiad rodzinny, obraz kliniczny, obraz radiologiczny oraz wyniki badań laboratoryjnych krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Obecnie w diagnostyce są stosowane kryteria diagnostyczne McDonalda z 2017 r., które pozwalają wcześnie postawić diagnozę. Wprowadzenie leczenia modyfikującego przebieg SM jak najwcześniej chroni chorych przed kolejnymi rzutami, zmianami radiologicznymi w mózgu i rdzeniu kręgowym, ale również przed zanikami mózgu i niepełnosprawnością.

Arypiprazol jako potencjalizacja leczenia przeciwdepresyjnego w depresji opornej na leczenie - jaki ma wpływ na procesy psychiczne?

Sławomir Murawiec

Arypiprazol jest lekiem wskazywanym przez rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i przez konsultanta krajowego jako jedna z opcji potencjalizacji dotychczas nieskutecznej terapii w depresji opornej na leczenie. Jest substancją, która wykazuje transdiagnostyczne działanie terapeutyczne, może być stosowany w monoterapii w kilku grupach zaburzeń. Natomiast w połączeniu z lekiem przeciwdepresyjnym może potencjalizować skuteczność terapii depresji. Jego wieloprofilowy mechanizm działania receptorowego pozwala na założenie, że moduluje on działanie kilku układów neuroprzekaźnikowych, co może wyjaśniać jego korzystny wpływ w wielu zaburzeniach psychicznych, a także w potencjalizacji leczenia przeciwdepresyjnego. W pracy omówiono dwa przypadki pacjentek z objawami zaburzeń depresyjnych opornych na leczenie i ze współistniejącymi zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami snu oraz specyficznymi cechami przeżywania emocjonalnego, a także trudnościami psychologicznymi. Pacjentki podlegały w czasie leczenia politerapii obejmującej m.in. leki przeciwdepresyjne. Po dołączeniu arypiprazolu w dawce 15 mg nastąpiła znaczna poprawa w zakresie stanu psychicznego i funkcjonowania pacjentek, umożliwiająca powrót do pracy zawodowej. Wpływ arypiprazolu na funkcje psychiczne tych osób obejmował uaktywnienie procesów motywacyjnych, ciekawości, zaangażowania w eksplorację rzeczywistości, zmniejszenie intensywności myśli o negatywnej wartości emocjonalnej, zmniejszenie nasilenia odczuwanego lęku i niepokoju oraz poprawę funkcji poznawczych.