Polska piosenka pop jako tekst w tekście kultury. Na przykładach z pierwszej dekady XXI wieku

Piotr Pierzchała

Książka jest próbą gatunkowego scharakteryzowania piosenki pop, którą niemal każdy uczestnik kultury intuicyjnie potrafi wskazać, ale której encyklopedyczne definicje są nad wyraz ogólnikowe. Autor analizuje teksty piosenek, okładki i książeczki albumów, teledyski, koncerty i wreszcie postaci samych wykonawców w perspektywie ich funkcjonowania we współczesnej kulturze. Materiał badawczy stanowią twórczość i wykonawcy, którzy nie budzą wątpliwości jako przedstawiciele popu, a są nimi Dorota „Doda” Rabczewska oraz zespół Ich Troje. Książka skierowana jest do wszystkich, których interesuje naukowa refleksja nad współczesną piosenką i muzyką popularną, a także tzw. popkulturą. Cechą wyróżniającą rozprawę jest nowatorstwo zarówno w podjęciu „dziewiczego” dla badań tematu, jak i we wnikliwości oraz wielokontekstowości jego analizy.

Metody geoelektryczne w badaniach gruntów skażonych substancjami ropopochodnymi

Bogdan Żogała

Niniejsza praca prezentuje szeroką wiedzę z zakresu: właściwości chemicznych i fizycznych zanieczyszczeń węglowodorowych i ich migracji w ośrodku geologicznym, zmian właściwości fizycznych gruntu wskutek jego zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi, jedno- i dwuwymiarowego rozpoznania skażeń oraz kontroli procesu bioremediacji drożdżami Yarrowia lipolytica z zastosowaniem metod konduktometrycznych i metody obrazowania oporności. Wielosezonowe badania prowadzono na terenach byłych wojskowych baz paliwowych jednostek Armii Radzieckiej. W badaniach uwzględniono czynniki wpływające na wyniki pomiarów, a zatem i charakter anomalii, jak: budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne, warunki atmosferyczne, szata roślinna, a także czas, jaki upłynął od momentu skażenia.     Monografia może być przydatna specjalistom z zakresu ochrony środowiska naturalnego, a także pracownikom firm zajmujących się oceną skażeń po katastrofach ekologicznych, jak również późniejszą ich rekultywacją. Skierowana jest również do studentów geologii i geofizyki, z uwagi na szeroko przedstawione w niej podstawy nowoczesnych metod badawczych geoelektrycznych wraz z ich interpretacją.  

Słownik mowy ciała Polaków

Krystyna Jarząbek

Obiektem uwagi autorki  niniejszej publikacji jest kod kinezyczny, do którego naukowcy zaliczają skonwencjonalizowane ruchy człowieka, wykonywane w trakcie porozumiewania się za pomocą: 1) rąk, (gesty), 2) mięśni twarzy (mimika), 3) głowy, tułowia i nóg (postawa ciała). Ruchy te wspomagają komunikację werbalną. Prezentowany słownik jest dziełem slawistki, która od lat zajmuje się – w ramach swoich zainteresowań naukowych – komunikacją niewerbalną Słowian. Intencją autorki było dostarczenie użytkownikom słownika materiału, który umożliwi im lepsze poznanie mowy ciała Polaków – wytworu polskiej kultury.  Słownik ten autorka kieruje przede wszystkim do: polonistów, pracowników naukowych instytutów bądź katedr filologii obcych w Polsce i w innych krajach; studentów filologii polskiej, którzy uczą się języka polskiego jako obcego; językoznawców, etnolingwistów, kulturoznawców, glottodydaktyków, tłumaczy literatury pięknej; obcokrajowców poznających język polski. Ze słownika tego mogą ponadto korzystać w różnym stopniu: pedagodzy, psycholingwiści, badacze etykiety oraz te wszystkie osoby, które są zainteresowane relacjami między komunikacją werbalną i niewerbalną.

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 6

red. Joanna Przyklenk, Wioletta Wilczek

Szósty tom cieszącej się dużym zainteresowaniem serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej studentów, doktorantów i młodych doktorów (Katowice, 6 XI 2014). Autorki zgromadzonych w tomie artykułów skupiały się zwykle na takich kwestiach, jak: 1) opis leksyki dawnej (też współczesnej) zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; 2) problemy nominacji w historii polszczyzny – zarówno nominacji prioprialnej, jak i apelatywnej; 3) konceptualizacja pojęć w języku, a co za tym idzie – w kulturze. Wskazane kręgi tematyczne stały się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części. Na pierwszą z nich (Wokół wyrazów i znaczeń) złożyły się prace poświęcone analizom słownictwa, a zatem: leksemom autosemantycznym współrdzennym w czystopisach piętnastowiecznych rot kościańskich, znaczeniu czasownika dotknąć w jego metaforycznych rozszerzeniach, przeobrażeniom semantycznym słownictwa związanego ze sferą mentalną, analizie rozwoju znaczeniowego leksemu duży oraz kręgowi semantycznemu leksemów rok i god. W drugiej części (Z problemów nominacji) znalazły się artykuły, w których autorki podjęły się analizy zagadnień nazewniczych i onomastycznych, np. we wczesnej twórczości Kazimierza Wierzyńskiego. Omówiono też historycznie zmienną konceptualizację pojęć na przykładzie kamienia piorunowego oraz przedstawiono bogactwo nazewnicze polszczyzny dawnej, prezentując nazwy złodzieja. W zamykającej tom części trzeciej (W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku i kulturze) zwrócono uwagę na takie zjawiska językowe, jak: element leksyki ekspresywnej dialektu górnośląskiego, czyli leksem pieron; ujęte diachronicznie zagadnienie puryzmu językowego; problem definiowania kobiecości w wybranych opowiadaniach Julii Fiedorczuk. Autorki zebranych w tej publikacji prac udowodniły po raz kolejny, że historia języka polskiego jest zajmującą dziedziną wiedzy, której rozpoznanie przybliża nas do zrozumienia nie tylko epok minionych, ale także współczesnych tendencji rozwojowych polszczyzny i polskiej kultury. Tom jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych historią języka polskiego – językoznawców, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologicznych) oraz licealistów. Szczegółowe ustalenia i proponowane rozwiązania dyskutowanych problemów, jakie znajdujemy w kolejnych artykułach publikacji, mogą zostać wykorzystane w dalszych badaniach nad językiem, kulturą i człowiekiem.

Granice wolności wypowiedzi rzeczoznawcy majątkowego

Artur Biłgorajski

Praca przeznaczona jest dla rzeczoznawców majątkowych oraz wszystkich osób, które (np. z racji wykonywanego zawodu) stykają się z efektami pracy przedstawicieli interesującej nas profesji, m.in. sędziów, adwokatów, radców prawnych itd. W pracy poruszone zostały następujące kwestie: - geneza zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - odstawy prawne zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - specyfika zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - wolność wypowiedzi i jej znaczenie dla wykonywania zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - zakres wolności wypowiedzi rzeczoznawcy majątkowego, - konsekwencje przekroczenia granic wolności wypowiedzi przez rzeczoznawcę majątkowego.

Der Westslawische Name Niemcy für Deutsche und Deutschland im Schrifttum des Frühmittelalters

Idzi Panic

Jest rzeczą zastanawiającą, że wschodni sąsiedzi Niemiec (Polacy, Czesi) kraj ten nazwali nietypowo: nazwą, która nie odwołuje się do jakiegokolwiek terminu geograficznego, etnicznego lub osobowego. Nazwali ich Niemcami, co jakoby ma oddawać fakt, iż mieszkańcy tego kraju mówili językiem niezrozumiałym, byli „niemi”. Jak zatem wytłumaczyć fakt, że równie niezrozumiałych Węgrów, czy też Pieczyngów nie nazwano niemymi, Niemcami? Przyjrzyjmy się więc, jak rzecz przedstawiała się w istocie.

Wieki Stare i Nowe. T. 11 (16)

red. Sylwester Fertacz, red. Agata Aleksandra Kluczek

W bieżącym tomie „Wieków Starych i Nowych” tradycyjnie znalazły się prace, w których podjęto rozważania z zakresu różnych epok historycznych. Tematyka artykułów jest różnorodna. Dziejów starożytnych dotyczą studia poświęcone zagadnieniom kultu bogini Angitii oraz stanu miasta Rzym w „roku czterech cesarzy”. W ramach historii Rzeczypospolitej szlacheckiej zostały poruszone kwestie relacji pomiędzy hetmanem Lwem Sapiehą a jego synem Janem Stanisławem na tle reakcji na klęskę militarną pod Walmojzą w 1626 roku, a także wyprawy księcia Conti do Polski (1697), opisywanej przez niego w listach do jego żony Marii Teresy de Bourbon, oraz działalności sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego w napiętej politycznie sytuacji po ucieczce Stanisława Leszczyńskiego w 1734 roku. W XX stulecie wprowadzają artykuły dotyczące aktywności organizacji nauczycieli na Śląsku Austriackim i ich roli w rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego, a także działalności ugrupowań narodowo-chłopskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Tom zamyka stały dział: Artykuły recenzyjne i recenzje, zawierający szkice dotyczące siedmiu publikacji, które ukazały się w ostatnich latach na polskim rynku wydawniczym.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2018, nr 2 (12): Rozprawy i artykuły: Materialność nowoczesności. Archiwalia: Mowa na pogrzebie Zofii Lipskiej z Potockich

red. Anna Kałuża, Krzysztof Uniłowski

Dział główny „Śląskich Studiów Polonistycznych” poświęcony został badaniu relacji między filozoficzną, literacką i artystyczną nowoczesnością a materialnością języka i medium. O Benjaminowskim doświadczeniu szoku pisze Grzegorz Marcinkowski. Kacper Bartczak omawia nowoczesną poezję amerykańską w perspektywie materialności języka, Anna Kałuża – nowoczesną sztukę odkrywającą materialność medium, a Jakub Kornhauser śledzi ewolucję obiektu jako materialnego nośnika ekspresji twórczej. Katarzyna Trzeciak opisuje przeobrażenia nowohuckich materialności, a Katarzyna Szopa rewiduje poglądy na feminizm Anny Świrszczyńskiej. Dezydery Barłowski komentuje poglądy Williama Burroughsa w perspektywie genderowej. W dziale Varia znajdziemy artykuły dotyczące m.in.: wyobraźniowych i artystycznych pokrewieństw Brunona Schulza i Tomasza Różyckiego, specyficznego estetyzmu Witolda Gombrowicza oraz dyskusji nad kształtem polskich badań literackich, toczących się w związku z powstaniem Historii literatury polskiej Feliksa Bentkowskiego. Oprócz tego w numerze dział archiwalia (w nim Mowa na pogrzeb Zofii Lipskiej z Potockich w opracowaniu Agnieszki Łatajskiej), omówienia i polemiki oraz kronika.