Moje litery. Piszę na A. Podręcznik dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym wyd. II poprawione

Magdalena Szelc-Mays

Seria JĘZYK POLSKI JAKO OBCY   Wydanie II poprawione   Podręcznik Moje litery. Piszę na A jest zbiorem ćwiczeń do nauki pisania po polsku na poziomie A czyli podstawowym. Przeznaczony jest głównie dla dzieci polonijnych. Zawartość podręcznika odzwierciedla wymagania podstawy programowej przygotowanej przez MEN dla dzieci uczących się poza granicami Polski. Książka dzieli się na dwie części – pierwsza poświęcona jest głoskom, literom, sylabom i ortografii polskiej. Druga część zawiera ponad 200 ćwiczeń w pisaniu, obejmujących takie techniki jak: pisanie po śladzie, podpisywanie, przepisywanie, uzupełnianie oraz dokończanie zdań i krótkich tekstów. Znajdują się tu też ćwiczenia, tzw. „otwarte”, czyli nastawione na kreatywność uczących się.   Ponadto w podręczniku znajdziemy:   *ćwiczenia słownikowe, *ćwiczenia w pisaniu drobnych form użytkowych, *ćwiczenia wspomagające kreatywność dziecka, *ćwiczenia przybliżające wiedzę o Polsce i sławnych Polakach.   Do publikacji dołączone są kolorowe karty z literami oraz komentarz dla nauczyciela z wieloma grami i zabawami użytecznymi w nauce pisania.

Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich

Elżbieta Rybicka

Geopoetyka to przede wszystkim  pojęcie-w-działaniu, które aktywnie i sprawczo wpływa na lokalne konteksty, doprowadzając do ich przekształcenia. Pozwala zatem w odmiennej perspektywie – geograficznej i performatywnej zarazem -  uchwycić takie kluczowe dla badań literackich problemy, jak literatura, poetyka, podmiotowość, język, czytanie i recepcja, gatunki i obiegi. Geopoetyka to także orientacja badawcza, której zadaniem jest rozpatrywanie interakcji oraz cyrkulacji pomiędzy twórczością literacką a przestrzenią geograficzną. Przedmiotem geopoetyki są jednak nie tyle reprezentacje przestrzeni, ile działania i praktyki literackie. Geopoetyka – jako pojęcie-w-działaniu - przesuwa bowiem uwagę z tekstu na twórczość literacką rozumianą jako poiesis, a więc jako działanie sprawcze inicjujące kolejne działania, jako aktywność światotwórczą, znaczeniotwórczą i zdarzeniotwórczą. Geopoetyka proponuje również  specyficzne instrumentarium, słownik pojęć operacyjnych, które mogą stanowić użyteczne narzędzia w praktyce interpretacyjnej. Do takich kategorii należą między innymi mapy narracyjne, literatura idiolokalności, tropy toponomastyczne, auto/bio/geo/grafie, lieux d’imagination, literatura i lektura jako wydarzenie geograficzne, podróże lekturowe, literacka geografia sensoryczna, sonotopografie i osmotopografie, topografie emotywne, literatura jako miejsce pamięci.   Elżbieta Rybicka, pracuje w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych  (Wydział Polonistyki UJ). Autorka książek Formy labiryntu w prozie polskiej XX wieku (2000), Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej (2003). Zajmuje się problemami z zakresu zwrotu przestrzennego (geopoetyką, antropologią miejsca, geografią zmysłów, nowym regionalizmem) oraz kulturą miasta. 

Szkolna lektura bliżej teraźniejszości

Anna Janus-Sitarz

Autorzy kolejnego tomu serii „Edukacja nauczycielska polonisty” przekonują o nieuzasadnionej nieobecności literatury współczesnej w szkolnej edukacji. Analizują przeszkody w jej odbiorze i proponują sposoby ich przezwyciężania. Podsuwają nauczycielom pomysły na motywowanie do lektury, dowodzą, że zmaganie z sensem dzieła staje się intelektualną przygodą, zachęcają do autorefleksji nad wartością spotkań z literaturą. Zawarty w tomie Lektura szkolna bliżej teraźniejszości dobór tytułów współczesnej prozy i poezji celowo odchodzi od kanonicznego spisu dzieł, stanowiąc pewną sugestię dla polonistów, aby to oni decydowali o wyborze nowych lektur, kierując się potrzebami i problemami, jakie dotyczą ich wychowanków, a nie przywiązaniem do polonistycznych konspektów lekcji i do swych lekturowych przyzwyczajeń. Autorzy proponują niebanalne odkrywanie poezji poprzez refleksje o poetach i wierszach uwrażliwionych na malarstwo, przez spotkania z twórcami nieznanymi i poezją nieopisaną przez znawców i prowokowanie odbiorcy do nieustannych reinterpretacji wątków, tematów, toposów obecnych w kulturze na przestrzeni wieków. Podsuwają nauczycielom rozmaite koncepcje na szkolne spotkania z najnowszą prozą Olgi Tokarczuk, Janusza Andermana, Doroty Masłowskiej, Andrzeja Stasiuka, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wojciecha Kuczoka, Antoniego Libery i innych.

Nowe Historie Literatury

Joanna Maj

Autorka rysuje genologiczną panoramę nowych historii literatury funkcjonujących w Polsce po roku 1989. Pokazuje, w jaki sposób forma niemożliwa – synteza historycznoliteracka – wypierana jest z jej niepodważalnego jeszcze do niedawna miejsca przez formy dziś możliwe – różnorodne gatunki akademickie i nieakademickie. Książka opisuje nowe sposoby opowiadania o przeszłości literackiej, wskazuje, jak zostało przeorganizowane instrumentarium badawcze historyków literatury, a także, jaka rola w nowych historiach literatury przypada odbiorcom. Joanna Maj, analizując zróżnicowany pod względem metodologicznym, językowym i genologicznym materiał, proponuje autorskie, taksonomiczne ujęcie nowych historii. Wyróżnia: historie enumeracyjne (encyklopedie, leksykony, słowniki, alfabety, antologie, listy), historie podmiotowe (m.in. eseje, dzienniki i rozmowy), historie performatywne (turystyczne przewodniki literackie, muzea multimedialne), wizualne historie literatury oraz formy hybrydyczne. Omówione przykłady nie tworzą nowego modelu reprezentatywnej, niezmiennej formy dziejów literackich, powtarzalnego wzorca, który w pełni odda obraz przeszłości, ale reprezentują fragment, wycinek minionego. Nowe historie literatury opowiadają się przeciw dominującym dyskursom, szukają lokalnie uwarunkowanych i uprawomocniających się miejscowo projektów. Wielokrotnie zacierają granice między nauką a opowieścią, publikacją akademicką a popularnonaukową – wszystkie przynoszą jednak świadectwo indywidualnego doświadczenia literackiej przeszłości. Joanna Maj – literaturoznawczyni, pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się formami reprezentacji wiedzy, w tym problemami genologicznymi pisarstwa historycznoliterackiego. Aktualnie w ramach komparatystycznego projektu Literacki bedeker – nowe topografie lektury bada poetykę przewodników turystycznych.  

Blok jako dzieło sztuki. Trzy modele architektury socjalnej w XX-wiecznej Francji: Le Corbusier, Emile Aillaud, Ricardo Bofill

Dorota Jędruch

Książka poświęcona jest historii francuskich blokowisk. Twórczość trzech architektów: Le Corbusiera, Émile’a Aillauda i Ricarda Bofilla wytycza w wieku XX trzy węzłowe momenty w dyskusji o tym, jak ma wyglądać mieszkanie dla mas: począwszy od normatywnych, modernistycznych koncepcji Le Corbusiera (formułowanych już w okresie międzywojennym, a realizowanych po 1945 roku), przez idee Aillauda, który w modernistyczny model włącza dekorację architektoniczną (w latach 60. i70), po postmodernistyczne osiedla projektowane przez Bofilla we Francji (w latach 80). Analizując koncepcje społeczne i estetyczne prezentowanych twórców, autorka stara się podważać wizję masowego mieszkalnictwa jako zagadnienia wyłącznie funkcjonalistycznego. Obserwuje różne wątki znaczeniowe: dekoracje, nawiązania i cytaty z tradycji obecne w architekturze socjalnej od XVIII w., prezentując dyskusję o modelu bloku wielorodzinnego jako dyskusję o dziele sztuki. Jej elementami okazują się takie wątki jak relacja z naturą, motyw pierwotnej siedziby człowieka, tradycja śródziemnomorska, pojęcie archetypu. Elementy te łączą – pozornie bardzo odmienne – omawiane koncepcje osiedli mieszkaniowych. Dr Dorota Jędruch – pracuje w Zakładzie Historii Sztuki Nowoczesnej Instytutu Historii Sztuki UJ. Współkuratorka z Instytutem Architektury wystaw architektonicznych, m.in.: Za-mieszkanie 2012 – miasto ogrodów, miasto ogrodzeń (Muzeum Narodowe w Krakowie, 2012),  Figury niemożliwe/Impossible objects (Pawilon Polski na XIV Międzynarodowym Biennale w Wenecji, 2014), Wreszcie we własnym domu. Dom Polski w transformacji (Warszawa w budowie, 2016). Współzałożycielka Fundacji InstytutArchitektury. Stale współpracuje z kwartalnikiem  „Autoportret”. Jej zainteresowania badawcze to historia architektury po 1945 roku, muzealnictwo, krytyka sztuki.

Sława literacka albo nowe reguły sztuki. Studia z socjologii i ekonomii literatury

Dominik Antonik

Książka Sława literacka albo nowe reguły sztuki stanowi próbę zrozumienia szczególnego typu sławy pisarzy, która wynika z pozornie sprzecznych źródeł uznania - popularności w kulturze masowej i środowiskowego prestiżu. Celebryci literatury zajmują problematyczną pozycję, gdyż łączą takie pola i formy kapitału, które powinny się wzajemnie wypierać, jednocześnie negocjując i wystawiając na próbę społeczną wiarę w sens i wartość sztuki oraz reguły obowiązujące w jej obrębie. Wymykają się tym samym tradycyjnym podziałom na autonomię i heteronomię, sztukę wysoką i popularną, gromadząc wiele odmiennych form kapitału i zmieniając je w prestiż kulturowy. Autor książki mierzy się zatem z szeregiem paradoksów, mitów i teoretycznych zawiłości, starając się wyjaśnić, jak różne i rzekomo przeciwstawne waluty, logiki i wartości działają w obrębie twórczości literackiej i jak zmienia to warunki akumulacji uznania. Jak przekonuje, prominentni twórcy zajmują centralną pozycję we współczesnym polu literatury i decydują o warunkach jego funkcjonowania. Nie są ciekawostką, marginesem czy wyjątkiem, działają raczej jak soczewka, w której skupiają się problemy najnowszej literatury w jej silnych związkach z mediami i ekonomią. Sławni autorzy uruchamiają najbardziej złożone układy relacji w sieciowej kulturze literackiej i inicjują największą liczbę transakcji między wszystkimi polami i formami kapitału, stanowiąc klucz do zrozumienia współczesnego przemysłu literackiego jako całości. Więcej nawet - pomagają zrozumieć szersze relacje kultury i ekonomii, złożoną mechanikę późnego kapitalizmu, sens inwestycji w sferę wolną od rynkowej ewaluacji i paradoksy ukryte w samym pojęciu wartości artystycznej. Pisarze-celebryci odsłaniają zasady funkcjonowania piramidy finansowej, jaką jest kultura, jednocześnie utwierdzając naszą wiarę w to piękne "nie-całkiem-oszustwo". Dominik Antonik - doktor literaturoznawstwa związany z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się teorią, socjologią i ekonomią literatury i kultury, badając najnowszą polską literaturę w jej powiązaniach z rynkiem, mediami, kulturą sławy oraz szeroko pojętą sferą społeczną. W swoich interpretacjach uwypukla bliskie relacje tego, co prywatne, jednostkowe i przypisywane kulturze, z ekonomią, reprodukcją kapitału i logiką konkurencji. Opublikował monografię Autor jako marka (2014), jego artykuły ukazywały się m.in. w "Kulturze i Społeczeństwie", "Tekstach Drugich" i "Zagadnieniach Rodzajów Literackich".

Kot czarownicy. Demon osobisty w Anglii wczesnonowożytnej

Paweł Rutkowski

  Książka Pawła Rutkowskiego Kot czarownicy. Demon osobisty w Anglii wczesnonowożytnej poświęcona jest przybierającym kształt zwierząt demonom, które miały towarzyszyć i służyć osobom oskarżanym o uprawianie czarów w czasie angielskich polowań na czarownice w okresie wczesnowożytnym (XVI-XVIII w.). Powszechna i uporczywa wiara w istnienie i działanie demonicznych zwierząt, pozostających w osobistej relacji z czarownicami, w imieniu których wyrządzały krzywdę bliźnim, była jednym z podstawowych składników ówczesnej magicznej wizji świata. Autor rekonstruuje znaczenia przypisywane demonom osobistym w dawnej kulturze angielskiej, umieszczając jednocześnie dzieje tego motywu kulturowego w szerszym kontekście kultury europejskiej.

Hermeneutyka pejzażu. O topografii artystycznej Karla Schmidta-Rottluffa

Elżbieta Kal

Niniejsze opracowanie - pierwsze monograficzne w języku polskim - jest próbą hermeneutyczno-topograficznego ujęcia twórczości Karla Schimdta-Rottluffa, a przede wszystkim jego pejzaży, dla których kluczową rolę odegrały pobyty malarza na Pomorzu, w tym w miejscach obecnie należących do Polski. Wpływ na kształt książki i metodologię wywarły m.in. koncepcje ikoniki Maxa Imdahla i hermeneutyki obrazu Gottfrieda Boehma. Dzieło współzałożyciela grupy Die BrUcke ujęte jest tu w szerokim kontekście historycznym, istotnym zwłaszcza w czasach nazizmu, ale obejmującym też historię recepcji dzieł i politycznej postawy twórcy, wraz z oceną współczesną, niekiedy krytyczną wobec poprzednich. W takim znaczeniu opowieść o obrazach, uwzględniająca okoliczności ich powstania i dynamikę recepcji, jest opowieścią o historii. Autorka podjęła niezwykle ambitną próbę pogodzenia zdobyczy współczesnej metodologii historii sztuki z wypracowanymi przez nią tradycyjnymi metodami analizy dzieła opartymi głównie na rozpatrywaniu jego formy wizualnej, u źródeł którego mieści się bezpośredni kontakt z konkretnym, wizualnym przedmiotem, wytworem ręki i wyobraźni artysty (...) Ważnym interpretacyjnym przesłaniem obecnym na wielu kartach recenzowanego tekstu są również związki prac Schmidta-Rottluffa z niemieckim malarstwem romantycznym uosabianym głównie przez Caspara Davida Friedricha z estetycznymi postulatami Fryderyka Nietzschego. Prof. dr hab. Waldemar Okoń Dr hab. Elżbieta Kal - historyczka sztuki, profesor Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku; zajmuje się sztuką współczesną, szczególnie relacjami sztuki i polityki oraz wymianą form artystycznych, a także sztuką na Pomorzu. Autorka monografii: Lębork, z serii Pomorze w Zabytkach Sztuki, Otto Freundlich: między istnieniem i niebytem. Szkic monografii, Malarstwo gdańskie 1945-1959. Ludzie, słowa i obrazy, "Tego się nie krytykuje, na kogo się nie liczy". Polska krytyka artystyczna okresu realizmu socjalistycznego, Ustka dawno, dawniej i dziś. Architektura i urbanistyka, Wernakularyzm i neowernakularyzm w sztuce, literaturze i myśli o sztuce (redakcja), Jackiewicz (współredakcja).