Psychiatria i medycyna somatyczna wciąż aktualne tematy

Tadeusz Parnowski

Autorami tej niezwykle wartościowej pozycji są naukowcy i praktycy, uznane autorytety w dziedzinach psychiatrii, psychologii, psychiatrii dzieci i młodzieży, geriatrii i anestezjologii.W polskiej literaturze psychiatrycznej jest to pierwsze całościowe opracowanie, które uwzględniając odniesienia historyczne, wprowadza nas w najbardziej aktualne – oparte na dowodach – rozumienie skomplikowanych zależności między psychiką a manifestacjami somatycznymi, co znalazło swój współczesny wymiar interpretacyjny i kategoryzujący w nowych edycjach klasyfikacji DSM i ICD. Książka ta ukazuje się niedługo po oficjalnym wprowadzeniu do użycia klasyfikacji ICD-11, gdzie dokonano istotnych zmian w stosunku do wcześniejszej i dlatego najnowsza wiedza w niej zawarta jest znacząca w diagnostyce różnicowej tych zaburzeń zdrowotnych, które z racji częstości występowania powinny być traktowane priorytetowo w systemie ochrony zdrowia. Monografia z całą pewnością zainteresuje lekarzy POZ, psychiatrów, psychologów i geriatrów, ale również powinna być wykorzystana w szkoleniu akademickim studentów medycyny i psychologii.

Rola wapnia w diecie kobiet w ciąży i karmiących

Aleksandra Cichocka

W czasie ciąży i karmienia dieta kobiety powinna być wartościowa i w jak największym stopniu pokrywająca zapotrzebowanie na składniki odżywcze, w tym na wapń. Odgrywa on szczególną rolę w zachowaniu zdrowia mamy i dziecka. Zbyt mało wapnia w diecie może się przyczynić m.in. do wystąpienia nadciśnienia ciążowego, przedwczesnego porodu, może także wywołać nieprawidłowości w budowie kości u dziecka. Autorka, popularyzatorka zdrowego żywienia, omawia w poradniku normy zapotrzebowania na wapń u kobiet w ciąży i karmiących oraz czynniki, które zwiększają i zmniejszają wykorzystanie wapnia z diety. Przedstawia przykładowe modele dietetyczne, które pomogą w spożyciu odpowiednich ilości wapnia i produktów mlecznych w tym szczególnym czasie. Czytelniczki znajdą też w poradniku przykładowe jadłospisy, które staną się dla nich inspiracją do wzbogacenia codziennej diety.

Psychiatria w medycynie Dialogi interdyscyplinarne Tom 2

Joanna Rymaszewska, Dominika Dudek

Książka stanowi interesujący zapis rozmów z przedstawicielami innych dyscyplin medycznych lub nawet zawodów - np. z psychologiem czy też specjalistą nauk o zdrowiu. Prowadzone w konwencji koleżeńskiej, czasami przyjacielskiej, rozmowy dotykają jednak problemów istotnych, miejscami egzystencjalnych. Pokazują znaczenie ludzkich emocji, życia psychicznego w profilaktyce i powstawaniu chorób, ich leczeniu, w adaptacji do przewlekłego schorzenia, w końcu do niepomyślnego rokowania. Brak właściwej komunikacji skutkuje często bolesnymi błędami, pomyłkami - nie ma chyba lekarza, który byłby wolny od tego rodzaju doświadczenia. Umiejętność pracy w zespole i właściwej komunikacji między specjalistami, nie tylko lekarzami, jest kluczowa dla ich uniknięcia.

Fakty i mity na temat inozyny

Bartosz J. Sapilak

Pranobeks inozyny to lek o działaniu immunostymulującym i przeciwwirusowym, od ponad 50 lat wykorzystywany w terapii infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych i opryszczki. W tym czasie zebrano wiele doświadczeń związanych z jego zastosowaniem i bezpieczeństwem. Przyczyniły się one do powstania wielu faktów i mitów na temat jego bezpieczeństwa i skuteczności. W niniejszej pracy analizujemy najważniejsze z nich.

U kogo i dlaczego warto zastosować insulinę dwuanalogową aspart + degludec?

Mariusz Dąbrowski

Ostatnie lata przyniosły istotne zmiany paradygmatu terapii cukrzycy typu 2. Po ogłoszeniu wyników pierwszych i kolejnych badań bezpieczeństwa sercowo-naczyniowego leków przeciwcukrzycowych na pierwszą linię frontu wysunęły się leki nieinsulinowe, a szczególne miejsce zajęły inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 i agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (te drugie są rekomendowane jako pierwsza terapia iniekcyjna w cukrzycy typu 2). Spowodowało to nieznaczny spadek liczby pacjentów leczonych insuliną. Niemniej należy pamiętać, że w populacji osób z cukrzycą typu 2 u wielu pacjentów wystąpi wcześniej lub później konieczność wdrożenia insulinoterapii. Zwykle jest ona inicjowana w postaci jednej iniekcji insuliny bazowej, przy czym w naszych warunkach zwykle jest to insulina NPH. Brak efektywności tej terapii wymaga dalszej intensyfikacji leczenia w postaci dołączania kolejnych iniekcji insuliny doposiłkowej. Jedną z takich opcji jest zastosowanie połączenia w jednym wstrzykiwaczu szybko działającego analogu - insuliny aspart (IAsp) oraz ultradługo działającego analogu - insuliny degludec (IDeg), z których każdy zachowuje swój profil farmakokinetyczny. Zaletą tej opcji jest mniejsza liczba iniekcji przy porównywalnej lub lepszej kontroli glikemii w porównaniu z innymi schematami terapii, a dodatkową korzyścią dla pacjenta jest mniejsza liczba hipoglikemii, szczególnie nocnych. Leczenie to umożliwia dalszą intensyfikację terapii poprzez dodanie drugiej iniekcji IDegAsp lub kolejnych iniekcji insuliny doposiłkowej. Insulina IDegAsp może być też użyta przy inicjowaniu insulinoterapii w warunkach znacznej hiperglikemii, przy zamianie terapii mieszankami insulin ludzkich bądź analogowych na jedną lub dwie iniekcje insuliny IDegAsp, a i to nie wyczerpuje pełnego spektrum jej możliwych zastosowań. Podsumowując, insulina IDegAsp jest wartościowym i bezpiecznym uzupełnieniem możliwości insulinoterapii u pacjentów z cukrzycą typu 2, ale też typu 1.

Azytromycyna - zastosowanie w dobie telewizyt

Adam J. Sybilski

Pandemia wymusiła ograniczenie bezpośredniego kontaktu lekarza z pacjentem. Telewizyty zagościły w gabinetach lekarskich i stały się nieodzowną formą postępowania medycznego. Ta forma komunikacji z pacjentem może zmienić obecne modele opieki. Udzielanie świadczeń zdrowotnych z wykorzystaniem teleinformatycznych środków przekazu (np. telefon, internet) pozwala na ocenę stanu zdrowia pacjenta, postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia. Ocena zdjęć zrobionych przez pacjenta może w znaczny sposób przybliżyć diagnostę do prawidłowego rozpoznania i być niezbędna do wdrożenia skutecznej terapii. Jednak lekarz, przeprowadzając telewizytę, powinien dołożyć należytej staranności, przeprowadzić rzetelny wywiad, opisać w dokumentacji stan zdrowia pacjenta i wynikające z tego decyzje terapeutyczne oraz opisać zastosowany sposób leczenia. W telemedycznej terapii infekcji możemy zastosować makrolidy, a wśród nich azytromycynę. W ciągu wieloletniej historii stosowania potwierdzono jej dobrą skuteczność, niewielką oporność bakterii i doskonały profil bezpieczeństwa. Scenariusze kliniczne, w których możemy użyć azytromycyny podczas telewizyt, to: pacjenci z anginą i uczuleniem na antybiotyki beta-laktamowe, z udokumentowanym krztuścem oraz w profilaktyce biegunki podróżnych. Jednak pamiętajmy o ograniczeniach i pułapkach, które mogą zdarzyć się w trakcie telewizyt.

Rehabilitacja kardiologiczna w dobie pandemii COVID-19 - nowe wyzwania, nowe możliwości

Maciej Janiszewski, Artur Mamcarz

Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna (KRK) jest uznaną metodą prewencji wtórnej wielu schorzeń sercowo-naczyniowych. Liczne badania kliniczne wskazują na skuteczność kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej w poprawie wydolności układu krążenia, jakości życia i ograniczaniu śmiertelności sercowo-naczyniowej. Jakkolwiek, już przed epidemią COVID-19 realizacja kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej, a zwłaszcza jej etapu II, napotykała wiele problemów. Jednym z istotnych były trudności z regularnym dojazdem pacjentów na zajęcia rehabilitacyjne prowadzone ambulatoryjnie. Epidemia COVID-19 dodatkowo pogłębiła te problemy - wiele ośrodków zostało zamkniętych dla chorych, co utrudniło lub całkowicie uniemożliwiło pacjentom korzystanie z rehabilitacji w dotychczasowej formie. Do rozwiązania tych problemów może się przyczynić upowszechnienie hybrydowej telerehabilitacji kardiologicznej. W artykule omówiono kluczowe informacje dotyczące metod, skuteczności i bezpieczeństwa tej nowej formy kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej.

Skuteczność i bezpieczeństwo współczesnej terapii nudności i wymiotów powodowanych chemioterapią i radioterapią

Łukasz Hajac, Martyna Hajac, Adam Maciejczyk

Nudności i wymioty należą do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych chemioterapii i radioterapii. Skuteczne zapobieganie im i ich terapia stanowi kluczowy element poprawy jakości życia chorych leczonych onkologicznie. Nudności i wymioty dzielimy na wczesne, późne oraz wyprzedzające. Zarówno mechanizm ich powstawania, jak i metody terapii są różne. W leczeniu zastosowanie mają głównie: antagoniści 5-HT3, glikokortykosteroidy i antagoniści NK1. Ważną grupę stanowią także neuroleptyki, będące m.in. lekami z wyboru w przypadku wymiotów antycypacyjnych. Współczesna terapia przeciwwymiotna jest w większości przypadków bezpieczna i skuteczna. Należy jednak pamiętać, że - jak wiele innych terapii - i ta niesie za sobą istotne ryzyko toksyczności, które może być poważne oraz trudne do opanowania, szczególnie w przypadku preparatów o wydłużonym działaniu. Do najczęstszych działań niepożądanych należą: bóle głowy, zaparcia oraz sedacja. Mogą jednak wystąpić poważniejsze symptomy, takie jak niedrożność przewodu pokarmowego czy zespół serotoninowy. Stosowanie części leków wiąże się także z ryzykiem interakcji, mogą one powodować toksyczność związaną ze zmianą farmakodynamiki innych leków stosowanych równolegle. U osób starszych, obciążonych kardiologicznie, zagrożonych niedrożnością lub wyniszczonych należy je więc stosować ze szczególną ostrożnością.