"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2018. Vol. 4 (2))

red. Danuta Gabryś-Barker, Adam Wojtaszek

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 4, Issue 2 to siódmy numer powstałego w 2015 roku czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską. Tegoroczny drugi numer kontynuuje kwestie podejmowane w poprzednim, związane ze wpływem szeroko pojętego środowiska uczenia się i przyswajania języka na osiągane rezultaty. Omawiane są badania nad profilem nauczania określanym jako Positive Language Education (Pozytywne Kształcenie Językowe), które łączy nauczanie języka z ogólnymi treściami edukacyjnymi skupiającymi się na dobrym egzystowaniu w społeczeństwie i dbaniem o rozwój własnej osobowości. Temu tematowi poświęcone są dwa pierwsze artykuły. Trzeci artykuł oferuje spojrzenie na środowisko przyswajania języka z perspektywy uczących się, natomiast w czwartym tekście przedstawione są korzyści wynikające z integracji trzech języków w środowisku klasowym dla rozwoju kompetencji w każdym z nich. Piąty tekst podejmuje problematykę kształcenia językowego online, prezentując ciekawe rozwiązania organizacyjno-metodyczne pozwalające na optymalizację procesu nauczania języka poprzez łączenie metod tradycyjnych z kształceniem na odległość. W ostatnim artykule naukowym prezentowane są możliwości zaadoptowania nowego modelu teoretycznego Complex Dynamic Systems Theory (Teoria Złożonych Układów Dynamicznych) dla potrzeb nauczania języka, wskazując zarówno na korzyści, jak i problemy z tym związane. W tomie zawarte są także dwie recenzje niedawno opublikowanych książek: Personality and Emotional Intelligence in Second Language Learning Katarzyny Ożańskiej-Ponikwii (recenzja autorstwa Danuty Gabryś-Barker) oraz Avialinguistics. The Study of Language for Aviation Purposes Anny Borowskiej (recenzja przygotowana przez Adama Wojtaszka). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Ludzkie, niezbyt ludzkie. Esej o podmiotowości prawnej i wyzwaniach XXI wieku

Tomasz Pietrzykowski

„Choć zgodnie ze znanym powiedzeniem wszelkie przewidywania są trudne, zwłaszcza gdy dotyczą przyszłości, istnieją racje, aby spodziewać się, że problemy podmiotowości prawnej staną się jednymi z najpoważniejszych, o ile nie najpoważniejszymi wyzwaniami etycznymi prawa w następnym stuleciu. Z tego względu porządek prawny pod koniec XXI wieku może znacznie bardziej różnić się od prawa obowiązującego u schyłku wieku XX, niż to ostatnie różniło się od prawa XIX-wiecznego. Odpowiednio wczesne podjęcie dyskusji nad właściwym sposobem reakcji prawa na pojawiające się i nabrzmiewające problemy przekraczające konkretne, szczegółowe łamigłówki dogmatycznoprawne stanowi zadanie w pierwszej kolejności teoretyków i filozofów prawa. Muszą oni iść niejako pół kroku przed praktycznymi problemami i potrzebami porządku prawnego, przygotowując grunt pod szczegółowe koncepcje i rozwiązania, których wypracowanie należy już do specjalistów poszczególnych dziedzin i dogmatyk prawniczych. Z takim przekonaniem poruszam w niniejszym eseju problemy rysujące się przed koncepcjami i założeniami, na jakich opiera się prawne ujęcie podmiotowości. Przedstawione dalej rozważania i uwagi stanowią jedynie bardzo wstępny zarys poruszanej w nich problematyki. W żadnym razie nie pretendują do roli gotowej, dojrzałej koncepcji prawniczej. Chodzi raczej o zasygnalizowanie znaczenia problemów, z jakimi prawoznawstwu przyjdzie mierzyć się w nadchodzących latach i dekadach, oraz o zainicjowanie dyskusji nad możliwymi kierunkami, w jakich poszukiwać można dostatecznie satysfakcjonujących rozwiązań. Najważniejszym celem niniejszego eseju jest jednak zwrócenie uwagi prawników na nieuchronność odchodzenia od dotychczasowego, radykalnie antropocentrycznego ujęcia fundamentalnych problemów etyczno-prawnych, wśród których podmiotowość zajmuje miejsce centralne. Jeżeli czytelnik zostanie do tego rodzaju refleksji — nawet krytycznej — w jakikolwiek sposób pobudzony, będę uważał swoje zadanie za wypełnione.” (fragment Wstępu)

"International Journal of Research in E-learning" 2015. Vol. 1 (2)

red. Piet Kommers, Josef Malach, Nataliia Morze, Tatiana Noskova, ...

Tematyka czasopisma naukowego „International Journal of Research in E-learning” odzwierciedla koncepcyjne zasady leżące u podstaw modernizacji edukacji i reformy systemów edukacyjnych w krajach europejskich, jak i krajowych strategii rozwoju na miarę XXI wieku. Jednym z kluczowych celów edukacyjnych Unii Europejskiej jest zapewnienie równych szans dla wszystkich w odniesieniu do dostępu do nauki i wiedzy, niezależnie od płci, zdolności finansowej i fizycznej, i miejsca zamieszkania. Dlatego nauczanie na odległość ma przyznany status wysokiego priorytetu. Wprowadzenie nauczania na odległość na szeroką skalę może spowodować znaczący wkład w osiągnięcie celów edukacyjnych w krajach członkowskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego posiada bogate doświadczenie we wdrażaniu nauczania na odległość w innych wydziałach całej uczelni. Sprawnie działająca i rozwijająca się Wydziałowa Platforma Nauczania na odległość (https://el.us.edu.pl/weinoe) jak również Międzynarodowa Konferencja Naukowa Teoretyczne i praktyczne aspekty kształcenia na odległość (www.dlcc.us.edu.pl) przeznaczone są do integracji i wymiany doświadczeń wszystkich osób związanych z e-learningiem – naukowców, nauczycieli akademickich i innych szczebli, tutorów, doktorantów, studentów, pracowników wydziału, a także badaczy z kraju i zagranicy. Tom IJREL 1(2) (2015) zawiera dziewięć artykułów zebranych w pięciu rozdziałach autorów z Australii, Czech, Hiszpanii, Holandii, Polski, Portugalii, Słowacji, Rosji, Ukrainy. Rozdział 1: Research on Selected ICT Tools for Effective Use in Education. Rozdział 2: Information and Communication Competencies in Higher Education. Rozdział 3: Study on Networking and Educational IT Space. Rozdział 4: Research on Formal and Informal Use Of ICT and E-learning in Secondary School., Rozdział 5: Reports.

Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś

Tomasz Gęsina, Wioletta Wilczek

Książka Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś powstała z inspiracji światem kuchni, dostarczającym nieustannych wrażeń zmysłowych. Większość opublikowanych artykułów, zamieszczonych w monografii, została wygłoszona podczas konferencji naukowej „Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś” (Katowice, 9 maja 2017 r.), natomiast niektóre powstały w wyniku ożywionych dyskusji nad zaprezentowanymi wystąpieniami i zainteresowaniem tematyką kuchenną. Inicjatywa wydarzenia została podjęta przez Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej we współpracy z Katedrą Międzynarodowych Studiów Polskich oraz Szkołą Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorzy artykułów podjęli różnorodną problematykę związaną z tym zagadnieniem w ujęciu historycznym i współczesnym. Ważnym aspektem badań była także kuchnia narodowa i regionalna. Wymienione kręgi tematyczne stały się podstawą do wydzielenia trzech części niniejszej pracy. W pierwszej z nich - Kulinaria przeszłości - dawna kuchnia w języku i tekście - znalazły się prace poświęcone analizom dawnej leksyki i tekstów (najstarsza polska książka kulinarna Compendium ferculorum autorstwa Stanisława Czernieckiego, zestawiona ze współczesnymi publikacjami o tematyce kulinarnej; leksyka związana z nazwami dawnych naczyń i narzędzi kuchennych; analiza dzieła De herba vetonica Antoniusza Muzy, łączącego w sobie wątki z kilku dziedzin: kuchni, religii i medycyny). W drugiej części - Nowoczesność i tradycja - współczesne odsłony kulinarne – znajdują się cztery teksty podejmujące różnorodne funkcjonowania sfery kulinarnej w różnych przestrzeniach (recepcja kuchni włoskiej w najnowszej literaturze polskiej; przestrzeń telewizyjna i ewoluujący w jej obrębie gatunek poradnika kulinarnego; przekształcenia gatunku przepisu na podstawie dwóch przykładowych tekstów, oddzielonych ponad stuletnim czasem powstania: przepisu pochodzącego z Uniwersalnej książki kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej tekstu zawartego w książce autorstwa Kingi Paruzel Nie…zwykła kuchnia, bo każdy jest inny; porównanie zróżnicowanych czasowo wydań znanej książki kucharskiej Kuchnia polska (z roku 1959 oraz wersji późniejszych – z roku 1985 i 1993). Z kolei artykuły zebrane w części trzeciej - Smaki świata i bliskiej okolicy - kuchnie narodowe i regionalne - łączy tematyka sygnalizowana tytułem działu, powstała z chęci charakterystyki sfery kulinarnej łączącej ludność zamieszkującą dane państwo lub region (kuchnia gruzińska, kirgiska oraz śląska). Artykuły zgromadzone w tej książce, pomimo iż wykorzystują często odmienne założenia metodologiczne, potwierdzają, że tematyka kulinarna stanowi impuls inspiracji badawczych. Poczynione analizy i obserwacje prezentują bogaty materiał źródłowy, świadcząc tym samym o niezmiennie istotnej roli sztuki przyrządzania potraw w życiu człowieka. Złożoność i różnorodność podjętej problematyki przekonuje o możliwości dalszych, wieloaspektowych badań nad kuchnią w języku, literaturze czy kulturze. Publikacja skierowana jest do badaczy, zajmującymi się zagadnieniami kulinarnymi z różnych perspektyw, a także do studentów kulturoznawstwa, filologii, antropologii, zainteresowanych tematyką kuchni. Książka stanowi również ciekawy przewodnik po świecie kuchni – od czasów najdawniejszych do tych współczesnych.

Widowisko - teatr - dramat. Podręcznik dla studentów kulturoznawstwa. Wyd. 2. popr. i uzup

red. Ewa Wąchocka

Wobec dużej liczby różnego typu wydawnictw na tematy związane ze sztukami widowiskowymi, teatrem, jego antropologią, performatyką, potrzebny jest swego rodzaju przewodnik pokazujący te zjawiska, wprowadzający w podstawowe pojęcia dotyczące teatru, jego natury, form, przybliżający zagadnienia teoretyczne i zasady instytucjonalnej organizacji teatru. Powinien on ułatwiać również orientację w literaturze przedmiotu. Takim przewodnikiem jest właśnie prezentowany skrypt, opracowany przez osoby prowadzące wykłady z teatrologii. Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów kulturoznawstwa, ale może być pomocną i interesującą pozycją także dla studentów polonistyki i innych kierunków humanistycznych.

"Logopedia Silesiana" 2016. T. 5

red. Olga Przybyla

„Logopedia Silesiana”, zgodnie z naukowo-badawczą tradycją czasopisma, wyjaśnia w szerokiej perspektywie opisu różnorodne aspekty mowy w rozwoju i zaburzeniach oraz dąży do przedstawienia bogatego kontekstu dyscypliny. Piąty tom gromadzi prace naukowe oraz studia przypadków obejmujące teoretyczne rozważania i strategie badawczo-metodyczno-organizacyjne. Wdzięczni jesteśmy autorom, że zechcieli podzielić się naukową refleksją i doświadczeniem terapeutycznym na polu rozwijania zdolności człowieka do porozumiewania się i coraz lepszego funkcjonowania w słowie. Mamy nadzieję, że zaprezentowane rozważania teoretyczne i praktyczne umożliwią doskonalenie terapeutycznego warsztatu i wyznaczanie skutecznej terapii złożonych klinicznie zaburzeń mowy. (Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”)

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 4: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006)

oprac. Marta Buczek, oprac. Monika Gawlak, red. Bożena Tokarz

Publikacja „Przekłady Literatur Słowiańskich” T. 1, cz. 4: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006), stanowi ostatnią część tomu pierwszego pt. Wybory translatorskie 1990-2006. Jest to praca zbiorowa pod redakcją Bożeny Tokarz, podobnie jak seria Przekłady Literatur Słowiańskich. Tom opracowały, tzn. ujednoliciły zapis wielu bibliografii przygotowanych przez kilku autorów, Marta Buczek i Monika Gawlak. Rejestruje tłumaczenia z literatury czeskiej, słowackiej i macedońskiej w Polsce oraz odwrotnie, z literatury polskiej na języki czeski, słowacki i macedoński. Na końcu części ostatniej tomu pierwszego, czwartej, zamieszczono indeks autorów i indeks tłumaczy do wszystkich części bibliograficznych tomu pierwszego po to, by ułatwić czytelnikowi korzystanie z bibliografii oraz ułatwić wyciąganie wniosków na temat wyborów translatorskich. Tom pierwszy stanowi teraz całość zamkniętą, przedstawiając wzajemną recepcję literatur słowiańskich na poziomie udokumentowanych faktów, jak również w kontekście artystycznym, kulturowym, socjologicznym i psychologicznym oraz w perspektywie teoretyczno-krytycznej, stanowiącej przyczynek do teorii przekładu. Wnioski, jakie płyną z odnotowania aktywności translatorskiej i wydawniczej w różnych krajach słowiańskich, dotyczą nie tylko obecności literatury polskiej w innych kulturach słowiańskich, lecz również literatur innych narodów w kulturze i świadomości polskiej. Porównanie stopnia wzajemnego poznania się Słowian dostarcza materiału do badań nad komunikacją międzykulturową narodów i społeczności uznawanych stereotypowo za bardzo podobne, znające się i rozumiejące nawzajem.

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006. Wyd. 2

red. Bożena Tokarz

Prezentowany zbiór prac rozpoczyna serię publikacji poświęconą zagadnieniom przekładu artystycznego (literackiego), widzianym w perspektywie teoretycznej, historycznoliterackiej i historycznokulturowej, pod ogólnym tytułem „Przekłady Literatur Słowiańskich”. Na niniejszy tom zatytułowany Wybory translatorskie 1990–2006 składają się rozprawy poświęcone przekładom literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, słowacki, serbski, słoweński, oraz przekładom literatur w wymienionych językach na język polski. Dialog między literaturami słowiańskimi został ujęty z punktu widzenia kryteriów wyboru utworów na poziomie makro (epoki, autorzy), co daje ciekawy obraz własnej i cudzej kultury, ich sposobów widzenia, ograniczeń kulturowo-mentalnych oraz oczekiwanych i nieoczekiwanych różnic i podobieństw między literaturami słowiańskimi. Tom adresowany jest do literaturoznawców i przekładoznawców (naukowców, krytyków i studentów) oraz do slawistów komparatystów.