Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. T. 23: Pejzaż w kalejdoskopie. Obrazy przestrzeni w literaturach wschodniosłowiańskich

red. Jadwiga Gracla, red. Halina Mazurek

Kolejny tom Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych został poświęcony tematowi często eksplorowanemu ale, mimo to, stanowiącemu ciągłe źródło inspiracji dla badaczy literatury. Przestrzeń, krajobraz, pejzaż to tematy budzące przecież ciągle zainteresowanie i niesłabnącą uwagę. W prezentowanym tomie znalazły się teksty badaczy związanych z Uniwersytetem Śląskim, ale także uznanych badaczy z innych ośrodków omawiające przestrzeń liryki (pejzaż duszy), prozy i dramaturgii (również przestrzeń teatralną). Autorzy kolejnych prezentacji poddali analizie przestrzeń literatury od Oświecenia do współczesności. Dodatkowym walorem tomu jest obecność szkiców poświęconych literaturze ukraińskiej i białoruskiej. Tom jest więc adresowany do szerokiego grona odbiorców: rusycystów, badaczy literatur wschodniosłowiańskich, teatrologów i wszystkich miłośników literatury.

Międzypokoleniowe więzi w rodzinie. Studium socjologiczne rodzin polskich i słowackich

Ewa Budzyńska

Książka w pierwszej części przestawia teoretyczne koncepcje rodzinnych więzi społecznych w szerokim kontekście więzi ogólnospołecznych oraz konsekwencje przyjmowanych i wcielanych w życie teoretycznych założeń, w świetle współczesnych badań społecznych. Ponadto na podstawie badań nad radykalnie zmieniającą się rodziną zachodnią, ukazuje przemiany jakości międzypokoleniowych więzi, nie pomijając ich wpływu zarówno na procesy kształtowania osobowości u jednostek, jak i na poziom zaspokojenia potrzeb społecznych w postaci udzielanego wsparcia i pomocy osobom będącym w potrzebie. W drugiej części książki znajdziemy analizę wyników przeprowadzonych badań socjologicznych wśród polskiej i słowackiej młodzieży studenckiej, z uwzględnieniem kontekstu społeczno-kulturowego obu krajów. Do analizy oraz interpretacji wyników badań wykorzystana została autorska koncepcja międzypokoleniowych więzi, złożonych m.in. z więzi: rzeczowej, auksyliarnej, komunikacyjnej, emocjonalnej, aksjologicznej, religijnej i rekordialnej. Wyniki badań pokazały, że rodzina dla młodego pokolenia z obu krajów nadal stanowi źródło wielorakiego wsparcia, satysfakcjonujących relacji, zaspokajających najbardziej podstawowe potrzeby, a pokolenie młodych z pokoleniami rodziców i dziadków wiążą silne więzi emocjonalne i pomocowe, wspierane przez ożywione kontakty, mimo występowania między pokoleniami niewielkich różnic w sferze światopoglądowej. Prezentowana książka powinna zainteresować badaczy skupionych na problematyce współczesnej rodziny i zachodzących w niej przemianach, oraz na międzypokoleniowych relacjach we współczesnych społeczeństwach, zwłaszcza w obliczu zaawansowanych procesów starzenia się ich.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 24

red. Paweł Grzywna, Jan Iwanek, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku 2018 przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library  oraz w University of Silesia  Press. Tom 24 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (2019) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Teoria polityki i myśl polityczna” czytelnik znajdzie dwa opracowania: autorstwa Krzysztofa Łabędzia, dotyczące zmian świadomościowych społeczeństwa polskiego w latach 80, oraz autorstwa Macieja Guzego traktujące o przynależności Polski do cywilizacji zachodniej. W dziale „Systemy polityczne” Robert Radek opisuje realia tworzenia się rządów mniejszościowych w państwach postkomunistycznych. Dział „Partie polityczne i systemy partyjne” zawiera  artykuł Piotra Obacza, który  przybliża kwestie współczesnej Komunistycznej Partia Polski jako partii marginalnej. „Wybory i kampanie wyborcze” to dział  mieszczący opracowanie Rafała Miernika charakteryzującego wybory samorządowe w Polsce. W ostatnim z działów „Polityki publiczne” Dominika Hofman-Kozłowska pisze o demokracji w szkole na przykładzie brytyjskiej Summerhill, a Krzysztof Toboła porusza zagadnienie  polityki regionalnej w kontekście rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w województwie śląskim.

Media społecznościowe. Dialog w cyberprzestrzeni. T. 1

red. Krystyna Doktorowicz

"Przedstawiany tom stanowi pierwszą cześć zbioru tekstów poświęconych problematyce mediów społecznościowych – fenomenu współczesnej kultury partycypacji. Media społecznościowe, które stały się wyznacznikiem kolejnej fazy rozwoju Internetu zwanej Web 2.0, organizują życie społeczne użytkowników w coraz rozleglejszym zakresie. Problem skutków rozwoju mediów społecznościowych i ich wpływu na relacje społeczne w przyszłości pozostaje trudny do antycypacji wobec przyspieszenia technologicznego oraz gwałtownej zmiany społecznej. Niemniej wzrost liczby użytkowników i ich aktywności w sieci wymusza na badaczach podjęcie tematyki mediów społecznościowych w kontekście wielu dyscyplin naukowych. (...) Poruszana tematyka badawcza stanowi jedynie wprowadzenie do analizy wykorzystania nowych mediów w codziennym życiu, wskazując zarówno na ich moc, jak i zagrożenie dla współczesnej komunikacji społecznej." (fragment Wstępu)

Upowszechnianie wyników badań naukowych w międzynarodowych bazach danych. Analiza bibliometryczna na przykładzie nauk technicznych, ze szczególnym uwzględnieniem elektrotechniki

Renata Frączek

Prezentowana monografia dokumentuje badania bibliometryczne przeprowadzone przez Autorkę na podstawie dostępnych baz danych. Baza ARIANTA pozwoliła wyodrębnić listę czasopism z dziedziny: elektrotechnika, baza BazTech posłużyła jako weryfikator zarejestrowanych artykułów z tych czasopism. Na podstawie baz Scopus oraz Web of Science Autorka przeanalizowała reprezentację polskich tytułów czasopism w wybranych bazach o zasięgu międzynarodowym, a wyniki poddała dalszym analizom. Sprawdziła Impact Factor (IF) dla poszczególnych tytułów, liczbę zarejestrowanych artykułów, ich strukturę treściową, językową, z jakich krajów poza Polską pochodzą opublikowane teksty, a także tytuły czasopism, w których cytowane są teksty z polskich czasopism z zakresu elektrotechniki. Przeprowadzone badania dały odpowiedź na podstawowe pytania o: zasięg międzynarodowy polskich indeksowanych czasopism z zakresu nauk technicznych, źródła, w których opublikowano najwięcej tekstów autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych, dynamikę publikacyjną, języki publikacji, zakres współpracy międzynarodowej podejmowanej przez autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych oraz o obszary badawcze.

Z Dziejów Prawa. T. 11 (19) część 1

red. Marian Mikołajczyk, Wojciech Organiściak

Kolejny tom czasopisma wydawanego przez pracowników Katedry Historii ma specyficzny charakter. Składa się on bowiem z dwóch części. W pierwszej zamieszczone zostały artykuły oraz sprawozdania i wspomnienia, które zostały przygotowane przez pracowników Wydziału Prawa i Administracji UŚ z okazji jego 50-lecia. Wśród nich znajdują się teksty poruszające dzieje poszczególnych katedr, jak i wspomnienia o dawnych mistrzach. Część druga zawiera artykuły z różnych dziedzin prawa. Trzon stanowią artykuły historyczno-prawne. Jednakże czytelnik znajdzie tu również teksty poświęcone prawu rzymskiemu, nauczaniu prawa, teorii prawa oraz prawu administracyjnemu i finansowemu. Artykuły zostały opublikowane w kilku językach, a mianowicie w języku polskim, rosyjskim, słowackim oraz niemieckim. Tradycyjnie tom zamyka Kronika Katedry Historii Prawa oraz wykaz publikacji pracowników Katedry za 2017 rok.

Jednostki języka w systemie i w tekście 2

red. Andrzej Charciarek, Anna Zych, Ewa Kapela

Problematyka podejmowana w zaprezentowanych w monografii tekstach odzwierciedla wielorakość perspektyw badawczych we współczesnym językoznawstwie slawistycznym z uwzględnieniem zarówno tradycyjnych, jak i nowych ujęć metodologicznych. W centrum uwagi autorów znajdują się zagadnienia opisu jednostek języka polskiego, rosyjskiego, ukraińskiego, czeskiego, chorwackiego na poszczególnych jego poziomach. Jednostki językowe są badane nie tylko jako elementy systemu, ale także jako komponenty zróżnicowanych gatunkowo tekstów dawnych i współczesnych. Obok analiz czerpiących z tradycji strukturalistycznych znalazły się też takie, w których zjawiska językowe rozpatruje się w szerokim kontekście społeczno-polityczno-kulturowym. W publikacji zgromadzono zarówno opracowania dotyczące jednego języka, jak i studia porównawcze: polsko-rosyjskie, polsko-czeskie, polsko-chorwackie, rosyjsko-czeskie. Nie zabrakło także tekstów poświęconych kwestiom translatologicznym. Poruszany przez autorów z kraju i z zagranicy szeroki zakres zagadnień pozwala na zapoznanie się z obszarami i kierunkami prac prowadzonych przez poszczególne ośrodki akademickie. Żywimy nadzieję, że stanie się on także źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań badawczych.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 25

red. Danuta Krzyżyk

25. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do nauczycieli polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczono w nim jedenaście artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej, a ponadto – dwie recenzje. Dydaktycy literatury wiele miejsca poświęcają problemom wielokulturowości i dwukulturowej/wielokulturowej edukacji, postulując jednocześnie konieczność włączenia do kształcenia polonistycznego treści dotyczących tolerancji, poszanowaniu inności i Innego,  a także potrzebę przygotowywania uczniów do życia obywatelskiego w multikulturowej i multireligijnej Europie. Starają się wskazać, w jaki sposób na lekcjach języka polskiego można uczyć dialogu, otwierać młodych ludzi na inne kultury, przygotowywać ich do aktywnego i efektywnego życia w wielokulturowej rzeczywistości. Zachęcają nauczycieli polonistów do sięgania po teksty spoza kanonu lektur szkolnych (np. utwory Singera, powieść Gustawa Morcinka Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki), dzięki którym uczniowie będą mogli dostrzec znaczenie namysłu nad sobą i otaczającą ich rzeczywistością, aby  w efekcie podjąć pracę nad kształtowaniem i rozumieniem siebie oraz świata. Autorzy zamieszczonych w czasopiśmie artykułów przyglądają się także obecnym w literaturze dla dzieci i młodzieży (przede wszystkim w Akademii Pana Kleksa Jana Brzechwy i w Wielkiej Księdze Pippi Astrid Lindgren) różnym realizacjom motywu szkoły, udowadniają, że projekt przestrzeni szkoły bywa zazwyczaj skorelowany z ideami wychowawczymi obowiązującymi w placówce, mądre wychowanie przygotowuje dziecko do myślenia o sobie jako o „nieograniczonej niczym możliwości”. Proponują również ciekawe i niestereotypowe rozwiązania dydaktyczne, np. lekcje z tekstami Singera metodą flipped classroom z wykorzystaniem technologii informatycznej; lekcję poświęconą analizie porównawczej dwóch bohaterek – literackiej Izabelli Łęckiej (Lalka) i serialowej Mary Crawley (Downton Abbey). Dydaktycy języka dzielą się natomiast wynikami swoich badań dotyczących poziomu kompetencji leksykologicznej i leksykalnej gimnazjalistów, a także uwarunkowań tych kompetencji. Podejmują próby zrekonstruowania wycinków językowo-kulturowego obrazu świata: wyglądu dziewczyny w wypowiedziach młodzieży gimnazjalnej i licealnej (ujęcie autostereotypowe i heterestereotypowe); rodziny w podręcznikach do nauki języka i literatury gruzińskiej. Analizują i oceniają sposób opracowania haseł poświęconych związkom frazeologicznym w szkolnych słownikach poprawnej polszczyzny (na przykładzie frazeologizmu twardy orzech do zgryzienia). Podejmują niezwykle ważny problem motywowania uczniów na lekcjach języka polskiego i podpowiadają sięgnięcie po niestandardowe metody wzmacniania (np. strategie: pamiątka z lekcji, list lub e-mail do ucznia, list do rodziców).   Artykuły, które znalazły się w tomie, wzbogacą warsztat dydaktyczny nauczycieli i studentów oraz skłonią ich do refleksji nad rolą przedmiotu język polski w rozwijaniu postaw i osobowości uczniów, a także funkcją nauczyciela we współczesnej szkole.