Heroidy. Listy mitycznych kochanków

Owidiusz

Heroidy Publiusza Owidiusza Nazona cieszą się dużym zainteresowaniem ze strony badaczy. Dzięki bowiem nagromadzeniu w zbiorze listów napisanych przez nieszczęsne kobiety cierpienia i bólu poeta daje nam paletę uczuć o wysokiej temperaturze, co budzi naszą empatię i zainteresowanie. Poza tym tak skondensowana tematyka kobieca, bardzo szczególna sytuacja nadawczo-odbiorcza oraz silny element intertekstualny pozwalają widzieć te utwory jako bardzo interesujące pod względem komunikacyjnym i przy tym wielowarstwowe w odbiorze zarówno przez czytelnika po prostu lubiącego czytać poezję, jak i tego, który szuka w tekście asocjacji i nawiązań wszelkiego rodzaju, bo w tym Nazon jest prawdziwym mistrzem. Co zresztą najdziwniejsze, żaden ze sposobów lektury nie jest mniej uprawniony niż drugi. Przyszedł więc czas na oddanie tych przejmujących wierszy w poetyckiej formie po polsku. Kierujemy się tu niezachwianą pewnością, że poezję najlepiej oddawać przez poezję.   (fragment z Wyznania tłumaczek)   Prof. dr hab. Elżbieta Wesołowska – filolog klasyczny, badaczka poezji rzymskiej (głównie twórczości Owidiusza), teatru antycznego (dramaty Seneki) oraz recepcji antycznej kultury w literaturze nowożytnej Europy. Tłumaczka Seneki i Owidiusza. Redaktor monografii zespołowych, autorka komentowanych przekładów, monografii naukowych oraz artykułów naukowych. Konsultantka w czasie powstawania filmu Quo vadis? w reżyserii Jerzego Kawalerowicza i autorka wierszy śpiewanych przez Nerona. Redaktor naczelna czasopisma „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” w latach 1996–2021.    Dr hab. Monika Miazek-Męczyńska, prof. UAM – filolog klasyczny, literaturoznawczyni, tłumaczka łacińskiej poezji i prozy. W swoich badaniach zajmuje się literaturą łacińską epoki augustowskiej i jej recepcją w kulturze europejskiej, epistolografią łacińską, a także działalnością Towarzystwa Jezusowego w Chinach w XVI–XVII w., utrwaloną w rękopiśmiennych materiałach archiwalnych oraz traktatach naukowych. Autorka i redaktorka książek naukowych oraz popularyzatorskich, propagujących antyk i język łaciński wśród czytelników w każdym wieku.

Co rządzi obrazem? Powtórzenie w sztukach audiowizualnych

Aleksandra Hirszfeld

Przedmiotem analizy książki Co rządzi obrazem?... są prace z obszaru szeroko pojętej sztuki audiowizualnej, która jawi się jako znaczący czynnik kształtujący naszą rzeczywistość kulturową, nacechowaną swoistą wszechobecnością obrazów. Cytat, pastisz, patchwork, remake, retake, seria, found footage itp. stały się dominującymi strategiami wielu współczesnych twórców. Wskrzeszając przewrotnie hasło Albertiego, zgodnie z którym „obraz jest oknem na świat” i odnosząc je do obrazów filmowych, a konkretniej: do zasad regulujących sposób ich generowania, warto uchwycić sens niektórych procesów odpowiedzialnych za przemiany tego, co aktualne. Prace wizualne często stanowić więc będą punkt wyjścia, medium, za pośrednictwem którego będzie można rozszyfrować mechanizmy rządzące „pod spodem”, nie tylko strukturami samych obrazów, ale również transformacjami świata kultury, polityki czy ekonomii. Poza oczywistym nawiązaniem do teorii powtórzenia Gilles’a Deleuze’a, obecnej w Różnicy i powtórzeniu, w głównej mierze badania te zogniskowane są na poszukiwaniu alternatywnych rozwiązań teoretycznych, na konstruowaniu – w duchu „empiryzmu pojęciowego” – poręcznych narzędzi filozoficznych, często będących raczej wynikiem kontaminacji koncepcji rozmaitych autorów, takich jak Deleuze, Nietzsche, Foucault, Barthes, Said, Žižek, Theweleit czy Althusser niż elementami istniejących już, konsekwentnych teorii powtórzenia, jak choćby Derridiańska koncepcja iteracji czy teologiczno-egzystencjalna teoria Kierkegaarda.   Aleksandra Hirszfeld – filozofka działająca w obszarze praktyk artystycznych i teorii sztuki nowych mediów. Realizuje własne projekty z pogranicza instalacji, sound artu oraz obiektów (http://hirszalex.art.pl/). Współpracuje m.in. z portalami www.artandsciencemeeting.pl i www.dwutygodnik.com.

Czy Polskę stać na niepodległość? Teksty wybrane z lat 1991-2019

Bronisław Łagowski

Seria Historia i Polityka pod redakcją Jana Sadkiewicza Niepodległościowa retoryka naszych partii irytuje mnie. Nie dlatego, że niepodległość lekceważę, lecz z tego powodu, że ta retoryka brzmi fałszywie. Deklamacje niepodległościowe nie wyrastają ze zrozumienia rzeczy, są płytkie i nie towarzyszy im świadomość, co trzeba w obecnych warunkach historycznych robić, aby niepodległość zachować i mieć z niej wymierne korzyści. Bronisław Łagowski Łagowski stanowi wzór bezkompromisowości i odwagi myślenia. Choć jego podejście do polityki traktuje kompromis jako wielką wartość, dziedzina myślenia jest dla niego tą sferą, w której nie należy iść na kompromisy. Piotr Kimla Wiele jego uwag, zazwyczaj przestróg, odnośnie do stanu polskiej polityki i państwa niestety potwierdziło się. "Lekcje Łagowskiego" w wielu obszarach są wciąż do odrobienia. Maciej Zakrzewski Łagowski uświadamia, że pytanie "Czy Polskę stać na niepodległość?" to nie jest retoryczny chwyt, wezwanie do boju czy okrzyk na wiecu, ale realny problem, nad którym elity narodu powinny się stale pochylać. Odpowiedź na to pytanie nie jest funkcją naszych pragnień, ale tego, czego potrafimy realnie dokonać. Polski z pewnością nie stać - jak podczas ostatniej wojny pouczał Ksawery Pruszyński - na luksus niemyślenia. Publicystyka Łagowskiego na taki luksus nie pozwala. Jan Sadkiewicz Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego

Sto lat przeciw głupocie. Rozmowa z przyjaciółmi Pawłem Kozłowskim i Jerzym Słabickim

Władysław Markiewicz

...jakie ewentualnie rady, wskazania czy zalecenia jako osoba wielce doświadczona miałbym dla swoich młodszych uczniów, kolegów czy przyjaciół. Otóż nie siliłbym się na wymyślanie czegoś wyjątkowo subtelnie wykoncypowanego, natomiast zachęcałbym do skrupulatnego przestrzegania pewnych prawd z dawna sprawdzonych i wypróbowanych. I tak: pamiętać zawsze trzeba o przedśmiertnym ostrzeżeniu kanclerza szwedzkiego – synu wiedz, jak małą ilością rozumu rządzony jest ten świat. W naszym kraju prymitywna głupota wyrządza niemal codziennie większe szkody niż klęski żywiołowe i niezawinione kryzysy. Dwie są rzeczy nieskończone, mówi stare przysłowie: miłosierdzie boskie i ludzka głupota. Zalecałbym pielęgnowanie jako wartości wyjątkowo cennej i niezastąpionej uczucia przyjaźni, które daje poczucie bezpieczeństwa i pewności życiowej, ubarwia powszednie bytowanie, wzbogaca i poszerza horyzonty pojmowania i odczuwania świata. W końcu również w małżeństwie, jeśli trwa ono tak długo jak nasze, przyjaźń staje się uczuciem dominującym. I ostatnia rada: bezustannie pielęgnujmy w sobie zdolność empatii. Dla socjologa jest to właściwie nieodzowny element warsztatu badawczego, ale ponadto jest to jedyny sposób, aby polubić ludzi i czuć się wśród nich dobrze. z przemówienia prof. Władysława Markiewicza na jubileuszowym spotkaniu ze współpracownikami PAN Władysław Markiewicz (ur. 1920), prof. dr hab., jeden z najwybitniejszych polskich socjologów, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, jej długoletni wiceprezes,  wieloletni dyrektor Instytutu Zachodniego, pierwszy współprzewodniczący Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej. Więzień KZ Mauthausen-Gusen, żołnierz armii gen. W. Andersa. Paweł Kozłowski (ur. 1950), dr hab., prof. UW, ekonomista i socjolog, badający związki społeczeństwa gospodarki i świadomości społecznej, prezes Towarzystwa Kultury Świeckiej, członek redakcji „Zdania”.   Jerzy Słabicki (ur. 1947), były doradca lewicowych polityków: premiera, marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu, obecnie na emeryturze.

Sprawa Dantona (Kronika sceniczna)

Stanisława Przybyszewska

Seria KLASYKA...

Polifonia. Od muzyki do literatury

Tomasz Górny

Polifonia stanowi wyjątkowo cenną i inspirującą propozycję interpretacyjną – jest niewątpliwie jedną z ciekawszych prac, jakie w ostatnich latach pojawiły się w obszarze polskich badań muzyczno-literackich. Nowatorstwo idzie w parze z solidnym zapleczem faktograficznym i historycznym; książka z jednej strony dostarcza wzorcowo usystematyzowanej wiedzy na temat używanych pojęć i orientacji badawczych, z drugiej zaś inspiruje oryginalnymi, odkrywczymi tezami interpretacyjnymi, wspartymi przekonującą, kunsztowną argumentacją. Książka jest wartościowa nie tylko pod względem zastosowanych w niej ujęć i konceptów, ale i sposobu ich przedstawienia – klarownego, skrupulatnego, ujętego w ramy eleganckiego, sugestywnego języka. Dr hab. Iwona Puchalska Katedra Komparatystyki Literackiej Uniwersytetu Jagiellońskiego Książka uzyskała wyróżnienie w konkursie o Nagrodę „CLIO” (edycja za rok 2018; kategoria: monografie i syntezy), przyznawaną przez Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Dziekana Wydziału Historycznego UW.

Polska jako junior partner? Szkice o polskiej polityce od elekcji Stanisława Augusta do upadku PRL

Lech Mażewski

Zebrane w niniejszym tomie szkice o polskiej polityce z ostatnich dwóch i pół wieku łączy myśl, na którą bodajże jako pierwszy zwrócił uwagę Niccolò Machiavelli, iż istnieją dwa światy: świat osobistej moralności jednostek i świat politycznej organizacji, oparte na funkcjonowaniu dwóch różnych kodeksów etycznych. Myśl o istnieniu dwóch rodzajów etyki rozwinął Max Weber. Jego zdaniem polityk powinien kierować się etyką odpowiedzialności, a nie etyką przekonań. Myśl Machiavellego i Webera o istnieniu dwóch etyk uświadamia nam, że według innych kryteriów powinniśmy oceniać zachowania Polaka w roli obywatela, żołnierza, naczelnego wodza i polityka, co szczególnie ważne jest w odniesieniu do Polski popadającej od początku XVIII wieku w zależność od Rosji. W niniejszym tomie staram się przybliżyć najważniejsze momenty z dziejów Polski, począwszy od XVIII wieku, kryteria ich oceny czerpiąc z zasad etyki odpowiedzialności, które powinny były także przyświecać protagonistom opisywanych wydarzeń. Są to sprawy bardzo dyskusyjne, a mój pogląd na nie może mieć charakter mocno subiektywny. Wątpię bowiem, aby istniała jakaś obiektywna wersja historii, poza ustaleniami co do zaistnienia (lub nie) jakichś faktów. Historia to przede wszystkim kwestia narzucanej nam narracji. Nie mając wystarczającej siły, aby tego dokonać, mogę jedynie swoje stanowisko poddać pod rozwagę czytelnika. Ostatecznie to do niego należy osąd.   Lech Mażewski – dr hab., historyk prawa, politolog, publicysta historyczny. Autor m.in. książek Powstańczy szantaż (2001, 2004) oraz Oblany egzamin z polityki. O narodzinach, istnieniu i upadku państwa polskiego w latach 1806–1874 (2016).

Kenosis. Simone Weil i Kaija Saariaho

Katarzyna Kucia-Kuśmierska

Książka stanowi próbę interpretacji wymiaru kenotycznego w refleksji Simone Weil oraz „audioportretu” filozofki – oratorium La Passion de Simone Kaiji Saariaho (2006). Utwór muzyczny fińskiej kompozytorki w całości odnosi się do sylwetki oraz myśli Weil, a jego ukształtowanie formalne jest wzorowane na nabożeństwie Drogi Krzyżowej. W centrum uwagi znajduje się problem kenozy, rozpatrywany w kontekstach filozoficzno-teologicznych, estetycznych, hermeneutycznych oraz etycznych – zarówno w odniesieniu do pisarstwa Weil, jak i muzyki Saariaho. Myśl francuskiej filozofki została ujęta w perspektywie postsekularnej avant la lettre, a szczególną uwagę autorka poświęca motywom kenozy, (nie)obecności Boga, kenotycznej uważności, bliskiej postsekularnemu pojęciu adoracji w kontakcie z drugim człowiekiem, oraz etycznej postawy miłosierdzia wobec anonimowego bliźniego. Otwiera tym samym na nowo dyskusję na temat doniosłości myśli Weil w dzisiejszym momencie historycznym. Książka p. Katarzyny Kuci-Kuśmierskiej jest dziełem samodzielnej refleksji i to refleksji niełatwej, bowiem dotyczącej tyleż literatury, co teologii i muzyki. (...) Zachowując szacunek dla kon-strukcji dzieła muzycznego fińskiej kompozytorki, Autorka nie poprowadziła nas drogą ściśle muzykologiczną, ale hermeneutyczną (...) – to znaczy starała się przeplatać nić kompozytorską z literacką i filozoficzną tak, aby powstało coś, co pozwala na powołanie do życia struktury myśli Weil (…). Specjalnie posługuję się słowem struktura, bowiem jego przestrzenny charakter spra-wia, że opuszczamy książkę (…) z obrazem życia (…). Ta myśl wcielona, mówi Autorka, jest nieodzownie „paradoksalna” (…). Jednym z największych jej paradoksów jest to, że zawdzięcza zwycięstwo klęsce, nasycenie głodowi, obecność nieobecności, sprawiedliwość powstrzymaniu się od bezwzględnego dochodzenia swych racji. Wszystko to doświadczenia obce dzisiejszemu światu, ale niezbędne, by go próbować ratować. Prof. dr hab. Tadeusz Sławek, Uniwersytet Śląski Dr Katarzyna Kucia-Kuśmierska jest literaturoznawczynią i śpiewaczką. Ukończyła studia komparatystyczne na Wydziale Polonistyki UJ oraz śpiew solowy w Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracuje z zespołami muzyki dawnej oraz z kameralnym zespołem wokalnym Cracow Singers . Pracuje na stanowisku asystenta w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Interesuje się problematyką szeroko rozumianych związków muzyki z literaturą.