Wybrane zjawiska i procesy wpływające na rozwój polskiej gospodarki w pierwszej połowie XXI wieku. Projekcje na podstawie systemu modeli makroekonomicznych

Waldemar Florczak, Michał Przybyliński, Iwona Świeczewska, Łucja Tomaszewicz, ...

W publikacji zaprezentowano wyniki badań podjętych w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki pt. „Determinanty rozwoju polskiej gospodarki w XXI wieku. Analiza empiryczna i projekcje na podstawie systemu modeli makroekonomicznych”. Omówiono podstawowe zjawiska i procesy, które ujawniły się w polskiej gospodarce w XXI wieku oraz uzupełniono je projekcjami pokazującymi ich możliwy wpływ na przyszły rozwój gospodarczy Polski. W szczególności zostały przybliżone skutki prognozowanych zmian struktury demograficznej, postępu technologicznego i wzrostu kapitału wiedzy w gospodarce, pogłębiania procesu globalizacji przejawiającego się w zmianach intensywności i struktury polskiego handlu zagranicznego, a także zmian struktur powiązań międzysektorowych na rynkach finansowych. W poszczególnych wariantach symulacyjnych przedstawiono potencjalne zmiany na rynku pracy, zmiany dotyczące struktury i poziomu popytu finalnego, zmiany w procesie produkcji i cyrkulacji dochodów w gospodarce oraz zmiany popytu na instrumenty finansowe i ich podaży na rynkach finansowych. Polska gospodarka wykazuje cechy typowe dla rozwiniętych gospodarek europejskich, dlatego przeprowadzona analiza zjawisk i procesów w niej zachodzących ma charakter uniwersalny.

Czy żyjemy w “naszej erze"?. Nowożytność jako projekt filozoficzny

Marek Kozłowski

Iluminacja to za mało. Filozofia umożliwia swym miłośnikom doświadczenie lewitacji. Jako metafizyka przekracza ustalenia fizyki i matematyki, ponieważ nie zadowala się wiedzą o świecie zewnętrznym i dąży do samowiedzy. […] Skoro ruch Ziemi jest bezpośrednio doświadczany jako pozór jej bezruchu, dlaczego mielibyśmy wykluczać, że bezpośrednio doświadczana grawitacja jest pozorem przesłaniającym prawdę o naszej lewitacji w przestworzach kosmosu. [...] zaniepokojeni ewentualnymi turbulencjami nie muszą zapinać pasów - jeśli znoszą bez sensacji ziemskie przyciąganie oraz ruch wraz z Ziemią wokół Słońca, żaden dyskomfort im nie grozi. Przewrót kopernikański 2.0

Prawne instrumenty zachowania równowagi finansowej państwa i ich skuteczność

Witold Grygorowicz

Skuteczność instrumentów prawnych służących zachowaniu równowagi finansów publicznych utożsamiana jest z przeciwdziałaniem realnemu zagrożeniu przekroczenia określonego progu. Równie istotne jest stworzenie instrumentarium prawnego, które pozwoli na długofalowe ograniczenie deficytu budżetu państwa, deficytu sektora finansów publicznych, a co za tym idzie – długu publicznego. Tym samym musi nastąpić przywrócenie właściwej funkcji tych restrykcji, tj. ich uprzedniości i prewencyjności. Główną kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest więc to, czy i w jakim zakresie restrykcje fiskalne zawarte w Konstytucji RP wymagają dopełnienia ustawowego w aktach prawnych przesądzających o kształcie ustroju finansów publicznych, tj. przede wszystkim w ustawie o finansach publicznych. Te i inne tematy kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania finansów publicznych zostały poruszone w niniejszej publikacji. Ogólnie rzecz ujmując, przedstawiono w niej proces normatywizacji instrumentów zarządzania państwem, mających na celu zachowanie równowagi finansowej. Autor pokazał, że za pomocą reguł fiskalnych zawartych w ustawach zwykłych nie jest możliwe stworzenie gwarancji prawnych przestrzegania norm konstytucyjnych dla zapewnienie równowagi finansów publicznych. Określił jednocześnie, jakie warunki muszą zajść, aby wspomnianą równowagę osiągnąć. 

Rekonstrukcja działań pracowników socjalnych z osobami zaburzonymi psychicznie

Anna Jarkiewicz

Autorka publikacji, posługując się metodą badawczą bazującą na obserwacji uczestniczącej i wywiadach informacyjnych, rekonstruuje działania pracowników socjalnych z osobami zaburzonymi psychicznie. Odtworzenie takiego katalogu postaw pracowników socjalnych może być z jednej strony praktycznym wsparciem dla instytucji pomocowych, a z drugiej - przyczynić się do rozwoju teorii społecznej w tym zakresie. Na podstawie przeprowadzonych badań autorka formułuje cenne wnioski, np. o konieczności nadania wagi diagnozie społecznej wykonywanej przez pracowników socjalnych czy o potrzebie redefinicji pojęcia „zaburzenie psychiczne”, w której uwypuklany byłby społeczny i humanistyczny kontekst tego zjawiska. „Formułowane wnioski mogą [...] być elementem edukacji profesjonalnej, doskonalenia działań pracowników socjalnych. a także bardziej efektywnych programów pomocy dla tej kategorii klientów. Książka wypełnia lukę wydawniczą w zakresie badań dotyczących pracy z osobami zaburzonymi psychicznie i jest rodzajem przewodnika pisanego z myślą o przyszłych i aktualnych pracownikach systemu pomocy społecznej”. Z recenzji dr hab. Ewy Kantowicz, prof. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Polskie inwestycje bezpośrednie. Doświadczenia przedsiębiorstw regionu łódzkiego

Bogdan Buczkowski, Agnieszka Kłysik-Uryszek, Anetta Kuna-Marszałek, Janusz Świerkocki

Międzynarodowa ekspansja polskich przedsiębiorstw w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest stosunkowo nowym, ale dynamicznym zjawiskiem, które mocno wpływa na krajobraz polskiej gospodarki i konkurencyjności. Wzbudza też rosnące zainteresowanie praktyków (specjalistów od biznesu międzynarodowego), polityków i ekonomistów. Zaangażowanie przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych ma różny zakres (od marginalnego do pełnego). Skala ta zależy od dwóch grup czynników: endogenicznych (wywodzących się z potencjału konkurencyjnego firmy, jej przewag i umiejętności dostosowania się do warunków panujących w gałęzi oraz w całej gospodarce) i egzogenicznych (determinowanych przez cechy otoczenia, w jakim działa przedsiębiorstwo). W książce można znaleźć jeszcze inne ciekawe wnioski. Wpisując się w nurt relatywnie nielicznych – jak dotąd – publikacji na temat aktywnej internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw, w niniejszej książce przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Do jej atutów można zaliczyć kompleksowe ujęcie tematu: zarówno solidną podbudowę teoretyczną, jak i analizę empiryczną w ujęciu ilościowym (na podstawie szczegółowych danych GUS) oraz jakościowym (badanie ankietowe determinant i efektów internacjonalizacji przedsiębiorstw z województwa łódzkiego). Publikacja z pewnością zainicjuje dalsze badania związane z polskimi inwestycjami bezpośrednimi. 

Bazary. Kooperacja czy konkurencja?

Łukasz T. Marciniak

Książka dotyczy relacji między kupcami na targowiskach polskich i warunków, w jakich one przebiegają. Autor opisuje działania ekonomiczne kupców, ukierunkowane na sprzedaż i zysk oraz działania społeczne, czyli budowanie i zarządzanie relacjami z pozostałymi sprzedającymi na targowiskach, balansującymi między kooperacją a konkurencją. Książka zawiera barwne opisy trajektorii zakupów klientów, strategie manipulowania klientami, liczne taktyki i racjonalizacje kupców wobec siebie, a także kategoryzacje towarów i klientów. Dzięki temu czytelnik uzyskuje obraz społeczności kupieckiej z jej skomplikowanymi podziałami wewnętrznymi i wielowymiarowymi nierównościami. Publikacja jest kierowana zarówno do socjologów, antropologów, ekonomistów zorientowanych społecznie, jak również działaczy i urzędników samorządowych zajmujących się sprawami targowisk. Jej lektura może być pomocna w zarządzaniu targowiskami i przeciwdziałaniu konfliktom ze środowiskami kupców.

Arystoksenos z Tarentu. "Harmonika"

Anna Maciejewska

 Muzyka towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, a jej teoretyczne badania na gruncie europejskim zapoczątkowali starożytni Grecy. W klasycznej Grecji była obecna wszędzie tam, gdzie w grę wchodziło świętowanie i rozrywka: podczas obrzędów religijnych, zarówno publicznych, jak misteryjnych, na uroczystościach publicznych o charakterze bardziej państwowym czy społecznym niż sakralnym, przy świętach prywatnych i spotkaniach towarzyskich. Gdyby wymienić typy utworów wykonywanych przy poszczególnych okazjach, otrzymalibyśmy wykaz niemal tożsamy z listą antycznych gatunków poetyckich. Polski przekład „Harmoniki” Arystoksenosa z Tarentu jest pierwszym w pełni naukowym i jednocześnie najstarszym zachowanym – choć jedynie w części – greckim traktatem muzykologicznym. Zachowane partie tekstu zawierają przegląd pojęć z zakresu antycznej teorii muzyki oraz niepełne, lecz bardzo systematyczne i drobiazgowe rozważania na temat budowy ówczesnych skal muzycznych. Jego lektura pozwala ponadto prześledzić praktyczne zastosowanie metody badawczej Arystotelesa, którego bezpośrednim uczniem był Arystoksenos. Przekład traktatu został poprzedzony obszernym wstępem, który, oprócz danych na temat samego dzieła i jego autora, zawiera podstawowe informacje o miejscu muzyki w starożytnej Grecji oraz ogólny zarys jej struktur, szczegółowo analizowanych w samym dziele, a znacznie się różniących od stosowanych obecnie w muzyce artystycznej.

Opieka nad osobami starszymi. Wspierający i wspierani

Zofia Szweda-Lewandowska

Publikacja dotyczy sytuacji seniorów w zakresie potrzeb opiekuńczych z dwóch perspektyw: osób starszych oraz ich opiekunów (wspierany-wspierający - pierwsze tego typu badania prowadzone w Polsce). Autorka identyfikuje obszary, w których występuje deficyt wsparcia ze strony krewnych oraz bliskich (określa stopień zaspokojenia potrzeb opiekuńczych przez rodzinę). Analizuje, jak bardzo rodzinni opiekunowie seniorów są obciążeni obowiązkami opiekuńczymi, w jakim zakresie i jakie konsekwencje dla ich życia rodzinnego i zawodowego wynikają z konieczności świadczenia wsparcia potrzebującym krewnym. Wskazuje również na nieformalne sieci wsparcia (znajomi, przyjaciele, sąsiedzi) oraz usługi opiekuńcze świadczone zarówno legalnie, jak i w ramach pracy nierejestrowanej (szara strefa usług opiekuńczych), a także preferencje osób starszych dotyczące opiekunów. Zwraca uwagę na potencjalne możliwości w zakresie opieki i jej usprawnienia dzięki optymalnemu wykorzystaniu zasobów pozostających w dyspozycji samorządu terytorialnego, systemu ochrony zdrowia, systemu pomocy społecznej. Książka adresowana jest nie tylko do osób naukowo zajmujących się kwestiami opieki nad osobami starszymi, lecz także praktyków kształtujących politykę społeczną.