Oblicza hermeneutyki

Paweł Dybel

Książka prezentuje rozległą panoramę nowoczesnych koncepcji hermeneutycznych, które różnią się od siebie w swych wyjściowych założeniach (F. Schleirmacher, W. Dilthey, M. Heidegger, H.G. Gadamer, P. Szondi, H.R. Jauß, P. Ricoeur, G. Vattimo i inni). Zarazem jednak są one spadkobiercami hermeneutyki jako nurtu, który – biorąc pod uwagę jego genealogię - usytuowany jest na pograniczu filologii, teologii i filozofii i ma – podobnie jak tamte – swoje korzenie w myśli antycznej. Dlatego nie można go oceniać w kategoriach „nowatorski” lub „anachroniczny”. Jego status jest bowiem całkiem inny niż status innych nurtów popularnych dzisiaj w humanistyce i filozofii. W podobnie apologetyczny – lub krytyczny – sposób można odnosić się dzisiaj do psychoanalizy, marksizmu, strukturalizmu, czy różnych „poststrukturalizmów”. Wszystkie te nurty, jakkolwiek czerpią z dotychczasowej tradycji filozoficznej, są ideowymi spadkobiercami nowoczesności. Hermeneutyka natomiast liczy sobie tyle samo lat, co ludzka kultura.  Na przestrzeni kilku tysięcy lat hermeneutyka towarzyszyła nieprzerwanie pracom filologów, prawników i teologów, ulegając daleko idącym przekształceniom. Zawsze była nurtem żywym, zdolnym do głębokich wewnętrznych przeobrażeń, otwartym na to, co dzieje się w innych dyscyplinach. Żywotność podejścia hermeneutycznego bierze się stąd, że u jego podstaw tkwi proste pytanie, wraz z którym rozpoczął się rozwój kulturowy człowieka. Brzmi ono; jak mam zrozumieć Innego? Co właściwie mówią mi wszelkie przekazy kulturowe docierające z tradycji? Autor, odnosząc się do szeregu koncepcji hermeneutyki współczesnej, stara się wydobyć różne ich oblicza. Ukazuje jak dalece wszystkie te proste pytania przybrały w nich bardzo zróżnicowaną, a zarazem niezwykle złożoną postać.

Obrona Sokratesa

Platon

Jakie na was, Ateńczycy, uczynili wrażenie moi oskarżyciele, nie wiem. Co do mnie, słysząc ich, ledwom nie zapomniał o sobie; tak mocno mówili do przekonania, choć prawdy, słowem mówiąc, żadnej nie wyrzekli. Najbardziej zaś z wielu fałszów, które wymyślili, nad tym się zdziwiłem, gdy mówili, że wam się strzec potrzeba, byście się nie dali uwieść mojej wymowie. Że się nie powstydzili tego, iż zaraz na miejscu ode mnie inaczej przekonani zostaną, gdy się bynajmniej nie pokażę wymownym, sądzę, że dali przez to dowód największej swojej bezczelności; chyba, że wymownym nazywają tego, kto prawdę mówi. Jeżeli tak utrzymują, przyznam się być mówcą, ale bynajmniej im niepodobny. Oni, jak mówię, żadnej nie wyrzekli prawdy: z mych ust usłyszycie ją całą, nie w wyszukanych, ręczę wam, Ateńczycy, wyrazach, nie w sztucznie i ozdobnie ułożonych, jakich oni używali, lecz w prostych i zwyczajnych. Sądzę, że co mówię, jest niezawodną prawdą. Niechaj nikt czego innego po mnie się nie spodziewa. (Fragment)

Obrona Sokratesa

Platon

Obrona Sokratesa to utwór Platona, filozofa greckiego, ateńczyka, twórcy tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.   Na początku swojej obrony, ironicznie wyrażając podziw dla kunsztu słownego mowy oskarżycieli, Sokrates prosi sąd o zrozumienie, że będzie się bronił prostymi słowami, takimi, jakich zawsze używał w dysputach na rynku i ulicach Aten. I takim stylizowanym na mowę potoczną, a jednocześnie barwnym językiem jest rzeczywiście napisana Obrona Sokratesa.  

Od Darwina do DNA. Debata wokół teorii inteligentnego projektu

William A. Dembski, Michael Ruse

W książce „Od Darwina do DNA. Debata wokół teorii inteligentnego projektu” William Dembski i Michael Ruse przedstawiają wyczerpujący i wyważony przegląd debaty dotyczącej biologicznych początków – kontrowersyjnej dialektyki toczonej od czasu publikacji książki Darwina „O powstawaniu gatunków” w 1859 roku. Czy obecność projektu w organizmach jest rezultatem niekierowanych sił przyrodniczych? Czy może jednak mamy do czynienia z zamysłem i teleologią, a jeżeli tak, to czy ten projekt jest wykrywalny empirycznie, a tym samym podlega badaniom naukowym? Zasadniczo istnieją cztery stanowiska, które umożliwiają odpowiedzi na te pytania: darwinizm, teoria samoorganizacji, teistyczny ewolucjonizm i teoria inteligentnego projektu. Autorzy tekstów zawartych w tym tomie przedstawili swoje poglądy w sposób przystępny, zapraszając czytelników do wyciągnięcia własnych wniosków.   Redaktorzy wykonali kawał dobrej roboty, zbierając teksty wybitnych specjalistów z różnych dziedzin – teologów, naukowców, matematyków i filozofów. Roger Trigg, Uniwersytet Warwick   Dwóch redaktorów zebrało znakomity zespół dyskutantów poruszających gorący temat. […] Spodziewam się, że ta książka stanie się pozycją klasyczną w debatach nad teorią inteligentnego projektu. John Brooke, Uniwersytet Oksfordzki   Książka warta szczególnego polecenia. „Philosophy in Review”   William A. Dembski Doktor matematyki i filozofii, profesor nadzwyczajny w zakresie teoretycznych podstaw nauki na Uniwersytecie Baylora. Jego najważniejsze książki to „Wnioskowanie o projekcie” i „Nic za darmo” („Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2021). Michael Ruse Profesor filozofii na Uniwersytecie Stanu Floryda. Zajmuje się filozofią biologii i relacją nauka–religia. Jest autorem wielu książek, m.in. „Darwin and Design: Does Evolution Have a Purpose?”. SERIA PERSPEKTYWY NAUKI Jeszcze sto lat temu uczeni uważali, że nauka to przedsięwzięcie obiektywne, oparte na gromadzeniu danych empirycznych i wyciąganiu na tej podstawie wniosków, które przeradzają się w teorie. Dziś jednak wiemy, że to nie fakty, ale przede wszystkim ich interpretacje prowadzą do rozwoju nauki. Największe rewolucje w historii nauki zaszły dzięki wybitnym jednostkom, które wykazały się postawą krytyczną wobec powszechnie obowiązujących poglądów. Kopernik nie przyjął geocentryzmu Ptolemeusza, Einstein odrzucił to, co dzisiaj określamy mianem fizyki klasycznej, a Darwin nie zgodził się z tym, co w jego czasach nazywano biblijnym poglądem o niezmienności gatunków. Seria Perspektywy Nauki pokazuje, że nauka nie jest przedsięwzięciem jednolitym, że to raczej kolaż rozmaitych poglądów, hipotez i idei. Będziemy w niej przedstawiać oryginalne poglądy uczonych, którzy wykraczają poza utarte szlaki i przedstawiają czytelnikowi zupełnie nowe perspektywy w nauce. Odkrycie w nauce polega na tym, że widząc to, co wszyscy inni, dostrzega się to, czego nikt nie zauważył. Albert Szent-Györgyi, laureat Nagrody Nobla    

Od epistemologii do krytycznej analizy dziejów. Studium filozofii Léona Brunschvicga

Marta Ples-Bęben

Książka jest próbą syntetycznego ujęcia filozofii Léona Brunschvicga (1869–1944), niegdyś wpływowej, a dziś zapomnianej postaci francuskiej sceny filozoficznej. System Brunschvicga stanowi połączenie namysłu epistemologicznego z refleksją historiozoficzną, co znajduje odzwierciedlenie w układzie niniejszej pracy. W jej kolejnych rozdziałach analizowane są leżące u podstaw badanej koncepcji założenia teoriopoznawcze, rozwiązania metodologiczne wynikające z ich przyjęcia oraz sposoby zastosowania tych rozwiązań do badań nad dziejami zachodniej kultury. Ważnym celem pracy jest odniesienie koncepcji filozoficznej Brunschvicga do kontekstu historycznofilozoficznego i ukazanie jej powiązań między innymi z filozofią krytyczną Immanuela Kanta i z Heglowskim idealizmem. Głównym zamierzeniem książki jest pokazanie związku między poszczególnymi elementami składającymi się na koncepcję filozoficzną Léona Brunschvicga. Prace pochodzące z różnych okresów twórczości francuskiego filozofa, pozornie dotyczące odległych od siebie obszarów problemowych (teorii poznania, form życia duchowego ludzkości, dziejów poszczególnych form ducha), są kolejnymi etapami realizacji jednego projektu, którego punkt wyjścia został określony przez Brunschvicga na samym początku jego drogi filozoficznej. Projekt ten, ufundowany na założeniach wypracowanych w rozprawie La modalité du jugement, to krytyczna refleksja nad historią ludzkiej myśli, mająca umożliwić namysł nad poznaniem i przejawiającym się w dziejach wiedzy rozumem. W ten sposób, w filozofii Brunschvicga transcendentalizm, rozumiany jako krytyczna refleksja nad poznaniem, łączy się z badaniem dziejów rozumu, przejawiającego się we wszelkiej ludzkiej działalności.

Odkrywanie sensu i wartości

Barbara Bogołębska, Monika Worsowicz

Kolejny tom dokumentujący prace uniwersyteckiego Ośrodka Badawczego Myśli Chrześcijańskiej jest wydawany w trzydziestolecie działalności ośrodka. Głównym tematem spajającym artykuły są zagadnienia związane z aksjologią i poszukiwaniem sensu we współczesnym życiu społecznym, a także w kulturze i sztuce. Tytułowe odkrywanie sensu i wartości jest zilustrowane przykładami różnych tekstów kultury. Zwraca też uwagę wielość interpretacji tematu przewodniego zbioru. Myśl chrześcijańska – co starają się potwierdzić autorzy – wciąż stanowi źródło twórczej inspiracji.

Odsłonięcie. Epistemologiczne podstawy filozofii języka religijnego w poglądach Iana T. Ramseya

Zbigniew Bomert

„Odsłonięcie” jest systematyczną rekonstrukcją koncepcji doświadczenia zawartej w pismach Iana T. Ramseya, oxfordzkiego myśliciela, który w środowisku filozofii analitycznej bronił poznawczej wartości języka religijnego. Tytułowe „odsłonięcie” jest kluczowym pojęciem tej koncepcji, określającym składnik każdego, nie tylko religijnego, doświadczenia. Jest on źródłem rozróżnienia wrażeń i pojęć, i jednocześnie świadectwem tego, że pojęcia są strukturami wywodzącymi się z treści doświadczenia, a za pośrednictwem zjawisk poznajemy rzeczy. Na gruncie tej koncepcji język religijny, choć niepozbawiony tajemnicy, jest zakorzeniony w doświadczeniu w analogiczny sposób jak język potoczny i naukowy.

Odwaga krytycznego myślenia. W poszukiwaniu sensu życia

Przez wiele wieków pytanie o celowość ludzkiej egzystencji stanowiło przedmiot rozważań filozofów, mędrców i przeciętnych ludzi. Już Sokrates powiedział: „Nieprzemyślane życie nie ma żadnej wartości”. Autorzy zwracają uwagę na sytuację, w jakiej znalazł się człowiek XXI wieku, żyjący w ogromnym chaosie, kryzysie wszelkich wartości. „Człowiek nowoczesny” niemalże na co dzień przeciwstawiający się życiowym trudnościom, cierpieniom, stratom, bezustannie szuka sensu życia. Obecne czasy to ucieczka od rozumnego i głębszego myślenia z zaniechaniem szukania odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące celu ludzkiej egzystencji. Coraz bardziej szerzy się postawa rezygnacji, pasywności i brak odwagi szukania prawdy. Starzejący się samotny, opuszczony nawet przez najbliższe osoby człowiek popada w depresję, która może prowadzić nawet do samobójstwa. Wobec zbliżającej się śmierci nasila się niepokój i konieczność odpowiedzi na pytanie, czy życie w ogóle ma sens czy jest po prostu absurdalną tragedią nicości. Leszek Figurski Leszek Figurski, M.A., Th.L, Ph.D otrzymał doktorat z filozofii na Fordham University, New York. Uczył filozofii i teologii na wielu uczelniach w USA a obecnie prowadzi wykłady w St. Peter’s University. New Jersey. Specjalizuje się w metafizyce  i logice symbolicznej. Irena T. Ciszewska Dr. Irena T. Ciszewska współautorka. Ukończyła studia z filozofii i psychologii na Fordham University Lincoln Center w Nowym Jorku oraz prawo na CUNY (City University of New York).  

Odwaga poetyki. Aktywizm, opór, psalmy

Jarosław Płuciennik

W części teoretycznej publikacja dotyczy miejsca nauk humanistycznych, kulturoznawstwa i teorii literatury w społeczeństwie, w części analitycznej ukazuje zaangażowanie społeczne, odbiór społeczny psalmów traktowanych jako pierwowzór zaangażowanej literatury. W tej książce chciałbym pokazać czytelnikowi, że pojęcie kultury przywoływane przeze mnie jest równoznaczne z wizją zaangażowanego, troskliwego i empatycznego pielęgnowania - to bardzo bliskie sobie kategorie uczestniczenia w życiu i jego wyzwaniach. Ze Wstępu "Nie ma tego rodzaju opracowania w języku polskim, które by łączyło tak różne perspektywy oddziaływania Reformacji na współczesną kulturę w bardzo różnych jej aspektach [...]. Całość rozważań została umieszczona w bardzo szerokim kontekście historycznym, teologicznym, filozoficznym, antropologicznym, literaturoznawczym i językoznawczym. W sensie ogólnym jest to dobrze pomyślane studium interdyscyplinarne skupione wokół kulturowego wymiaru Reformacji. Z recenzji prof. dr. hab. Sławomira Jacka Żurka (KUL)

Okultystyczne korzenie światowej rewolucji. Ezoteryka w służbie postępu

Michał Krajski

Co komunizm ma wspólnego z tradycją ezoteryczną, ze starożytnymi orfikami i gnozą? Sam Karol Marks miał osobiście niewiele wspólnego z orfizmem, ale korzenie idei, które gorliwie wyznawał, sięgają zamierzchłej starożytności. Kiedy z ideologii zdrapiemy pokost propagandy, ze zdziwieniem dokopiemy się do głęboko ezoterycznej natury komunizmu. Do prawdy tak zaskakującej, że zdumiałaby wielu zagorzałych komunistów, wierzących, że wyznają ideologię wolną od wszelkich konotacji religijnych, ideologię opartą na materialistycznych założeniach naukowych, a nie na przesądach. Bo komunizm to w gruncie rzeczy zbiór kilku ezoterycznych dogmatów: - materializm (monizm) i związane z tym zakwestionowanie widzialnej rzeczywistości - przyjęcie dialektyki jako metody myślenia akceptującej absurd (sprzeczność) - odrzucenie własności prywatnej i wszelkiej hierarchii. U podstaw tej teologii stoi zaś przekonanie, że człowiek jest bogiem, najwyższym stworzeniem we wszechświecie, które ma prawo stanowić o tym, co dobre i złe. W praktyce - to ostatnie przekonanie ograniczało się dziwnym trafem do wąskiej grupy nadludzi, którzy rościli sobie prawo do decydowania o życiu i śmierci podległych sobie mas. Głosili oni, a część wierzyła, że zbudują dla bliźnich/braci/towarzyszy idealny świat. Szkoda, że ta wiara, jako głęboko utopijna, ładnie brzmiący przesąd światło ćmiący prowadzi ich zawsze do tragedii, a ich zamierzenia szlachetnych ideowców niezmiennie kończą się zbrodnią.

Okultyzm a nauka w okresie przedoświeceniowym

Zbigniew Liana

Astrologia, magia i alchemia nie spełniają współczesnych kryteriów racjonalności i naukowości. Uchodzą za synonim intelektualnej naiwności, zacofania i przesądu. Są nienaukowe. Równie krytycznie są oceniane przez teologię chrześcijańską jako nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Tymczasem nie zawsze tak było. Aż do czasów Oświecenia nie były sprzeczne ani z nauką, ani z religią chrześcijańską, przynajmniej w swym zasadniczym zrębie. Co więcej, nauka, teologia i okultyzm żyły wówczas w głębokiej, jakkolwiek nie zawsze łatwej, symbiozie. Celem niniejszej pracy jest analiza intelektualnej dynamiki tej symbiozy w przedoświeceniowym obrazie świata. W przekonaniu autora analizy te pozwalają unaocznić funkcjonowanie tak zwanego związania z paradygmatem względnie z obrazem świata, zarówno w nauce, jak i w religii.

Ontologia Boga

Marek Łagosz

Problematyka podjęta w tej książce zdaje się być nieuchronnym punktem, do którego myślenie filozoficzne – gwoli zupełności swoich prób opisu i wyjaśniania rzeczywistości – musi dojść. Szczególnie w ontologii pytanie o absolutny wymiar bytu jawi się jako palące. Kwestia natury Boga oraz Jego relacji do pozaboskiej transcendencji (a w szczególności do człowieka) narzuca się przy tym z całą ostrością – chociażby jako przeciwwaga dla rozwiązania materialistycznego. Nie myślałbym o publikacji tej książki, gdyby nie przypuszczenie, że prowadzone wyżej spekulacje – mimo chronicznej niekonkluzywności i dramatycznej niepewności co do natury Boga ‒ niosą ze sobą pewną wiedzę o świecie i człowieku, który zmaga się z problematem Absolutnego i Nieskończonego. Pomimo bowiem sceptycznego podejrzenia, iż prowadzone wyżej rozważania nie dają niezawodnej wiedzy o Bogu oraz niewiele rozstrzygają, można uznać, że przynajmniej porządkują one pewne obszary ontologicznego myślenia o świecie realnym w wymiarze jego odniesienia do Boskiego absolutu. [Autor] „Zaprezentowana „Ontologia Boga” (…) reprezentuje bardzo wysoki poziom naukowy. Rozprawa posiada wyraźnie sprecyzowany problem, którego rozwiązaniu przyporządkowany jest jasny, logiczny układ rozdziałów i paragrafów. Chciałbym podkreślić, że to „zmaganie” się charakteryzuje się dwiema ważnymi cechami: źródłowością i analitycznością (…) To monumentalna praca, w której zawarto wiele istotnych i ciekawych filozoficzno-teologicznych treści dotyczących istnienia i natury Absolutu (…) Rozprawa przygotowana przez prof. Marka Łagosza mieści się na pewno wśród 25% najlepszych tego typu książek znanych mi w literaturze polskiej jak i zagranicznej”. [z recenzji ks. dr. hab. Pawła Mazanki, prof. ucz. UKSW]   „Chciałbym od razu na wstępie wskazać, że odpowiada mi osobiście zarówno styl zaprezentowanej pracy, jak i sposób jej przeprowadzenia. Jestem bowiem zdania, że filozofia w dalszym ciągu jest rozpatrywaniem wielkich problemów i nie można jej sprowadzać jedynie do analitycznego wymiaru ukazywania lub opisywania jakichś zarówno historycznych, jak i problemowych zagadnień, które nie zostały jeszcze przebadane. Z tego względu bardzo spodobał mi się zamysł zmierzenia się z wielkim problemem Boga (…) Autor bardzo klarownie i przekonująco skonstruował poszczególne rozdziały monografii, co pozwala nawet mniej wprawnemu czytelnikowi na zrozumiałą lekturę dzieła (…)”. [z recenzji dr. hab. Jacka Surzyna] O autorze Profesor Marek Łagosz pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie kieruje Zakładem Ontologii i Filozofii Przyrody. Dotychczas opublikował sześć książek: Znaczenie i prawda. Rozważania o Fregowskiej semantyce zdań (Wrocław 2000), Brzytwa Ockhama a wykazywanie nieistnienia (Wrocław 2002), Realność czasu (Wrocław 2007), Marks. Praca i czas. Wartość czasu w ekonomii i moralności (Warszawa 2012), O świadomości. Fenomenologia zjawisk umysłowych (Kęty 2016), Ontologia. Materializm i jego granice (Kraków 2019). Autor licznych publikacji m.in. w „Filozofii Nauki”, „Kwartalniku Filozoficznym”, „Przeglądzie Filozoficznym – Nowej Serii”, „Ruchu Filozoficznym”, „Principiach”, „Filozofii i nauce. Studiach filozoficznych i interdyscyplinarnych”, „Studia Philosophiae Christianae” oraz „Studia Philosophica Wratislaviensia”. Interesuje się ontologią, epistemologią, filozofią nauki, filozofią analityczną, filozofią Karola Marksa, fenomenologią oraz filozofią Boga.

Ontologia. Materializm i jego granice

Marek Łagosz

Zamiarem moim jest przedstawienie książki, która byłaby pracą koncepcyjną, pogłębioną analizą wchodzącą w środek niektórych ważnych problemów ontologicznych oraz względnie całościową interpretacją bytu realnego, a jednocześnie - mogłaby służyć jako swoisty przewodnik wprowadzający w podstawowe zagadnienia ontologii. Podejmowane tu problemy nie wyczerpują - rzecz jasna - wszystkich ważnych zagadnień ontologicznych (chociaż większości chyba "dotykają"); z pewnością jednak są to problemy - jak na filozofię pierwszą przystało - fundamentalne. Podjęte tu rozważania są próbami zarysowania w miarę spójnej koncepcji rzeczywistości. I chociaż wiele tez stawiam w tej książce kategorycznie, to celem moim nie jest podanie gotowych rozwiązań, lecz zainicjowanie filozoficznej dyskusji. W obliczu naukowych niepewności związanych ze współczesnym pojęciem materii, a także - granic pojmowalności świata materialnego, do jakich dotarliśmy w tej książce, może nasunąć się myśl, że jednak "światłość w ciemności świeci". [Autor] "(...) jest to praca na wskroś autorska; przedstawia wypracowany przez lata i opracowany w szczegółowych zakresach w wielu wcześniejszych publikacjach własny pogląd Autora na ontologię - zarówno w sensie koncepcji, jak i w sensie metodologii". "Zwarty autorski wykład ontologii jest we współczesnej filozofii zjawiskiem rzadkim i cennym". [Z recenzji prof. dra hab. Roberta Piłata] "Samodzielność poszukiwań ontologicznych stanowi też miarę dojrzałości naukowej, talentu i osobistej odwagi. Niewiele jest książek współczesnych o podobnym rozmachu tematycznym, spełniających zarazem warunki literatury akademickiej, a zawierających oryginalne przesłanie i zmysł syntetyczny". "Wydaje się pewne, że (...) książka spotka się z zainteresowaniem i zapewne z rozmaitymi ocenami zarówno w środowisku filozoficznym, jak i w szerszym gronie czytelniczym. O tym decyduje materia sporów ontologicznych właśnie". [Z recenzji prof. dra hab. Józefa Lipca] Profesor Marek Łagosz pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie kieruje Zakładem Ontologii i Filozofii Przyrody. Dotychczas opublikował pięć książek: Znaczenie i prawda. Rozważania o Fregowskiej semantyce zdań (Wrocław 2000), Brzytwa Ockhama a wykazywanie nieistnienia (Wrocław 2002), Realność czasu (2007), Marks. Praca i czas. Wartość czasu w ekonomii i moralności (Warszawa 2012), O świadomości. Fenomenologia zjawisk umysłowych (Kęty 2016). Autor licznych publikacji m. in. w "Filozofii Nauki", "Kwartalniku Filozoficznym", "Przeglądzie Filozoficznym - Nowej Serii", "Ruchu Filozoficznym", "Principiach", "Filozofii i nauce. Studiach filozoficznych i interdyscyplinarnych" oraz "Studia Philosophica Wratislaviensia". Interesuje się ontologią, epistemologią, filozofią nauki, filozofią analityczną, filozofią Karola Marksa oraz fenomenologią. Jest przewodniczącym Okręgowego Komitetu Olimpiady Filozoficznej we Wrocławiu.

Opowieści Belzebuba dla wnuka. Obiektywnie bezstronna krytyka życia ludzi

Georgij Iwanowicz Gurdżijew

Opowieści Belzebuba ukazały się po raz pierwszy w tłumaczeniu angielskim w 1950 roku, a oryginalny tekst rosyjski został opublikowany dopiero w 2000 roku. Niniejsze, drugie i poprawione polskie wydanie jest przekładem z języka rosyjskiego i zostało porównane z rękopisami, jak również edycją angielską i francuską. G. I. Gurdżijew (ok. 18701949) jest twórcą jednej z najbardziej oryginalnych współczesnych koncepcji duchowych. Jego nazwisko otoczone jest fantastyczną legendą. Autor poświęcił wiele lat na poszukiwanie zapomnianej wiedzy, a następnie podjął wyzwanie przekazania jej innym. W swym nauczaniu stosował różne formy przekazu wykłady, taniec, muzykę jednak szczególną wagę przykładał do pisma. Opowieści Belzebuba dla wnuka, rozpoczynają pierwszy z trzech tomów dzieł zatytułowanych Wszystko i rzecz wszelka. Gurdżijew przedstawia w nich swoje idee w formie opowieści mitycznej, obejmującej dzieje całego wszechświata, podejmuje refleksję nad podstawowym problemem znaczeniem ludzkiego życia. Ta imponująca, alegoryczna przypowieść o powstaniu kosmosu i wszelkich form życia opisuje dzieje różnych cywilizacji. Zawiera wnikliwą krytykę ludzkiej kondycji łagodzoną pełnym empatii poczuciem humoru autora. Niezwykły język książki opiera się wszelkim próbom klasyfikacji.

Państwo

Platon

Dla Platona jedną z najistotniejszych idei była idea państwa doskonałego, rządzonego przez mędrców-filozofów, realizującego takie wartości jak: Sprawiedliwość, Prawda, Dobro i Piękno. Państwo stanowi gwarancję organizacji życia oraz stabilnej wspólnoty ludzi. Przypomina organizm o wyspecjalizowanych częściach. Każdy człowiek jest niezbywalnym elementem tego konstruktu i pracuje dla jego dobra. Jedno z najbardziej znanych dzieł Platona w cenionym przekładzie Władysława Witwickiego. Zawarte w tekście przemyślenia dotyczące ustroju państwa są niezwykle bogate, a problemy wynikające z niedostatków demokracji nadal uderzająco aktualne.

Państwo

Platon

Dzieło filozoficzno-polityczne w formie dialogu. Zawiera syntezę Platońskich poglądów na temat funkcjonowania społeczeństwa. Porusza zagadnienia z zakresu etyki, filozofii politycznej, epistemologii, ontologii i etyki medycyny. Poprzez poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czym jest sprawiedliwość, Platon budował idealny wzorzec państwa. Z dzieła tego pochodzi też słynna metafora jaskini mit symbolizujący całokształt Platońskiego poglądu na rzeczywistość.

Państwo

Platon

Państwo to utwór Platona, filozofa greckiego, ateńczyka, twórcy tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.   Państwo to dzieło filozoficzno-polityczne, napisane w formie dialogu. Platon przedstawia w nim syntezę swoich poglądów na temat funkcjonowania społeczeństwa i ogólnie tego, co nazywa „filozofią rzeczy ludzkich”. Porusza szereg zagadnień dotyczących etyki, filozofii politycznej, epistemologii, ontologii i etyki medycyny.  Platon zadawał sobie w tym dialogu pytanie Co to jest sprawiedliwość?; poszukując idealnego wzorca państwa i sprawiedliwości.  

Państwo

Platon

Zastanawiasz się czasem, jak mogłoby wyglądać państwo idealne? Poznaj jedno z najwybitniejszych dzieł greckiego filozofa Platona i dowiedz się, jak próbował odpowiedzieć na to pytanie. "Państwo" to nie tylko klasyczny traktat filozoficzny. To zapis rozważań ucznia Sokratesa na temat demokracji i polityki. Autor próbuje zaprojektować świat, w którym królują: sprawiedliwość, dobro, piękno i prawda. Czy ustrój demokratyczny jest w stanie spełnić te wymagania? Platon wskazuje na wiele niedoskonałości. Choć praca greckiego filozofa powstała w starożytności, to wiele z przedstawionych w niej myśli jest wciąż aktualnych. Dzięki temu lektura "Państwa" pomaga nie tylko poszerzyć wiedzę z zakresu historii filozofii, ale także zrozumieć działanie współczesnego świata. To pozycja obowiązkowa dla każdego, kto interesuje się rzeczywistością, która go otacza!

Pedagogika analityczna. Od porządkowania wiedzy naukowej do odkrywania jej nowych obszarów

Alicja Żywczok, Bogumiła Bobik

W monografii zaproponowano postrzeganie klasyfikowania jako nie tylko procesu poznawczego porządkującego wiedzę, lecz także sprzyjającego dynamicznemu rozwojowi nauki: inicjowaniu nowych kierunków, koncepcji, działów nauki, nurtów, subdyscyplin itp. W wiedzy uporządkowanej łatwiej bowiem wykryć miejsca jeszcze nieoznaczone w nauce. Przedmiot zaprezentowanych badań stanowi więc znaczenie porządkowania wiedzy naukowej w postaci klasyfikacji w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika. Metodologiczne zasoby hermeneutyki okazały się użyteczne w analizie oraz interpretacji naukowych tekstów źródłowych i dokumentów oficjalnych. Na strukturę monografii składa się spis treści, wprowadzenie, cztery rozdziały, zakończenie, bibliografia, wykaz schematów i tabel, indeks osobowy, summary oraz nota o autorkach.

Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem

Matylda Sęk-Iwanek

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (3), ISSN 2720-1104   Książka Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem skupia się na badaniach komiksu, gdzie motywem przewodnim staje się analiza przestrzeni miejskiej. Miasto jest tropem badawczym, ale też pretekstem do podjęcia zagadnień działania komiksu, jego struktury i składników. Autorka zaczyna od przeglądu stanu studiów nad komiksem. Kolejną ważną część monografii stanowi przygotowanie narzędzi i metod, które są istotne w badaniu i analizowaniu komiksów. W książce skonstruowano i opisano warsztat badawczy, w tym nowe jego elementy. Z kolei w ostatniej części pracy można znaleźć przykłady analiz komiksów w świetle badania przestrzeni miejskiej, także z zastosowaniem opracowanych narzędzi. Przyjęta perspektywa badawcza pozwala na wykorzystanie wypracowanych w niniejszej książce metod do badania również innych, nie tylko miejskich, tropów i zagadnień w komiksach.

Pelagianizm i semipelagianizm

Praca zbiorowa

Przekonanie o sile i jakości ludzkiej natury było podstawową zasadą nauki Pelagiusza. Teolog ten wierzył, że natura ludzka, jako stworzona przez Boga, jest zdolna przezwyciężyć grzech i osiągnąć świętość. Grzech pierworodny popełniony przez Adama był jedynie "złym przykładem", jego skutki nie przeszły na potomstwo pierwszych rodziców w postaci zepsutej natury. Podobnie widział pelagianizm rolę Jezusa Chrystusa jako "dającego dobry przykład". Człowiek, przez naśladownictwo Chrystusa, może się sam wyzwolić z grzechu, dzięki temu, że z natury został stworzony jako mający wolną wolę (liberum arbitrium). Pelagianie rozumieli łaskę Bożą jako światło pomocne człowiekowi w jego pracy moralnej dla dokonywania dobrych wyborów i dostrzegania właściwych wzorców postępowania. Wolnej woli przeszkadzają zły wpływ otoczenia i skutki własnych grzechów człowieka. Pelagiusz bronił bardzo samodzielności ludzkiej woli, nie była ona według niego niczym zdeterminowana, także przez Boga (za Wikipedią).

Peter Camenzin

Hermann Hesse

Jest to historia młodzieńca, który szuka prawdy w naturze i zwraca się przeciwko materializacji wszelkich aspektów życia. Tą książką, opublikowaną w 1904 roku, krytycy i czytelnicy zachwycili się na samym początku drogi twórczej Hermanna Hessego, mimo że była debiutem literackim nikomu nieznanego autora. Wielki sukces sprawił, że Hesse stał się sławny i poczytny i mógł się poświęcić tylko literaturze.

Phedon

Platon

Phedon to utwór Platona, filozofa greckiego, ateńczyka, twórcy tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.   Akcja rozpoczyna się w więzieniu, gdzie Sokrates oczekuje na wykonanie wyroku śmierci. Dialog kończy się opisem śmierci Sokratesa, za jego najważniejszą część należy uznać mowę pożegnalną skierowaną do uczniów, w której filozof przedstawia dowody na nieśmiertelność duszy i swoje poglądy na śmierć.  

"Philosophy and Canon Law" 2015. Vol. 1: The Family Institution: Identity, Sovereignty, Social Dimension

red. Andrzej Pastwa

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji zakreśla, zaznaczona tytułem pierwszego tomu czasopisma, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes. Inicjatywa znajduje oparcie w instytucjonalnej współpracy naukowców, głównie centralnej Europy i Stanów Zjednoczonych.   The periodical “Philosophy and Canon Law” constitutes an open interdisciplinary forum for the exchange of philosophers and lawyers’ (canonists’) reflections, including representatives of different fields of study. Coping with the issues undertaken in thematic annuals is―from its very assumption―an attempt to provide an answer to complex problems of the dynamically changing world: social, religious, cultural, and civilizational. The confines of the subject matter reflection are delineated by a marked by the means of the title of the first volume of the periodical triad: human being (person)―family―society, the source of inspiration of which is the most important document of the Second Vatican Council: Gaudium et spes constitution. The initiative garners support from the institutional cooperation of scientists, chiefly from Europe and the United States of America.