Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości. T. 2

red. Urszula Szuścik, Beata Oelszlaeger-Kosturek

Przedstawiona w dwóch tomach monografia pt. Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości stanowi oryginalne opracowanie w zakresie szeroko rozumianej twórczości dziecka i twórczej pracy nauczyciela. Publikacja skupiła Autorów, którzy współpracowali z Doktor Bronisławą Dymarą i inspirowali się jej twórczością pedagogiczną. Teksty prezentują odkrywcze i twórcze podejścia w pracy z dzieckiem. W opracowaniach jest położony nacisk na niekonwencjonalność w pracy pedagogicznej w odniesieniu do teorii i praktyki. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, którym drogie jest dobro dziecka i jego twórczość. Stanowi ona kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu działań innowacyjnych w pracy z dzieckiem. Zwrócono w niej uwagę na oryginalność metod w kształtowaniu postaw dziecka do twórczości i szeroko rozumianych wartości. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji dydaktycznych z dzieckiem dla studentów, nauczycieli czy rodziców.

Edukacja alternatywna

Melosik Zbyszko, Śliwerski Bogusław

Edukacja alternatywna rodzi liczne dylematy zarówno w teorii, jak i w praktyce, dlatego każda okazja do wymiany poglądów, idei, prezentacji rozwiązań teoretycznych i praktycznych, do prowadzenia sporów czy wzmacniania własnych celów i rodzajów zaangażowania będzie wpisywać się w dobro wspólne, z którego w kolejnych latach będą mogli korzystać inni, choć i nam zapewne ten udział przyda się do czegoś istotnego (zapewne tu i teraz trudnego do wymienienia). Spór o pedagogikę i edukację alternatywną jest podtrzymywany w wielu publikacjach teoretyków i praktyków oświatowych, podczas konferencji, sesji, w mediach oraz w programach i w treściach kształcenia nauczycieli czy wychowawców, ponieważ jest on symptomem nieustającej walki o wolność w kształceniu i wychowaniu młodego pokolenia. Upominanie się różnych podmiotów oświatowych o prawo do niezależnej myśli i praktyki edukacyjnej jest dla jednych dopominaniem się przede wszystkim o podstawowe prawo człowieka do bycia sobą w każdej sytuacji, do bycia prawdziwym, indywiduum; dla innych zaś wołaniem o powrót do źródeł i tradycji szkoły jako instytucji wszechwładzy i wszechwiedzy. Mamy nadzieję, że kolejny monograficzny tom studiów z pedagogiki alternatywnej uruchomi i podtrzyma debatę na jej temat. Zachęcamy do dyskusji, wymiany myśli, poglądów i nowych podejść do edukacji.

Edukacja do starości młodzieży szkolnej

Anna Trzcionka-Wieczorek

Z badań demograficznych wynika, że współczesne społeczeństwa starzeją się, a do grona państw określanych jako demograficznie stare należy Polska. W związku z tym przed młodym pokoleniem stoją nowe zadania związane z osiągnięciem dobrej jakości życia w starości oraz troską o seniorów z najbliższego środowiska. Autorka mając na uwadze istotę wczesnego przygotowania do zmian związanych z przejściem na emeryturę, kształtowania życzliwych postaw wobec seniorów oraz umiejętność integracji międzypokoleniowej podkreśla istotę edukacji do starości w szkolnictwie ogólnokształcącym. Opisuje najważniejsze zagadnienia związane ze starością, starzeniem się oraz zmianami demograficznymi w Polsce. Poddaje analizie treści związane z przygotowaniem do starości realizowane w szkole; podkreśla także rolę nauczyciela w kształtowaniu postaw młodzieży wobec osób starych, starości i inkluzji z seniorami. Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych w monografii zaprezentowano miejsce edukacji do starości w edukacji szkolnej oraz efekty kształcenia, czyli postawy badanych uczniów wobec starości i seniorów.

Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji Silver Economy

Marika Świeszczak, Monika Marcinkowska, Krzysztof Świeszczak, Iwa Kuchciak

Książka dotyczy najważniejszych mechanizmów i uwarunkowań procesu włączania w system bankowy poprzez podnoszenie świadomości finansowej społeczeństwa. Ze względu na prognozowane trendy demograficzne, prowadzące do zjawiska starzenia się całego społeczeństwa, w książce opisano wybrany element koncepcji silver economy, jakim jest aktywne uczestnictwo osób w wieku powyżej 50. roku życia w życiu społecznym, warunkowane świadomym i odpowiedzialnym korzystaniem z dostępnych produktów i usług finansowych. Diagnoza skali wykluczenia finansowego i poziomu wiedzy finansowej pozwoliła na wskazanie zależności między posiadaną wiedzą (zarówno teoretyczną, jak i praktyczną) a zakresem włączenia w system finansowy (w tym zwłaszcza bankowy). Analiza dostępności i atrakcyjności ofert bankowych dedykowanych osobom z segmentu 50+ oraz przegląd i ocena działań prowadzonych na rzecz zwiększenia wiedzy finansowej były podstawą do sformułowania rekomendacji pod adresem instytucji sektora bankowego oraz organizacji rządowych i pozarządowych, które mogą przyczynić się do wzmacniania kompetencji finansowych konsumentów powyżej 50. roku życia. Monografia jest efektem badań prowadzonych w ramach działalności statutowej oraz projektu „«Włączenie bankowe» jako kluczowy standard w realizacji koncepcji silver economy w województwie łódzkim”, finansowanego przez Bank Zachodni WBK w ramach programu „Santander Universidades”. 

Edukacja Jutra. Współczesne zagadnienia wychowania i kształcenia. Zwrot w stronę edukacji jutra

Danuta Morańska (red.), Piotr Oleśniewcz (red.)

Autorzy artykułów odnieśli się do problematyki niezwykle szeroko, zwracając uwagę na kwestie rozwoju cywilizacyjnego. Podniesione zostały zagadnienia wpływu zmian cywilizacyjnych na świat wartości i kreowanie świata kultury w społeczeństwie informacyjnym. Omówione zostały problemy edukacyjne odnoszące się sposobu realizacji dydaktyki szkolnej, sprzyjającej rozwojowi niezbędnych do sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania kompetencji oraz kwestii inkluzji społecznej i zawodowej osób o specjalnych potrzebach, które dzięki m.in. nowym możliwościom technologicznym i zmianie świadomości dotyczącej funkcjonowania tej grupy społecznej mogą na równych prawach w coraz większym stopniu korzystać z dostępu do edukacji i pracy.

Edukacja jutra. Współczesny stan etapów i dziedzin edukacji w Polsce

Aleksandra Kamińska-Małek, Piotr Oleśniewicz (red.)

(...) By móc zrealizować zadania wynikające ze zmienności i nietrwałości współczesnej kultury, trzeba  rozpocząć od namysłu nad edukacją – już tą dotyczącą dzieci najmłodszych. W trakcie studiów pedagogicznych wiele czasu poświęca się na zaznajomienie studentów ze specyfiką okresu dzieciństwa. Charakterystyczne dla niego są szerokie możliwości wszechstronnego rozwoju (m.in. w aspekcie fizycznym, intelektualnym,emocjonalnym), którego prawidłowe stymulowanie zaważy na przyszłej realizacji indywidualnego potencjału, tkwiącego w każdym dziecku. Jednak należy zadać sobie retoryczne pytania: Czy zawsze rozwój ten jest w pełni realizowany? Czy w wielu przypadkach dzieci pochodzących z tzw. patologicznych środowisk jest on realizowany w ogóle? Czy też wreszcie jest on odpowiednio indywidualizowany,z uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych (w tym rozwojowych) coraz większej grupy uczniów? Myślimy, że każdy pedagog i każda osoba zainteresowana indywidualnym rozwojem człowieka potrafi odpowiedzieć na te pytania.

Edukacja, kultura, sztuka - spoistość a integracja

red. Agata Rzymełka-Frąckiewicz, Teresa Wilk

Niniejszą publikacją uwagę Czytelnika pragniemy zorientować na wybranych obszarach codziennego życia obecnych – chociaż w różnym wymiarze – w każdej epoce, zarówno tych bardzo odległych jak i współczesnej. Te obszary, to edukacja, kultura i sztuka, każdy stanowiący odrębny/samodzielny byt, poddający się definiowaniu, analizom, badaniom, ale też każdy z nich ściśle korespondujący z pozostałymi, tworząc przestrzeń uzupełniającą i kreującą dla pozostałych. Podlegając jak wszystko przeobrażeniom, wymagają  reinterpretacji/zorientowania nie tyle na rozwój własny, ile na użyteczność społeczną, gotowość do zaangażowania w inne obszary ludzkiej aktywności. Analizując przeszłość można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że akurat w przypadku edukacji, kultury i sztuki owa użyteczność oraz zaangażowanie w inne obszary było w każdym przypadku obecne. Co więcej użyte w tytule tomu: edukacja, kultura i sztuka tworzą transparentną sieć powiązań/relacji, która ilustruje, niezwykle istotną w pedagogice, zasadę wzajemności, wyrażającej się w sferze wzajemnych usług/wymiany. Można powiedzieć, że edukacja oraz kultura i sztuka zawsze wzajemnie się wspierały, warunkowały w rozwoju. Dobrze ilustrują to słowa Tadeusza Lewowickiego: „Edukacja jest wytworem kultury, a kultura trwa i rozwija się dzięki edukacji. Dzieje edukacji dostarczają niezliczonych dowodów na to, że dorobek kultury materialnej, a przede wszystkim kultury duchowej, był i pozostaje treścią i istotą oświaty w ogóle” (Lewowicki, 2003, s. 44). Zasadniczy cel opracowania, to próba uświadomienia, że te trzy obszary towarzyszą człowiekowi przez całe życie, z tym, że edukacja poprzez wymiar swej instytucjonalizacji oraz obowiązkowości staje się kwestią naturalną, wpisaną w codzienność - a z uwagi na permanentną potrzebę rozwoju/kształcenia - już nie tylko w okresie dzieciństwa i adolescencji. Kultura i sztuka, mimo że stale obecne w przestrzeni społecznej, nader często pozostają poza sferą świadomości człowieka, który ich nie zauważa, nie docenia i nawet marginalizuje. Wspomniana postawa, to efekt braku/niedostatku właściwej edukacji w tym zakresie. Dostrzegana nieobecność lub niedostatek edukacji w obszarze kultury/sztuki to zagrożenie dla jakości życia. Tym samym to pole, otwarta przestrzeń do zagospodarowania, zorientowania uwagi środowisk wychowawczych i społecznych – rodziców, nauczycieli, opiekunów, władz lokalnych i polityków – na istotność i potrzebę systematycznego, świadomego włączenia kultury i sztuki do szeroko rozumianego obszaru edukacji. Zaproponowane teksty opracowania wyrażają potrzebą ukazania nie tyle indywidualnej, ale nade wszystko wspólnej przestrzeni działania edukacji, kultury i sztuki, ich wzajemności w perspektywie przemian społeczno-kulturowych i cywilizacyjnych. Prezentowane tu rozważania eksponują wybrane aspekty życia społecznego w przedmiotowych obszarach, ukazując potrzeby i możliwości wzajemnego ich przenikania, wspierania i uzupełniania. Książka adresowana jest do studentów: pedagogiki, socjologii, polityki społecznej, pracy socjalnej, wiedzy o teatrze oraz organizacji i stowarzyszeń, instytucji społeczno – kulturalno – oświatowych funkcjonujących  w środowiskach lokalnych zaangażowanych w działania edukacyjne i rewitalizacyjne, zorientowane na zintegrowane projektowanie i rozwiązywanie problemów społecznych.

Edukacja medialna a reklama. Studia teoretyczne i analizy empiryczne w kontekście środowiska szkolnego

Monika Frania

Cywilizacja medialna, zmediatyzowany świat, zapośredniczona rzeczywistość to tylko kilka określeń współczesnego środowiska życia człowieka. Nie wydaje się przesadą stwierdzenie, że media są dziś wszechobecne. Ich rozwój nigdy dotąd nie przebiegał tak szybko, a instrumentarium nie było tak szerokie. Dla potencjalnego odbiorcy media są źródłem zarówno szans, jak i zagrożeń. Edukacja medialna, rozumiana jako edukacja o mediach, do mediów i przez media stanowi odpowiedź na wyzwania czasu. Prezentowana książka jest próbą przybliżenia czytelnikowi istoty oraz stanu edukacji medialnej w Polsce, zwłaszcza w kontekście edukacji szkolnej. Porusza również problem reklamy jako komunikatu perswazyjnego. Zasadniczą cześć pracy stanowi analiza wyników badań dotyczących wpływu warsztatów z edukacji medialnej na odbiór reklam telewizyjnych u młodzieży licealnej. Autorka dąży również do przedstawienia opinii środowiska szkolnego na Śląsku na temat edukowania medialnego. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do pracowników naukowych zainteresowanych problemem mediów w kontekście edukacji, ale również do czynnych nauczycieli, pedagogów, studentów.

Edukacja międzykulturowa- konteksty

Grzybowski Przemysław Paweł

Edukacja międzykulturowa konteksty to opracowanie adresowane do uczestników zajęć poświęconych zróżnicowaniu kulturowemu w różnych okolicznościach. Może służyć jako praktyczna pomoc naukowa oraz źródło inspiracji dla studentów, nauczycieli i badaczy. Zawiera wybór kilkunastu artykułów wcześniej opublikowanych w opracowaniach pokonferencyjnych. Oprócz teoretycznych i metodologicznych podstaw pedagogiki międzykulturowej w perspektywie historycznej ukazują one zróżnicowanie kulturowe w kontekstach od najbardziej popularnych tożsamości i migracji po rzadziej opisywane, m.in. kontaktów biznesowych, problemów osób ubogich, wykluczanych, chorych i umierających traktowanych jako Obcy. Opowiadają też o próbach poszukiwania wspólnego języka (np. esperanto) i możliwości wykorzystania Internetu w edukacji międzykulturowej. Dociekliwy Czytelnik znajdzie tu liczne odesłania do źródeł zagranicznych i stron internetowych, pozwalające poszerzyć wiedzę na opisywane tematy. Książkę uzupełnia obszerny przewodnik bibliograficzny zawierający ponad 2000 tytułów literatury przedmiotu w kilkunastu językach (oprócz polskiego m.in. w angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, słowackim, włoskim). To niewątpliwie jeden z największych w Polsce tego rodzaju wybór, nieoceniony dla Czytelników dokonujących tematycznego przeglądu najczęściej cytowanych źródeł, w trakcie przygotowania badań, pisania prac semestralnych, dyplomowych. Można w nim znaleźć dokładnie oznaczone (tytuł, nazwa wydawnictwa, miejsce i rok wydania) odesłania do zarówno klasycznych prac naukowych z różnych dyscyplin (m.in. pedagogika, psychologia, antropologia, socjologia); opracowań międzydyscyplinarnych i porównawczych; leksykonów i encyklopedii; jak i niecodziennych, kontrowersyjnych źródeł z dziedziny multikulti.

Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1

red. Ewa Jaskółowa, red. Danuta Krzyżyk, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, red. Małgorzata Wójcik-Dudek

„W pierwszym tomie zgromadzono artykuły podzielone na pięć tematycznych rozdziałów, rozpoczynając od diagnoz, oczekiwań i prognoz. Treść rozdziału pierwszego: Edukacja humanistyczna — dziś i jutro. Diagnoza — oczekiwania — prognozy jest kontynuacją problematyki wskazanej w trakcie I Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, zorganizowanego przez polonistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (noszącego metaforyczny tytuł Polonistyka dziś, kształcenie dla jutra). W tej części zamieszczono artykuły, które są świadectwem troski autorów o kształt współczesnej i przyszłej humanistyki, zawarto w niej głosy krytyczne w związku z sytuacją neoliberalnej polityki państwa wobec szkolnictwa, kultury i humanistyki, obok głosów wskazujących na nowe rozumienie jej zadań, których powinność (w większym niż do tej pory stopniu) stanowi komponenty przygotowania do życia i pracy w nowym środowisku cyfrowym. W drugim rozdziale zatytułowanym Między szkołą a uniwersytetem. Kształcenie przyszłego polonisty zgromadzono te wystąpienia i wypowiedzi uczestników Kongresu, w których zaprezentowano posłannictwo uniwersytetu wobec szkoły, a także rozważania o konkretnych rozwiązaniach proponowanych w dydaktyce akademickiej z refleksją na temat budowania świadomości nauczyciela i humanistycznego wychowania ucznia. W rozdziale trzecim zamieszczono artykuły, których autorzy prezentują stanowiska wobec nieuchronnie zmieniającej się sytuacji nauk humanistycznych, a zwłaszcza polonistyki, która już dawno przestała być wyłącznie dziedziną zajmującą się językiem i literaturą, ale stała się elementem szeroko rozumianej kultury. Dlatego jest w niej obecna refleksja komparatystyczna z uwzględnieniem różnych sposobów jej rozumienia i uprawiania. Odwołując się do słynnej Baumanowskiej kategorii „płynnej nowoczesności”, rozdział trzeci zatytułowano Płynne granice polonistyki — komparatystyka szkolna i uniwersytecka. Czwarty rozdział poświęcony został zagadnieniom językoznawczym i językowym w refleksji akademickiej i w szkolnej realizacji problemów z nimi związanych. Język polski w dydaktyce polonistycznej to tytuł tej części, ogólny i wskazujący na szerokie spektrum problemów, jakie się w nim mieszczą. Z jednej bowiem strony znajdujemy w nim apel o przywrócenie słowom ich wartości, a z drugiej — prezentację sytuacji nauczyciela polonisty w świecie ponowoczesnym, gdy zostaje on zmuszony do pełnienia funkcji usługowych. W tej części publikacji zamieszczono także referaty pokazujące wzajemne relacje między językiem i kulturą, a także wypowiedzi, które podkreślają konieczność wzmacniania językowej świadomości ucznia, by mógł on uczestniczyć w kulturze. W konsekwencji bowiem jest to zawsze budowanie świadomości społeczeństwa, które będzie umiało rozpoznawać metody manipulacji prawdą i bronić się przed narzucaniem poglądów. Świadomość językowa, dobre rozumienie słów pozwalają na obronę wyznawanych wartości, ponieważ kształcą umiejętność logicznego myślenia i wysławiania się. Tom pierwszy zamyka rozdział, w którym znalazły się teksty z zakresu glottodydaktyki, podnoszące kwestie zderzania przez język kultury własnej z inną, odmienną od swojej, co nie oznacza jej mniejszej wartości. W rozdziale zatytułowanym Język polski w kontaktach: między kulturą własną i obcą pokazano problemy ważne dla sposobu funkcjonowania w świecie wielokulturowym, który w coraz większym stopniu dotyczy także Polski, więc warto, by młodzi ludzie, mając świadomość odmienności w świecie, traktowali je jako bogactwo i szansę dla siebie i innych. Chodzi też zatem o budowanie empatii i o próby zrozumienia wszelkich odmienności: etnicznej, kulturowej czy egzystencjalnej.” (fragment Wstępu)

Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności

Krzysztof J. Szmidt

W prezentowanym tomie autor, pionier badań nad twórczością, zwłaszcza w kontekście edukacyjnym, zbiera wyniki swoich dotychczasowych refleksji. Czytelnik otrzymuje unikatową na polskim rynku publikację o twórczości, która zawiera opisy i analizę procesów twórczych, refleksję nad pedagogiką ich inspirowania i utrwalania, a także prezentację metod badania twórczości. Autor, zajmując się uwarunkowaniami edukacyjnymi twórczości, pokazuje również omawiane zagadnienie w szerszym kontekście społeczno-kulturowym - definiuje ważne czynniki wspierania twórczości jako postawy i sposobu działalności człowieka.

Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi

Jąder Mariola

[...] książka Marioli Jąder porusza ważną problematykę współczesnej edukacji dziecka. Aktualnie zachodzącym przemianom społecznym i edukacyjnym towarzyszy troska o efekty edukacyjne i ich zgodność z warunkami rzeczywistości społecznej i wymaganiami edukacyjnymi. [...] Książka składa się z czterech części. [...] W każdej części, zawierającej przykłady pracy z dziećmi, Autorka przedstawia założenia teoretyczne oraz przykłady praktycznych rozwiązań w pracy z dziećmi z zastosowaniem wybranych metod, technik i form organizacyjnych. Godne podkreślenia jest to, że Mariola Jąder dzieli się z Czytelnikiem wskazówkami i informacjami praktycznymi wynikającymi z własnych doświadczeń, obserwacji i refleksji. [...] Wiedza na temat podjęty przez Autorkę w recenzowanej książce jest potrzebna przede wszystkim nauczycielom, którzy muszą umieć organizować warunki do wspierania rozwoju dziecka. Niniejsza publikacja stanowi dobry przykład dostarczający nauczycielom sposobów stymulowania, inspirowania, pobudzania aktywności dzieci oraz stwarzania możliwości samodzielnego uczenia się. Zamieszczone w książce przykłady zabaw z dziećmi oraz wskazówki metodyczne i organizacyjne ich zastosowania przyczynią się zapewne do kreatywności samych nauczycieli". Z recenzji dr hab., prof. UP Bożeny Muchackiej

Ekshibicjonizm społeczny w Internecie. Motywy i potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa młodzieży

Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz, Karina Leksy

Współcześnie coraz częściej znaczącym środowiskiem życia i funkcjonowania jednostki staje się przestrzeń internetowa. Intensywne korzystanie z nowych technologii, w tym zwłaszcza z mediów społecznościowych, sprawia, że stają się one jednym ze środowisk socjalizacyjnych, niemal równorzędnym ze środowiskiem rodziny czy szkoły. Z tego względu zwraca się uwagę na konieczność wdrożenia szerokiego programu edukacji do mediów, którego celem nie byłoby ograniczenie kontaktu człowiek – nowe technologie, lecz nauka takiego z nich korzystania, aby służyły one dobru człowieka. Takie stanowisko było punktem wyjścia do napisania niniejszej monografii, która w założeniu miała stanowić teoretyczną i empiryczną bazę dla podejmowania różnego typu inicjatyw edukacyjnych. Publikacja w założeniu przeznaczona jest nie tylko dla teoretyków pedagogiki i nauk pokrewnych, ale też dla praktyków zajmujących się szeroko rozumianą działalnością profilaktyczną i edukacją medialną.

Ekspresja seksualna małego dziecka. Norma kliniczna a przekonania rodziców i nauczycieli

Justyna Ratkowska-Pasikowska

Przedmiotem prezentowanej książki jest ekspresja seksualna małego dziecka. Zachowania seksualne dziecka szczególnie interesują mnie ze względu na ich, z jednej strony, wymiar rozwojowy (biologiczny), z drugiej – restrykcyjność, której podlegają. Mitologizowanie i tabuizowanie tego obszaru rozwojowego (wiek przedszkolny) skutkuje w przyszłości właśnie takim rozumieniem kreowanego przez siebie świata społecznego (interpretacją świata). Jest on z góry skazany na demonizowanie i wyłączanie go z obiegu codziennego procesu wychowania. Postawiony w ten sposób problem jest interesujący dla pedagogiki, szczególnie kiedy wiąże się z kwestiami wychowania i socjalizacji (zwłaszcza tej pierwotnej). Skłoniło mnie to do postawienia następujących pytań: Czy postawy nauczycieli i rodziców różnią się ze względu na podejście do zachowań seksualnych dziecka? A może atmosfera wokół seksualności w rodzinie generacyjnej determinuje postawy wobec takich zachowań? Udzielenie odpowiedzi na te i wiele innych pytań stało się celem tej publikacji. Ze Wstępu

Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Projekt wdrażania Porozumienia bez Przemocy do szkół

Joanna Berendt, Paulina Orbitowska-Fernandez, Magdalena Sendor

Książka Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Scenariusze zajęć Porozumienia bez Przemocy dla nauczycieli to wprowadzenie w tematykę Porozumienia bez Przemocy skierowane do nauczycieli, którym bliskie są kwestie komunikacji i rozwiązywania konfliktów. Składa się z teoretycznego wprowadzenia i ośmiu scenariuszy lekcji tworzących cykl zajęć o komunikacji i empatycznych relacjach w szkole i poza nią. Dzięki Porozumieniu bez Przemocy każdy, bez względu na wiek, może poczuć się dostrzegany i nauczyć się dostrzegać innych, a co za tym idzie – budować porozumienie. Drogą do tego jest umiejętność mówienia o tym, co jest dla nas ważne i cenne bez interpretowania i osądzania. Autorki, pracując z nauczycielami, rodzicami i młodzieżą, dostrzegły wielką potrzebę dialogu, budowania silnych relacji opartych o zasadę wygrany-wygrany, a przede wszystkim – o empatię. Empatia to budowanie świadomości uczuć i potrzeb swoich i innych, umiejętność rozmawiania o nich, by finalnie wypracowywać rozwiązania, które służą wszystkim. Celem książki jest wsparcie szeroko rozumianej edukacji w rozwijaniu kompetencji budowania relacji, gdyż edukacja – to relacja. To, jak rozwiązywane są konflikty w klasie i jak rozmawia się z dziećmi o trudnych komunikatach – wybierając mówienie o faktach, uczuciach i potrzebach zamiast ocen i interpretacji – może realnie zmieniać szkołę. Jednak gdy takie zajęcia są realizowane przez zewnętrznych trenerów, są mniej efektywne niż programy stale realizowane przez pedagogów i nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą na co dzień. Stąd pomysł autorek, by podzielić się z nauczycielami efektami ich pracy, czyli scenariuszami zajęć z Porozumienia bez Przemocy, aby mogli sami wdrażać je i modyfikować do własnych potrzeb. Nie można pominąć tego, jak ważna w pracy nauczyciela jest empatia dla samego siebie, czyli stałe dbanie o własne zasoby. Bez tej praktyki pojawia się ryzyko frustracji, przeciążenia, a finalnie wypalenia zawodowego. Dlatego do publikacji dołączono teorię oraz ćwiczenia Porozumienia bez Przemocy dla samych nauczycieli. To gest uznania dla pracy, którą wykonują każdego dnia oraz troski o to, by czerpali z niej jak największą radość i satysfakcję. Na książkę składają się: – część teoretyczna o Porozumieniu bez Przemocy (w tym jej kluczowe założenia i narzędzia); – propozycje ćwiczeń do praktyki własnej nauczycieli, w tym szczególnie empatii dla siebie jako narzędzia przeciwdziałającego wypaleniu zawodowemu, a także ćwiczenia mające na celu pełniejsze przygotowanie się do zajęć z danego tematu; – 8 szczegółowo opisanych zajęć – każde po 2 x 45 minut: w tym materiały potrzebne do zajęć, przygotowanie merytoryczne nauczyciela, propozycje przebiegu zajęć i pytania do refleksji po zajęciach.

Exploring the virtual world of learning across generations. Information and communications technology for the educational support of immigrant youth

Marcin Rojek, Joanna Leek, Petr Svoboda

The book addresses the issue of intergenerational learning in a virtual world created by information and communication technology (ICT) and the role of ICT in an educational environment. In order to discuss how ICT can be used as a means to prevent early school leaving among immigrant youth, this book explores the literature on how learning can be understood in the intergenerational context, the challenges in preventing early school leaving, the prospects for ICT in education and presents the findings of an empirical study on intergenerational learning with the use of ICT. Authors findings highlight that ICT-supported intergenerational learning is a significant sociocultural platform for knowledge exchange, at the same time reducing intergenerational and cultural distance. It creates a sense of belonging and ensures mutual support, and encourages better understanding and harmonious coexistence between young immigrants and older citizens.

Fabryka dyplomów czy universitas?

Czerepaniak-Walczak Maria

Oficyna wydawnicza IMPULS prezentuje drugi tytuł z nowej serii: "Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki", pod red. nauk. Marii Czerepaniak-Walczak pt. "Fabryki dyplomów czy universitas. 0 "nadwiślańskiej" wersji przemian w edukacji akademickiej". Problematyka kolejnych tekstów wskazujących na najbardziej, z naszego punktu widzenia, palące zjawiska i procesy dziejące się w uniwersytecie i wokół niego, nie wyczerpuje spektrum współczesnych spraw dotyczących uczelni. W centrum uwagi poszczególnych tekstów znalazły się warunki rozwoju osoby i zmiany społecznej, jakie tworzy współczesna szkoła wyższa. Uczelnia nie jest wyspą; jest uwikłana w zdarzenia i procesy znacznie wykraczające poza tej terytorium, a o jej funkcjonowaniu decydują kwestie ekonomiczne oraz sposoby zarządzania na poszczególnych szczeblach jej organizacji. Należy pamiętać, że uczelnia zobowiązana jest w pierwszej kolejności do kształcenia studentów, wychowywania ich w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka oraz kształcenie i promowanie kadr naukowych... Fragment recenzji: Przeniesienie zasad gospodarki rynkowej do obszaru szkolnictwa wyższego jest zjawiskiem rodzącym wiele napięć i problemów. Ich rozwiązanie wymaga namysłu nad współczesną koncepcją kształcenia uniwersyteckiego uwzględniającą techniczne i technologiczne możliwości środków masowego przekazu, w tym przede wszystkim Internetu [...]. Zakres publikacji wykracza poza treści, które możemy znaleźć w pracach pedagogicznych. Jest to udana próba przedstawienia złożonego problemu z pogranicza pedagogiki, ekonomii, polityki społecznej i socjologii. Tego typu książek brakuje na rynku wydawniczym. Może ona być wykorzystywana przez studentów i pracowników wyższych uczelni, a także pracowników administracji rządowej i samorządowej tworzących podstawy legislacyjne funkcjonowania szkolnictwa wyższego w Polsce (z recenzji Prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski).

Family Life and Crime. Contemporary Research and Essays

Maciej Bernasiewicz, Monika Noszczyk-Bernasiewicz

Pierwsza część pracy zawiera terminologiczne ustalenia dotyczące rodziny, małżeństwa, ról płciowych oraz opis konsekwencji przemian w tym zakresie. Najpoważniejszą, jak się wydaje, jest kryzys demograficzny w państwach kultury północnoatlantyckiej, na skutek którego Zachód stanął przez zagrożeniem ze strony dynamicznie rozwijającej się cywilizacji islamskiej. Drugi podjęty w książce obszar tematyczny, to studium problematyki rodziny przestępczej (z prezentacją badań własnych na próbie nieletnich przestępców). Na koniec autorzy omawiają zagadnienia związane z: umiejscowieniem badań nad przestępczością oraz jej leczeniem w systematyce nauk, przeglądem najnowszej polskiej literatury kryminologicznej, zdefiniowaniem nowych zjawisk w zakresie polityki karnej (restorative justice) oraz opisem wybranych elementów polityki karnej nieletnich realizowanych w wybranych państwach kultury północnoatlantyckiej. Wychowawcy, kuratorzy sądowi, pracownicy socjalni, terapeuci oraz przedstawiciele nauki (reprezentanci wielu dyscyplin wiedzy, takich jak: socjologia, psychologia, kryminologia, nauki o prawie oraz systemach sprawiedliwości), to profesje, które mogą korzystać z prezentowanych w książce idei i wniosków.

Germanistinnen und Germanisten im Beruf - zwischen Ausbildung und Realität

Beata Grzeszczakowska-Pawlikowska, Agnieszka Stawikowska-Marcinkowska

Die berufliche Positionierung der angehenden Germanist(inn)en auf dem gegenwärtigen Arbeitsmarkt ist mittlerweile Gegenstand zahlreicher Diskussionspanels, Tagungen und Beiträge. Im Mittelpunkt der Debatte steht zum einen die Frage nach aktueller gesellschaftlicher Relevanz der Germanistik und nach deren möglicher inhaltlicher Ausrichtung auf andere als traditionell bewährte Fächer (Literatur oder Sprachwissenschaft), z. B. Fachkommunikation, Fachsprachenunterricht, Fachdolmetschen bzw. -übersetzen. Zum anderen kommt es dabei auf die Frage nach Kompetenzorientierung der Germanistikabsolvent(inn)en an. Gemeint sind hier Sprach- und Fachkompetenzen sowie die gegenwärtig gefragten Schlüsselkompetenzen, wie etwa die interkulturelle oder die rhetorische.

Higiena szkolna w szkolnictwie ogólnokształcącym w Drugiej Rzeczypospolitej

Beata Szczepańska

Reformowanie wychowania i nauczania, jakie dokonało się w drugiej połowie XIX i początkach wieku XX, zawdzięcza rozwojowi higieny szkolnej, która inspirowała do rozleglejszego i wnikliwszego spojrzenia na praktykę szkolną oraz pobudzała do poszukiwań bardziej optymalnych rozwiązań organizacyjnych, programowych i metodycznych w dziedzinie szeroko pojętej edukacji. Narastająca świadomość ważności zdrowia jako podstawy wychowania i kształcenia zyskała intensywniejsze uzasadnienie ze strony higieny szkolnej, wyodrębniającej się z higieny ogólnej, jako nauki zajmującej się zachowaniem zdrowia, stanowiącej jedną z najstarszych dyscyplin medycznych. Postęp w pedagogice, wiążący się pod koniec XIX w. z rozwojem psychologii eksperymentalnej, współgrał z osiągnięciami nauk medycznych. Szczególnie bakteriologia, okulistyka i pediatria odegrały w procesie formowania się higieny szkolnej ważną rolę. Można łączyć rozwój higieny szkolnej ze stopniowym wprowadzaniem obowiązku szkolnego i upowszechnianiem nauczania, jakie dokonywały się w drugiej połowie wieku XIX, mając jednakże świadomość daleko głębiej sięgających w przeszłość związków pedagogiki i medycyny. Problematyka zawarta w książce ma charakter interdyscyplinarny, ale jest mocno osadzona w nurcie rozważań pedagogiki i historii wychowania. Praca jest wartościowym przedsięwzięciem badawczym i może stanowić ważną lekturę nie tylko dla historyków wychowania, pedagogów, ale i dla osób zajmujących się zagadnieniami kultury fizycznej.  

Historia i współczesność procesu edukacyjno-wychowawczego

red. Danuta Kocurek

Publikacja przybliża wybrane zjawiska pedagogiczne w kontekście historycznym i  współczesnym. Część pierwsza ukazuje m.in. aspekty wychowawcze pedagogiki renesansowej, wkład ziemiaństwa w upowszechnianie edukacji szkolnej, działalność wychowawczą i oświatową Kościoła Rzymskokatolickiego na Śląsku Cieszyńskim, szkolnictwo wiejskie w czasach komunizmu oraz historyczne kształtowanie się koncepcji wychowania zdrowotnego w Polsce. W części drugiej przybliżone zostały współczesne kategorie wychowawcze m.in. wychowanie do kultury języka, tematyka dotycząca świętowania, edukacja w duchu podmiotowości, kształcenie filozoficzne oraz refleksje o tożsamości i dziedzictwie kulturowym w dobie przemian cywilizacyjnych.  Praca adresowana jest do pedagogów, historyków wychowania, filozofów, regionalistów, studentów kierunków pedagogicznych i zainteresowanych problematyką edukacyjno-wychowawczą.

Historie autorytetu

Witkowski Lech

Książki Lecha Witkowskiego o autorytecie to imponujące mozaiki poglądów, ogarniające tysiące lat myśli ludzkiej. Dopiero stając na ramionach olbrzymów, jak określał taką postawę w nauce Isaac Newton, Witkowski ostrożnie i skromnie kreśli własne stanowisko filozoficzne i pedagogiczne. W ten godny zalecenia sposób sam staje się autorytetem od autorytetów. Książka Lecha Witkowskiego jest w stanie dać satysfakcję chyba największym smakoszom języka polskiego. Nie będę ukrywał, że czytanie 750 stron tekstu naukowego zwykle wiąże się z wysiłkiem, zwykle czujemy się znużeni monotonią używanych słów, jednowątkową tematyką, spakowaniem zbyt dużej ilości myśli w kolejnych akapitach. W przypadku omawianej pracy tego nie ma. Jeśli język przyrównamy do klawiatury fortepianu, to można powiedzieć, że Lech Witkowski jako pianista wykorzystuje wszystkie klawisze. Dzięki temu potrafi wydobyć najdrobniejsze niuanse w analizowanych stanowiskach odnoszących się do sposobów ujmowania autorytetu. [] czytanie tego dzieła prowokuje nie tylko do myślenia o naszej kondycji umysłowej, ale również wywołuje ferment emocjonalny, skłania do samooceny. Jest to więc moje osobiste świadectwo, że Lech Witkowski nie pracował daremnie. Jestem przekonany, że jego znaczący tekst będzie prowokował do refleksji wielu innych czytelników. A przy okazji będzie także uczył szacunku do humanistyki, a więc skłaniał do czytania, myślenia, czytania i znów do myślenia, czyli odnajdywania przyjemności w poznawaniu dawnej i współczesnej kultury symbolicznej. O tym jest ta książka. O tym, że zanika zdolność mierzenia się z lepszymi od nas samych, że wielu wręcz takiej możliwości nie przyjmuje do wiadomości albo się nią nie przejmuje, ścigając się w ustanowieniu władczym, po którym nikt już nie może mi podskoczyć. Tymczasem uniwersytet jako miejsce, gdzie możliwe jest spotkanie z najlepszymi duchami, choćby i z przeszłości albo innych światów niż nasz lokalny, coraz częściej staje się miejscem sankcjonowania typowych patologii władzy, układów, pozorów i jałowości poznawczej, gdzie wielkość duchowa się nie liczy, dokładniej nie jest brana pod uwagę, ponieważ traktuje się ją jako zbędną zarówno w wyposażeniu przykrawanym do rynku pracy, jak i odnoszonym do układów władczych i ich machinacji. Coraz częściej piastujących pozycje władcze czy zasiadających w radach wydziałowych czy instytutowych nie obowiązują wymogi mądrości jako odpowiedzialności za wartość prawdy i sprawiedliwości respektującej powagę autorytetu i misji uniwersytetu, gdy mają poczucie, że fakt ich władczości i samodzielności duchowej rozumianej jako prawo do głosowania i decydowania wedle widzimisię zwalnia z odpowiedzialności właśnie. Zanurzając się w mądrość cudzego myślenia, usiłuję też wyrwać się z okowów lokalnie dominującego barbarzyństwa duchowego ubranego w togi akademickie i posiadającego stopnie naukowe, których słabości, a nawet nędzy i nihilizmu nikt już zwykle nie bierze pod uwagę.

Humanistyczny obraz starości. Przesłanki dla gerontologii humanistycznej. Refleksje nad starością. Tom 3

Elżbieta Dubas

Recenzowana książka jest wartościowa pod względem naukowym, gdyż jest odważnym manifestem człowieczeństwa, a w samym centrum proponowanej perspektywy gerontologii humanistycznej stawiana jest osoba starzejąca się i stara oraz najbliższe otoczenie osób "towarzyszących jej w drodze". To perspektywa, w której tryumfuje człowiek, a starość jawi się jako etap rozwojowy zanurzony w biografii jednostki, postrzegany holistycznie. Humanistyczna perspektywa rozwoju w starości budowana jest na niezbywalnym fundamencie, a jest nim godność osobowa. Jednakże adresatami publikacji nie muszą być jedynie osoby naukowo zajmujące się procesami starzenia się. To książka, którą przeczytać może każdy. Bez względu na to czy pomoże czytelnikowi lektura tej książki zrozumieć starość swoich bliskich, własną starość, czy też uwrażliwi na problemy egzystencjalne, skonfrontuje ze stereotypami, to będzie wartościowym doświadczeniem wyzwalającym refleksję nad ludzkim istnieniem. Z recenzji dr. hab. Artura Fabisia, prof. WSB Z uwagi na szeroki zakres podejmowanych zagadnień oraz przyjętą humanistyczną perspektywę książka wzbudzi zainteresowanie gerontologów, w tym gerontologów społecznych, geragogów. Będzie też niezwykle użyteczna jako literatura w szkolnictwie wyższym, na kierunkach pedagogicznych, do realizacji zajęć dydaktycznych z zakresu gerontologii, andragogiki czy geragogiki itp. Również osoby pracujące z osobami starszymi i na ich rzecz, m.in. pracownicy instytucji pomocy społecznej oraz szeroko pojętej oświaty i kultury, mogą odnaleźć tu cenne inspiracje i wiedzę gerontologiczną, w ten sposób poszerzając własne kompetencje. Z recenzji dr hab. Anny Leszczyńskiej-Rejchert

Indywidualizacja procesu kształcenia uczniów edukacji wczesnoszkolnej. Ujęcie z perspektywy międzyludzkich różnic w zakresie zdolności kierunkowych

Magdalena Christ

Inspirację do podjęcia prezentowanego tematu stanowiła teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera, zgodnie z którą poznawczą kompetencję czy sprawność człowieka najlepiej opisuje się w kategoriach zbioru zdolności, talentów czy też umiejętności umysłowych, nazywanych inteligencjami. Wybrane zagadnienia teoretyczne zestawiono w pracy z fragmentami z badań, a rozważania definicyjne poprowadzono wokół pojawiających się w opracowaniu pojęć i zagadnień. Omówiono przykłady inicjatyw silnie ukierunkowanych na indywidualizację procesu kształcenia, dobrych praktyk i miejsc, które stanowią inspirację do działania i są wzorami godnymi naśladowania, oraz poruszono kwestię zdolności i uzdolnień uczniów. Zasadniczą część pracy stanowi opis wyników badań własnych, na które składa się analiza danych pochodzących z badań ankietowych oraz danych uzyskanych na podstawie badań diagnostycznych, prowadzonych w klasach pierwszych szkoły podstawowej. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców – teoretyków i praktyków – badaczy, nauczycieli, studentów kierunków humanistycznych czy społecznych.