Samotny tłum

David Riesman

"Samotny tłum" Davida Riesmana to jedna z najważniejszych książek XX-wiecznej socjologii. W zasadzie nie ma na świecie żadnego podręcznika socjologii, w którym nie padłoby nazwisko Riesmana i stworzonego przezeń pojęcia "samotnego tłumu"Cóż znaczy samo pojęcie - rozróżniając społeczeńtwa na sterowane tradycją, wewnątrz-sterowne i zewnątrz-sterowne zauważa Riesman, iż w niewielkich wspólnotach, także w dawnych społeczeństwach istniały różnego rodzaju więzi społeczne, natomiast w społeczeństwach współczesnych więzi zanikają, ulegają degradacji bądź instrumentalizacji, a często są przedmiotem manipulacji. I jak pisze w "Socjologii" prof. Piotr Sztompka W efekcie naturalne wspólnoty zanikają. Ludzie ulegają wykorzenieniu, atomizacji, roztapiają się w anonimowej masie pracowników, urzędników, elektoratu, konsumentów czy publiczności. Więzi wspólnego zamieszkania, podobieństwa etnicznego, religijnego bądź klasowego zostają zerwane. W to miejsce (...) pojawia się "samotny tłum" łatwo podatny na hasła demagogów, poszukujący silnych, ojcowskich autorytetów, ulegający pokusie autokratycznych czy nawet totalitarnych rządów "prawa i porządku", gorliwie przyłączający się do różnych ruchów społecznych w poszukiwaniu zastępczych więzi i alternatywnych wspólnot, rekompensujący frustrację i osamotnienie w działaniach destrukcyjnych i antyspołecznych. Czy tych słów o "samotnym tłumie" nie można odnieść do naszego społeczeństwa? Czy coś się zmieniło? Wszystko wskazuje na to, że nie, że książka Riesmana pozostaje ciągle aktualna...

Sandwich generation? Wzory wsparcia w rodzinach trzypokoleniowych. Na przykładzie mieszkańców dwóch gmin województwa świętokrzyskiego

Jolanta Grotowska-Leder, Katarzyna Roszak

Książka dotyczy wsparcia udzielanego w trudnych sytuacjach życiowych w ramach rodziny trzypokoleniowej, powiązanego z przemianami wynikającymi z wyzwań demograficznych i zmian modelu polityki społecznej. Autorki skoncentrowały się na roli środkowej generacji jako źródle pomocy dzieciom i rodzicom, wykorzystując mało znaną w Polsce koncepcję sandwich generation. Zastosowały podejście jakościowe, które pozwoliło ujawnić nie tylko duże zróżnicowanie wzorów i form świadczonego wsparcia, lecz także stosowanych strategii pomagania i motywów jego świadczenia. Publikacja adresowana jest do specjalistów z zakresu socjologii rodziny, pracowników systemu wsparcia społecznego i pomocy społecznej, pracowników socjalnych, psychologów i polityków społecznych, jak również pracowników organizacji pozarządowych ukierunkowanych na wsparcie rodziny.

Sanktuaria słowiańskie

Bogusław Gierlach

MIEJSCA KULTU BÓSTW ZWIĄZANE Z NAJDAWNIEJSZĄ PRZESZŁOŚCIĄ ZIEM POLSKICH ORAZ SŁOWIAŃSZCZYZNY ZACHODNIEJ W tym wyjątkowym opracowaniu znalazł się nie tylko szeroki zbiór opisów samych sanktuariów. Omówione zostały także rozmaite zagadnienia z zakresu pochówków, wierzeń i demonologii. W sposób szczególny autor wyróżnia zwyczaje, które przetrwały do dnia dzisiejszego. Poza samymi sanktuariami i związaną z nimi obyczajowością snuje rozważania o warunkach politycznych, ekonomicznych i społecznych panujących na omawianych obszarach kultury dawnych Słowian. Bogusław Gierlach (1930-2007) doktor habilitowany nauk historycznych w specjalnościach archeologia i historia religii. Uczestniczył w badaniach terenowych m.in. w Wyszogrodzie, Pułtusku, Wiślicy i na Polach Grunwaldzkich oraz w Szwajcarii. Kierował Pracownią Religioznawstwa w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Siedlcach, gdzie następnie został dziekanem Wydziału Pedagogiki i Kultury.

Sati. Samopalenie wdów w najdawniejszych relacjach Wschodu i Zachodu

Szczurek Przemysław

Sanskrycki termin sati (sati) oznacza wierną, prawą, cnotliwą niewiastę. Staroindyjska tradycja powiązała go przede wszystkim z kobietą, która po śmierci męża ginęła wraz z nim na stosie kremacyjnym, by wspólnie podążyć do świata niebiańskiego i tam wieść dalszą, pełną szczęścia egzystencję, a po powrocie na ziemię w kolejnym wcieleniu znów zostać jego wierną małżonką. Z czasem termin sati zwłaszcza w jego zachodniej recepcji zaczął być także używany na określenie samego zwyczaju i praktyki samopalenia wdów w Indiach oraz związanego z nią ceremoniału. Bulwersujące Europejczyków informacje o zwyczaju samopalenia wdów docierały z Indii do świata zachodniego znacznie wcześniej niż bogactwo indyjskiej myśli filozoficznoreligijnej, medytacja, joga, upaniszady, Bhagawadgita, doktryna buddyzmu i zanim narodziła się w europejskich uniwersytetach świadomość indoeuropejskiej wspólnoty językowej. Średniowieczne i nowożytne relacje o wdowach wstępujących na stos trafiały do Europy najczęściej w formie pamiętników z podróży, głównie z okresu XVIXVIII w. Świat zachodni miał jednak okazję słyszeć o tym zdumiewającym zwyczaju znacznie wcześniej, bo już w czasach starożytnych. Książka Przemysława Szczurka koncentruje się na przedstawieniu, klasyfikacji i analizie najstarszych świadectw odnoszących się do praktyk samopalenia wdów w Indiach. Autor analizuje z jednej strony świadectwa staroindyjskie (przede wszystkim sanskryckie), z drugiej strony starożytne a w niektórych przypadkach także późniejsze relacje świata zachodniego. Przedstawia także zachowane w Indiach materialne dowody czci oddawanej sati (tzw. kamienie pamięci sati z zawartymi na nich symbolami i inskrypcjami, kapliczki i świątynki sati). Przytoczone przez autora świadectwa zwłaszcza te literackie pozwalają skonfrontować najstarsze źródła Wschodu i Zachodu na temat jednego z najbardziej osławionych i kontrowersyjnych obyczajów dawnych Indii. Przemysław Szczurek - adiunkt w Zakładzie Filologii Indyjskiej (Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych) Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi badania nad literaturą staroindyjską oraz greckimi i rzymskimi źródłami o Indiach starożytnych. Jest autorem prac na temat procesów redakcji Bhagawadgity, filozoficzno-religijnych koncepcji zawartych w literaturze sanskryckiej i tekstach kanonu palijskiego oraz greckich i rzymskich świadectw o Indiach.

Sądownictwo konstytucyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Perspektywa politologiczno-prawna

Anna Czyż

Praca omawia zagadnienia związane z funkcjonowaniem Sądów Konstytucyjnych w czterech państwach Europy Środkowej, które tworzą Grupę Wyszehradzką, czyli w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Autorzy w siedmiu rozdziałach zaprezentowali wyniki swoich badań odnoszące się do pozycji ustrojowej sądów konstytucyjnych, ich organizacji, organów uprawnionych do wnoszenia spraw, charakteru orzeczeń i skutków tychże orzeczeń. Książka jest kolejną wspólną pracą tego samego zespołu autorów następującą po publikacji pt. „Parlament w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Problemy metodologiczno-teoretyczne.” oraz „Władza wykonawcza w teorii i praktyce politycznej okresu transformacji. Doświadczenia państw Grupy Wyszehradzkiej”. Książka adresowana jest do studentów, wykładowców kierunku politologia, ale także do szerszego grona odbiorców zainteresowanych poruszaną tematyką, w pracy czytelnik odnajdzie bowiem podstawowe informacje dotyczące kompetencji i działania Sądów Konstytucyjnych w omawianych państwach.

Scenariusze zajęć dla seniorów z zaburzeniami neuropoznawczymi. 30 pomysłów na zajęcia indywidualne i grupowe

Weronika Pliszka

Scenariusze zajęć w dostępny i łatwy sposób pomogą w znalezieniu najlepszej formy aktywizacji seniorów z zaburzeniami neuropoznawczymi. Ułatwią nawiązanie kontaktu oraz wyjaśnią i nadadzą kierunek pracy terapeutycznej. Autorka jasno i szczegółowo wyjaśnia, jak przeprowadzić zajęcia, aby zainteresować i zaktywizować swojego podopiecznego. Metoda Montessori Senior, której inspiracje widoczne są w treści podręcznika, jest metodą przyjazną, opartą na uważności i życzliwości, jaką należy obdarzyć seniora podczas pracy. Przedstawione pomysły sprawdzą się w pracy grupowej oraz podczas zajęć indywidualnych na przykład w zaciszu domowym. Scenariusze zostały podzielone na trzy grupy tematyczne. Dział pierwszy Poznajmy się przedstawia zajęcia mające na celu poznanie seniorów przez prowadzącego i innych uczestników - tego, co lubią robić, jakie mają cechy osobowości, czym się zajmowali zawodowo. Dział drugi Obchodzimy święta zawiera pomysły na prace utrwalające orientację w czasie oraz zwiększające odczuwanie radości związanej z przeżywaniem świąt. Najobszerniejszy trzeci dział Praca twórcza i manualna to inspiracje na zajęcia plastyczne, służące wyrażaniu uczuć poprzez działania kreatywne, przyczyniające się do poprawy nastroju, a także wpływające na utrzymanie sprawności manualnej. Wszystkie scenariusze są proste do wykonania, dostosowane do możliwości osób z zaburzeniami neuropoznawczymi, a także wykorzystujące niedrogie i łatwo dostępne materiały. Załącznikami do części scenariuszy są szablony oraz inne potrzebne do ich realizacji pomoce, które dzięki zachowaniu odpowiednich proporcji można z łatwością skopiować.

Schyłek imperium. Rozważania o rozkładzie systemu amerykańskiego

Emmanuel Todd

Jest to światowy bestseller przetłumaczony na 12 języków. Jego autor zdobył sławę, gdy w 1976 roku przewidział rozpad Związku Radzieckiego, chociaż w owych czasach nikt nie traktował poważnie jego hipotezy. Emmanuel Todd dochodzi do wniosku, że opinie o wszechmocy Stanów Zjednoczonych są przesadzone, i kreśli realistyczny obraz wielkiego, potężnego mocarstwa, którego schyłek potęgi wydaje się nieunikniony. W swej książce dowodzi, że wojna z terroryzmem, "osią zła", a zwłaszcza z afgańskimi talibami i reżimem irackim, jest dla Stanów Zjednoczonych tylko pretekstem do potwierdzenia swojej wielkomocarstwowej pozycji. Wygląda bowiem na to, że Ameryka nie jest już w stanie sprawować kontroli strategicznej i ekonomicznej nad takimi potęgami, jak: zjednoczona Europa, Rosja, Japonia lub Chiny. Takie wnioski nie wynikają z określonych poglądów politycznych autora lub z tak modnego obecnie antyamerykanizmu, lecz wypływają z analizy danych statystycznych w dziedzinie demografii i gospodarki oraz z analogii historycznych.

Sea Warfare

Rudyard Kipling

Rudyard Kipling, acting as a kind of proto-rooted journalist, spoke about aspects of the Royal Navy in World War I that usually do not receive so much attention. In sections on minesweepers, a merchant marine, submariners, and destroyers, he gave a brief account of the important backstage work they did. Through an interview and a summary of the combat reports, he presented an idea of the culture in which they operate.

Segregacja społeczna w mieście postsocjalistycznym. Bukareszt, Warszawa, Tallin na początku XXI wieku

Szymon Marcińczak

 Socjalistyczne kraje Europy Środkowej i Wschodniej wykazywały pewne różnice w naturze i funkcjonowaniu systemu społeczno-gospodarczego. Różnice te uległy dalszemu pogłębieniu w latach 80. XX w. Bez względu na położenie w ramach byłego bloku wschodniego, okres zmian systemowych przyniósł nagły wzrost nierówności społeczno-ekonomicznych w skali regionalnej i lokalnej. Podział na „zwycięzców” i „przegranych” w procesie transformacji ustrojowej odnosi się nie tylko do określonych grup społecznych, ale także do poszczególnych regionów w ramach państw postsocjalistycznych, których tempo rozwoju przyspieszyło lub zwolniło. Chociaż różnice w poziomie rozwoju regionalnego były czytelne w krajach socjalistycznych, upadek socjalizmu tylko je uwypuklił. Nieskrępowany rozwój wolnego rynku, szybka globalizacja społeczeństw i gospodarek oraz nieuchronny upadek państwa opiekuńczego uwypukliły społeczną cenę zmiany systemu. Następstwem szybkiego rozwoju gospodarczego było pojawienie się bezrobocia, zmniejszanie się partycypacji na rynku pracy, a także wzrost tymczasowości zatrudnienia oraz wycofywanie się państwa z roli gwaranta wielu zabezpieczeń społecznych. Na zmiany te nałożyła się gwałtowna tertiaryzacja (serwicyzacja) gospodarki, co w połączeniu z innymi zmianami doprowadziło najpierw do nowej segmentacji na rynku pracy, a w rezultacie do raptownego wzrostu nierówności społecznych oraz nowej stratyfikacji społeczno-zawodowej. W pracy znajdują się wyniki badań dotyczących tego zjawiska.

Sejmowe komisje śledcze w praktyce politycznej III RP

Adrian Drynda

Instytucja parlamentarnej komisji śledczej znana jest obecnie systemom politycznym większości państw demokratycznych na świecie, gdyż spełnia wiele istotnych funkcji w społeczeństwie obywatelskim. Celem niniejszej pracy jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy sejmowe komisje śledcze w Polsce stanowią rzeczywisty, realny i neutralny politycznie instrument kontroli parlamentarnej, czy też wyłącznie jeden z elementów doraźnej rywalizacji międzypartyjnej. Analizie poddano trzy podstawowe aspekty dotyczące tego zagadnienia: przesłanki powołania, mechanizmy funkcjonowania oraz wnioski końcowe z działalności sejmowych komisji śledczych, których prace toczyły się w okresie III Rzeczypospolitej Polskiej (na przestrzeni lat 2003–2018). Intencją autora jest ponadto rozstrzygnięcie kwestii zasadności i celowości wykorzystywania instytucji komisji śledczej w polskim systemie politycznym obok innych instrumentów kontroli sejmowej.

Seksualny kapitał. Wyobrażone wspólnoty smaku i medialne tożsamości polskich gejów

Samuel Nowak

Jak można rozumieć związki mediów, kultury popularnej i (homo)seksualności? Jaki wpływ na seksualne projekty tożsamościowe mają procesy digitalizacji i konwergencji mediów? W jaki sposób jako użytkownicy mediów konfrontujemy się z politykami tożsamości? Autorzy znakomitej części prac zmagających się z tak postawionymi pytaniami, udzielają zwykle podobnych odpowiedzi: że seks zawsze się sprzedaje, że media zapośredniczają i reprodukują heteronormatywny dyskurs tożsamości, że tylko niezależne i jakościowe media dają szansę pokonania dominującej heteroseksualnej ideologii. Samuel Nowak, odwołując się do przykładu gejów, proponuje odwrócenie tej perspektywy. Wtedy na media i popkulturę spojrzeć można jako na niekończącą się bitwę o prawo do artykulacji własnego seksualnego „ja”. Portale randkowe, kampanie społeczne, programy telewizyjne, tabloidowe newsy okazują się ważnymi politycznie przestrzeniami oporu przed dominacją. Towarzyszą mu rozmaite taktyki podstępu oraz akty ciągłej niesubordynacji ze strony odbiorców mediów. Odwołując się do brytyjskich studiów kulturowych oraz studiów LGBT, Samuel Nowak wprowadza autorskie pojęcie wyobrażonych wspólnot seksualnego smaku, powstałych w efekcie mediatyzacji seksualnego kapitału i gustu. Wspólnoty te organizują doświadczenia gejów w ich ciągłych zmaganiach o prawo do wyrażania własnej tożsamości. Pracy patronują dwaj teoretycy — Pierre Bourdieu oraz John Fiske, którzy na kartach tej książki spotykają się homo-celebrytami, bohaterami seriali oraz społecznościami portali randkowych. Z błyskotliwych analiz autora wyłania się obraz świata, gdzie różne wspólnoty seksualnego smaku walczą o własną wartość, aby ich seksualny kapitał ulokował się wysoko w hierarchii społecznego uznania. Heteronormatywność okazuje się dyskursem kruchym i niestabilnym, a w konfrontacji z nią każdy chwyt jest dozwolony.

Senior Policy in Hungary, Poland and Russia

Bogusława Urbaniak, Yaroslava Evseeva, Laszlo Patyan

The monograph considers the notion and scope of senior policy vis-a-vis similar policies, such as social policy on ageing, social policy on old age, and social policy on the elderly. Although retirement policy is unrelated to senior policy, it is also covered in the monograph because of its influence on the financial situation and well-being of the elderly and older adults. A brief review of the demographic situation and main population trends in EU-28 countries is followed by a presentation of senior policies in Hungary, Poland and Russia, and the impact of their retirement policies on the economic situation of older people.

Sens, czyli - co to jest. Perspektywa konstruktywistyczna

Michael Fleischer

Michael Fleischer podejmuje próbę rozwiązania problemu sensu i jego tajemniczości. Prezentuje perspektywę lingwistyczną, dalej ujęcie syntetyczne, by następnie przybliżyć stanowisko Niklasa Luhmanna oraz koncepcje Dirka Baeckera i Wernera Vogda. Drugą część książki autor poświęca konstruktywistycznemu ujęciu sensu, natomiast w części trzeciej zamieszczono typologię konceptów komunikacyjnych.

Siła empatii. Biznes i życie w wielokulturowym świecie

Gillian Tett

W czasach, gdy świat biznesu zdominowany jest przez technologię i analizę danych, Gillian Tett wzywa do zmiany sposobu myślenia - na antropologiczny (skupiony na człowieku). Po co? Aby lepiej odczytywać zachowania klientów, rynków i organizacji, a także stawić czoła wyzwaniom, z jakimi mierzy się społeczeństwo. Siła empatii uczy, jak odczytywać myśli i emocje innych ludzi, a przez to nie tylko zrozumieć inne kultury, lecz także spojrzeć na własne otoczenie z nowej perspektywy. Pokazuje, jak ta prosta, a zarazem rewolucyjna strategia przysłużyła się firmom takim jak Intel, Nestle, General Motors, Procter and Gamble, Mars, Danica czy wielu innym oraz jak można ją wykorzystać na co dzień zarówno w życiu, jak i w biznesie. Nie wiesz, jak się zachować na spotkaniu z przedstawicielami zagranicznej firmy? Chcesz zrozumieć fenomen ekonomiczny Doliny Krzemowej? A może oglądasz obrady sejmu i zastanawiasz się, czy za chaotycznymi wystąpieniami niektórych polityków kryje się starannie przemyślana strategia? Jeśli chcesz się nauczyć, jak ważna jest empatia w biznesie i w codziennym życiu, ta książka jest właśnie dla Ciebie.

Sitcom amerykański w układach translacyjnych: specyfika genologiczna jako determinanta strategii tłumaczeniowej

Kwiryna Proczkowska

Przedmiot monografii stanowi charakterystyka konwencji sitcomu amerykańskiego wytypowanych na podstawie analizy trzech niezwykle popularnych seriali z tego gatunku. Autorka odpowiada na pytania, z jakimi wyzwaniami muszą się mierzyć tłumacze sitcomów i jak znajomość specyfiki genologicznej tych seriali może ułatwić im pracę. Rozprawa ma charakter pionierski odnośnie badania zjawiska sitcomu w jego specyfice genologicznej oraz pod względem stosowania typowych dla niego strategii i technik translacyjnych. Ma charakter pionierski także pod względem innowacyjnego zastosowania metodologii opartej na paradygmacie antropocentrycznym, co okazało się […] zabiegiem bardzo skutecznym, cennym i odważnym, udowadniając jednoznacznie, że antropocentryzm pozwala na realne dochodzenie do prawdy naukowej i jej obiektywizację. Z recenzji prof. Jerzego Żmudzkiego W ogóle wysoko ocenić należy zdolność […] Kwiryny Proczkowskiej do podejmowania interesującej naukowej polemiki. W odniesieniu do niektórych punktów tej polemiki Doktorantka wykazuje nawet dużą dozę naukowej odwagi. Nie oznacza to jednak, że przedstawione w rozprawie rozważania prowadzone są jedynie w stylu negacji. Doktorantka dostrzega wartości poznawcze dotychczasowego dorobku translatoryki i implementuje jego elementy do opisu eksplikacyjnego wyznaczonego w rozprawie przedmiotu badań. Z recenzji prof. Sambora Gruczy Kwiryna Proczkowska – doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwa. Absolwentka filologii germańskiej i angielskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Z zawodu i pasji tłumacz. Pilnie śledzi rozwój technologii wspomagających proces tłumaczenia. Jej zainteresowania badawcze to tłumaczenie audiowizualne oraz tłumaczenie humoru.  

Skuteczność i racja stanu. Z teki Ministra Spraw Zagranicznych RP

Bronisław Geremek

Teksty składające się na ten tom pochodzą z lat 1998–2000 i należą do spuścizny ówczesnego ministra spraw zagranicznych RP – Bronisława Geremka. Są wśród nich wystąpienia na forum Sejmu RP, przemówienia i inne teksty okolicznościowe, wywiady udzielane prasie polskiej i zagranicznej. Na nurtujące wówczas Polaków pytania o miejsce Polski w Europie i świecie, o polską rację stanu, cele polityki zagranicznej, m.in.: Jaką rolę i miejsce chcemy zapewnić Polsce w nowym, kształtującym się na naszych oczach i kształtowanym przez nas samych porządku? Jaki będzie nasz stosunek do sąsiadów – zwłaszcza tych na wschodzie? Jaką rolę wyznaczymy w naszym myśleniu i w działaniach kwestiom regionalnym? Jaką rolę chcemy odgrywać w NATO i w Unii Europejskiej? minister Bronisław Geremek odpowiadał tak: „Są to pytania, które właśnie w wyniku rozszerzenia europejskich i euroatlantyckich instytucji pojawiają się ze zdwojoną mocą. Wejście Polski do NATO i Unii Europejskiej nie jest i nie będzie bowiem ucieczką na Zachód, odwróceniem się od spraw regionu, bliższych i dalszych partnerów na wschodzie, czy na północnym i południowym wschodzie. Przeciwnie, zwracamy się ku Zachodowi i jego instytucjom, mając na uwadze osiągnięcie co najmniej czterech celów: - po pierwsze, wewnętrzne wzmocnienie samych siebie - po drugie, wprowadzenie do zachodnioeuropejskiej debaty i zachodnioeuropejskiego rozumienia Europy nowej wrażliwości i odmiennego doświadczenia historycznego - po trzecie, wzmocnienie NATO i Unii Europejskiej nie tylko poprzez dodanie do ich siły własnego potencjału, ale również poprzez ukazanie nowych perspektyw i nowych wyzwań - po czwarte, wzmocnienie i przyspieszenie procesów demokratycznej rekonstrukcji regionu i budowy nowego porządku europejskiego. To poczwórne zadanie stanowi istotę nowej geopolityki, jaką w tej części Europy zapoczątkowaliśmy przed niemal dziewięcioma laty”.