Literaturwissenschaft

321
E-book

Mieszkańcy masowej wyobraźni

Krzysztof Toeplitz

Dzieło autora scenariusza do ikonicznego serialu Czterdziestolatek! Skąd się wzięła polska kultura masowa i jakie są jej główne atuty? Na czym polega fenomen dostępu do szybkiego przepływu informacji i łatwo przyswajalnej, taniej rozrywki? ,,Mieszkańcy masowej wyobraźni to zbiór szkiców o społecznym oddziaływaniu środków masowego przekazu i popularności twórczości przeciwstawianej tej elitarnej, wysokoartystycznej. Toeplitz prezentuje różne aspekty kultury masowej ze szczególnym uwzględnieniem jej związków z socjalistycznym systemem społeczno-politycznym. Rozważania autora to ważny przyczynek do wciąż aktualnej dyskusji o upraszczaniu kultury w kontekście zmian historycznych, społecznych i ekonomicznych, zauważalnych na całym świecie. Szkice zainteresują każdego, kto zadaje sobie twórcze pytania o dominujący typ kultury nowoczesnej i ceni lekki styl pisania Toeplitza, obalającego mity na temat współczesnych środków masowego przekazu.

322
E-book

Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra

praca zbiorowa

„Książka jest bez wątpienia pozycją wartościową, prezentującą tak teorię, jak i praktykę badawczą z obszaru nowoczesnej komparatystyki – zajmującej się problematyką „inter”: interdyscyplinarną, interdyskursywną, intersemiotyczną, interartystyczną, intermedialną. Zarówno zbiera związane z nią wątki (ich część, mamy bowiem współcześnie do czynienia z niezwykle obszernym i różnicowanym przedmiotem badań „inter”), jak i wyznacza horyzont przyszłej możliwej refleksji porównawczej. Jeśli miałbym syntetycznie wskazać na zalety publikacji,  wymieniłbym właśnie wspomniane: nowoczesność (zwłaszcza na polskim gruncie komparatystycznym, zdominowanym przez tradycyjne ujęcia historycznoliterackie) oraz przede wszystkim różnorodność zebranych artykułów, gwarantującą odkrywczą przygodę intelektualną na obszarze dzisiejszej komparatystyki”.   Dr. hab. Michał Kuziak, prof. UW Zakład Komparatystyki Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego

323
E-book

Między literaturami. Rozmowy z tłumaczami o pisarzach języka niemieckiego

Piotr de Bończa Bukowski, Paweł Zarychta

Tłumacze literatury pięknej wychodzą z cienia, są coraz wyraźniej widoczni i zyskują należną im podmiotowość twórców. Dostrzegamy dziś, że to oni właśnie piszą historie literatur obcych w Polsce, kreują ich obraz, promują kariery zagranicznych twórców. Poruszając się między literaturami, są tłumacze nie tylko ekspertami w dziedzinie kontaktów międzykulturowych i wnikliwymi odbiorcami dzieł tak obcych, jak rodzimych, ale często także wspaniałymi rozmówcami, gotowymi dzielić się swoją wiedzą i opinią. Autorzy tej książki postanowili przedstawić czytelnikom swego rodzaju mówioną historię literatury niemieckojęzycznej w Polsce, przeprowadzając rozmowy z ośmiorgiem wybitnych tłumaczy języka niemieckiego, występujących w roli znawców, komentatorów czy wydawców. W efekcie powstała żywa, wielogłosowa opowieść o rodzimej recepcji literatury Niemiec, Austrii i Szwajcarii widzianej przez pryzmat osobistych doświadczeń, interpretacji i wyborów. Między literaturami… jest pozycją wydawniczą wyjątkową pod wieloma względami. Zaproszeni do dialogu tłumacze, wybitni znawcy sztuki przekładu, wyłaniają się z niego jako zróżnicowane osobowości, wskazujące na złożoność działalności związanej z przekładem. Odkrywają przy tym świat literatury widziany ich oczami. Książka jest barwną mozaiką różnorodnych temperamentów i osobowości, ukazującą złożoność zjawiska przekładu literatury niemieckojęzycznej i jego istotne znaczenie dla kultury. Z recenzji dr hab., prof. UW Joanny Godlewicz-Adamiec Piotr de Bończa Bukowski – jest doktorem habilitowanym nauk humanistycznych, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje w Instytucie Filologii Germańskiej UJ, pełniąc funkcję Kierownika Pracowni Translacji. Prowadzi badania nad teorią tłumaczenia, praktyką przekładu literackiego i transferu międzykulturowego oraz historią myśli przekładoznawczej. Jest autorem trzech monografii oraz współredaktorem sześciu tomów zbiorowych. Ostatnio wydał książkę Friedricha Schleiermachera drogi przekładu. W kręgu problemów języka i komunikacji (2020). Przez wiele lat był członkiem Rady Programowej serii Pisarze Języka Niemieckiego, która ukazywała się nakładem Wydawnictwa Literackiego. Paweł Zarychta – jest doktorem nauk humanistycznych, pracownikiem Instytutu Filologii Germańskiej UJ, w wolnych chwilach tłumaczem. W pracy naukowej zajmuje się literaturą niemieckojęzyczną XVIII i XIX w., specjalizuje się w badaniach rękopisów niemieckich z tego okresu. W polu jego zainteresowań leżą ponadto polsko-niemiecki transfer literacki, teoria i praktyka przekładu. Jest autorem monografii Spott und Tadel. Lessings rhetorische Strategien im antiquarischen Streit, współredaktorem siedmiu tomów zbiorowych.  

324
E-book

Między polityką a metapolityką. Samoobjawienie romantycznej twórczości Adama Mickiewicza (1817-1835)

Daniel H. Valsecchi

"Książka Daniela Valsecchiego, polonisty argentyńskiego, jest pod wieloma względami rewelacyjna. Autor, jako cudzoziemiec, spojrzał na wczesną twórczość Mickiewicza z perspektywy innej, bardziej zdystansowanej niż większość naszych polonistów (...) Do analizy angażuje bogaty aparat pojęciowy, zaczerpnięty z różnych dziedzin, aparat nb. naprawdę imponujący i stosowany adekwatnie do omawianej tematyki (...) Valsecchi umiejętnie wydobywa różnice ideologiczne w interpretacjach Mickiewicza, jak również liczne sprzeczności w dziele samego Wieszcza. Wskazuje trafnie na potrójną, skonfliktowaną ze sobą, inspirację, na konieczność rozróżniania mistycyzmu i mistyki. Na podkreślenie zasługuje to, że autor nie redukuje zjawisk religijnych do politycznych, chociaż tematem głównym jest przejście w twórczości Mickiewicza od polityki do metapolityki (...) Warto też docenić zwrócenie uwagi na teksty wielu obcojęzycznych mickiewiczologów, polonistów-nie-Polaków, które autor zna gruntownie. Chociaż nie do wszystkich konstatacji autora można podchodzić bezkrytycznie, ich walor inspirujący i dyskusyjny jest niewątpliwy. Tak ambitne analizy twórczości stricte polskiej, przeprowadzane przez cudzoziemców, nie zdarzają się często."                                                                 Prof. dr hab. Stanisław Borzym                                                             Instytut Filozofii i Socjologii PAN   „Mickiewiczologii tu wiele i podobnie wiele z badaczami Mickiewicza dyskusji (...), a także odwołań do autorów u nas przemilczanych, którzy tutaj okazują się akurat potrzebni (...) Ponadto korzysta się tu często z literatury obcej, nie tylko anglojęzycznej, co znacznie poszerza horyzont i poziom wypowiedzi i pozwala spojrzeć na omawiane zagadnienia z zewnątrz, co przy odwołaniach do opracowań polskojęzycznych, jako tych wewnętrznych, tworzy pełnię oglądu niemal każdego z poruszanych w tej pracy zagadnień. Wszystko jest tu godne uwagi, więc dla przykładu można wskazać na refleksje dotyczące psychologii i parapsychologii, kiedy to nie tylko o psychicznych przeżyciach Mickiewicza się mówi i zarazem jego psychodramie, ale także o hipnozie, mesmeryzmie, spirytyzmie, mistycyzmie, a nawet o szamanizmie."                                                                              Prof. dr hab. Tadeusz Linkner                                                                             Instytut Filologii Polskiej UG   Daniel H. Valsecchi (Buenos Aires, 1962) jest prawnikiem. Skończył studia podyplomowe w zakresie geopolityki w Wyższej Szkole Wojennej Wojska Argentyńskiego, ma wykształcenie filozoficzne, politologiczne i socjologiczne. Przyjechał do Polski w roku 1999. Na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, specjalizuje się w historii i antropologii literatury XIX wieku. W latach 1994-1999 wykładał filozofię prawa i metodologię badań naukowych w Uniwersytecie Argentyńskim im. Johna F. Kennedy'ego; następnie teorię państwa i wprowadzenie do prawa w Uniwersytecie Buenos Aires (1996-1999); w Polsce wykładał historię filozofii w Collegium Resurrectianum (2006-2007).  

325
E-book

Między retoryką a retorycznością

Michał Rusinek

W książce tej podjęto próbę określenia ponowoczesnego statusu retoryki, będącej dziś zarówno pewną dziedziną wiedzy, jak i pewną uniwersalną i nieredukowalną właściwością języka, zwaną częściej retorycznością. Retoryczność to także retoryka, ale o innym "stanie skupienia": wyemancypowana spod władzy filozofii, antyfundamentalistyczna, epistemologicznie niepewna, ahistoryczna, nomadyczna, zarazem niesubstancjalna i światotwórcza - a więc bliżej jej do sofistów niż do Arystotelesa czy Platona. Nie jest ona systemem - nie daje się nawet sprowadzić do systemu tropologicznego, choć to tropy i figury stanowią jej siłę napędową - ale raczej pewnym "residuum nieokreśloności", które wymyka się systemowi - dzięki czemu stała się jednym z najważniejszych pojęć poststrukturalistycznego nominalizmu i szeroko pojętej myśli postmodernistycznej. Zarazem jednak - wbrew potocznym sądom zarówno badaczy klasycznych, jak i postmodernistycznych - nie utraciła ona łączności z retoryką w klasycznym sensie, wyrosłą na gruncie filozofii fundamentalistycznych. Relacji klasycznej retoryki i ponowoczesnej retoryczności nie da się określić za pomocą opozycji; trzeba ją raczej widzieć - co proponuje się w niniejszej książce - jako alegorię, rozumianą (za Paulem de Manem) jako relacja oparta na nieustannym wzajemnym podważaniu autorytetu drugiej strony.

326
E-book

Między słowami. Narratorskie komentarze do mowy postaci w "Le Rouge et le Noir" Stendh

Ewelina Marczak

Studium jest poświęcone opisowi form, jakie przybierają i funkcji, jakie pełnią narratorskie komentarze towarzyszące wypowiedziom postaci w powieści Stendhala Czerwone i Czarne. Książka składa się z części teoretycznej i materiałowej i jest analizowana w oryginalnej, francuskiej wersji. Wprowadzony przez autorkę aparat pojęciowy został zastosowany z powodzeniem, co pozwoliło na wskazanie dotąd niedostrzeżonych aspektów pisarstwa Stendhala; rzecz niełatwa w przypadku klasyka, którego twórczość była przedmiotem niezliczonych studiów. Ponieważ praca dotyczy form i funkcji mowy przytoczonej w narracji powieściowej, zainteresuje zarówno literaturoznawców, jak językoznawców. Aleksander Wit Labuda, Uniwersytet Wrocławski   Monograficzne studium Eweliny Marczak przynosi wnikliwy, wyczerpujący i wszechstronny opis komentarzy narracyjnych składających się na sekwencje dialogowe w powieści Stendhala Le Rouge et le Noir. Definiując mowę przytoczoną E. Marczak traktuje ją jako tekstową jednostkę kompozycyjną i wzorem Jacqueline Authier-Revuz przyjmuje, że jej rzeczowym odniesieniem jest całe wydarzenie słowne, a nie tylko jego werbalny składnik. W ujęciu modelowym przedstawia zatem sekwencje dialogowe jako tekstową kombinację dwóch segmentów: komentarza narratora zwanego w pracy didaskaliami oraz cytatu. Komentarz werbalizuje niewerbalne składniki sytuacji komunikacyjnej takie jak nadawca, odbiorca, czas, miejsce, inne okoliczności. Cytat to wszelkiego typu słowne reprodukcje werbalnego składnika macierzystej sytuacji komunikacyjnej. O ile ten ostatni segment tekstowy od zawsze przyciągał uwagę badaczy i podlegał wielostronnym opisom, to komentarz narratora, czyli narracyjne didaskalia zdają się być Kopciuszkiem naukowego opisu i poświęcono im dotąd niewiele prac. Wybór Autorki wydaje się  zatem w tej perspektywie niezwykle istotny [...]. Elżbieta Biardzka, Uniwersytet Wrocławski  

327
E-book

Między teoriami a fikcją literacką

Anna Łebkowska

Przegląd najnowszych teorii fikcji jest punktem wyjścia do omówienia jej statusu, charakteru i funcji w dziele literackim, w teorii literatury i we współczesnej myśli humanistycznej. Syntezę fikcji autorka umieszcza w kontekście rozwoju całego nurtu fikcjonalistycznego w humanistyce, szczególną uwagę poświęcając twórcom II połowy XX wieku. Omawia między innymi twórczość Goodmana, Rorty'ego, analizując jej koncepcję w różnym ujęciu - od struktualizmu do pragmatyzmu, od feminizmu do hipertekstualności. Postawowym punktem odniesienia wszystkich analiz jest historia literatury, ale erudycja autorki sprawia, że swobodnie porusza się ona także po obszarze dziedzin pokrewnych: logiki, filozofii, estetyki, socjologii, psychologii, teorii sztuki i teorii wiedzy.  

328
E-book

Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych

Marian Kisiel

Między wierszami… to zbiór interpretacji jedenastu wierszy poetów polskich XX wieku, których tematem głównym jest zarówno problematyka śmierci i żałoby, jak i przezwyciężające lęk pragnienie odnalezienia się w nowej przestrzeni doznań. Poczucie utraty i braku pokazane jest w utworach twórców różnych pokoleń i orientacji lirycznych: Władysława Sebyły, Władysława Szlengla, Czesława Miłosza, Czesława Bednarczyka, Zofii Bohdanowiczowej, Adama Czerniawskiego, Floriana Śmiei, Stanisława Grochowiaka, Edwarda Stachury, Ryszarda Milczewskiego-Bruna. W miniaturach krytycznych autor książki stara się wydobyć wyjątkowość poetyckiego obrazu, jego idiolektalny wymiar, a także liryczność zamkniętą w formułach retorycznych. Choć wiersze wybrane do interpretacji pochodzą z różnych lat i zostały napisane przez nierzadko obcych sobie twórców, tym, co je łączy, jest świadomość, że w przemijaniu ukryty jest głęboki sens, który może uwyraźnić jedynie sztuka poezji. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” 6/2016, s. 46–47 (Sławomir Buryła: Sztuka miniatury krytycznej).

329
E-book

Międzypokoleniowe miejsca wspólne w literaturze oraz tekstach kultury - perspektywa edukacyjna

Anna Janus-Sitarz, Karolina Kwak

Jaki jest współczesny świat nastolatków i dorosłych przedstawiany w literaturze, sztuce, przestrzeni medialnej? Są to światy spójne czy odrębne? Co możemy sobie nawzajem dać? Jak edukacja polonistyczna może wspierać relacje, na których buduje się świat wartości? Odpowiadając na te pytania, proponujemy nowe lektury oraz inne niż dotychczas odczytania tekstów już znanych, w imię międzypokoleniowej solidarności. Staramy się przerzucać mosty i znajdować to, co może łączyć. Pytamy o punkty wspólne w relacjach nastolatków z dorosłymi; o współczesny wymiar więzi rówieśniczych - przyjaźnie, miłości, potrzeby i oczekiwania; o tabu i jego sens; o lektury młodych czytane przez dorosłych, a także lektury dorosłych czytane przez nastolatków; o świat (szkoły, literatury, sztuki) jako wspólną przestrzeń; a przede wszystkim o szanse, jakie daje literatura. To poszukiwanie "miejsc wspólnych" nie jest jednak tylko tropieniem tego, co łączy generacje, ale także dostrzeganiem potencjału w pokoleniowych odrębnościach, stwarzających okazję do wzajemnego poznawania i zrozumienia, uczenia się obopólnej akceptacji i czerpania radości z bycia razem.

330
E-book

Miłosz i rówieśnicy. Domknięcie formacji

Marta Wyka

Marta Wyka podkreśla, że istnieją pewne mocne węzły światopoglądowo-este­tyczne, w ramach których można Miłosza rekonstruować. Najsilniejsze z nich (poza historycznymi wydarzeniami) to otwarcie XX wieku w dyskursach takich jak: dyskurs seksualnej tożsamości Oskara Wilde’a, etnicznej tożsamości repre­zentowanej przez sprawę Dreyfusa oraz politycznej tożsamości nakreślonej przez Brzozowskiego. Obok nich trzeba rekonstruować wiązkę wpływów i wy­mian, co autorka niezwykle kompetentnie czyni, próbując znaleźć dla Miłosza także nieoczywistych partnerów wymiany idei – przedwcześnie zmarłych, wrzuconych na boczny tor. Marta Wyka nie ukrywa, choć i nie wyzyskuje nadmiernie faktu, iż pisze o for­macji, która jest jej bliska, że zalicza się niewątpliwie do pokolenia następców, synów i córek. Ten fakt, subtelnie zaznaczany w narracji, podnosi jej walory, uzupełnia horyzont antropologicznej wiedzy. W końcu ta monografia jest także „dziedzictwem Miłosza”, choć rozpoznającym tak trafnie domknięcie formacji.   Prof. dr hab. Inga Iwasiów    Co jest w środku? Pozornie tylko skupia się autorka na incydentach, epizodach biograficznych z lat okupacji i tuż po niej czy na obfitej korespondencji Miłosza, gdyż niezależnie od tego, jak są to epizody ciekawe, a są, wszędzie daje znać o sobie problem związany z przynależnością Miłosza do generacji i formacji. Tak, że z każdego z tych przypadków można wysnuć wnioski daleko dalej idą­ce, niżby to wynikało z punktu wyjścia, który może wydawać się błahy. I tak, w rozdziale trzecim, z amatorskiej fotografii, na której obecni są Miłosz, Wyka i Andrzejewski, wynika problematyka ogromnie ważna, wojny, tego jakie zna­czenie miała ona dla duchowej formacji tego pokolenia, czego ich nauczyła, jakim cieniem kładła się na ich biografii, w jakim stopniu pozwalała zrozumieć świat, który dopiero w świetle tego strasznego wydarzenia stawał się lepiej niż dotąd zrozumiały. Także z tego, jak Marta Wyka opisuje krótki krakowski epizod w tużpowojennej biografii Miłosza, można się wiele zorientować w wyborach, jakim musieli stawić czoło pisarze postawieni w sytuacji bez wyjścia.    Prof. dr hab. Jerzy Święch  

331
E-book

Miłość i małżeństwo w Indiach. Z dziejów literatury indyjskiej

Grabowska Barbara

W studium literatury indyjskiej autorstwa Barbary Grabowskiej zachwyca kalejdoskop barwnych wątków dotyczących relacji bogów i bohaterów z niebiankami i ziemiankami zawartych w dwóch wielkich epopejach, Mahabharacie i Ramajanie, innych sanskryckich tekstach klasycznych oraz nowszych bengalskich. Autorka prowadząc rozważania o erotycznych skandalach na indyjskim Olimpie, sposobach zawierania małżeństw czy związkach Kryszny z kobietami, zwraca uwagę na fakt, że w literaturze indyjskiej ukształtowały się dwa wizerunki kobiety: idealnej żony, pozbawionej woli i indywidualności i traktującej męża jak boga, oraz idealnej kochanki, partnerki w rozkoszach miłosnych, symbolu erotycznego. Oba wzorce zostały wykreowane z męskiego punktu widzenia w społeczeństwie zdominowanym przez struktury patriarchalne. Postać Sity, oddanej żony, w dyskursie feministycznym służy jako dowód aprobaty dla cierpienia kobiet poddanych męskiej tyranii. Całość tworzy wielowątkowy przekaz dający świadectwo toczącemu się w Indiach dialogowi kultur i epok. Kolejne rozdziały stanowią ilustrację klarownych konstrukcji myślowych, a atrakcyjna tematyka rozszerza pole recepcji poza grono specjalistów i studentów. Barbara Grabowska, profesor w Zakładzie Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się literaturą i religią Indii, zwłaszcza Bengalu.

332
E-book

Miscellanea Byzantina I

red. Tomasz Labuk, Przemysław Marciniak

Niniejszy tom zbiera prace badaczy skupionych wokół Centrum Badań nad Literaturą i Recepcją Bizancjum Uniwersytetu Śląskiego. Wśród autorów są zarazem pracownicy Centrum, jak i zaproszeni goście ze Stanów Zjednoczonych i Francji, którzy współpracują z katowickim  ośrodkiem. „Miscellanea I” są pierwszym efektem prowadzonego w Centrum projektu NCN  „Historia intelektualna dwunastowiecznego Bizancjum – przejęcie i przekształcenie literatury antycznej”. Zamieszczone w zbiorze różnorodne artykuły  (stąd tytuł - Miscellanea) koncentrują  się przede wszystkim  na zagadnieniu recepcji kultury i literatury antycznej w Bizancjum, począwszy od dzieła Jana Malalasa (VI w.), poprzez utwory wybitnych dwunastowiecznych uczonych i pisarzy (Teodora Prodromosa i Eustatiusza z Tesaloniki), po zaangażowaną politycznie twórczość późnobizantyńskiego filozofa, Gemistosa Plethona.

333
E-book

Misteria czasu. Problematyka temporalna Tadeusza Micińskiego

Jolanta Wróbel-Best

Niniejsza książka analizuje problematykę temporalną Tadeusza Micińskiego (1873–1918) przez pryzmat harmonijnego zestroju elementów utworu literackiego, głównie konkretnego dramatu: W mrokach złotego pałacu, czyli Bazilissa Teofanu (1909).  Wnikliwa analiza filologiczna zostaje tu połączona  z analizą filozoficzną, aby odczytać palimpsest sensów związany z pojęciem czasu oraz zarysować istnienie szczególnego związku pomiędzy regułami myślenia Micińskiego, a szeroko rozumianym bergsonizmem. Czas rozpatruje się więc wstępnie jako kategorię tematyczną, wiodącą w stronę krytyki tematycznej, aby później związać go filozoficznie z aspektem osobowości, świadomości trwania oraz jaźni i pamięci. Odsłania się w rezultacie u Micińskiego temporalność jakościowo inna, „czysta” i uchwycona za pośrednictwem „ja” bohatera – le moi profond. Takie „ja” głębokie zaczyna żyć swobodnie, nie starając się dokonywać sztucznego rozdziału pomiędzy stanem teraźniejszym i przeszłym. Rozdział VII książki (Bergson a Miciński: kręgi znaczeń) syntetycznie kończy opisywanie modeli świata i świadomości podmiotu widoczne zarówno u Bergsona, jak i u Micińskiego oraz stawia pytanie: Czy istnieje bergsonizm dramatu młodopolskiego? Książka rozpatruje integralne, charakterystyczne dla epoki Młodej Polski, zagadnienia estetyczne i ideowe.  Jej paradygmatem badawczym stają się same utwory Micińskiego, a więc ich złożony i wzajemnie dopełniający się horyzont.  Unika się w niej – o ile to możliwe – takich sytuacji, w których nie tekst wyznacza interpretację, lecz interpretacja determinuje tekst (Emilio Betti). Niech zatem autonomiczny świat obrazów poetyckich Tadeusza Micińskiego przemawia do nas swoim pięknem i siłą...      "Autorka podejmuje problematykę czasu u T. Micińskiego w nowym aspekcie: jako zagadnienie z kręgu „historii idei”. Jest to ważne, a jeszcze rzadkie w naszym piśmiennictwie naukowym studium z pogranicza historii literatury i historii filozofii. Odsłania dzięki temu istotne aspekty specyficznej wyobraźni i świadomości poety." Prof. dr hab. Wojciech Gutowski     Jolanta Wróbel-Best ukończyła filologię polską i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w   Krakowie. Po obronie doktoratu, napisanego pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Podrazy-Kwiatkowskiej, pracowała w Instytucie Filologii Polskiej UJ. Prowadziła także zajęcia w University of Houston. Obecnie wykłada nauki humanistyczne i filozofię w college’u w Houston (USA) oraz jest korespondentem Carleton University w Ottawie (Kanada) w zakresie literatur europejskich. Publikowała, między innymi, w amerykańskim „Przeglądzie Polskim”, „Sarmatian Review”, „Polish Review”, periodykach „ASEEES” oraz innych czasopismach. Jest autorką uznanego w Ameryce wywiadu z Adamem Zagajewskim (Poetry Summons Us to Life opublikowanego przez Rice University) i artykułów, związanych z literaturą, filozofią oraz studiami slawistycznymi. Należy do takich stowarzyszeń, jak: Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies; American Philosophical Association; International Institute for Hermeneutics; Language, Literature, Criticism; Polish Institute of Arts and Sciences of America; Polish Studies Association.  Autorka została umieszczona na liście Who’s Who in America w roku 2011 i 2012.

334
E-book

Mistyczne marzenie. O Pieśniach sobie śpiewanych Konstancji Benisławskiej na tle kobiecej literatury dawnej

Kamila Żukowska

Książka jest niewątpliwie dobrze napisana, ciekawa, pokazuje twórczość Benisławskiej na tle literatury pisanej w epoce przez kobiety, odwołuje się do literatury przedmiotu czerpanej z różnych porządków. Pokazuje wiele nowych wątków i odniesień, szczególnie tych, które sytuują się w kręgu europejskiej mistyki, ale także w ogóle literatury barokowej - przede wszystkim polskiej, ale i (rzadziej) obcej. Rozprawa jest mocno osadzona w literaturze przedmiotu, która zostaje gruntownie wykorzystana. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Chachulskiego To bardzo dobrze i logicznie przemyślana, starannie skomponowana, udokumentowana, wyzyskująca w bardzo dobry sposób dotychczasową literaturę przedmiotu monografia. Narracja jest "skupiona" i interesująco prowadzona, z wykorzystaniem szerokich i ciekawych kontekstów. Nie mam wątpliwości, że recenzowana książka, wnosząca duży wkład do wiedzy o życiu i twórczości Konstancji Benisławskiej, w pełni zasługuje na druk. Jest publikacją cenną, a także bardzo potrzebną w polskim piśmiennictwie naukowym. Z pewnością będzie komentowana, recenzowana i twórczo wykorzystywana przez kolejnych badaczy. Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Rotta

335
E-book

Mitokrytyka w badaniach literackich

Marzena Karwowska

W monografii Mitokrytyka w badaniach literackich została zaprezentowana specyfika metodologii mitokrytycznej (zwanej niekiedy mitodologią) wprowadzonej do kanonu humanistycznego przez Gilberta Duranda. Przez ostatnie dziesięciolecia światowych badań mitokrytycznych wyłoniła się wręcz nowa poetyka dzieła literackiego, z nową charakterystyczną terminologią, proponująca nowe narzędzia badawcze, w Polsce ciągle jeszcze funkcjonująca na marginesach lektur w dyskursie zdominowanym przez dynamicznie zmieniające się metodologiczne mody. Celem książki jest pokazanie potencjału mitokrytyki jako metody hermeneutyki tekstu w badaniach literaturoznawczych, w szczególności polonistycznych. W monografii podjęto próbę uporządkowania słownika mitokrytycznego, zdefiniowania podstawowych terminów teoretycznych składających się na warsztat badawczy współczesnego mitokrytyka. Publikacja składa się z dwóch, wzajemnie dopełniających się części. Pierwsza (Mitokrytyka. Teoretyczne ustalenia i aporie) jest próbą usystematyzowania najważniejszych zagadnień teoretycznoliterackich dotyczących mitokrytyki z uwzględnieniem dziś już kanonicznych tekstów założycielskich oraz najnowszego światowego stanu badań. Druga (Reimmersja kulturowa mitu) ukazuje alienację, tekstualizację i literaryzację mitu, jego artystyczne sposoby odradzania się jako antropologicznej struktury wyobraźni w literaturze XX wieku.

336
E-book

Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji

Tomasz Załuski

Często przyjmuje się, że modernizm artystyczny ukonstytuował się w opozycji do powtórzenia, że zyskał tożsamość dzięki wykluczeniu go ze wszystkich swych sfer, rządzonych nakazem inwencji oraz kreacji tego, co nowe. Punktem wyjścia książki Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji jest pytanie o to, czy wykluczenie powtórzenia w sztuce nowoczesnej było i - co ważniejsze - w ogóle mogło być efektywne. W oparciu o inspiracje płynące z filozofii Deleuze'a i Derridy, jak również ze współczesnego dyskursu estetycznego autor rozwija projekt "heurystyki powtórzenia", ukazując powtórzenie - zawsze paradoksalnie powiązane ze zdarzeniem różnicy bądź inności - jako konstytutywny wymiar kluczowych praktyk i zagadnień modernizmu. Odkrycie wielości różnorodnych, jednostkowych postaci powtórzenia pociąga za sobą reinterpretację takich choćby zagadnień, jak rewolucja modernistyczna, unizm czy sztuka in situ. W efekcie pozwala spojrzeć w odmienny sposób na modernizm jako wewnętrznie złożone dziedzictwo, którego przyszłość pozostaje dziś do rozstrzygnięcia bądź teź wynalezienia.     Tomasz Załuski - ukończył historię sztuki i filozofię na Uniwersytecie Łódzkim. Pracownik Zakładu Teorii i Historii Sztuki w Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi. Autor i tłumacz tekstów poświęconych m.in. współczesnej filozofii francuskiej oraz sztuce modernistycznej i współczesnej.