Łódzki ośrodek geografii społeczno-ekonomicznej (1945-2015). W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza

Tadeusz Marszał

Publikowany tom składa się z trzech części. Pierwsza z nich służy przedstawieniu historii łódzkiego ośrodka antropogeografii w kontekście przekształceń struktur organizacyjnych, wzrostu potencjału kadrowego, rozwoju badań naukowych oraz procesu poszerzania oferty dydaktycznej. Część druga w całości jest poświęcona Ludwikowi Straszewiczowi. Trzecia część publikacji to biogramy samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych, którzy w minionym siedemdziesięcioleciu tworzyli łódzki ośrodek geografii społeczno-ekonomicznej, również tych, którzy uzyskali habilitację dopiero w 2015 r. Łącznie ponad czterdzieści biogramów profesorów i doktorów habilitowanych.  

Łódzkie geobiografie zamieszkiwania

Małgorzata Rejter

Małgorzata Rejter jest doktorem nauk społecznych i pasjonuje się humanistycznym, spersonalizowanym podejściem do człowieka i jego biografii zapisanej w przestrzeni geograficznej, czyli geobiografii. Powstanie tej monografii zostało zainspirowane pragnieniem interpretacji geobiografii zamieszkiwania poszczególnych osób na historycznym tle ich życia, zapisanych w przestrzeni miasta. Cel pracy zrealizowano dzięki biografiom siedemnastu narratorów, a nie da się zaprzeczyć, że los każdego człowieka jest unikatowym fenomenem biograficznym. * Małgorzata Rejter poprzez dopracowanie autorskiego narzędzia badawczego uzupełnia naszą wiedzę odnoszącą się do biografii zamieszkiwania. Zaproponowała nowatorską technikę "suwaka biograficznego", która pozwala uporządkować kluczowe momenty karier mieszkaniowych i topobiografii. [...] O ile założeniem klasycznej wersji metody biograficznej jest zrozumienie ludzkiego życia w kontekście społecznych procesów, o tyle sensem geobiografii jest analiza miejsc/przestrzeni w przebiegu życia i doświadczeniu jednostki. Z recenzji dr. hab. Macieja Kowalewskiego, prof. Usz Problematyka poświęcona geobiografiom zamieszkiwania zapisanym w przestrzeni konkretnego miasta (w tym przypadku: Łodzi), a opowiedzianym przez indywidualne podmioty należy do niezmiernie istotnych. [...] Recenzowane opracowanie ma szansę stać się jednym z pierwszych na współczesnym polskim rynku geograficznym publikacji naukowych poświęconych miejskim geobiografiom zweryfikowanym empirycznie, a nie tylko teoretycznie. Z recenzji dr. hab. Mikołaja Madurowicza, prof. UW

Miasto - region - tożsamość geografii. Wybór prac Andrzeja Suliborskiego

Marcin Wójcik

Zebrane w tym tomie artykuły stanowią mały, choć reprezentatywny fragment rozległych zainteresowań naukowych Profesora Andrzeja Suliborskiego. Publikację podzielono na trzy części, które odzwierciedlają główne pola badań prowadzonych przez Profesora: problematyka geografii miasta (osadnictwa), region jako przedmiot badań geografii oraz ideowe korzenie i tożsamość geografii jako dyscypliny naukowej i edukacyjnej. Myślą przewodnią zbioru prac jest odwołanie się do przekonania Profesora, że geografia jest społecznie potrzebna i stanowi interesujący punkt widzenia miejsca człowieka w środowisku życia, a jej podstawy teoretyczno-metodologiczne pozwalają tworzyć pewne nadbudowy interpretacyjne oraz komunikować się z pokrewnymi dziedzinami wiedzy. Wyrażamy nadzieję, że książka będzie inspirująca dla osób podejmujących badania naukowe z tego zakresu oraz okaże się przydatna w pracy dydaktycznej. Pragniemy, aby jej treść wzmocniła geograficzną tożsamość oraz pobudzała do twórczego działania, zwłaszcza młodych geografów.  

Moja mapa. Tworzenie map w technologiach geoinformacyjnych. Przewodnik uzupełniający do laboratoriów z podstaw kartografii + Płyta CD

Joanna Ewa Szafraniec

Przewodnik „Moja mapa. Tworzenie map w technologiach geoinformacyjnych” jest pomocą dydaktyczną do realizacji zagadnień kartograficznych przy wykorzystaniu otwartego oprogramowania geoinformacyjnego, jak QGIS, SAGA GIS czy GRASS GIS. Jego celem jest – na podstawie prostych ćwiczeń – przygotowanie studentów i innych osób zainteresowanych do utworzenia samodzielnego opracowania kartograficznego, czyli mapy. Przewodnik jest tak zaprojektowany, by wprowadzić najpierw w zagadnienia teoretyczne, terminologię. Są to cztery rozdziały poświęcone matematycznym podstawom kreślenia map, informacjom ogólnym o mapach i źródłach danych, kartograficznym metodom prezentacji danych przestrzennych oraz rzeźbie na mapie. Poprzez gotowe scenariusze zajęć w formie laboratoryjnej i instrukcje publikacja umożliwia wykorzystanie nabytej wiedzy w praktycznych czynnościach, czyli etapach konstrukcji mapy. Przewodnik zawiera również spis literatury, indeks pojęć oraz załącznik z odnośnikami do różnych informacji i danych, jak też zbiory danych do ćwiczeń dla tych, którzy nie dysponują własnymi przykładami. Tego typu opracowanie zapełnia lukę na rynku polskiej literatury dydaktycznej, łącząc dwie ważne dziedziny: kartografię i Systemy Informacji Geograficznej. Jego niewątpliwą zaletą jest umożliwienie realizacji ćwiczeń samodzielnie, dzięki dostępnym danym (na płycie CD i w Internecie), otwartemu oprogramowaniu geoinformacyjnemu oraz szczegółowym instrukcjom. Ponadto załączona płyta CD oraz spis bibliograficzny pozwalają na poszerzanie i uzupełnianie wiedzy i umiejętności.

Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic

Marta Chmielewska

Monografia w sposób syntetyczny przedstawia ewolucję przestrzeni miejskiej Katowic, we współczesnych granicach miasta, od momentu powstania w jej obrębie pierwszych jednostek osadniczych (XIII w.) po wiek XXI. Jest to praca geograficzna, bazująca na archiwalnych materiałach kartograficznych, opracowanych z wykorzystaniem narzędzi GIS. Pod względem naukowym monografia lokuje się w badaniach morfologii miast w ujęciu conzenowskim. W pracy zidentyfikowano jednostki morfologiczne Katowic, oraz wyodrębniono i scharakteryzowano kierunki i etapy sukcesji morfologiczno-funkcjonalnej przestrzeni. Analiz morfologicznych dokonano w rzadko spotykanej u polskich morfologów miasta makro skali. Mimo rozbudowanej części teoretycznej opracowania, publikacja kierowana jest nie tylko do naukowców zajmujących się morfologią miast i badaczy przestrzeni miejskiej w ujęciu geograficznym czy historycznym, ale przede wszystkim do wszystkich osób zaineresowanych Katowicami, ich przestrzenią, oraz przeszłością rozwojową.

Nanostruktura i mikrotekstura antracytów

Stanisław Duber

W prezentowanej monografii obiektem badań była grupa węgli silnie zmetamorfizowanych – od semiantracytów do metaantracytów. Abstrahując od lokalnych warunków geologicznych, przedstawiono opis nanostruktury antracytów od skali atomowej (wielkości rzędu nanometrów) do wielkości strukturalnych rzędu dziesiątek mikrometrów (mikrotekstura) pochodzących z różnych kontynentów. Badania nanostruktury i mikrotekstury skoncentrowane były na znalezieniu wspólnych cech budowy tej grupy zmetamorfizowanej substancji organicznej – wykazano, że niejednorodność struktury i tekstury jest immanentną cechą wszystkich antracytów. Wyniki pracy powinny zainteresować studentów i pracowników naukowych kierunków geochemia, petrografia i geologia węgla, a także technologów zajmujących się otrzymywaniem materiałów węglowo-grafitowych dla hutnictwa.

Niże śródziemnomorskie jako czynnik klimatu Polski

Jan Degirmendžić, Krzysztof Kożuchowski

Publikacja zawiera wyniki badań klimatologicznych, mających na celu ocenę roli działalności niżów, wędrujących znad Morza Śródziemnego na północ wzdłuż tzw. szlaku Vb i przynoszących często gwałtowne opady, wezbrania rzek i powodzie w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. Przedstawiono w niej ponad 50-letnią historię występowania niżów śródziemnomorskich. Wyróżniono najczęściej obserwowane szlaki ich wędrówki oraz określono wielkość opadów pochodzenia śródziemnomorskiego w Polsce. Zidentyfikowano także formy cyrkulacji atmosferycznej, sprzyjające aktywności niżów śródziemnomorskich. Książka jest pierwszym w literaturze polskiej monograficznym opracowaniem niżów śródziemnomorskich. Może być wykorzystana przez klimatologów i hydrologów, w tym także przez synoptyków w prognozowaniu ekstremalnych warunków hydrometeorologicznych w Polsce.  

Od nauk geograficznych w kierunku nauki o geoinformacji

Iwona Jażdżewska

Od kilkudziesięciu lat funkcjonuje w nauce światowej pojęcie „GIScience”, zaś w polskiej literaturze naukowej i na konferencjach związanych z Systemami Informacji Geograficznej pojawiło się ono jako „nauka o geoinformacji” lub jego angielski odpowiednik – „GIScience”. Naukowa dyskusja na jego temat trwa od wielu lat w literaturze światowej, a w jednym z jej nurtów stawiano pytanie o możliwości uznania GIScience za dyscyplinę naukową. […] Nauka o geoinformacji ma odniesienie do różnych koncepcji filozoficznych, które były szczegółowo opisane w literaturze przez filozofów i socjologów nauki, a także przedstawicieli różnych dyscyplin, w tym również geografii. Niniejsza publikacja nie ma na celu włączania się w dyskusję nad dziełami filozofów nauki, ale przypomnienie ich najważniejszych poglądów z punktu widzenia nauk geograficznych oraz nauki o geoinformacji. Nie bez znaczenia jest fakt, że wiele kluczowych publikacji z zakresu filozofii i metodologii nauk pojawiło się w przed pierwszą połową XX w., czyli w czasie przed „rewolucją cyfrową i internetową”, dlatego dyskusja na temat nauki o geoinformacji powinna uwzględniać nowe wyzwania stojące przed nauką i łączące się z tym nowe paradygmaty. Są one ściśle związane z nowymi technologiami wykorzystywanymi w badaniach naukowych oraz z gwałtownym przyrostem danych. Ze Wstępu

Podstawy geografii usług

Franciszek Kłosowski

Monografia Podstawy geografii usług złożona jest z dwu części – teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej, na którą składają się trzy rozdziały, rozpatrywane są definicje, klasyfikacje i cechy usług, mierniki i wskaźniki wykorzystywane w badaniach usług, ich jakość, koncepcje teoretyczne dotyczące usług, czynniki rozwoju i lokalizacji usług oraz ich finansowanie. Z kolei część empiryczna, dotycząca usług w Polsce, składa się z sześciu rozdziałów, obejmujących historię rozwoju usług na świecie i w Polsce, strukturę własnościową usług, poziom, rozmieszczenie i strukturę usług w Polsce w 2019 r., usługi w przestrzeni miasta oraz e-usługi. Ostatni rozdział stanowi podsumowanie pracy.

Profesor Tadeusz Marszał. Półwiecze z Uniwersytetem Łódzki

Elżbieta Kobojek

Uniwersytet Łódzki był i jest miejscem pracy nauczycieli akademickich, którzy odgrywają różne role społeczne: badacza, mistrza, pedagoga, a często także organizatora. Niektórzy nauczyciele całe swoje życie zawodowe związali z Uczelnią, gdzie tworzyli historię zespołów badawczych i wydziałów, a z uczniów stawali się mistrzami. W pewnym momencie życia nadchodzi czas podsumowań i refleksji, a także chęci podzielenia się swoimi doświadczeniami. W książce zawarte są wspomnienia profesora Tadeusza Marszała, nauczyciela akademickiego, geografa społeczno-ekonomicznego związanego z Uniwersytetem Łódzkim przez pół wieku. Opracowanie składa się z trzech części. Rozpoczyna je słowo wstępne od uczniów i współpracowników. Druga, główna część zawiera wspomnienia profesora Tadeusza Marszała. Przedstawia on lata szkolne i okres studiów, kolejne etapy swojej pracy i awansu w Uniwersytecie Łódzkim, przywołuje osoby ważne dla jego drogi zawodowej. Profesor jednoznacznie podkreślił, że wybór Uniwersytetu Łódzkiego dokonany pięćdziesiąt lat temu jako miejsca pracy był bardzo dobrą decyzją życiową i zapewnił mu wiele satysfakcji. W trzeciej części zestawione zostały pełnione funkcje i stanowiska służbowe zajmowane przez Jubilata, promotorstwo prac doktorskich oraz spis publikacji i opracowań niepublikowanych.

Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach 1913-2013

Weronika Dragan

Monografia posiada charakter empiryczno-teoretyczny i podejmuje próbę wyjaśnienia przemian przestrzeni i funkcji dzielnicy staromiejskiej w Mysłowicach od feudalizmu po współczesność, koncentrując się zwłaszcza na dwóch etapach ewolucji tego obszaru – maksymalnym rozwoju i międzynarodowej randze ośrodka (okres historyczny – 1913 r.) oraz współczesnym regresie funkcjonalnym i znaczeniu lokalnym miasta (2013 r.). W opracowaniu zastosowano ewolucyjne podejście do problemu badawczego, jednak wyjaśnianie przemian Starego Miasta przeprowadzono w odniesieniu do całej struktury funkcjonalno-przestrzennej Mysłowic, co wskazuje z kolei na podejście systemowe. Ponadto każdy zasadniczy rozdział zakończony jest próbą modelowego wyjaśniania przekształceń przestrzenno-funkcjonalnych, tak obszaru badań, jak i całego miasta. Ważnym elementem niniejszego studium jest również zastosowanie koncepcji teoretycznych takich jak miast-wrót i struktur dyssypatywnych. Procedurę badawczą oparto na obszernych materiałach archiwalnych (m.in. kartograficznych, księgach adresowych, publikacjach prasowych) oraz współczesnych (m.in. inwentaryzacji urbanistycznej i dokumentach planistycznych), których analiza umożliwiła odtworzenie lokalizacji poszczególnych działalności gospodarczych w przestrzeni Starego Miasta w obydwu wydzielonych okresach czasowych. Efektem przeprowadzonych badań, poza wspomnianą już uprzednio próbą skonstruowania modelu przemian funkcjonalno-przestrzennych Mysłowic ze szczególnym uwzględnieniem dzielnicy staromiejskiej, są również wielkoformatowe mapy prezentujące rozmieszczenie działalności gospodarczych w 1913 r. i 2013 r. Niniejsze studium adresowane jest przede wszystkim do badaczy problematyki miejskiej, a zatem m.in. geografów, historyków, urbanistów i planistów, ale także do nauczycieli i mieszkańców miasta Mysłowice.

Przemiany społeczno-przestrzenne osiedli wiejskich. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego

Marcin Wójcik

Obecna wiejska „gentryfikacja” (uszlachetnianie, wzbogacanie wsi) jest procesem równie złożonym jak przemiany społeczno-przestrzenne w miastach. Spotkanie napływowych i zasiedziałych grup społecznych ma nie tylko wymiar sąsiedztwa przestrzennego (utrwalonych i nowych części siedlisk), ale jest również zderzeniem kulturowym. W małych środowiskach społecznych, jakimi są wsie, zróżnicowanie społeczne jest szczególnie widoczne, a bliskość przestrzenna umożliwia wzajemną uważną obserwację oraz podjęcie wielu bezpośrednich interakcji społecznych. Istotą podejmowanego w tej pracy problemu jest identyfikacja zmian w układach społeczno-przestrzennych wsi. Interesującym wydaje się zatem wyjaśnienie pogłębiającej się złożoności społecznej wsi w kontekście jej przestrzennej przemiany.  

Przestrzenna organizacja systemów urbanistycznych. Podejście metodologiczne

Mykola Habrel

Publikacja dotyczy metodologicznych podstaw projektowania i zarządzania przestrzenią zurbanizowaną regionów. Autorskie podejście systemowe do organizacji przestrzeni urbanistycznej oparto na badaniach przeprowadzonych w karpackim regionie Ukrainy obejmującym obwody: zakarpacki, iwanofrankiwski, lwowski i czerniowiecki. W pracy zaprezentowany został model przestrzennej harmonizacji systemów regionalnych (PHSR), a także poddano analizie cechy przestrzeni decydujące o efektywności procesów urbanistycznych (dynamizm, unikatowość, elastyczność przestrzeni) oraz systemowe zależności między zmiennymi elementami przestrzeni a wskaźnikami efektywności systemów urbanistycznych. Książka wchodzi w zakres zainteresowań zarówno urbanistów, jak i przedstawicieli nauk pokrewnych podejmujących problematykę przestrzenną.  

Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego

Łukasz Musiaka

Przekazywany w ręce Czytelnika podwójny tom 9-10/2020 Studiów z Geografii Politycznej i Historycznej nosi tytuł Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego. Prezentowane prace akcentują znaczenie, jakie w badaniach nad dziedzictwem kulturowym (heritage studies) ma geografia historyczna. Monografia składa się z trzynastu rozdziałów, Pro Memoria poświęconego prof. Piotrowi Eberhardtowi, notatki naukowej oraz sprawozdania z konferencji naukowych. Za wyróżniającą cechę publikacji należy uznać interdyscyplinarność. Objawia się ona w różnorodności ośrodków i dyscyplin badawczych  reprezentowanych przez Autorów poszczególnych rozdziałów, a także w zróżnicowaniu metodologii oraz tematyki i skali czasoprzestrzennej przedstawionych analiz. Pierwszą, największą część tomu stanowią prace dotyczące badań przemian przestrzennych osadnictwa, w dalszej części poruszono kwestie wybranych elementów materialnego dziedzictwa kulturowego w postaci zabytkowych obiektów obronnych, rezydencjonalnych, sakralnych, kultury ludowej i miejskiej. Zasadniczą część monografii zamykają dwa rozdziały z pogranicza historii, geografii historycznej i politycznej, dotyczące wpływów kulturowych obszarów niemieckojęzycznych na geografię ludności i spuściznę kulturową Europy Środkowo-Wschodniej. Redaktor wyraża nadzieję, że treści prezentowane w książce będą interesujące dla wszystkich Czytelników, również dla badaczy i praktyków szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego i studiów osadniczych, oraz będą stanowić inspirację do prowadzenia dalszych, interdyscyplinarnych studiów w tym zakresie. Łukasz Musiaka

Przestrzeń społeczno-kulturowa złożonego układu osadniczego

Jerzy Runge

Konurbacja katowicka formowała się od końca XVIII wieku na pograniczu dwóch państw - Polski i Niemiec. W tym sensie był to obszar ich peryferii. Trwałe i dynamiczne interakcje między różnymi grupami narodowo-etnicznymi powodowały przenikanie się kultur. Od połowy XX wieku ten złożony układ osadniczy stanowił już centrum rozwoju społeczno-gospodarczego na skalę ponadregionalną. W wyniku różnokierunkowych migracji zachodzących pod wpływem intensywnej industrializacji kształtowały się relacje społeczne między migrantami a ludnością miejscową (autochtoniczną), jak i między samymi imigrantami. Celem niniejszej książki jest analiza dawnej wielokulturowości wybranych miast konurbacji katowickiej na tle metodologiczno-terminologicznym oraz wskazanie, w jakim zakresie owa cecha może stanowić atut we współczesnych przemianach społeczno-gospodarczych obszaru. Czasowe i przestrzenne nakładanie się różnego pochodzenia powiązań i relacji społeczno-kulturowych skłania autora do sformułowania pojęć: genotypu kultury oraz pierwotnego i wtórnego genotypu kultury, a także do egzemplifikacji kształtowania genotypów kulturowych w konurbacji katowickiej.

Rzut oka na nieznaną Japonię. Glimpses Of Unfamiliar Japan

Lafcadio Hearn

Niniejsza książka jest urzekającym spojrzeniem na świat, który niewielu ludzi Zachodu widziało na przełomie XIX i XX wieku świat, który wciąż trwa na wiele sposobów, pomimo zmian, które miały miejsce podczas modernizacji Japonii. Chociaż Lafcadio Hearn napisał tuzin innych książek o Japonii, ten zbiór pierwszych wrażeń pozostaje chyba najbardziej popularny. Jednym z powodów jest to, że tutaj, bardziej niż gdziekolwiek indziej, autor najdokładniej uchwycił miejsce, które tak go ujęło i w jakiś sposób naznaczyło aż do końca życia. Współczesny czytelnik może nadal, poprzez lekturę tych stron, doświadczyć tego pierwszego uroku Japonii, niematerialnego i ulotnego jak zapachy. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition.

Stan, perspektywy i strategia rozwoju geografii społeczno-ekonomicznej w najbliższych latach (do 2030 r.). Dyskusja międzypokoleniowa

Andrzej Suliborski

Książka stanowi pokłosie dyskusji panelowej, która odbyła się 2 czerwca 2015 roku w Łodzi na Wydziale Nauk Geograficznych w Katedrze Geografii Regionalnej i Społecznej, między geografami należącymi do różnych pokoleń a specjalizującymi się w problematyce społeczno‐ekonomicznej. Miała na celu wymianę poglądów na temat aktualnego stanu geografii społeczno‐ekonomicznej w Polsce, próbę diagnozy zagrożeń w tym obszarze, identyfikację ogólnych poglądów dotyczących perspektyw rozwojowych geografii widzianych przez pryzmat trzech pokoleń geografów, a także próbę wskazania działań strategicznych prowadzących do wzmocnienia roli geografii jako nauki, przedmiotu edukacji społeczeństwa oraz dyscypliny praktycznej. Publikacja składa się z trzech zasadniczych części, zawierających zarówno artykuły napisane przez zaproszonych przedstawicieli pokoleń geograficznych, jak i autoryzowane wypowiedzi uczestników panelu. 

Statystyka dla geografów

Iwona Jażdżewska

Niniejszy podręcznik przeznaczony jest dla studentów wyższych uczelni kierunków geograficznych, którzy uczęszczają na wykłady i ćwiczenia ze statystyki. Głównym jego zadaniem jest pomoc w rozwiązywaniu zadań i ich interpretacji. Prezentowane zagadnienia pogrupowane zostały w poszczególne działy o podobnej strukturze. Każdy z nich rozpoczynają wiadomości teoretyczne wykorzystywane w danej części, następnie rozwiązywane są przykładowe zadania, w których umieszczono algorytm obliczeń oraz właściwą interpretację wyników, dalej zaprezentowane są zadania do rozwiązania samodzielnego. Rozwiązania części z nich podane zostały na końcu rozdziałów. Zadania mają różny stopień trudności, a także ich wykonanie wymaga różnego czasu. Wiele z nich można rozwiązać, przy użyciu dostępnych komputerowych pakietów statystycznych lub arkuszy kalkulacyjnych. Specyfika studiów geograficznych wymaga badania danych w przestrzeni, stąd w każdym z rozdziałów znajduje się kilka przykładów prezentujących wyniki na mapie.  

Statystyka. Podręcznik dla studentów turystyki i rekreacji

Iwona Jażdżewska

Podręcznik zawiera podstawową wiedzę na temat metod statystycznych oraz umiejętności ich wykorzystania do analizy i oceny wyników badań statystycznych prowadzonych przez studentów kierunków studiów związanych z turystyką i rekreacją. Wiedza ta może być przydatna podczas pisania pracy licencjackiej lub magisterskiej, a także do opracowania raportu z wyników badań w trakcie studiów. Na wybranych przykładach z zakresu szeroko rozumianej turystyki i rekreacji zaprezentowano algorytm rozwiązywania zadań oraz interpretację uzyskanych wyników. Każdy rozdział kończy się blokiem zadań do samodzielnego rozwiązania. W podsumowaniu przedstawiono kolejność i opis etapów badania statystycznego, które pozwalają na wyciągnięcie prawidłowych wniosków.

Studia regionalne. Społeczeństwo - region - miejsce. Wybór prac Katedry Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego

Marcin Wójcik

 Praca zbiorowa obejmuje badania empiryczne w następujących grupach zagadnień: – procesy integracji i dezintegracji społeczności lokalnych na różnych poziomach organizacji regionalnej osadnictwa, – tożsamość terytorialna mieszkańców regionu łódzkiego oraz kształtowanie się regionalnych i lokalnych więzi społecznych, a także terytorialnych, – percepcja procesu transformacji systemowej oraz jej konsekwencji społecznych, kulturowych i gospodarczych widocznych w krajobrazie kulturowym, – mechanizmy przemiany struktur społeczno-osadniczych na obszarach wiejskich i ich uwarunkowania systemowe, społeczno-kulturowe i lokalizacyjne, – procesy przemian społecznych oraz funkcjonalno-morfologicznych w przestrzeni wielkiego miasta (Łodzi), ze szczególnym uwzględnieniem ich efektów w postaci dysproporcji społecznych i gospodarczych widocznych w przestrzeni miejskiej, – zmiany funkcji i struktury funkcjonalnej osadnictwa pod wpływem transformacji systemowej i ich wpływ na morfologię miast i wsi, – procesy integracji i dezintegracji Obszaru Metropolitarnego Łodzi.

Ścieżki rozwoju miast województwa łódzkiego

Jagoda Guz

Publikacja dotyczy rozwoju miast i jego czynników. Autorka, na przykładzie miast województwa łódzkiego (z wyłączeniem Łodzi), podjęła próbę identyfikacji uwarunkowań ich rozwoju w ujęciu dynamicznym – od momentu powstania każdego z miast do 2011 roku. Zagadnienie przeanalizowała w trzech kategoriach: społeczno-kulturowej, gospodarczej i administracyjnej. Na podstawie uzyskanych wyników stworzyła autorską typologię ścieżek rozwoju badanych miast. Zaprezentowana w książce metoda wyznaczania i analizy ścieżek rozwoju miast może mieć zastosowanie w badaniach innych ośrodków i stać się inspiracją do studiów porównawczych.

Tanatoturystyka. Od przestrzeni śmierci do przestrzeni turystycznej

Sławoj Tanaś

Intensywny rozwój światowej turystyki determinuje organizację przestrzeni turystycznych będących rezultatem zmieniających się w czasie potrzeb konsumpcyjnych turysty, które decydują o odkrywaniu nowych obszarów dla turystyki, choć znanych wcześniej, to nie zawsze z nią identyfikowanych. We współczesnej turystyce kulturowej, w ramach której turysta odwiedza miejsca stanowiące lub prezentujące materialne i niematerialne dziedzictwo historyczne i artystyczne, powszechna jest m.in. śmierć. Podróże turystyczne, w ramach których odwiedzane są przestrzenie śmierci nazwano tanatoturystyką. Tanatoturystykę można uznać za swego rodzaju pomost pomiędzy śmiercią a życiem, pomiędzy umarłymi a żywymi. Turysta jest zachęcany do kontemplacji śmierci mającej wymiar nie tylko religijny, ale również, a może przede wszystkim, społeczny. Śmierć wzbudza zarówno lęk, respekt, jak i zdystansowany uśmiech. Turystyka jest w stanie wygenerować każdy z zamierzonych skutków, w zależności od potrzeb i zasobów, jakimi dysponują i turyści, i organizatorzy atrakcji turystycznych. Popkulturowe i rozrywkowe produkty turystyczne wielokrotnie wykorzystują aspekt śmierci, jej obraz i symbolikę w celu wywołania określonych wrażeń i emocji. Zamki strachu, muzea śmierci, inscenizacje egzekucji i tortur, podróże do stref zagrożenia życia są niewątpliwie przykładem diametralnie innego, w ocenie wielu kontrowersyjnego lub nieprzyzwoitego, wykorzystania przestrzeni śmierci do celów komercyjnych. Niezależnie, czy w wymiarze kultury wysokiej czy popularnej zawsze przekaz płynący do turysty ma dla niego wymierne znaczenie. Tanatoturystyka, stanowiąca rodzaj turystyki kulturowej, wpływa na poszerzenie świadomości społecznej, odkrywanie dziedzictwa przez przekraczanie granic kulturowych, rozbudzanie rozmaitych potrzeb, identyfikację, wartościowanie oraz interpretację kultur. Kontakt z przestrzenią śmierci może być dla turysty stymulujący, poprzez odkrywanie nieznanego dla niego świata, wielokrotnie niezrozumiałego i rodzącego obawy.  

Tożsamość i "miejsce". Budzenie uśpionego potencjału wsi

Marcin Wójcik

Książka dotyczy aktualnych procesów zachodzących na obszarach wiejskich i wpisuje się w badania odnowy wsi. Zawarte w niej studia przypadku poświęcone dziewięciu miejscowościom pokazują różne strategie budzenia się uśpionego potencjału „miejsc”, odbudowywania lub tworzenia ich nowej tożsamości. Prezentowane opisy specyfiki i wyjątkowości wsi wynikają z jednej strony z potrzeby przekazania przez autorów wielu przemyśleń i wrażeń, z drugiej zaś są prezentacją dobrych praktyk rozwoju lokalnego. Dzięki nim lepiej można zrozumieć istotę współczesnej polskiej wiejskości, z wszystkimi jej zaletami i obciążeniami, a także docenić jej wartość dla naszego kulturowego trwania jako wspólnoty ludzi połączonych geografią i historią.

Transport accessibility and road network load in Poland when faced with flood hazards

Szymon Wiśniewski

The monograph contains the results of research devoted to determining the vulnerability of passenger road transport in Poland by identifying the nature and scale of changes in transport accessibility and changes in the network traffic load in the event of a flood (with different probabilities of occurrence), conducted under the project number 2018/29/B/HS4/01020, financed by the National Science Center in Poland. In the course of the implementation of such formulated main goal of the study, an attempt was made to achieve a group of specific objectives of a cognitive, methodological and application character. The research was conducted mainly on the basis of data on the extent of flood risk areas in Poland and their development, as well as the road network and the development of its neighborhood. The publication may be of interest to researchers dealing with the geography of transport or - more broadly - with socio-economic geography and spatial management. It can also be helpful material for students of study programs that relate to the geography of transport, transport accessibility or spatial mobility in their curriculum. The content of the thesis covers issues that can be used by specialists in crisis management or road infrastructure management in crisis situations related to the occurrence of a flood.