Informacja i komunikacja. Seria MUTACJE KAPITALIZMU

Dominique Wolton, Redakcja naukowa Małgorzata Jacyno

Dominique Wolton, Informacja i komunikacja Przełożył Marcin Frybes Redakcja naukowa Małgorzata Jacyno Informacja to nie komunikacja. To komunikacja, a nie informacja stanowi dziś prawdziwe wyzwanie. Informacje już nie wystarczają, aby zaistniała komunikacja

Inkluzywny narzędziownik stanowisk, funkcji i zawodów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (słownik fleksyjno-słowotwórczy)

Ewa Biłas-Pleszak, Marcin Maciołek, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, Jaśmina Śmiech, ...

Publikacja Inkluzywny narzędziownik stanowisk, funkcji i zawodów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (słownik fleksyjno-słowotwórczy) ma pomóc tym, którzy chcą posługiwać się feminatywami i osobatywami (wobec osób niewskazujących na płeć), a nie zawsze wiedzą, które wybrać lub jak je tworzyć, i tym, którzy są takim formom przeciwni, ale może zechcą się z nimi zapoznać. Dlaczego "narzędziownik"? Bo ma stanowić poręczne narzędzie dla użytkowników polszczyzny. Recenzentka, prof. M. Gębka-Wolak z UMK napisała: "publikacja ma charakter doradczy, a nie nakazowy. To w gestii użytkowników języka [...] leży wybór środków językowych nazywających stanowiska, funkcje i zawody". Na pytanie bowiem: "Czy trzeba używać nazw żeńskich, czyli feminatywów?", autorki i autorzy narzędziownika odpowiadają NIE. Na kolejne: "Czy można używać nazw żeńskich, czyli feminatywów?" - już zdecydowanie TAK. Decyzja w tej sprawie zależy od preferencji osoby pełniącej daną funkcję, zajmującej stanowisko, posiadającej tytuł, stopień, wykonującej jakąś czynność czy zawód oraz preferencji kogoś, kto mówi o takiej osobie. Tylko taka postawa pozwala na poszanowanie różnorodności oraz potrzeby swobodnego i wolnego od nacisku jej wyrażania.

Interaktywne fantasy. Gatunek w grach cyfrowych

Maria B. Garda

Czym różnią się gatunki gier cyfrowych od gatunków znanych nam z filmu czy literatury, takich jak western bądź kryminał? Czy znane gry, takie jak rodzimy Wiedźmin, jedynie czerpią z repertuarów gatunkowych swoich książkowych lub ekranowych źródeł, czy też może oferują osobne i unikatowe wzorce gatunkowe? Autorka omawia zagadnienie gatunku w grach cyfrowych w relacji do innych mediów na przykładzie współzależności fantasy, komputerowych gier fabularnych (computer Role-Playing Games) i gier angażujących (hardcore games). Interesuje ją nie tylko wymiar reguł i związana z interaktywnością mechanika, ale także rama semantyczna świata gry oraz - łączące dwa poprzednie aspekty - doświadczenie rozgrywki. Jednocześnie Autorka zwraca szczególną uwagę na kontekst historyczny kultury gier cyfrowych i za pomocą licznych przykładów umieszcza prowadzoną argumentację w szerokiej perspektywie kulturoznawczej. Wprowadza do języka polskiego tłumaczenia istotnych terminów, które konsekwentnie stosuje i wyjaśnia, na potrzeby analizy wykorzystuje także własne pojęcia (m. in. model fuzji gatunkowej). Dzięki temu osadza groznawstwo w dyscyplinarnym kontekście akademickim.

Język uwikłany w ponowoczesność

Izabela Łuc, Małgorzata Bortliczek

Analizy, wnioski i interpretacje wieloznakowych komunikatów reklamowych (werbalnych i graficznych) dotyczących różnych sfer aktywności ludzkiej (m.in. aktywność kulinarna, szeroko rozumiana aktywność komercyjna i konsumpcyjna, aktywność estetyczna skoncentrowana na doskonaleniu wizerunku ponowoczesnego człowieka, a także na upiększaniu i udoskonalaniu najbliższego otoczenia) to materiał składający się na prezentowaną publikację. Autorki skoncentrowały się na analizie zjawisk językowych, które oddają obraz ponowoczesności kreowanej w różnogatunkowych, różnotematycznych i różnostylowych reklamach. Ich językowo-kulturowa analiza pozwala wnioskować, że ponowoczesność została opanowana przez komercję i konsumpcję, które polegają na (de)tabuizowaniu i deprecjonowaniu wartości uwikłanych w zależności kulturowe, marketingowe, ikoniczne i stylizacyjne. Szeroka analiza reprezentatywnego zbioru tekstów reklamowych pozwoliła dostrzec wiele mechanizmów właściwych reklamie ponowoczesnej, stosowanych w celu podkreślenia różnorodnych walorów i atutów produktów i usług oferowanych konsumentom.

Język w internecie. Antologia

red. Małgorzata Kita, Iwona Loewe

Tom Język w internecie. Antologia jest uszczegółowieniem poprzedniej publikacji redaktorek pt. Język w mediach. Antologia. W tym cyklu ukazał się też niedawno zbiór Język w telewizji. Antologia (2016). Internet jest medium i zarazem środowiskiem komunikacyjnym niewyobrażalnie rozległym, zróżnicowanym i sfragmentaryzowanym. Wybrane do antologii teksty ukazują zjawiska ważne w komunikacji werbalnej, ale też będące fragmentami czy wycinkami „galaktyki języka internetu”. W tomie Czytelnik znajdzie artykuły znawców problematyki z różnych ośrodków naukowych. Są tu teksty podejmujące problematykę ogólną, teoretyczną, jak też opisy i analizy oraz interpretacje zjawisk szczegółowych, ujmujące istotne i nowe zjawiska charakterystyczne dla języka w internecie, wypracowującego praktyki komunikacyjne charakterystyczne dla niego, ale też wchłaniającego właściwości wcześniejszych mediów. To, co dla niego typowe, to duża dynamika zmian dokonujących się w przestrzeni komunikacji w Sieci.

Język w prasie. Antologia

Małgorzata Kita, Iwona Loewe

Małgorzata Kita, profesor doktor habilitowana, pracuje w Katedrze Międzynarodowych Studiów Polskich Uniwersytetu Śląskiego.   Zainteresowania badawcze: współczesna polszczyzna (zwłaszcza język mediów, język prywatny i potoczny, grzeczność językowa), genologia językoznawcza (wywiad prasowy), komunikacja werbalna, stylistyka językoznawcza, glottodydaktyka. Organizatorka cyklu konferencji internetowych poświęconych rozmowie.   Wybrane publikacje: Wywiad prasowy. Język — gatunek — interakcja (Katowice 1998), Językowe rytuały grzecznościowe (Katowice 2005), Szeptem albo wcale. O wyznawaniu miłości (Katowice 2007), Wybieram gramatykę! Gramatyka języka polskiego w praktyce (dla cudzoziemców zaawansowanych) (Katowice 1998, 2009), a także współredaktorką antologii Język w mediach (Katowice 2012, 2014). Współredaktorka zbiorów studiów o rozmowie: Porozmawiajmy o rozmowie. Lingwistyczne aspekty dialogu (Katowice 2003), Dialog a nowe media (Katowice 2004),Czas i konwersacja. Przeszłość i teraźniejszość (Katowice 2006). Jej artykuły ukazały się m.in. w „Biuletynie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, „Stylistyce”, „Socjolingwistyce” „Języku Artystycznym” oraz w pracach zbiorowych. [2015] Iwona Loewe – dr hab., od 1996 r. jest związana z Instytutem Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego; w 1999 r. uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych, a w 2008 r. — doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Jej zainteresowania naukowe obejmują: problemy konstrukcji analitycznych w polszczyźnie w perspektywie stylistycznej, składniowej i leksykalnej; zagadnienia pragmatyczno-stylistyczne tekstów z funkcją perswazyjną (reklama, laudacja, zajawka radiowa, telewizyjna, zapowiedź prasowa); zagadnienia genologiczno-komunikologiczne paratekstów (nota redakcyjna, lid, zapowiedź; flesz); strategie retoryczne nowych mediów i mediów tradycyjnych w nowych odsłonach (autotematyzm, sposoby pozyskiwania odbiorcy, przemiany strategii dyskursywnych; nowe gatunki). Jest autorką kilku monografii książkowych: Konstrukcje analityczne w poezji Młodej Polski (Katowice 2000) i Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej (Katowice 2007), współautorką skryptu dla studentów filologii polskiej Gra w gramatykę. Ćwiczenia i materiały do gramatyki opisowej języka polskiego (Katowice 2002). [2012] [R]

Języki (pop)kultury w literaturze, mediach i filmie

Monika Kocot, Kamil Szafranie

W prezentowanej publikacji podjęto problematykę dotyczącą opisu i odbioru zjawisk szeroko pojętej popkultury. Autorzy, prowadząc interdyscyplinarny dialog i konfrontując różne perspektywy badawcze, eksplorują oblicza popkultury w dziedzinach: literatury, filmu, sztuk audiowizualnych i mediów. Wychodząc od tytułowego zagadnienia, otwierają przestrzeń intermedialnego dialogu, który odsłania bogactwo ujęć i (czasami zaskakującą) wielopoziomowość (pop)kulturowych dyskursów we współczesnej humanistyce. Nicią przewodnią tomu jest wzajemne przenikanie się i oddziaływanie na siebie popkultury i kultury wysokiej, zatarcie granic między nimi. Refleksja nad popkulturą stanowi zatem również namysł nad ważnymi przemianami zachodzącymi we współczesnej kulturze: czytelnik ma okazję wspólnie z autorami zastanowić się nad takimi kwestiami, jak wpływ języka potocznego na poezję, związki między filozofią, nauką i komiksem, dialog filozofii i kultury popularnej, gry o sens, związki powieści z tradycją filmowego westernu, charakter zmian w obrębie gatunków dziennikarskich i wiele innych.  

Kawa czy herbata? Pierwszy telewizyjny program śniadaniowy. Komunikat polimodalny z perspektywy lingwistyki dyskursu

Ewelina Tyc

Rozprawa prezentuje szczegółową analizę pierwszego ogólnopolskiego programu śniadaniowego Kawa czy herbata?. Poranny magazyn emitowany był na antenie TVP1 od 1992 do 2013 roku, czyli przez dwadzieścia jeden lat. Był to okres dużych zmian nie tylko w polskiej telewizji, lecz także w ogóle w mediach masowych. „Telewizja na śniadanie”, bo taka idea przyświeca porannym pasmom, jest w Polsce chętnie oglądana. Świadczą o tym zarówno wskaźniki oglądalności, jak i obecność pasma porannego nie tylko w każdej z wiodących stacji telewizyjnych w Polsce, lecz także w stacjach lokalnych (np. TVP Katowice). Praca złożona jest z dwóch głównych części, które podzielone są na szczegółowe rozdziały. W części teoretycznej jest przedstawiony stan badań prac medioznawczych. Są również szeroko opisane metody postępowania, czyli analiza dyskursowa oraz językowy obraz świata, medialny obraz świata i dyskursywny obraz świata. W drugiej zaś części – analitycznej – został opisany materiał audiowizualny programu Kawa czy herbata?. Materiał scharakteryzowano według czterech aspektów wzorca gatunkowego opracowanego przez Marię Wojtak: aspektu strukturalnego, aspektu pragmatycznego, aspektu stylistycznego oraz aspektu poznawczego. W aspekcie strukturalnym została omówiona budowa zarówno całości programu, jak i poszczególnych jego części. W aspekcie pragmatycznym analizą zostali objęci aktorzy analizowanego dyskursu, czyli prezenterzy programu oraz sceny, na której występują, czyli studio. Z kolei w aspekcie stylistycznym charakterystyce zostaje poddany styl indywidualny wybranych gospodarzy programu. W ostatnim aspekcie – poznawczym – przedstawiony zostaje medialny obraz świata, który został stworzony w programie śniadaniowym Kawa czy herbata?. Podjęte w pracy rozważania wpisują się w nurt badań dotyczących lingwistyki dyskursu oraz mediolingwistyki.