"Już nie Żydowica, a ocalona". Kobiety w Holocauście z perspektywy radiowych narracji artystycznych

Joanna Bachura-Wojtasik, Eliza Matusiak

Opowieść jest kobietą. Zamkniętą w audialnej ekspresji, w historii, snutą brzmiącym słowem, muzyką i ciszą. Otwartą na udźwiękowione świadectwo i utrwalenie pamięci. „Już nie Żydowica, a ocalona”. Kobiety w Holocauście z perspektywy radiowych narracji artystycznych to monografia o kobiecym doświadczeniu Zagłady. Napisana z myślą o głosach stłumionych, którym audialne reportaże i słuchowiska radiowe pozwoliły wybrzmieć. Radiowe reportaże artystyczne oraz teatr wyobraźni skupiające w swym centrum Zagładę stanowią doskonały sposób na intymne opowiadanie o „epoce pieców”. Prezentowana książka to analiza audialnych tekstów kultury, ich środków artystycznego wyrazu oraz próba odnalezienia wspólnego pola badawczego dla radio studies i women studies. Monografia stanowi konsekwencję wniosków i refleksji obecnych w poprzedniej publikacji Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej (WUŁ 2020). * Monografia bez wątpienia zasługuje na wydanie ze względu na nowatorski, pionierski charakter i rzetelność przeprowadzonych analiz oraz interpretacji. Wraz z poprzednio opublikowaną książką […] stanowić będzie znaczący wkład w dziedzinę badań radioznawczych związanych ze świadectwami przeżyć żydowskich kobiet w obozach Zagłady. Z recenzji prof. dr hab. Barbary Zwolińskiej Autorki znają doskonale najnowszy stan badań i powołują się nawet na publikacje, które wolno uznać za nowości wydawnicze. Analizowany temat znają doskonale, a jeśli – zachowując wszelkie wymogi naukowe – potrafią również zainteresować czytelnika nieprofesjonalnego, to jest to wielką zaletą przedstawionego tekstu. Mam nadzieję, że tak się właśnie stanie, iż zdoła on zainteresować różnych odbiorców. Książka naukowa powinna być czytana nie tylko przez naukowców reprezentujących określoną specjalizację, ale – zwłaszcza w przypadku takiego tematu – docierać również do szerszej publiczności. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Tomkowskiego

Kawa czy herbata? Pierwszy telewizyjny program śniadaniowy. Komunikat polimodalny z perspektywy lingwistyki dyskursu

Ewelina Tyc

Rozprawa prezentuje szczegółową analizę pierwszego ogólnopolskiego programu śniadaniowego Kawa czy herbata?. Poranny magazyn emitowany był na antenie TVP1 od 1992 do 2013 roku, czyli przez dwadzieścia jeden lat. Był to okres dużych zmian nie tylko w polskiej telewizji, lecz także w ogóle w mediach masowych. „Telewizja na śniadanie”, bo taka idea przyświeca porannym pasmom, jest w Polsce chętnie oglądana. Świadczą o tym zarówno wskaźniki oglądalności, jak i obecność pasma porannego nie tylko w każdej z wiodących stacji telewizyjnych w Polsce, lecz także w stacjach lokalnych (np. TVP Katowice). Praca złożona jest z dwóch głównych części, które podzielone są na szczegółowe rozdziały. W części teoretycznej jest przedstawiony stan badań prac medioznawczych. Są również szeroko opisane metody postępowania, czyli analiza dyskursowa oraz językowy obraz świata, medialny obraz świata i dyskursywny obraz świata. W drugiej zaś części – analitycznej – został opisany materiał audiowizualny programu Kawa czy herbata?. Materiał scharakteryzowano według czterech aspektów wzorca gatunkowego opracowanego przez Marię Wojtak: aspektu strukturalnego, aspektu pragmatycznego, aspektu stylistycznego oraz aspektu poznawczego. W aspekcie strukturalnym została omówiona budowa zarówno całości programu, jak i poszczególnych jego części. W aspekcie pragmatycznym analizą zostali objęci aktorzy analizowanego dyskursu, czyli prezenterzy programu oraz sceny, na której występują, czyli studio. Z kolei w aspekcie stylistycznym charakterystyce zostaje poddany styl indywidualny wybranych gospodarzy programu. W ostatnim aspekcie – poznawczym – przedstawiony zostaje medialny obraz świata, który został stworzony w programie śniadaniowym Kawa czy herbata?. Podjęte w pracy rozważania wpisują się w nurt badań dotyczących lingwistyki dyskursu oraz mediolingwistyki.

Kod YouTube. Od kultury partycypacji do kultury kreatywności

Marta Majorek

Rola internetu w życiu społecznym poddawana jest analizie z różnych perspektyw. Z jednej strony badacze podkreślają znaczenie interakcji online i fakt uwolnienia jednostki przez nowe technologie komunikacyjne od ograniczeń fizycznych i czasowych w ich nawiązywaniu oraz możliwość kreowania w ten sposób różnego rodzaju społeczności. Z drugiej strony ogląd tego typu tendencji prowadzi do konstatacji, iż często relacje te przyjmują powierzchowny, niepozbawiony sztuczności charakter. Problematyka książki wypełnia lukę badawczą wynikającą ze słabego rozpoznania fenomenu portali społecznościowych w kontekście antropologii kulturowej (… ). Autorka trafnie zaakcentowała interesujące, a nierozstrzygnięte zagadnienia opisujące istotność serwisów w rodzaju YouTube’a. Są to: „unikatowy walor medium demokratyzującego przestrzeń społeczną”, płynne przejście od sfery społecznościowej do komercyjnej, mechanizm tworzenia globalnej społeczności przez globalną wymianę plików. Książka ta, ze względu na perspektywę interdyscyplinarną i metodologię (… ) wyznaczy standard badania portali społecznościowych jako istotnego elementu przestrzeni komunikacyjnej internetu. (Prof. dr hab. Iwona Hofman)  

Komunikacja społeczno-symboliczna starożytnej Krety. Próba charakterystyki okresu minojskiego

Robert Grochowski

 Fascynująca pozycja o komunikacji międzyludzkiej na przykładzie antycznej Krety. Ze Wstępu: Przez komunikację społeczną rozumie się zwykle przekazywanie informacji różnego typu. Proces ten odbywać się może za pomocą różnych przekaźników (ludzie, media) i w różny sposób. Tymi przekaźnikami i sposobami mogą być również symbole. Książka – Komunikacja społeczno–symboliczna starożytnej Krety. Próba charakterystyki okresu minojskiego ma pokazać, że już od dawien dawna komunikacja społeczna miała swoje miejsce w strukturach społecznych. Określenie ram chronologicznych książki –  od 3000 r. p.n.e. do 1200 r. p.n.e. oraz miejsca odniesienia podejmowanej problematyki –  Kreta, wynika ze spojrzenia na te elementy jako na strukturę tworzącą podwaliny naszej europejskiej cywilizacji i kultury oraz z chęci przedstawienia dowodów istnienia w tamtych czasach komunikacji społecznej i wpływu owej komunikacji na współczesnych Kreteńczyków. Poza tym, Kreta minojska to miejsce, w którym upatrywać należy podstaw naszej europejskiej komunikacji społecznej. Wszak to proces symbolicznego porozumiewania się (komunikowania) wywarł duży wpływ na europejskie państwa i narody, prowadząc przez wieki do ich rozwoju. Zmiany zachodzące w sposobie komunikowania się, w samych formach przekazywania informacji i tworzenia różnych typów relacji w ciągu tysiącleci, skłaniają do lepszego przyjrzenia się wzorom kulturowym i nie tylko, dawnych praktyk komunikacyjnych. Taki sposób spojrzenia na opisywaną problematykę daje cenne świadectwo dla antycznej wiedzy oraz stanowi ważną płaszczyznę dla zrozumienia istoty współczesnych sposobów komunikowania się i kodów kulturowych. Pozwala to na dokonanie analizy sposobów postrzegania przez tamtejsze społeczeństwo porozumiewania się oraz organizowania przekazywanych informacji. W tym celu potrzebna jednak wydaje się szczegółowa analiza poszczególnych technik i zwyczajów komunikacyjnych, co wymaga skoncentrowania się na sposobach przekazywania informacji różnego rodzaju, wśród których znajdują się: przekaz słowny, system pisma, przekaz niewerbalny, komunikacja odnosząca się do kultu zmarłych i pomieszczeń grzebalnych, czyli kontakt ludzi z bóstwami i związane z tym przejawy kultu jak również składania ofiar oraz przekaz za pomocą dzieł sztuki. Ważnym okazuje się również przeanalizowanie zastosowania środków komunikacyjnych dla różnych celów i odnoszących się do konkretnych aspektów.

Komunikacja medialna a sfera publiczna. Szanse i zagrożenia

Anna Poznańska

Autorka w swojej publikacji analizuje czy funkcjonujemy w rzeczywistości "podkręcanych newsów", czy jesteśmy, jako społeczeństwo, dobrze informowani, w jakim stopniu i kiedy informacje medialne są wiarygodne, a z jakich powodów tracą na swej rzetelności. Pierwszy rozdział to opis rozwoju idei komunikowania interpersonalnego, wzbogacania narzędzi perswazji oraz schematów zachowań komunikacyjnych. Kolejny zajmuje się zjawiskiem opinii społecznej, jako kategorią życia społecznego. Rozdział trzeci stanowi studium dwóch afer medialnych zakrojonych na szeroką, ogólnopolską skalę: afera corhydronowa i tak zwana seksafera w jednej z rządzących polskich partii politycznych.

Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja. Dialog. Zaufanie

Izabela Warwas, Małgorzata Dzimińska, Aneta Krzewińska

Komunikacja naukowa (science communication), definiowana jako przekazywanie treści naukowych szerokiej grupie odbiorców, przeszła długą drogę – od jednokierunkowego przekazu, polegającego na podawaniu faktów naukowych i informacji w odpowiedzi na deficyt wiedzy, poprzez otwarty dialog ze społeczeństwem, aż do pełnego zaangażowania opartego na wielokierunkowej komunikacji, kokreacji i wszechstronnej współpracy. W tym duchu rozwija się model nauki obywatelskiej, która zakłada włączanie obywateli we współtworzenie wiedzy (citizen science). W przekonaniu autorów publikacji stwarza to szansę na zapobieganie rozprzestrzenianiu się dezinformacji i pseudonauki, a także może odegrać znaczącą rolę zarówno w przeciwdziałaniu wykluczeniu naukowemu, jak i w procesie demokratyzacji nauki. Książka ma dwie unikalne cechy. Po pierwsze, zagadnienie komunikacji naukowej zostało po raz pierwszy na polskim gruncie zaprezentowane tak szeroko, kompleksowo, ujmując nie tylko jej koncepcję, lecz także wyniki badań empirycznych. Po drugie, kwestie dotyczące komunikacji badano, wykorzystując do tego konsultacje społeczne inspirowane metodą World Wide Views (WWV). Zastosowano więc unikatowe, włączające obywateli podejście badawcze, które zostało opracowane i zaimplementowane w projekcie międzynarodowym H2020 CONCISE – Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science.

Komunikatywizm - przyszłość nauki XXI wieku

Grażyna Habrajska (red.)

Publikacja pt. Komunikatywizm – przyszłość nauki XXI wieku przybliża szerokie spektrum zagadnień związanych z komunikologią i komunikacją. W prezentowanym tomie omówiono, między innymi, filozoficzne podstawy metodologii gramatyki komunikacyjnej, metody i techniki badawcze w badaniach komunikacji i wizerunku, problem argumentacji estetycznej w krytyce sztuki, konotacje tekstowe w interpretacji wypowiedzenia, komunikowanie poczucia humoru, perswazję w pragmatycznym kontekście konwersacji, różne nacechowania wypowiedzi politycznych, projektowanie komunikacji w tekstach nowomedialnych, koncepcję modelu interakcji werbalnej, a także wiele innych zagadnień związanych z nauką o komunikowaniu.

Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. T. 1: Problemy teoretyczno-praktyczne

red. Stanisław Michalczyk, Katarzyna Brzoza

Przedmiotem studiów zaprezentowanych w publikacji są teoretyczne oraz praktyczne aspekty komunikowania lokalno-regionalnego. Szkice oraz opracowania otwierające niniejszy tom obejmują ustalenia teoretyczne w obszarze komunikowania lokalnego. Kolejne artykuły prezentujące wyniki badań empirycznych dotyczą wielu elementów procesu komunikowania lokalno-regionalnego tj. zawartości przekazu medialnego, audytorium mediów lokalno-regionalnych, dziennikarstwa lokalno-regionalnego. Integralną częścią pracy zbiorowej są teksty poświęcone uwarunkowaniom zagranicznym komunikowania lokalno-regionalnego zaprezentowane na przykładzie Rosji, Niemiec, Hiszpanii, Ukrainy, Australii oraz Łotwy. Książka ma wyraźnie medioznawczy charakter. Publikacja kierowana jest do osób zainteresowanych komunikowaniem lokalno-regionalnym w wymiarze teoretyczno-empirycznym czyli środowiska naukowego, studentów dziennikarstwa ale także praktyków, a więc osób związanych zawodowo z rynkiem mediów lokalno-regionalnych.