Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka

Urszula Szuścik

W publikacji przedstawiono założenia, badania i ich wynik nad  bazgrotą dzieci 2, 3-letnich. Celem badań była próba wyjaśnienia genezy bazgroty dziecięcej i jej przemiany przez stymulację percepcji wzrokowej. Bazgrotę dziecięcą można traktować jako rodzaj specyficznego doświadczenia dziecka. Najbardziej właściwe dla tej fazy rozwoju ekspresji plastycznej dziecka jest spojrzenie na tę aktywność poprzez dynamikę kształtowania się doświadczenia dziecka w toku przeprowadzonego przeze Autorkę eksperymentu. Praca składa się z trzech głównych rozdziałów i trzech obszernych aneksów. Zagadnienie bazgroty w rozwoju ekspresji plastycznej dziecka zostało omówione w pierwszym rozdziale pracy, odnosząc się do koncepcji rozwoju twórczości plastycznej i percepcji wzrokowej szczególnie Rudolfa Arnheima i Victora Lowenfelda oraz innych badaczy. Opisano również rozwój wartości wizualno-plastycznych w bazgrocie dziecięcej, jak: linię, plamę barwną, koło i bryłę. Bazgrota dziecięca była inspiracją dla wielu artystów, dlatego omówiono ten wątek w tym rozdziale. Szukając odpowiedzi na te problemy Autorka zestawiła wybrane przykłady bazgrot dziecięcych i dzieł sztuki. W rozdziale drugim pracy przedstawiono założenia badań, problemy badawcze, przyjęte hipotezy, charakterystykę grupy, procedurę badań, zmienne i wskaźniki. Do ich weryfikacji Autorka przyjęła metodę eksperymentu naturalnego pedagogicznego, technikę grup równoległych. Badania przeprowadzono w dwóch grupach eksperymentalnych i dwóch grupach kontrolnych w grupie dzieci przedszkolnych 2 i 3-letnich. W ramach badań przeprowadzono 15 ćwiczeń eksperymentalnych z dziećmi w oparciu o jakości wizualno-plastyczne (wzory percepcyjne). W rozdziale trzecim pracy została przedstawiona analiza ilościowa i jakościowa wyników badań, której materiał prezentuje Aneks 1 (analiza ilościowa), Aneks 2 (analiza jakościowa) i Aneks 3 ilustruje wyniki badań – prace plastyczne dzieci z przeprowadzonego eksperymentu. Całość pracy zamykają wnioski z badań jak i wnioski dla praktyki pedagogicznej. Praca jest skierowana do nauczycieli, rodziców, opiekunów, artystów i osób zainteresowanych najwcześniejszym rozwojem twórczości plastycznej dziecka, jakim jest bazgrota i jej znaczenia dla dalszego rozwoju twórczości plastycznej dziecka.

Boża wizja dla rodziny

Guy & Joele Zeller

Książka ta opisuje niezwykle ważną rolę rodziny w kształtowaniu następnego pokolenia oraz w rozwoju Kościoła i społeczeństwa. Zachęca rodziców i daje wiele praktycznych wskazówek, jak dzięki łasce Bożej możemy uczynić z naszych rodzin świątynie, dynamiczne i zjednoczone drużyny oraz źródła błogosławieństwa dla innych. Jezus powiedział do Zacheusza siedzącego na drzewie: „Dziś muszę się zatrzymać w twoim domu”. Pragnie On teraz zatrzymać się u nas – w naszych rodzinach. Zejdźmy zatem i pospieszmy otworzyć Mu drzwi! Ze wstępu: "Zorganizowaliśmy spotkanie dla rodziców, aby opowiedzieć im o naszych celach i o tym, czego już doświadczamy wspólnie z dziećmi. Przyszło na nie z prawie stuosobowej grupy tylko dziewięć osób! Pracując w szkole, organizowaliśmy takie zebrania regularnie raz do roku i zawsze przynajmniej jeden rodzic dziecka był na nich obecny (najczęściej przychodzili oboje). Dlaczego? Ponieważ nie było im obojętne, kto uczy ich dziecko, chcieli poznać oceny, dowiedzieć się czegoś na temat zachowania czy postawy dziecka. Krótko mówiąc – troszczyli się o jego przyszłość. Obecność dziewięciorga rodziców na naszym spotkaniu była dla nas ważną informacją… Pewnej niedzieli jedna z dziewczynek została głęboko dotknięta przez Boga. Zachęciliśmy ją, by opowiedziała o tym wydarzeniu swoim rodzicom, niestety przez cały tydzień nie miała okazji tego zrobić, bo nie mieli oni dla niej czasu! Odnosiliśmy wrażenie, że co niedziela musimy zaczynać od zera. Rozmawiając z dziećmi, zdaliśmy sobie sprawę, że oprócz modlitwy przed jedzeniem i spaniem niewiele „duchowych” rzeczy działo się w ich domach. Zrobiliśmy mały sondaż wśród rodziców, z którego wynikało, że wielu z nich ma nastawienie w stylu: „Wszystko jedno, co robicie z dziećmi w niedzielę, ważne, że mają one opiekę!”. To pokazało nam, że popełniliśmy błąd: naszą pracę należało zacząć od rodziców. Popchnęło nas to ku szukaniu Boga, aby zrozumieć jego plan dla rodziny: jaka jest jej rola i odpowiedzialność w kształtowaniu kolejnego pokolenia? Zrozumieliśmy, że największym wyzwaniem nie jest to, co my robimy z dziećmi w niedzielę w kościele (choć nadal jest to rzecz ważna i niełatwa), ale by przekazać rodzicom wizję i wyposażyć ich w narzędzia pomocne do tego, by mogli praktykować wiarę w swoich własnych domach – rodzinnie." Guy i Joële Zeller są rodzicami pięciorga dzieci. Niegdyś pracowali jako nauczyciele, obecnie zaangażowani są w służbę King’s Kids, w ramach której szkolą pomocników w krajach francuskojęzycznych, by przygotować następne pokolenie do poznania oraz pokochania Boga i do służenia Mu.

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie. T. 4: Przestrzeń i odmienność - pasje i zaangażowanie młodych pedagogów specjalnych

red. Anna Wojtas-Rduch

„CieszyńskieNaukowe Forum Studenckie” (CNFS) wydawane jest od 2015 roku na Wydziale Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (do 2020 rokuWydział Etnologii i Nauk o Edukacji). Powstało ono z potrzeby i inicjatywy pracowników i studentów. Celem tej serii wydawniczej jest „gromadzenie, prezentacja i wymiana myśli młodych ludzi, stojących u progu kariery zawodowej, przyszłych pedagogów, animatorów i etnologów, ciekawych świata, zainteresowanych nauką, wychowaniem, tworzeniem płaszczyzny porozumienia między ludźmi”1. Wcześniej w serii ukazały się tomy tematyczne poświęcone teorii i praktyce pedagogicznej, wielokulturowości, nauczycielowi – wychowawcy – opiekunowi2. Były to publikacje prezentujące dorobek naukowy studentów wydziału, zwłaszcza aktywnych członków: Koła Naukowego Edukacji Międzykulturowej oraz Studenckiego Koła Naukowego Zintegrowanej Edukacji Wczesnoszkolnej. Czwarty już tom pt. Przestrzeń i odmienność – pasje i zaangażowanie młodych pedagogów specjalnych prezentuje głównie (choć nie tylko) osiągnięcia studentów kierunku oligofrenopedagogika, rozwijających się pod opieką pracowników prowadzących działalność naukową i praktyczną w obrębie pedagogiki specjalnej oraz inkluzji społecznej i edukacyjnej. Pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Zenona Gajdzicy zespół ten od lat prowadzi w kraju i poza jego granicami badania naukowe na temat społecznych i kulturowych uwarunkowań edukacji i socjalizacji uczniów z upośledzeniem umysłowym3. Koncentruje się głównie na: postawach społecznych wobec osób niepełnosprawnych (w tym upośledzonych umysłowo); instytucjach wspierających edukację i socjalizację osób niepełnosprawnych; kształceniu, wychowaniu, terapii uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; socjalizacji osób niepełnosprawnych; modelach i koncepcjach edukacji i socjalizacji osób niepełnosprawnych w wybranych krajach europejskich. W czwartym tomie „Cieszyńskiego Naukowego Forum Studenckiego” poza tekstami studentów znalazły się też wypowiedzi pracowników naukowych, doktorantów, członków Koła Naukowego Pedagogów UŚ. Redaktorem tomu jest mgr AnnaWojtas‐Rduch pełniąca także funkcję kierownika Chóru „Niemego” działającego naWydziale Sztuki i Nauk o Edukacji. Prezentowane w tomie artykuły i rozprawy wpisują się w problematykę zespołu, są świadectwem pasji i ogromnego zaangażowania cieszyńskiego środowiska akademickiego na rzecz osób niepełnosprawnych. (fragment wstępu)

Czy Kopciuszek musi być dziewczyną? Edukacja polonistyczna bez schematów rodzajowych

Karolina Kwak

Imponuje tu szczególna umiejętność wyważania sądów, powstrzymywania się od jednoznacznych konkluzji i rozstrzygnięć, rezygnacji ze stylistyki ataku, walki, agresji, co przekłada się bezpośrednio na sytuację szkolną i tworzy realną szansę na przełamanie bariery potocznych uprzedzeń związanych z problemem płci społeczno-kulturowej, a w konsekwencji i szansę na przełamanie tych uprzedzeń wśród uczniów. Strategię działań, jaką proponuje się w tej pracy, można by nazwać w najogólniejszym sensie strategią różnego typu i rodzaju działań rozbudzających i poszerzających przestrzeń uczniowskiej empatii; działań inicjujących pragnienie uważniejszego przyjrzenia się sobie i innym ludziom, prowadzących w konsekwencji do niezgody na ograniczenie możliwości rozwojowych człowieka i wszelkie wykluczenia.                                                            z recenzji prof. dr hab. Grażyny Tomaszewskiej       Autorka raz po raz formułuje refleksje o randze edukacyjnych wielkich idei i formie kunsztownych sentencji. Muszę przyznać, że nieczęsto zdarza mi się napotykać w rozprawach edukacyjnych (w obszarze polskiego dyskursu) tak zdecydowane, fundamentalnie ważne i tak zgrabnie skreślone myśli.Na własne oczy widzimy (w komentarzach i rysunkach dzieci) proces dookreślania siebie, własnego światoodczucia, wizji rzeczywistości, które wyzwala dydaktycznie zaaranżowane spotkanie z literaturą. Dodajmy – literaturą z kręgu dawnego i współczesnego piśmiennictwa dla dzieci i młodzieży, a więc taką, której filozoficzny, formacyjny charakter bywa kwestionowany, zwłaszcza w konfrontacji z tym samym wymiarem przypisywanym arcydziełom.                                                                       z recenzji dr. hab. Witolda Bobińskiego

Czy można mnożyć pieniądze? Zdrowy rozsądek w nauczaniu matematyki

Danuta Zaremba

Przekonaj uczniów, że matma wcale nie musi być nudna i niezrozumiała! Poznaj sposoby skutecznego przekazywania wiedzy Naucz się wzbudzać zainteresowanie matematyką Dowiedz się, czego unikać na swoich lekcjach Matematyka jest najlepszym przykładem przedmiotu, który zupełnie niesłusznie ma opinię trudnego, nudnego i nieprzydatnego w codziennym życiu. Tę złą sławę zawdzięcza głównie przestarzałym metodom edukacyjnym, niepodzielnie panującym w większości polskich szkół, oraz nieinteresującym, z punktu widzenia uczniów, przykładom i zadaniom, które są zmuszeni rozwiązywać. Tymczasem matematyka to pasjonująca dziedzina, która znajduje zastosowanie dosłownie wszędzie i której zawdzięczamy rozwój wielu innych nauk i tysiące wynalazków technicznych. Wyjdź poza schemat i zerwij z tradycją złego nauczania matematyki! Dowiedz się, jak prowadzić interesujące lekcje i zachęcać uczniów do aktywności, poznaj sposoby, dzięki którym dostrzegą zastosowanie zdobytej wiedzy poza murami szkoły, i spraw, aby nauka stałą się dla nich prawdziwą przygodą. Zebrane w tej książce felietony pomogą Ci przygotowywać ciekawe zajęcia, zrozumieć młodych ludzi i wzbudzić w nich pasję do matematyki. Autorka dzieli się swoim bogatym doświadczeniem i nieszablonowym podejściem do tematu, a także pokazuje, jak w pracy nauczyciela stosować dobre praktyki i korzystać z przykładów, które uczą logicznego myślenia, zamiast powielać schematy. Pasja i pomysłowość Nauka przez zabawę Myślenie ponad schematy Nieszablonowe metody Obalanie starych mitów Radość ze zdobywania wiedzy Eksperymenty, które uczą Samodzielne wyciąganie wniosków Błędy jako okazja do nauki Zastosowanie wiedzy w praktyce Przykłady z życia wzięte Spraw, aby lekcje matematyki były niezapomnianą przygodą!

Dowóz dzieci do placówek oświatowych - zastosowanie przepisów ustawy PZP

Katarzyna Bełdowska

Tematem publikacji "DOWÓZ DZIECI DO PLACÓWEK OŚWIATOWYCH – ZASTOSOWANIE PRZEPISÓW USTAWY PZP" są praktyczne aspekty realizacji obowiązku dowozu dzieci i uczniów do przedszkoli i szkół ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania przepisów o zamówieniach publicznych. Nasz ekspert w tej dziedzinie krok po kroku prowadzi Państwa przez gąszcz skomplikowanych przepisów, które mają zastosowanie w procedurze organizowania dowozu. Sprawdź, czy przy realizacji tego obowiązku gmina ma obowiązek postępowania w trybie przepisów o zamówieniach publicznych.

Edukacja do starości młodzieży szkolnej

Anna Trzcionka-Wieczorek

Z badań demograficznych wynika, że współczesne społeczeństwa starzeją się, a do grona państw określanych jako demograficznie stare należy Polska. W związku z tym przed młodym pokoleniem stoją nowe zadania związane z osiągnięciem dobrej jakości życia w starości oraz troską o seniorów z najbliższego środowiska. Autorka mając na uwadze istotę wczesnego przygotowania do zmian związanych z przejściem na emeryturę, kształtowania życzliwych postaw wobec seniorów oraz umiejętność integracji międzypokoleniowej podkreśla istotę edukacji do starości w szkolnictwie ogólnokształcącym. Opisuje najważniejsze zagadnienia związane ze starością, starzeniem się oraz zmianami demograficznymi w Polsce. Poddaje analizie treści związane z przygotowaniem do starości realizowane w szkole; podkreśla także rolę nauczyciela w kształtowaniu postaw młodzieży wobec osób starych, starości i inkluzji z seniorami. Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych w monografii zaprezentowano miejsce edukacji do starości w edukacji szkolnej oraz efekty kształcenia, czyli postawy badanych uczniów wobec starości i seniorów.

Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Projekt wdrażania Porozumienia bez Przemocy do szkół

Joanna Berendt, Paulina Orbitowska-Fernandez, Magdalena Sendor

Książka Empatia zmienia nas, zmienia szkołę, zmienia świat. Scenariusze zajęć Porozumienia bez Przemocy dla nauczycieli to wprowadzenie w tematykę Porozumienia bez Przemocy skierowane do nauczycieli, którym bliskie są kwestie komunikacji i rozwiązywania konfliktów. Składa się z teoretycznego wprowadzenia i ośmiu scenariuszy lekcji tworzących cykl zajęć o komunikacji i empatycznych relacjach w szkole i poza nią. Dzięki Porozumieniu bez Przemocy każdy, bez względu na wiek, może poczuć się dostrzegany i nauczyć się dostrzegać innych, a co za tym idzie – budować porozumienie. Drogą do tego jest umiejętność mówienia o tym, co jest dla nas ważne i cenne bez interpretowania i osądzania. Autorki, pracując z nauczycielami, rodzicami i młodzieżą, dostrzegły wielką potrzebę dialogu, budowania silnych relacji opartych o zasadę wygrany-wygrany, a przede wszystkim – o empatię. Empatia to budowanie świadomości uczuć i potrzeb swoich i innych, umiejętność rozmawiania o nich, by finalnie wypracowywać rozwiązania, które służą wszystkim. Celem książki jest wsparcie szeroko rozumianej edukacji w rozwijaniu kompetencji budowania relacji, gdyż edukacja – to relacja. To, jak rozwiązywane są konflikty w klasie i jak rozmawia się z dziećmi o trudnych komunikatach – wybierając mówienie o faktach, uczuciach i potrzebach zamiast ocen i interpretacji – może realnie zmieniać szkołę. Jednak gdy takie zajęcia są realizowane przez zewnętrznych trenerów, są mniej efektywne niż programy stale realizowane przez pedagogów i nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą na co dzień. Stąd pomysł autorek, by podzielić się z nauczycielami efektami ich pracy, czyli scenariuszami zajęć z Porozumienia bez Przemocy, aby mogli sami wdrażać je i modyfikować do własnych potrzeb. Nie można pominąć tego, jak ważna w pracy nauczyciela jest empatia dla samego siebie, czyli stałe dbanie o własne zasoby. Bez tej praktyki pojawia się ryzyko frustracji, przeciążenia, a finalnie wypalenia zawodowego. Dlatego do publikacji dołączono teorię oraz ćwiczenia Porozumienia bez Przemocy dla samych nauczycieli. To gest uznania dla pracy, którą wykonują każdego dnia oraz troski o to, by czerpali z niej jak największą radość i satysfakcję. Na książkę składają się: – część teoretyczna o Porozumieniu bez Przemocy (w tym jej kluczowe założenia i narzędzia); – propozycje ćwiczeń do praktyki własnej nauczycieli, w tym szczególnie empatii dla siebie jako narzędzia przeciwdziałającego wypaleniu zawodowemu, a także ćwiczenia mające na celu pełniejsze przygotowanie się do zajęć z danego tematu; – 8 szczegółowo opisanych zajęć – każde po 2 x 45 minut: w tym materiały potrzebne do zajęć, przygotowanie merytoryczne nauczyciela, propozycje przebiegu zajęć i pytania do refleksji po zajęciach.

Jak przekonać (prawie) każdego

Jared Cooney Horvath

Nie wystarczy poznać triki, by być skutecznym nauczycielem. By naprawdę skutecznie przekazywać wiedzę, trzeba zrozumieć, jak ludzie przyswajają informacje. Czego może nas nauczyć zatłoczony bar o skutecznych prezentacjach w PowerPoincie? Co serialowe maratony ujawniają o tworzeniu trwałych wspomnień? Dalzcego to zadine jset tak łwato pezrcztyać - i co nam mwói o nzsaym mlyśnieu? To poradnik dla wszystkich, którzy chcą skutecznie przekazywać innym wiedzę. Niezależnie od tego, czy robisz prezentację przed członkami swojego zespołu, prowadzisz wykład, jesteś nauczycielem, czy po prostu chciałbyś, żeby inni zapamiętywali to, co im mówisz, znajdziesz tu wartościowe i praktyczne informacje. Książka zawiera 12 lekcji, w których autor, czerpiąc z badań naukowych oraz opisów zjawisk psychologicznych, przedstawia mechanizmy działania ludzkiego mózgu, zapamiętywania i uczenia się, i podpowiada, jak wykorzystać je przy przekazywaniu wiedzy w taki sposób, aby dotarła do odbiorców, zapadła im w pamięć i wywarła na nich wpływ. Liczne ilustracje, eksperymenty, przykłady i ćwiczenia udowadniają, że prezentowane sposoby naprawdę działają. Dzięki tej książce: - zrozumiesz, jak działa nauka i zapamiętywanie, - poznasz sposoby skutecznego przekazywania informacji, - staniesz się mówcą, którego wszyscy chcą słuchać. Dr Jared Cooney Horvath jest ekspertem w dziedzinie neurobiologii edukacyjnej. Prowadzi badania i wykłada m.in. na Uniwersytecie Harvarda, w Harwardzkiej Szkole Medycznej oraz na Uniwersytecie Melbourne. Patron medialny:

Karta Nauczyciela. Komentarz praktyczny

Dariusz Dwojewski, Patryk Kuzior, Michał Kowalski

Publikacja uwzględnia nowe przepisy, które zostały opublikowane tuż przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego 2022/2023. Stanie się ona przydatnym narzędziem dla kadry kierowniczej oświaty i pracowników szkoły, a także dla prawników, którzy zajmują się oświatowym prawem pracy.

Kompendium karate

Paweł Adam Piepiora

Książek na temat karate napisano już wiele. Sęk w tym, że większość z nich przedstawia wyłącznie historię tej dyscypliny i elementy treningu kihon, kata, kumite. Paweł Adam Piepiora idzie zdecydowanie dalej. Autor kładzie nacisk nie tylko na przygotowanie motoryczne i techniczne, ale też taktyczne i mentalne. Dlaczego? Bo za sukcesem dobrze przygotowanego fizycznie karateki stoi psychika. Sportowiec, zawodnik, trener i sędzia wykorzystał swoje ponad trzydziestoletnie doświadczenie, wiedzę i umiejętności z zakresu różnych stylów karate. W poszczególnych rozdziałach Czytelnik znajdzie krótką historię i charakterystykę tej dyscypliny sportu, opis form i treningu karate, a także umiejętności fizycznych i mentalnych niezbędnych do jego uprawiania. Kompendium jest cennym źródłem informacji dla trenerów i instruktorów karate, pełnoletnich adeptów karate, kandydatów na trenerów i instruktorów karate, trenerów mentalnych i psychologów sportu, studentów nauk o kulturze fizycznej, nauczycieli, pedagogów oraz wychowawców.

Kompendium wiedzy o obywatelach Ukrainy w polskiej oświacie od września 2022 roku

Małgorzata Celuch, Wanda Pakulniewicz, Marta Wysocka

Do polskich szkół i przedszkoli uczęszcza coraz więcej dzieci z Ukrainy. Zatrudniani są też nauczyciele, pomoce nauczycieli. Najnowsze, zmienione przepisy określają szczegółowe wymagania oraz zwolnienia, które obowiązują w przypadku przyjmowania uchodźców do polskich placówek. Dlatego przekazujemy w Państwa ręce kompendium wiedzy na temat obywateli Ukrainy w polskiej oświacie. Publikacja zawiera omówienie przepisów, odpowiedzi na pytania dyrektorów, karty pracy i scenariusze pracy oraz dokumenty w języku polskim i ukraińskim.

Kompetencje psychospołeczne studentów - kandydatów na nauczycieli wychowania fizycznego

Anna Romanowska-Tołłoczko

Celem poznawczym pracy jest diagnoza kompetencji psychospołecznych kandydatów na nauczycieli wychowania fizycznego oraz określenie związków między elementami składowymi tych kompetencji. Cel praktyczny to wykorzystanie uzyskanych wyników do wskazania możliwości systemowego rozwijania osobistych oraz interpersonalnych umiejętności studentów przygotowujących się do pracy pedagogicznej. W książce wiele uwagi poświęcono m.in. omówieniu kompetencji, wymagań i trudności związanych z wykonywaniem zawodu nauczyciela. Skupiono się też na psychospołecznych determinantach efektywności zawodowej nauczyciela, przedstawiono strukturę przyjętego modelu kompetencji psychospołecznych oraz dokonano obszernej charakterystyki komponentów wchodzących w skład tychże kompetencji.

Kultura emocjonalna szkoły - czasoprzestrzenie doświadczania emocji

Irena Przybylska

W monografii „Kultura emocjonalna szkoły – czasoprzestrzenie doświadczania emocji” autorzy podejmują wątki w ramie pojęciowej wyznaczanej kategorią kultury emocjonalnej. Mówią różnymi głosami, ale każdy z nich sprzeciwia się ignorowaniu emocji w edukacji (uczeniu, relacjach wychowawczych, rozwoju), każdy z nich odczytuje znaczenie kultury emocjonalnej jako kontekstu wychowania i wskazuje na obszary działań pedagogicznych, w których emocje są warunkiem sine qua non zaistnienia sytuacji i relacji o znaczeniu edukacyjnym. Zachowania i zdarzenia emocjonalne, aprobowane i tłumione formy ekspresji, pozornie mało ważne z punktu widzenia „misji” szkoły i nauczyciela, są soczewką jej kultury emocjonalnej, a codzienność jest jej źródłem i przejawem. Kultura emocjonalna deklarowana w oficjalnej narracji szkoły „wybrzmiewa” jednak w jej codzienności, w rytuałach, regułach i znaczeniach nadawanych sytuacjom edukacyjnym, a nawet zadaniom stawianym przed uczniem i nauczycielem w formalnych i nieformalnych oczekiwaniach. To, do jakich emocji odwołuje się nauczyciel (pedagog, wychowawca), kierując pracą w grupie, a także to, jak pracuje z emocjami własnymi i klasy, determinuje klimat emocjonalny – umowną powierzchnię (warstwę wyczuwaną) kultury emocjonalnej szkoły. W zbiorze tekstów pojawią się głosy, które dysponują „dowodami”, że edukacja otwarta na emocje nie jest tylko dobrym doświadczeniem, ale ma głęboki sens – emancypuje, a nie ogranicza, rozwija, a nie klasyfikuje, ponieważ pozwala przeżywać, a nie tylko zapamiętywać.

Kultura wizualna szkoły. Szkice o wizerunku nauczyciela i ucznia oraz o potrzebie estetyki przestrzeni nauczania-uczenia się

Katarzyna Krasoń, Iwona Tomas

Treść książki ukazuje specyfikę semiotyczną współczesnej szkoły, z uwypukleniem warstwy wizualnej (w tym form autoprezentacji wzrokocentrycznej uczniów i nauczycieli, będącej formą ekspresji swej niezależności lub - czasem - ukrycia siebie i ikonosfery, także proksemicznej). Dzięki przedstawionym w monografii eksploracjom możemy przekazać czytelnikom (środowisku akademickiemu i studentom, ale też dyrektorom szkół, nauczycielom, uczniom oraz osobom związanym z szeroko rozumianą edukacją) wskazania dla większej troski o estetyczny wymiar lokalizacji miejsc i otoczenia rzeczowego, w którym przebiega proces edukacji (ze zwróceniem uwagi na niebezpieczeństwo tolerowania kiczu czy przemocy symbolicznej), w tym także zwracamy uwagę na istotność uwzględniania sposobów komunikowania siebie przez podmioty edukacji przez dress code. Informacje te przyniosą niezbędne wytyczne, dane, wskazówki dla osób odpowiedzialnych za wizualny kształt otoczenia szkoły czy projektowanie przestrzeni przyjaznej uczeniu się. Pomogą też w eliminowaniu zakłóceń pojawiających się w komunikowaniu się pomiędzy uczestnikami interakcji szkolnej.

Mądrość dziecka. Predyspozycje, przejawy, perspektywy wspierania

Elżbieta Płóciennik

Kolejna publikacja z serii „Edukacja dla Mądrości”, inspirowanej koncepcją i dokonaniami Roberta J. Sternberga (teaching for wisdom), stanowi syntetyczne i zarazem nowe ujęcie kategorii mądrości dziecka. Oparta została na wynikach badań własnych autorki przeprowadzonych wśród starszych dzieci przedszkolnych. Czytelnik znajdzie tu przegląd zagadnień teoretycznych związanych z pojmowaniem kategorii mądrości - autorka ilustruje wielość znaczeń przypisywanych temu pojęciu, a także liczne uwarunkowania procesu dochodzenia do mądrości. Zagadnieniom teoretycznym towarzyszy część prezentująca wyniki własnych nowatorskich badań autorki opartych na samodzielnie skonstruowanych narzędziach badawczych. „Przedstawione wnioski stanowią bogaty, świetny i poznawczo wartościowy materiał, także dla praktyki pedagogicznej, co odzwierciedlają umieszczone na końcu postulaty, przydatne tym bardziej, że poruszany problem ma kluczowe znaczenie dla edukacji i dużą nośność dla praktyki. Celne powiązanie uzyskanych wyników z postulatami pedagogicznymi daje świadectwo znajomości realiów, problemów i sposobów funkcjonowania współczesnego przedszkola.” Z recenzji prof. dr hab. Iwony Czai-Chudyby   W serii ukazały się: Elżbieta Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne Elżbieta Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej Elżbieta Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży Robert J. Sternberg, Linda Jarvin, Elena L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces

Metoda mini-EduBall. Wychowanie i rozwój dziecka w świetle odkryć neuronauki

Michał Bronikowski, Ireneusz Cichy, Michał Klichowski, Agnieszka Kruszwicka, ...

Autorzy w przystępny sposób omawiają złożone zagadnienia z zakresu rozwoju i wychowania dziecka. Zachęcają też do sięgania po nowe metody, które mogą wspomóc nauczycieli i wychowawców w pracy nad kształtowaniem u najmłodszych uczniów kluczowych umiejętności i kompetencji stanowiących podstawę odnoszenia sukcesów tak edukacyjnych, jak i życiowych. Jedną z propozycji jest oparta na znanej od 20 lat idei EduBall i najnowszych odkryciach neuronauki metoda mini-EduBall, która doskonale wpisuje się w koncepcję lekcji integrującej aktywność fizyczną z dydaktyką. Gry i zabawy z wykorzystaniem piłek mini-EduBall, oddziałując na motorykę małą, wspierają efektywnie procesy poznawcze zachodzące w mózgu. Dzięki wprowadzeniu elementów zabawy dzieci uczą się i rozwijają w sposób holistyczny. Publikację wzbogacają przykłady atrakcyjnych zabaw, ćwiczeń i gier z piłkami eduball, które mogą stać się doskonałą pomocą dydaktyczną w prowadzeniu zajęć z edukacji polonistycznej i matematycznej, a także w nauczaniu języków obcych i doskonaleniu wiedzy ogólnej obejmującej takie dziedziny, jak przyroda, ekologia, geografia czy chemia.

Metody stymulowania rozwoju słownictwa w języku polskim u dzieci dwujęzycznych na emigracji

Kamila Kuros-Kowalska

Publikacja jest adresowana do wszystkich zainteresowanych zagadnieniem dwujęzyczności oraz poszukujących sposobów rozwijania słownictwa w języku polskim u dzieci przebywających poza granicami Polski. Tytuł pracy jasno ukazuje, jaki kontekst dwujęzyczności i teren badań znalazł się w centrum zainteresowań. Wnioski przedstawione w publikacji zostały dogłębnie przemyślane i zweryfikowane w praktyce. Wysiłek badawczy Autorki wpisuje się w indeks ważnych problemów i pytań, jakie stawia dziś lingwistyka stosowana i cała humanistyka. Jednym z celów pracy była próba oceny efektywności różnych sposobów służących rozwojowi słownictwa dzieci na emigracji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowoczesne metody. W pracy zwięźle opisano dwie, opozycyjne w stosunku do siebie metody stymulacji: tradycyjną, która sprowadza się do rozwijania poziomu słownictwa poprzez kanał słuchowy oraz nowoczesną, w której wykorzystano multimedialne narzędzie umieszczone na platformie internetowej. Opisane w pracy autorskie narzędzia dają możliwość praktycznego zastosowania, co może okazać się cennym walorem dla nauczycieli, terapeutów czy rodziców poszukujących różnych metod rozwijania leksyki dzieci na emigracji.

Międzypokoleniowe uczenie się nauczycieli. Studium przypadków

Marcin Rojek

Główną inspiracją do napisania tej książki była jedna z tez współczesnej pedeutologii mówiąca, że nie jest możliwe pełne przygotowanie zawodowe nauczyciela, ponieważ uczenie się nieustannie towarzyszy wykonywaniu tego zawodu. Dotąd prowadzone były badania nad wzajemnym uczeniem się nauczycieli, ich wewnątrzszkolnym doskonaleniem zawodowym i międzypokoleniowym uczeniem się, ale nie zajmowano się problematyką międzypokoleniowego uczenia się nauczycieli w środowisku szkoły, która jest miejscem pracy większości z nich. Autor publikacji podjął więc próbę ukazania dotychczasowego stanu wiedzy na temat międzypokoleniowego uczenia się nauczycieli oraz przedstawił koncepcję i wyniki własnych badań w tym zakresie. Odmienność doświadczeń wywoływała wzajemne zaciekawienie i sprzyjała międzypokoleniowemu uczeniu się. Badani nauczyciele, wypowiadając się na temat ich międzypokoleniowego uczenia się, podkreślali, że w relacjach z nauczycielami z innych pokoleń uczyli się „interpretować szkołę z perspektywy ucznia” oraz postrzegać ją z szerszej temporalnej perspektywy niż tylko zakreślonej przez czas ich pracy w placówce. Poznając minione już uwarunkowania pracy w zawodzie nauczyciela, mogli lepiej i bardziej krytycznie rozumieć siebie i świadomiej antycypować przyszłość zawodową. Z Zakończenia

Momenty wychowawcze

Janusz Korczak

“Momenty wychowawcze” to utwór Janusza Korczaka, polsko-żydowskiego lekarza, pedagoga, pisarza i publicysty, który był prekursorem działań na rzecz praw dziecka.   Jest to praca w szczególny sposób adresowana do młodych nauczycieli, którzy uczą się obserwować, rozumieć dziecko i rozmawiać z nim. Dzisiejsi badacze Korczaka nazywają ten wzorzec metodyczny „uczeniem się dziecka” lub „uczeniem się od dziecka”.  

Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej

Iwona Czaja-Chudyba

W publikacji podjęto zagadnienie myślenia krytycznego pojmowanego jako proces, w którym uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności, jak mądrze postępować i dokonywać uzasadnionych wyborów. Współcześnie zalew informacji medialnej wymusza kształcenie podejścia krytycznego, aby nie stracić rozeznania w świecie i móc obronić się przed przeciążeniem informacyjnym. Autorka zakłada, że możliwe, a nawet konieczne jest przenoszenie filozoficznych dociekań na temat myślenia krytycznego na podstawowe, codzienne kompetencje, w które wyposażamy każde dziecko. Propozycje metodyczne, zawierające ćwiczenia i projekty, przeznaczone są do edukacji w zakresie szkoły podstawowej. Dla edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1–3) zaprezentowano ćwiczenia mające na celu zaszczepić dzieciom nawyk uważności, zadawania pytań i intelektualnej odwagi – umiejętności niezbędne w kształceniu krytycznego myślenia. Natomiast do uczniów klas 4–8 skierowano kilkanaście projektów kształtujących samodzielne myślenie, poszukiwanie, badanie, sprawdzanie, wybieranie, ocenianie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i tworzenie. * Książka odznacza się jasnością prowadzonego wywodu – zgodnie z McLuhanowską maksymą: „przekaźnik jest przekazem”. Sens praktyczny publikacji nadaje jej wyraźny charakter dydaktyczny, wręcz instruktażowy. prof. dr hab. Stanisław Dylak W serii ukazały się: E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania A. Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka

Nauczyciel i uczeń. Teoria i praktyka odbioru oraz transmisji informacji w edukacji wczesnoszkolnej

Beata Oelszlaeger-Kosturek

Przedstawiony przeze mnie problem ma złożony charakter. W niniejszej pracy zaprezentowałam inne ujęcie metodologiczne, niż opisywane dotąd w literaturze przedmiotu odnośnie procesów komunikacyjnych w klasie szkolnej. Moim nadrzędnym celem nie było uzyskanie jednoznacznych rozstrzygnięć, ale zarysowanie pewnych nowych, możliwych dróg dochodzenia do poznania uczniów, ich wiedzy i wykorzystania tego potencjału w procesie edukacyjnym. Mam nadzieję, że niniejsza praca stanie się jedną z ważniejszych pozycji w literaturze przedmiotu, proponowanej studentom pedagogiki studiującym na specjalnościach: edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne oraz innych specjalnościach nauczycielskich. Jednocześnie wyrażam nadzieję, że niniejsza praca pozwoli studentom pedagogiki – przyszłym nauczycielom pogłębić merytoryczne kompetencje w zakresie przygotowania do zawodu nauczyciela, a już pracującym nauczycielom – podjąć działania autodoskonalące. (fragment wstępu)

Nauczyciel w "polu" szkolnym - w świetle teorii Pierre'a Bourdieu i nauczycielskich narracji

Małgorzata Zalewska-Bujak

Książka pt. „Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji” stanowi próbę naświetlenia nauczycielskiej perspektywy spoglądania na otaczającą ich rzeczywistość zawodową. Autorka, zainteresowana tym, jak nauczyciele sami rozpoznają swoje umiejscowienie w polu szkolnym, postanowiła oddać im głos i dzięki prowadzonym wywiadom sięgnąć do ich codzienności związanej z wykonywaną profesją. Intencjonalne dotarcie do zawodowych doświadczeń nauczycieli zaowocowało ukazaniem tego, co spotyka ich w świecie szkoły. Pozwoliło także spojrzeć niejako „oczyma rozmówców” zarówno na napotkanych w nim ludzi i sytuacje, jak i na podejmowane przez nich samych działania, na normy, którymi się kierują, oraz rozpoznać znaczenia, które przypisują codziennym zdarzeniom, procesom i strukturom zawodowego życia. Zastosowana przez autorkę perspektywa teoretyczna Pierre’a Bourdieu do interpretacji tego, co nauczyciele odsłonili w swoich opowieściach, okazała się niezwykle przydatna w dokonanym opisie i interpretacji naczelnych kategorii, wyłaniających się z przedstawianych analiz zgromadzonego materiału badawczego, wśród których znalazła się między innymi urzeczywistniająca się w szkolnym polu przemoc symboliczna (dokonywanej zarówno na uczniach, jak i na nauczycielach) oraz realizująca się w nim reprodukcja społecznej rzeczywistości. Publikacja adresowane jest nie tylko do grona akademików, ale również do szerszej sfery publicznej, gdyż pokazuje między innymi, jakie mechanizmy zawiadują szkolnym polem i w jaki sposób są one odczytywane przez nauczycieli, jakie są źródła i formy stosowanej wobec nich przemocy symbolicznej oraz jakie strategie stosują, aby utrzymać się w zawodzie. Książka, w nadziei autorki, może stanowić źródło pogłębienia „przestrzeni myślenia” o nauczycielach umiejscowionych w polu szkolnym.

Nieuczciwość akademicka studentów. Psychologiczne wyznaczniki, przewidywanie oraz przeciwdziałanie

Lidia Baran

Nieuczciwość akademicka jest zjawiskiem, którego wysoką częstość wśród studentów potwierdzają badania prowadzone w Polsce, Europie i poza jej granicami. Stanowi ona problem z uwagi na prowadzenie do obniżenia prezentowanej przez studentów wiedzy oraz przenoszenie nagradzających doświadczeń związanych z oszustwami na kolejne obszary życia. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie obecnej wiedzy na temat psychologicznych wyznaczników, przewidywania oraz przeciwdziałania nieuczciwości akademickiej wśród studentów, przybliżenie wyników przeprowadzonych w powyższych obszarach badań oraz sformułowanie na ich podstawie wniosków o możliwościach aplikacyjnych w środowisku akademickim. Lidia Baran, doktor nauk społecznych w dyscyplinie psychologia, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Doświadczenie naukowe zdobywała w trakcie wyjazdów szkoleniowych na National University of Ireland, University of Jyväskylä oraz Universiteit Gent. Absolwentka podyplomowych studiów dotyczących uważności i współczucia oraz laureatka konkursu NCN Miniatura 2. Jej zainteresowanie badawcze dotyczą psychologicznych podstaw nieuczciwości oraz kontekstualnej nauki o zachowaniu. [02.10.2020]