Metropolizacja a lokalne "governance". Globalne wyzwania państwa narodowego na przykładzie V Republiki Francuskiej

Robert Pyka

Globalizacja jest niewątpliwie jednym z tych współczesnych procesów, które znajdują się u źródeł najistotniejszych przemian współczesnych społeczeństw. Zachodzące dotąd niezależnie w obrębie państw narodowych zjawiska społeczne, gospodarcze i polityczne, stały się częścią sieci globalnych powiązań i współzależności, które państwa mogą kontrolować jedynie w ograniczonym stopniu. W wymiarze lokalnym zjawisko to znajduje swoje odzwierciedlenie w procesach metropolizacji aglomeracji miejskich, które wytwarzają własne, specyficzne systemy współrządzenia, stając się także swoistymi laboratoriami nowych form władzy i demokracji. Narastająca nieadekwatność struktury terytorialnej państwa i jego systemu instytucjonalnego, względem układów sieciowych i wielopoziomowych relacji kształtujących nowe funkcjonalne przestrzenie życia współczesnego człowieka, inicjują przemiany wewnętrzne państw. Proces tych przemian nie przebiega jednak automatycznie i oznacza najczęściej konfrontację imperatywów systemu globalnego, z głęboko zakorzenionymi społecznie wartościami, normami i instytucjami ukształtowanymi w epoce westfalskiej. Poszukiwanie adekwatnych odpowiedzi dla wyzwań globalnych przynosi zatem zróżnicowane rezultaty, czego przykładem mogą być powstające we Francji hybrydalne jednostki terytorialne z kształtującymi się w ich przestrzeniach specyficznymi systemami współrządzenia. Choć książka w dużej mierze dotyczy uwarunkowań francuskich, porusza w istocie kwestie uniwersalne, dotyczące wyzwań stających przez współczesnymi demokratycznymi państwami narodowymi. Publikacja ta jest adresowana do wszystkich tych badaczy współczesności, którzy starają się zgłębić procesy przemian, jakim podlega współczesne państwo oraz demokracja w warunkach kształtowania się systemu globalnego. Tym, co wyróżnia prezentowaną książkę jest wyjście poza wyłącznie teoretyczne dywagacje i osadzenie nakreślonej problematyki w uwarunkowaniach konkretnego społeczeństwa. Swoje wnioski autor oparł bowiem na pokaźnym materiale empirycznym, jaki zgromadził podczas swoich badań prowadzonych we Francji, gdzie jego rozmówcami byli wybitni, współcześni francuscy naukowcy, samorządowcy i politycy. „Zgromadzony materiał badawczy jest bardzo ciekawy i wartościowy, a sposób jego zgromadzenia wręcz unikatowy. (…) Otrzymujemy dzięki temu solidną porcję wiedzy o współczesnej Francji i jej nie tylko współczesnych problemach.” (K. Z. Sowa, 2014)

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 4: Nauczyciel wartością w edukacji

red. Urszula Szuścik

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom IV Almanachu na temat Nauczyciel wartością w edukacji. W części recenzje omówiono publikację  Elżbiety Marek  Koncepcje kształcenia dzieci i nauczycieli w twórczości Ryszrda Więckowskiego   (Piotrków Trybunalski 2013). Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom IV) jest skierowany do teoretyków i praktyków historii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, historii, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych problematyką pedagogiczną.

Czas lektury

Krystyna Koziołek

Lektura jest pierwsza. Z niej dopiero mogą się wyłonić wszystkie instytucje tekstu i nauki o literaturze. Może zanikać, przechodzić kryzys, zostać zastąpiona przez bryki i komentarze, ale najpierw musi się wydarzyć. Fakt, że lektura jest pojedynczym wydarzeniem, sprawia, że jej historia, teoria i systematyka są szczególnie trudne do skonstruowania ze względu na przygodność, indywidualizm oraz intymność aktu czytania. Próby badania lektury szybko uświadamiają, że dociekania takie należą do obszaru nauk eksperymentalnych; są swego rodzaju studiami z natury doświadczenia czytania. Celem dociekań autorki jest najpełniejsze zachowanie bogactwa i wspaniałej niespójności aktu lektury jako życiowego doświadczenia czytelnika. Opis i analiza zapisów tych doświadczeń prowadzą autorkę do prób skonstruowania modeli lektury, ale bardziej jeszcze do uchwycenia złożonych fenomenów czytania oraz sposobów ich artykulacji. Tytułowy „czas lektury” mieści w sobie nie tylko samo czytanie literatury, ale dziejącą się w tym samym „czasie” powikłaną materię życia spędzanego w towarzystwie książek.

Postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Agnieszka Ziółkowska

Postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym obejmuje swym  zakresem zespół czynności podejmowanych w nich tak przez skarżących jak i sądy pierwszej instancji. W szczególności wyposażenie tych ostatnich w kompetencje samokontrole, zarówno w postępowaniu kasacyjnym jak i zażaleniowym, oznaczało dla  ustawodawcy konieczność zbalansowania potrzeby ochrony interesu jednostki w szybszym zakończeniu postępowania a z drugiej strony ochronę obiektywnego porządku prawnego, wyrażającego się w tym przypadku w nienaruszeniu konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności postępowania. Monografia opiera się na założeniu, że postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym, stanowiąc pierwszy etap postępowania odwoławczego, ma miejsce w przypadku modelu środków odwoławczych posiadających przymiot dewolutywności. Ze względu na centralne miejsce skargi kasacyjnej wśród środków odwoławczych w postępowaniu sądowoadministracyjnym, to jej poświęcono najwięcej uwagi. Rozważania zostały dopełnione także postępowaniem zażaleniowym z uwzględnieniem jego odrębności w stosunku do postępowania kasacyjnego. Poza zakresem rozważań pozostały środki zaskarżenia o niedewolutywnym charakterze. Rozważania w zakresie międzyinstancyjnego postępowania w procedurze sądowoadministracyjnej osadzone w polskiej regulacji zostały wzbogacone o analizę komparatystyczną w wybranych państw europejskich ( Republika Federalna Niemiec, Austria, Republika Czech, Republika Słowacka). Adresatem monografii są sędziowie sądów administracyjnych, prawnicy - praktycy oraz przedstawiciele doktryny i studenci.

Historia duchowości. Czas ojców Kościoła

Jan Słomka

Ta książka jest adresowana przede wszystkim do teologów, a zwłaszcza wykładowców teologii duchowości. Może być pomocna przy układaniu wykładów z historii duchowości chrześcijańskiej. Prawdopodobnie będzie także interesują lekturą dla wszystkich zainteresowanych życiem duchowym, ale jednak zakłada ona pewną wiedzę z zakresu historii Kościoła i teologii. Chrześcijaństwo zrodziło się na styku dwóch światów: żydowskiego i grecko-rzymskiego, a więc historia jego duchowości musi rozpoczynać się od próby opisu życia duchowego tych dwóch obszarów kulturowych. W tym opracowaniu wyróżniono dwa nurty duchowe, które rozwijają się od początku życia Kościoła. Pierwszy jest nastawiony bardzo eschatologiczne, sławi męczeństwo i traktuje to ziemskie, życie doczesne, jako etap przejściowy, któremu nie warto poświęcać wiele uwagi. Drugi nurt również buduje duchowość na obietnicy zmartwychwstawania i uznaje, że gotowość na męczeństwo jest obowiązkiem chrześcijanina, ale większy nacisk kładzie na osiąganie doskonałości już tutaj, na ziemi. Ten nurt odwołuje się do filozofii greckiej, ceni także istniejące struktury państwa i wskazuje, że chrześcijanin właśnie ze względu na swoją wiarę jest dobrym obywatelem państwa. Taki podział i wyeksponowanie oraz sama nazwa nurtu mądrościowo – obywatelskiego są nowością: nie pojawiały się do tej pory w opracowaniach historii duchowości pierwszych wieków Kościoła. Wyróżnikiem duchowości chrześcijańskiej jest ideał dziewictwa i bezżenności. Ten ideał również został przedstawiony w kontekście kulturowym. Od początku czwartego wieku duchowość chrześcijańska została zdominowana przez monastycyzm. Był to najpierw monastycyzm indywidualny, pustelniczy o bardzo specyficznej duchowości. Niemal równolegle rozwinął się monastycyzm wspólnotowy, którego duchowość przedstawiają reguły. Omówione zostały także dwie spośród wielu błędnych dróg duchowości pierwszych wieków chrześcijaństwa: pelagianizm i manicheizm. Zostały one wybrane jako przestroga, bo również i dzisiaj pojawiają się tego typu „oferty” duchowe.

Praca - konsumpcja - przedsiębiorczość. Świadomość ekonomiczna młodego pokolenia

red. Rafał Cekiera, red. Urszula Swadźba, red. Monika Żak

Poziom a także przebieg rozwoju gospodarczego i społecznego jest determinowany wieloma różnorakimi czynnikami, m.in. stanem rozwoju technologicznego czy też świadomością społeczną, którą współtworzy wiedza ekonomiczna młodego pokolenia, traktowana jako sposób myślenia i odnoszenia się młodych do rzeczywistości gospodarczej. Rozumienie procesów ekonomicznych, system wartości i aspiracje ekonomiczne, praca i przedsiębiorczość, stosunek do własności, stosunek do pieniędzy i oszczędzania, konsumpcja, determinanty sukcesu życiowego, to czynniki konstytuujące świadomość ekonomiczną. Żyjąc w konkretnej rzeczywistości, młodzi ludzie nabywają wiedzy o otaczających ich procesach ekonomicznych. Wpływ na to mają zarówno czynniki zewnętrzne (zdarzenia i zjawiska ekonomiczne zachodzące w danym państwie i na świecie), jak i czynniki wewnętrzne: proces socjalizacji w rodzinie, obserwacja najbliższego otoczenia, podejmowanie codziennych decyzji ekonomicznych. W ten sposób kształtują się postawy, wartości i wiedza pokolenia, które w przyszłości będzie budowało gospodarkę. Problemy te były przedmiotem wieloaspektowych analiz i rozważań na konferencji „Praca – Konsumpcja – Przedsiębiorczość. Świadomość ekonomiczna młodego pokolenia państw Grupy Wyszehradzkiej”, która odbyła się w 2015 roku w Katowicach. Pokłosiem tamtego spotkania jest niniejsza monografia. Referaty dotyczyły nie tylko problematyki Grupy Wyszehradzkiej, ale całokształtu zagadnień związanych ze świadomością ekonomiczną młodego pokolenia. Monografia została podzielona na trzy części: Świadomość ekonomiczna młodego pokolenia państw Grupy Wyszehradzkiej; Praca i przedsiębiorczość młodego pokolenia; Miejsce konsumpcji w życiu młodego pokolenia.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. T. 27: Literatura rosyjska a kwestia żydowska

red. Agnieszka Lenart, red. Mirosława Michalska-Suchanek, red. Beata Pawletko

W ciągu ostatnich dwóch wieków obserwujemy co najmniej kilka fal masowych wyjazdów rosyjskich Żydów z Rosji. Pierwsza fala przypada na przełom XIX i XX stulecia, druga miała miejsce po rewolucji 1917 roku, kiedy żydowska elita intelektualna uciekała przed pogromami i rządami bolszewików i trzecia w latach 1971–1986. Po 1990 roku masowo z Rosji wyjeżdżało pokolenie „szestidiesiatników”, głównie intelektualistów i ludzi kultury. Powody były różne: pragnienie lepszego życia, chęć ocalenia dziedzictwa narodowego, poszukiwanie wolności i demokracji, ucieczka przed cenzurą i antysemickimi prześladowaniami, wreszcie „powrót do korzeni”. Ważny wpływ na kształt ośrodków emigracyjnych miało przywiązanie do tradycji, kultury i języka kraju pochodzenia, czyli Rosji, a także tempo procesów aklimatyzacyjnych oraz chęć czy potrzeba asymilacji. Na emigracji, nawet jeśli w przypadku przedstawicieli rosyjskiej alii w Izraelu jest to powrót do domu, zawsze zachodzi proces (re)konstruowania własnej tożsamości. Los człowieka-obywatela, mającego dwie ojczyzny, to nieustające rozterki, poczucie istnienia na rozdrożu, typowa dla losu każdego emigranta bifurkacja. Twórczość dla wielu literatów stała się formą terapii chroniącej przed utratą tożsamości. Rosyjskojęzyczne życie literackie w Izraelu i w innych ośrodkach na świecie, którego twórcami są literaci żydowskiego pochodzenia, biorąc pod uwagę zarówno liczebność jego przedstawicieli, jak i wartość interpretacyjną pisanych przez nich tekstów, stanowi istotną część kultury rosyjskiej. Wiedza naukowa w tym zakresie niestety jest niepełna i nieusystematyzowana, brakuje zwartych opracowań, opisujących rozmiary i złożoność zjawiska. Niniejsza publikacja ma ambicje zapoczątkować szczegółowe badania.

"Forum Lingwistyczne" 2018, nr 5

red. Magdalena Pastuch, Kinga Wąsińska (Knapik)

W piątym numerze rocznika „Forum Lingwistyczne” teksty pomieszczono w czterech działach. W dziale Studia przedstawiono sześć artykułów – głównie o charakterze historycznojęzykowym. Artykuł A. Rejtera Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna zawiera próbę zdefiniowania tytułowych terminów jako narzędzi w badaniach historycznojęzykowych nad odmianą naukową polszczyzny. W tekście Status i prestiż oświeceniowej polszczyzny w świetle uwag Adama Kazimierza Czartoryskiego M. Hawrysz przytacza myśli członka KEN, który radzi, by w zasobie słownictwa mądrze zapożyczać słowa do polszczyzny i  dbać o język ojczysty, ponieważ „słowa są narzędziem myśli”. R. Zarębski w tekście Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów  „Historii Aleksandra Wielkiego” proponuje analizę semantyczną, która pozwala zweryfikować dawne ustalenia na temat dzieła i  uznać aleksandreidę z 1510 r. za tekst staropolski, choć powstały na styku średniowiecza i renesansu. Strukturę tematyczną 86 czasownikowych germanizmów w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego opatrzonych kwalifikatorami dawny, przestarzały, przeanalizowała E. Kwapień. Problematykę  glottodydaktyczną podejmuje  A. Szamborska w tekście Typy zdań z użyciem polskich i koreańskich podstawowych czasowników ruchu – na podstawie badań ankietowych. Jest to analiza porównawcza charakterystycznych dla polszczyzny czasowników ruchu z koreańskimi strukturami gramatycznymi, które nie posiadają aspektowej formy czasownika. Tematykę nauczania języka polskiego jako obcego porusza I. Putka. Artykuł dotyczy spotykanego już  w języku staropolskim typu złożeń, który we współczesnej polszczyźnie jest już nieproduktywny. W dziale Archiwalia przypomniany został (w wersji anglojęzycznej) tekst Krystyny Kleszczowej z 1994 r. W dziale Polemiki dyskutuje się z sądami na temat fonodydaktyki języka polskiego jako obcego (polemika M. Maciołka Sukces czy porażka fonodydaktyki języka polskiego jako obcego?) czy próbuje odpowiedzieć na pytanie: W jaki sposób badać wyrażenia funkcyjne w ujęciu historycznym? (recenzja B. Mitrengi). Recenzując książkę Jak analizować dyskurs. Perspektywy dydaktyczne, K. Sujkowska-Sobisz akcentuje jej wartości poznawcze, ale przede wszystkim metodyczne. W dziale Varia zamieszczono wspomnienie o Antoninie Grybosiowej (tekst A. Niewiary), kilka sprawozdań z konferencji zorganizowanych przez śląskie środowisko językoznawcze oraz interesującą propozycję dydaktyczną kierującą uwagę ku nowym narzędziom analizy lingwistycznej (tekst B. Dudy i K. Lisczyk). Zawarte w roczniku teksty na temat krzyżowania się pojęć, opracowania utworów najstarszych sytuujące je z uwagi na posiadane cechy językowe na styku dwóch epok, porównywanie struktur gramatycznych odrębnych języków czy badanie dawnych tekstów nowoczesnymi instrumentami cyfrowymi to kolejne przecięcia, które uświadamiają, że tylko droga sytuująca się na solidnym planie prowadzi do ważnych konkluzji.

Face threats in interpreting: A pragmatic study of plenary debates in the European Parliament

Magdalena Bartłomiejczyk

Tłumaczenie symultaniczne na wszystkie języki unijne to codzienność w Parlamencie Europejskim, konieczny warunek sprawnego porozumiewania się interlokutorów zarówno podczas debat plenarnych, jak i w innych gremiach. Przed tłumaczami pracującymi dla tej instytucji stoją jednak liczne wyzwania, a jednym z nich są ataki werbalne polityków wobec ich oponentów, często bardzo niewybredne. Co na przykład zrobią tłumacze, gdy Przewodniczący Rady Europejskiej zostaje porównany do mokrej szmaty? Albo gdy Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego określa się mianem faszysty? Innymi słowy, jakie strategie tłumaczeniowe znajdują w praktyce zastosowanie, kiedy oczywistą intencją oryginału jest obrażenie adresata, a formy językowe wybrane w tym celu przez mówcę wybiegają daleko poza standardy tego, co nazwalibyśmy językiem parlamentarnym? Autorka rozważa takie pytania na podstawie autentycznych materiałów z debat plenarnych obejmujących przemówienia brytyjskich eurosceptyków z partii UKIP oraz ich tłumaczenia na język polski. Monografia jest adresowana zarówno do przekładoznawców, jak i do językoznawców zainteresowanych pragmatycznymi aspektami tłumaczenia konferencyjnego. Autorka starała się unikać hermetycznego, ściśle naukowego języka oraz niejasnej terminologii specjalistycznej w nadziei, że książka może również zainteresować praktykujących tłumaczy ustnych oraz adeptów zawodu, chociaż należy podkreślić, że ma ona charakter opisowy, a nie poradnikowy.

Metody geoelektryczne w badaniach gruntów skażonych substancjami ropopochodnymi

Bogdan Żogała

Niniejsza praca prezentuje szeroką wiedzę z zakresu: właściwości chemicznych i fizycznych zanieczyszczeń węglowodorowych i ich migracji w ośrodku geologicznym, zmian właściwości fizycznych gruntu wskutek jego zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi, jedno- i dwuwymiarowego rozpoznania skażeń oraz kontroli procesu bioremediacji drożdżami Yarrowia lipolytica z zastosowaniem metod konduktometrycznych i metody obrazowania oporności. Wielosezonowe badania prowadzono na terenach byłych wojskowych baz paliwowych jednostek Armii Radzieckiej. W badaniach uwzględniono czynniki wpływające na wyniki pomiarów, a zatem i charakter anomalii, jak: budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne, warunki atmosferyczne, szata roślinna, a także czas, jaki upłynął od momentu skażenia.     Monografia może być przydatna specjalistom z zakresu ochrony środowiska naturalnego, a także pracownikom firm zajmujących się oceną skażeń po katastrofach ekologicznych, jak również późniejszą ich rekultywacją. Skierowana jest również do studentów geologii i geofizyki, z uwagi na szeroko przedstawione w niej podstawy nowoczesnych metod badawczych geoelektrycznych wraz z ich interpretacją.  

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 1

red. Wojciech Świątkiewicz

Tematem wiodącym pierwszego tomu wznowionej edycji „Górnośląskich Studiów Socjologicznych” jest ukazanie tradycji i stanu badań społecznych na Górnym Śląsku w zakresie wybranych dziedzin, w których dorobek badawczy jest znaczący i udokumentowany. Zbiór został podzielony na pięć działów: Śląsk – problemy społeczno-kulturowe; Kultura i przestrzenie historyczne; Ludzie i kapitał społeczno-kulturowy; Kobieta i rodzina; Grupy zawodowe i system edukacji. Zadaniem przywróconego do obiegu naukowego czasopisma jest m.in.: prezentacja wyników badań socjologicznych, publikowanie opracowań prezentujących stan badań, budowanie zaplecza bibliograficznego, międzyinstytucjonalna integracja „śląskiego” środowiska socjologicznego, stworzenie płaszczyzny interdyscyplinarnych badań nad społeczno-kulturowymi, politycznymi i gospodarczymi problemami Śląska.

Rozumienie systemu w filozofii pokantowskiej

Andrzej J. Noras

Książka stanowi przyczynek do dyskusji na temat rozumienia systemu w filozofii pokantowskiej. Cezura uzasadniona jest faktem, że właściwie dopiero w filozofii immanuela Kanta system stał się problemem. Widać to wyraźnie w doktrynach reprezentantów idealizmu niemieckiego, którzy – zwłaszcza Johann Gottlieb Fichte – są gorącymi zwolennikami przekształcenia Kantowskiej krytyki w system. Nie można jednak przedstawić całej dyskusji koncentrującej się wokół tego tematu, a zatem książka wiąże się jednocześnie z wyborem prezentowanych stanowisk. Środek ciężkości sporu został przesunięty na neokantyzm, dla którego problem systemu staje się niezwykle ważny i w ramach którego pojawia się rozróżnienie między systemem zamkniętym a systemem otwartym.

La méthode d'enseignement à distance dans le développement de la compétence rédactionnelle en langue étrangère

Beata Gałan

Przedmiotem pracy jest refleksja nad efektywnością kształcenia na odległość w procesie nauczania/uczenia się języka obcego. W oparciu o możliwości wykorzystania nowych technologii, Autorka postawiła sobie za cel ocenę skuteczności oraz analizę specyfiki metody nauczania na odległość w rozwijaniu kompetencji wypowiedzi pisemnej w języku obcym w stosunku do klasycznego nauczania. Punktem odniesienia dla zaplanowanych badań była analiza właściwości metody zdalnej oraz technik informacyjnych i komunikacyjnych (TIK), refleksja nad procesem redakcyjnym w języku obcym oraz pogłębienie wiedzy na temat dydaktycznych i społecznych aspektów edukacyjnej przestrzeni wirtualnej (klasa wirtualna). Na podstawie zarysowanej tematyki, przeprowadzono badania eksperymentalne z wykorzystaniem przestrzeni wirtualnej. Badaniem objęto osoby rozpoczynające naukę języka francuskiego (poziom A1-A2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego) jako co najmniej drugiego języka obcego w ramach kształcenia akademickiego. Zebrany materiał badawczy oraz jego analiza dostarczyły istotnych informacji na temat efektywności oraz specyficznych uwarunkowań metody nauczania na odległość.

Elektrochemiczne metody skaningowe i ich zastosowanie w inżynierii korozyjnej

Julian Kubisztal

Podręcznik omawia elektrochemiczne metody skaningowe i ich zastosowanie w badaniach lokalnych procesów korozyjnych zachodzących na niejednorodnych pod względem chemicznym i fizycznym materiałach. Prezentuje metodę pomiaru lokalnego napięcia kontaktowego sondą Kelvina, metodę pomiaru lokalnego prądu jonowego sondą drgającą, metodę lokalnej elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej oraz metodę elektrochemicznej mikroskopii skaningowej. Charakteryzuje zjawisko powstawania napięcia kontaktowego, różnicy potencjałów na granicy faz metal – roztwór elektrolitu, prądu jonowego nad elektrochemicznie aktywnymi obszarami elektrody, mechanizmy transportu jonów w roztworze elektrolitu, impedancję granicy faz oraz makro- i mikroelektrody. Przedstawia również praktyczne aspekty zastosowania elektrochemicznych metod skaningowych w badaniach lokalnych zjawisk korozyjnych. Zebrane w niniejszym podręczniku informacje będą pomocne w pogłębianiu wiedzy o materiałach i ich właściwościach zarówno przez studentów i doktorantów kierunków technicznych, jak i osoby, które na co dzień zajmują się zagadnieniem korozji elektrochemicznej oraz metodami jej badania.

"Chowanna" 2016. T. 2 (47): Natura vs kultura - perspektywy poznawcze w obszarze dydaktyki

red. Ewa Syrek, red. Ewa Szadzińska

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Ewa Szadzińska   W części monograficznej niniejszego tomu skoncentrowano uwagę na zagadnieniu związku natury i kultury z perspektywy dydaktyki. Oznacza to odejście od przeciwstawiania natury kulturze oraz traktowania ich w opozycji; a) świat przyrody (istniejący niezależnie od człowieka) – świat kultury (wytworzony przez człowieka),  b) czynniki wewnętrzne (genetyczne, wrodzone)  –  czynniki zewnętrzne (dzieła ludzkiej aktywności). Idea opozycji natura – kultura stanowi wytwór danego „czasu i miejsca”, wytwór określonego światopoglądu, którego system wartości jest zawsze zrelatywizowany historycznie. W pracach tu zamieszczonych skupiono się na powiązaniach tychże zagadnień. Za ważne uznano przedstawienie rozważań dotyczących relacji „natura – kultura” w treściach kształcenia między innymi teorii wychowania, socjologii wychowania, kształcenia z zakresu muzyki i wskazano na ich wzajemne powiązania. Zaprezentowano koncepcje kształcenia propagujące badanie współzależności ludzi i środowiska, w którym żyją. W dydaktyce sens pytań stawianych w optyce „natura versus kultura” dotyczy procesów kształcenia, uczenia się o ich istotnych składnikach oraz wyjaśniania ich funkcji w kształtowaniu osobowości. Obecnie szczególną uwagę skupia się na czynnikach biologicznych, które są podstawą procesów psychicznych, ponieważ to od nich zależą możliwości realizowania wzorców kulturowych. Budowane nowe koncepcje kształcenia łączące wiedzę o czynnikach biologicznych i elementach kultury stają się podstawą zmian w praktyce edukacyjnej. Zamieszczone teksty wprowadzają w dyskusję o zagadnieniach, które są ważne dla dydaktyki jako subdyscypliny pedagogiki uprawianej w aspekcie zarówno teoretycznym, jak i praktycznym.   Część Studia i rozprawy traktuje między innymi o tematach następujących: kategoria dobrego wychowania w kontekście indywidualnym i społecznym, perspektywa racjonalistyczna w pedagogice, zmiany w traktowaniu osadzonych przestępców, koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie, funkcja koordynatora ds. promocji zdrowia, Marek Kamiński jako źródło inspiracji andragogicznych, punktualność, strategie wyzyskiwania tekstów kultury dla pedagogiki.

Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze. T. 4

red. Eugeniusz Knapik, red. Wojciech Stępień, red. Jarosław Szurman, red. Agnieszka Woźniakowska

Dwa kolejne tomy, trzeci i czwarty, Stylu późnego w muzyce, literaturze i kulturze są zapisem wykładów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej w 2014 roku przez Akademię Muzyczną w Katowicach i Uniwersytet Śląski. Było to już trzecie spotkanie z cyklu „styl późny”, które zgromadziło muzykologów, teoretyków muzyki, literaturoznawców, historyków sztuki, kulturoznawców i filozofów. Problematyka obydwu publikacji dowodzi, że zjawiska „późności” i „schyłkowości” wciąż budzą wiele kontrowersji, nie poddają się jednoznacznym klasyfikacjom i opisom. W tomie czwartym pomieszczono artykuły dotyczące zagadnień stylu późnego w kulturze europejskiej XX wieku. Wśród poruszonych tematów, widzianych przez autorów poprzez pryzmat stylu późnego i „późności”, znalazły się: dzieła filmowe Langa, Leana i Kurosawy, twórczość kompozytorska Blocha, dzieła Iwaszkiewicza w kontekście inwariantnego modelu Tomaszewskiego, elementy stylu późnego w dojrzałej twórczości Sikorskiego, schyłkowy modernizm w utworach Ptaszyńskiej, teologia wydarzenia Caputo jako przykład schyłkowości postsekularyzmu, wielowymiarowy proces zmian, zwłaszcza ekonomicznych i społecznych, w Liverpool, fascynacje stylem późnym w literaturze, muzyce i sztuce, transformacje stylu kompozytorskiego Andrzeja Panufnika, zagadnienie teodycei w Błaznach Barry’ego.